Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yukarıırmaklar, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
| Yukarıırmaklar | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Yukarıırmaklar Yukarıırmaklar'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 2,1 km² |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 65 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Tarihçe
Yukarıırmaklar köyü ile Aşağıırmaklar köyünün ortak eski adı, Samtskari'dir. Samtskari Deresi'nin iki yakasında yer alan yerleşme, geç dönemde iki ayrı köye ayrılmıştır. Gürcüce bir yer adı olan Samtskari (სამწყარი), "Samtskali"den (სამწყალი) veya "Samtskaro"dan (სამწყარო) değişime uğramış olmalıdır ve "üç pınarlar", üç ırmaklar" anlamına gelir. Bu yer adı Türkçeye Samskar olarak girmiştir. Nitekim 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterleri ile Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli bir yayında Samksar / Samiskar (صامسقار) olarak geçer. Ruslar da 1886 yılında köyü Samtsar / Samtshar-Tskali (Самсхар / Самсхар-Цхали) adıyla kaydetmiştir.
Esiden tek bir yerleşme olan Samskari, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Klarceti, Orta Çağ'da Gürcü kültürünün ve dinsel yapılarının toplandığı merkezlerden biriydi. Osmanlılar, bu bölgedeki Samtskari köyünü 1551 yılında Gürüclerden ele geçirdi. Hemen ardından Ardanuç livası kuruldu. Yaklaşık olarak bugünkü Ardanuç ilçesi toprakları Ardanuç nahiyesi adıyla bu livaya bağlandı. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Samtskari, bu nahiyenin büyük köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 66 haneden (yaklaşık 330 kişi) oluşuyordu. Nüfusun tamamı Hristiyan olarak kaydedilmiştir. Yaklaşık yirmi yıl sonra köyün nüfusu 12 hane azalmıştı; 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç ve adlı Osmanlı tahrir defterinde köyde, tamamı Hristiyan oan 54 hane (yaklaşık 270 hane) kaydedilmişti. Samtskari köyünün halkının bu tarihten sonra Müslüman olduğu bu kayıtlardan da anlaşılmaktadır. Osmanlı idaresinin 1835 yılında askere alma ve vergi toplama amacıyla yaptığı erkek nüfusu tespiti sırasında da Samtskari tek bir yerleşme olarak kaydedilmiştir. Bu tespitte köyd 87 hanede 251 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Samtskari'nin toplam nüfusunun 502 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.
Samtskari, üç yüz yılı aşkın bir süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Rusların eline geçti. Rus idaresinde Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlı Samtskari nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) dört köyünden biriydi. Samtskari köyünün nüfusu 1886 yılında 732 kişiden oluşuyordu. Samtskari, aynı adı nahiyenin nüfus açısından en büyük köyüydü. Samtskari, Norgieli, Petobani ve Çedila köylerinden oluşan Samtskari nahiyesindeyse 1.380 kişi yaşıyordu. Hem Samtskari köyünün hem de Samtskari nahiyesinin nüfusunun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Şalambereti (შალამბერეთი), Koçareti (კოჭარეთი), Kordati (კორდათი), Çimdara (ჭიმდარა), Tetrkanebi (თეთრყანები), Dzağlauri (ძაღლაურა), Çonati (ჭონათი), Bargaburga (ბარგაბურგა), Mağlisukani (მაღლისუკანი) gibi yer adları da buranın bir Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir.
Samtskari, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rus idaresinin sona ermesinden bir süre sonra, bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti, Artvin ve Ardahan bölgelerini boşaltması için Gürcistan hükûmetine ültimatom verdi. Gürcistan hükûmetinin bu iki bölgeden çekilmesi üzerine Samtskari köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca da köy Türkiye'ye bırakıldı.
Gürcistan'ın Türkiye'ye bırakmasından bir yıl sonra, 1922'de Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde Samtskari, Samskar-i Ulya (صامسقار علیا) ve Samskar-i Süfla (صامسقار سفلا) olmak üzere ik köy olarak kaydedilmiştir. Samskar-i Ulya'da (Yukarı Samtskari) 247 kişi yaşıyordu. Bir Gürücü yerleşmesi olan köyün nüfusunun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti. Bu sırada Aşağı Santskari Artvin livasının merkez kazasına bağlı Ardanuç nahiyesinin köylerinden biriydi. Samtskari Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Yukarı Irmaklar olarak değiştirildi. 1926'da ise köyde 49 hanede 267 kişi tespit edilmiştir. Yukarı Irmaklar, 1935 genel nüfus sayımında "Yukarıırmak" adıyla kaydedilmişti. Bu tarihte, Rize ile Artvin vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Artvin kazasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 311 kişiden oluşuyordu. Bu tarihten sonra uzun süre köyün adı "Yukarıırmak" olarak kaydedilmiştir. Köyün yeni adıyla birlikte eski adı yazılırken, resmi yayınlarda 1960 genel nüfus sayımından itibaren "Yukarıırmak (Garipoğlu)" olarak yer almıştır.Gürcü Kolu köylerinden biri sayılan Yukarıırmaklar köyünde 1965 genel nüfus sayımında 402 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 191 kişi okuma yazma biliyordu.
Eski Samskari'deki kiliselerden biri Yukarıırmaklar köyünün merkezinin 1 km kuzeyinde, kayalık bir tepende bulunuyordu. Yukarı Samtzkaro Kilisesi'nden geriye sadece 1 metre yüksekliğinde duvarlar kalmamıştır.
Coğrafya
Yukarıırmaklar köyü, Artvin il merkezine 77 km, Ardanuç ilçe merkezine 35 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 65 |
| 2020 | 70 |
| 2019 | 73 |
| 2018 | 64 |
| 2017 | 59 |
| 2016 | 57 |
| 2015 | 53 |
| 2014 | 61 |
| 2013 | 53 |
| 2012 | 56 |
| 2011 | 55 |
| 2010 | 64 |
| 2009 | 52 |
| 2008 | 50 |
| 2007 | 60 |
| 2000 | 136 |
| 1990 | 216 |
| 1985 | 291 |
| 1922 | 247 |
Kaynakça
- ^ Albayrak, Leman (2014). "Aşağıırmaklar Köyü'nün Coğrafi Etