Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Proton tedavisi, kanser gibi belirli hastalıkların tedavisinde kullanılan ileri bir radyoterapi yöntemidir. Bu tedavi, geleneksel X-ışını tedavilerine kıyasla sağlıklı dokulara daha az zarar vererek, tümörlere daha hassas bir şekilde enerji iletir. Protonlar, atomların çekirdeğinde bulunan pozitif yüklü parçacıklardır. Proton tedavisinde, bu parçacıklar yüksek hızda ivmelendirilerek hastalıklı bölgeye yönlendirilir.
Nasıl çalışır
Siklotron adı verilen cihaz sayesinde proton parçacıkları hızlandırılır ve enerji kazandırılır. Yüksek enerjiye ulaştıkları zaman cihazdan fırlatılır ve işlem öncesi belirlenmiş tümör bölgesine gönderilir. Proton parçacıkları, tümör hücrelerini yok etme enerjilerini, doku içinde belirlenen derinlikte yayarlar. Bu derinlik, hastanın durumuna, tümörün yerleşim yerine ve büyüklüğüne bağlı olarak işlem öncesi belirlenir ve ayarlanabilir.
Proton tedavisinin en önemli özelliği, proton parçacıklarının enerji salınımını “Bragg Peak” adı verilen bir noktada yoğunlaştırabilmesidir. Protonlar, vücuda girdikten sonra düşük enerji ile hareket eder, ancak belirli bir derinliğe ulaştıklarında enerjilerini maksimum düzeyde salarak etkili bir tedavi sağlarlar. Bu sayede, kanserli dokular hedeflenirken çevresindeki sağlıklı hücreler daha az etkilenir. Bu özellik, proton tedavisini özellikle beyin, göz ve omurga gibi hassas bölgelerdeki tümörler için ideal hale getirir.
Uygulama alanları
Proton tedavisinin en sık kullanıldığı alan çocukluk çağı tümörleridir. Çocukluk çağı tümörlü hastalarda sağkalım ve uzun yaşam beklentileri erişkinlere göre çok daha yüksektir. Gelişme çağındaki bu hastalarda radyoterapiye bağlı görülebilecek yan etkiler ve ikincil kanserler daha fazla önem kazanmaktadır. Foton tedavisinde ışınlama alanı dışında kalan dokuların aldığı düşük dozlar nedeniyle nadir görülebilen ikincil kanser riski mevcuttur. Proton tedavisinin fiziksel özellikleri nedeniyle bu risk minimum düzeye inmektedir. Bu özellikleri nedeniyle proton tedavisi medulloblastom, beyin sapı tümörü, rabdomyosarkom, retinoblastom gibi tümörlerin tedavisinde daha fazla tercih edilmektedir.
Erişkinlerde ise çok çeşitli tümörde çalışmalar sürmekte olup, cerrahisi zor olan ve beyin sapı ve omuriliğe yakınlığı nedeniyle foton ışınları ile yüksek dozda radyoterapinin verilemediği, kafa tabanı yerleşimli kordomalar ve kondrosarkomların ışınlanmasında proton tedavisi avantaj sağlamaktadır. Baş-boyun tümörleri, akciğer, beyin, pankreas, prostat ve diğer bazı tümörlerde de proton tedavisi sınırlı düzeyde ve seçilmiş olgularda kullanılmaktadır.
Proton tedavisi, ikinci defa aynı bölgenin ışınlanmasını gerektiren durumlarda da çevre dokuları ve organları koruma özelliği ile önemli bir avantaj sağlamaktadır.
Dünya geneli
Proton tedavisinin kökenleri 1946 yılına dayanır. İlk proton tedavi merkezi, 1974'te Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) kurulmuştur. Bu merkez, tedavi sırasında hastaların proton ışınları ile hedeflenmesi için bilgisayarla desteklenmiş sistemler kullanmıştır. Bunun yanı sıra, proton tedavisi uygulamalarında kullanılan "intensite modüleli proton tedavisi" (IMPT) teknolojisi, 1990'ların sonlarına doğru geliştirilmiştir. Bu teknoloji, proton ışınlarının daha iyi bir şekilde yönlendirilmesine ve tümörlerin hassas şekilde hedeflenmesine olanak tanımaktadır.
Proton tedavisinin yaygınlığı, ülkelere göre büyük farklılıklar göstermektedir. Örneğin, Japonya, proton tedavisinde öncü bir ülkedir ve 1994'ten bu yana çeşitli hastanelerinde bu tedavi yöntemini uygulamaktadır. Japonya, proton tedavisinin yaygınlığında dünya lideridir ve ülke genelinde 10'dan fazla proton tedavi merkezi bulunmaktadır.
ABD, en fazla proton tedavi merkezine sahiptir; ABD'de 2013'te 11 adet olan proton tedavi merkezi sayısı 2017'de 28'e çıktı. Buna ek olarak, 23 tanesi daha yapım ya da geliştirme aşamasındadır.
Buna karşın, birçok gelişmekte olan ülkede yalnızca birkaç merkez bulunmakta ve bu merkezler genellikle büyük şehirlerde yoğunlaşmaktadır. Örneğin, Hindistan'da proton tedavisi uygulayan merkezler sınırlıdır ve maliyet nedeniyle birçok hasta bu tedaviye erişim sağlayamamaktadır.
Kâr amacı gütmeyen bir organizasyon olan Parçacık Terapisi Kooperatif Grubu'na (Particle Therapy Co-operative Group) göre, dünya genelinde aktif çalışan 63 proton terapi tesisi vardır; bunların dışında 32 adet tesis şu an yapım ve 16 tanesi de planlama aşamasındadır. Arjantin'in ve Avustralya'nın kısa bir süre sonra kadroya eklenmesiyle, sonunda Antarktika dışındaki her kıtada proton merkezleri olacak.
Kanada, proton tedavisi kapasitesini genişletmeye çok fazla ilgi göstermemektedir. Kanada'nın dikkat çeken bir araştırma merkezi olan Vancouver, British Columbia'da (BC) bulunan tek bir proton tedavi tesisi vardır. Kanada'nın bu parçacık hızlandırıcı merkezi, uluslararası düzeyde lider bir atom altı fizik tesisidir. Çok sınırlı bir kapasitede, hastalar burada proton tedavisi almaktadır; ancak yılda sadece 10 hasta tedavi edilmektedir.
1995'ten beri Kanada'da aktif çalışan bu merkezde sadece, gözün arkasında bulunan koroidal melanomlu (cilt kanseri malign melanomun bir çeşidi) hastalar tedavi edilmektedir. Kanada'da yılda 40'a yakın koroidal melanomlu hasta tanı almaktadır ve bunların 30 kadarı bir diğer radyoterapi olan brakiterapi (içten radyoterapi) ile tedavi edilirken, tümörü büyük veya göz sinirine bası gibi kritik durumda olanlar ise proton tedavisine yönlendirilmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Proton Tedavisi Türkiye | Proton Tedavisi | İstanbul". PROTON TEDAVİSİ. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ ÖZDOĞAN, Prof Dr Mustafa. "Beyin Tümörü İçin Proton Tedavisi | Prof. Dr. Mustafa ÖZDOĞAN". www.drozdogan.com. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ EpiK, Hakan (16 Mayıs 2022). "Boyuna Manyetik Alanın Proton Işını Doz Dağılı Üzerine Etkileri". Deu Muhendislik Fakultesi Fen ve Muhendislik. 24 (71): 351-355. doi:10.21205/deufmd.2022247101. ISSN 1302-9304. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ "'Proton tedavisi' ile kanserli hücre öldürülürken sağlam dokular korunuyor". www.aa.com.tr. 3 Şubat 2020. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ Üniversitesi-Cerrahpaşa, İstanbul (10 Mayıs 2019). "İstanbul Üniversitesi - Cerrahpasa". www.iuc.edu.tr. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ Mailhot Vega, Raymond B.; Kim, Jane; Bussière, Marc; Hattangadi, Jona; Hollander, Abby; Michalski, Jeff; Tarbell, Nancy J.; Yock, Torunn; MacDonald, Shannon M. (16 Eylül 2013). "Cost effectiveness of proton therapy compared with photon therapy in the management of pediatric medulloblastoma". Cancer (İngilizce). 119 (24): 4299-4307. doi:10.1002/cncr.28322. ISSN 0008-543X. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ a b Kunogi, Hiroaki; Wakumoto, Yoshiaki; Yamaguchi, Nanae; Horie, Shigeo; Sasai, Keisuke (2016). "Focal partial salvage low-dose-rate brachytherapy for local recurrent prostate cancer after permanent prostate brachytherapy with a review of the literature". Journal of Contemporary Brachytherapy (İngilizce). 3: 165-172. doi:10.5114/jcb.2016.60452. ISSN 1689-832X. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ Barragán Montero, Ana María; Souris, Kevin; Sanchez‐Parcerisa, Daniel; Sterpin, Edmond; Lee, John Aldo (27 Aralık 2017). "Performance of a hybrid Monte Carlo‐Pencil Beam dose algorithm for proton therapy inverse planning". Medical Physics (İngilizce). 45 (2): 846-862. doi:10.1002/mp.12688. ISSN 0094-2405. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ Doyen, Jérôme; Timmermann, Beate; Lomax, Antony John, (Ed.) (2022). "Proton Therapy in Cancer Treatments: Clinical Evidence and Controversies". Frontiers Research Topics (İngilizce). doi:10.3389/978-2-88974-026-0. ISSN 1664-8714. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ Salem, Ahmed; Al-Samarat, Fanar; Farhan, Fatima (Eylül 2024). "Response Letter to Laurelli et al. Letter to the Editor Regarding: Enhancing Telemedicine to Improve Global Radiotherapy Access". Clinical Oncology (İngilizce). doi:10.1016/j.clon.2024.09.004. ISSN 0936-6555. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ Yahalom, Joachim (20 Ekim 2010). "Radiation Therapy After R-CHOP for Diffuse Large B-Cell Lymphoma: The Gain Remains". Journal of Clinical Oncology (İngilizce). 28 (27): 4105-4107. doi:10.1200/jco.2010.29.5089. ISSN 0732-183X. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ Kerstiens, John; Johnstone, Peter A.S. (Haziran 2014). "Proton Therapy Expansion Under Current United States Reimbursement Models". International Journal of Radiation Oncology*Biology*Physics (İngilizce). 89 (2): 235-240. doi:10.1016/j.ijrobp.2014.02.014. ISSN 0360-3016. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ Pohar, Surjeet (Şubat 2016). "In Regard to Bland et al". International Journal of Radiation Oncology*Biology*Physics (İngilizce). 94 (2): 423. doi:10.1016/j.ijrobp.2015.10.034. ISSN 0360-3016. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Proton tedavisi kanser gibi belirli hastaliklarin tedavisinde kullanilan ileri bir radyoterapi yontemidir Bu tedavi geleneksel X isini tedavilerine kiyasla saglikli dokulara daha az zarar vererek tumorlere daha hassas bir sekilde enerji iletir Protonlar atomlarin cekirdeginde bulunan pozitif yuklu parcaciklardir Proton tedavisinde bu parcaciklar yuksek hizda ivmelendirilerek hastalikli bolgeye yonlendirilir Proton tedavisiNasil calisirSiklotron adi verilen cihaz sayesinde proton parcaciklari hizlandirilir ve enerji kazandirilir Yuksek enerjiye ulastiklari zaman cihazdan firlatilir ve islem oncesi belirlenmis tumor bolgesine gonderilir Proton parcaciklari tumor hucrelerini yok etme enerjilerini doku icinde belirlenen derinlikte yayarlar Bu derinlik hastanin durumuna tumorun yerlesim yerine ve buyuklugune bagli olarak islem oncesi belirlenir ve ayarlanabilir Fransa daki Orsay proton terapi merkezindeki senkrosiklotronun kontrol paneli Proton tedavisinin en onemli ozelligi proton parcaciklarinin enerji salinimini Bragg Peak adi verilen bir noktada yogunlastirabilmesidir Protonlar vucuda girdikten sonra dusuk enerji ile hareket eder ancak belirli bir derinlige ulastiklarinda enerjilerini maksimum duzeyde salarak etkili bir tedavi saglarlar Bu sayede kanserli dokular hedeflenirken cevresindeki saglikli hucreler daha az etkilenir Bu ozellik proton tedavisini ozellikle beyin goz ve omurga gibi hassas bolgelerdeki tumorler icin ideal hale getirir Uygulama alanlariProton tedavisinin en sik kullanildigi alan cocukluk cagi tumorleridir Cocukluk cagi tumorlu hastalarda sagkalim ve uzun yasam beklentileri eriskinlere gore cok daha yuksektir Gelisme cagindaki bu hastalarda radyoterapiye bagli gorulebilecek yan etkiler ve ikincil kanserler daha fazla onem kazanmaktadir Foton tedavisinde isinlama alani disinda kalan dokularin aldigi dusuk dozlar nedeniyle nadir gorulebilen ikincil kanser riski mevcuttur Proton tedavisinin fiziksel ozellikleri nedeniyle bu risk minimum duzeye inmektedir Bu ozellikleri nedeniyle proton tedavisi medulloblastom beyin sapi tumoru rabdomyosarkom retinoblastom gibi tumorlerin tedavisinde daha fazla tercih edilmektedir Eriskinlerde ise cok cesitli tumorde calismalar surmekte olup cerrahisi zor olan ve beyin sapi ve omurilige yakinligi nedeniyle foton isinlari ile yuksek dozda radyoterapinin verilemedigi kafa tabani yerlesimli kordomalar ve kondrosarkomlarin isinlanmasinda proton tedavisi avantaj saglamaktadir Bas boyun tumorleri akciger beyin pankreas prostat ve diger bazi tumorlerde de proton tedavisi sinirli duzeyde ve secilmis olgularda kullanilmaktadir Proton tedavisi ikinci defa ayni bolgenin isinlanmasini gerektiren durumlarda da cevre dokulari ve organlari koruma ozelligi ile onemli bir avantaj saglamaktadir Dunya geneliProton tedavisinin kokenleri 1946 yilina dayanir Ilk proton tedavi merkezi 1974 te Massachusetts Teknoloji Enstitusu nde MIT kurulmustur Bu merkez tedavi sirasinda hastalarin proton isinlari ile hedeflenmesi icin bilgisayarla desteklenmis sistemler kullanmistir Bunun yani sira proton tedavisi uygulamalarinda kullanilan intensite moduleli proton tedavisi IMPT teknolojisi 1990 larin sonlarina dogru gelistirilmistir Bu teknoloji proton isinlarinin daha iyi bir sekilde yonlendirilmesine ve tumorlerin hassas sekilde hedeflenmesine olanak tanimaktadir Proton tedavisinin yayginligi ulkelere gore buyuk farkliliklar gostermektedir Ornegin Japonya proton tedavisinde oncu bir ulkedir ve 1994 ten bu yana cesitli hastanelerinde bu tedavi yontemini uygulamaktadir Japonya proton tedavisinin yayginliginda dunya lideridir ve ulke genelinde 10 dan fazla proton tedavi merkezi bulunmaktadir ABD en fazla proton tedavi merkezine sahiptir ABD de 2013 te 11 adet olan proton tedavi merkezi sayisi 2017 de 28 e cikti Buna ek olarak 23 tanesi daha yapim ya da gelistirme asamasindadir Buna karsin bircok gelismekte olan ulkede yalnizca birkac merkez bulunmakta ve bu merkezler genellikle buyuk sehirlerde yogunlasmaktadir Ornegin Hindistan da proton tedavisi uygulayan merkezler sinirlidir ve maliyet nedeniyle bircok hasta bu tedaviye erisim saglayamamaktadir Kar amaci gutmeyen bir organizasyon olan Parcacik Terapisi Kooperatif Grubu na Particle Therapy Co operative Group gore dunya genelinde aktif calisan 63 proton terapi tesisi vardir bunlarin disinda 32 adet tesis su an yapim ve 16 tanesi de planlama asamasindadir Arjantin in ve Avustralya nin kisa bir sure sonra kadroya eklenmesiyle sonunda Antarktika disindaki her kitada proton merkezleri olacak Kanada proton tedavisi kapasitesini genisletmeye cok fazla ilgi gostermemektedir Kanada nin dikkat ceken bir arastirma merkezi olan Vancouver British Columbia da BC bulunan tek bir proton tedavi tesisi vardir Kanada nin bu parcacik hizlandirici merkezi uluslararasi duzeyde lider bir atom alti fizik tesisidir Cok sinirli bir kapasitede hastalar burada proton tedavisi almaktadir ancak yilda sadece 10 hasta tedavi edilmektedir 1995 ten beri Kanada da aktif calisan bu merkezde sadece gozun arkasinda bulunan koroidal melanomlu cilt kanseri malign melanomun bir cesidi hastalar tedavi edilmektedir Kanada da yilda 40 a yakin koroidal melanomlu hasta tani almaktadir ve bunlarin 30 kadari bir diger radyoterapi olan brakiterapi icten radyoterapi ile tedavi edilirken tumoru buyuk veya goz sinirine basi gibi kritik durumda olanlar ise proton tedavisine yonlendirilmektedir Ayrica bakinizRadyoterapi Dozimetri Iyonlastirici radyasyonKaynakca Proton Tedavisi Turkiye Proton Tedavisi Istanbul PROTON TEDAVISI 24 Eylul 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Eylul 2024 OZDOGAN Prof Dr Mustafa Beyin Tumoru Icin Proton Tedavisi Prof Dr Mustafa OZDOGAN www drozdogan com 24 Eylul 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Eylul 2024 EpiK Hakan 16 Mayis 2022 Boyuna Manyetik Alanin Proton Isini Doz Dagili Uzerine Etkileri Deu Muhendislik Fakultesi Fen ve Muhendislik 24 71 351 355 doi 10 21205 deufmd 2022247101 ISSN 1302 9304 Erisim tarihi 24 Eylul 2024 Proton tedavisi ile kanserli hucre oldurulurken saglam dokular korunuyor www aa com tr 3 Subat 2020 24 Eylul 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Eylul 2024 Universitesi Cerrahpasa Istanbul 10 Mayis 2019 Istanbul Universitesi Cerrahpasa www iuc edu tr 24 Eylul 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Eylul 2024 Mailhot Vega Raymond B Kim Jane Bussiere Marc Hattangadi Jona Hollander Abby Michalski Jeff Tarbell Nancy J Yock Torunn MacDonald Shannon M 16 Eylul 2013 Cost effectiveness of proton therapy compared with photon therapy in the management of pediatric medulloblastoma Cancer Ingilizce 119 24 4299 4307 doi 10 1002 cncr 28322 ISSN 0008 543X Erisim tarihi 24 Eylul 2024 a b Kunogi Hiroaki Wakumoto Yoshiaki Yamaguchi Nanae Horie Shigeo Sasai Keisuke 2016 Focal partial salvage low dose rate brachytherapy for local recurrent prostate cancer after permanent prostate brachytherapy with a review of the literature Journal of Contemporary Brachytherapy Ingilizce 3 165 172 doi 10 5114 jcb 2016 60452 ISSN 1689 832X Erisim tarihi 24 Eylul 2024 Barragan Montero Ana Maria Souris Kevin Sanchez Parcerisa Daniel Sterpin Edmond Lee John Aldo 27 Aralik 2017 Performance of a hybrid Monte Carlo Pencil Beam dose algorithm for proton therapy inverse planning Medical Physics Ingilizce 45 2 846 862 doi 10 1002 mp 12688 ISSN 0094 2405 Erisim tarihi 24 Eylul 2024 Doyen Jerome Timmermann Beate Lomax Antony John Ed 2022 Proton Therapy in Cancer Treatments Clinical Evidence and Controversies Frontiers Research Topics Ingilizce doi 10 3389 978 2 88974 026 0 ISSN 1664 8714 Erisim tarihi 24 Eylul 2024 Salem Ahmed Al Samarat Fanar Farhan Fatima Eylul 2024 Response Letter to Laurelli et al Letter to the Editor Regarding Enhancing Telemedicine to Improve Global Radiotherapy Access Clinical Oncology Ingilizce doi 10 1016 j clon 2024 09 004 ISSN 0936 6555 Erisim tarihi 24 Eylul 2024 Yahalom Joachim 20 Ekim 2010 Radiation Therapy After R CHOP for Diffuse Large B Cell Lymphoma The Gain Remains Journal of Clinical Oncology Ingilizce 28 27 4105 4107 doi 10 1200 jco 2010 29 5089 ISSN 0732 183X Erisim tarihi 24 Eylul 2024 Kerstiens John Johnstone Peter A S Haziran 2014 Proton Therapy Expansion Under Current United States Reimbursement Models International Journal of Radiation Oncology Biology Physics Ingilizce 89 2 235 240 doi 10 1016 j ijrobp 2014 02 014 ISSN 0360 3016 Erisim tarihi 24 Eylul 2024 Pohar Surjeet Subat 2016 In Regard to Bland et al International Journal of Radiation Oncology Biology Physics Ingilizce 94 2 423 doi 10 1016 j ijrobp 2015 10 034 ISSN 0360 3016 Erisim tarihi 24 Eylul 2024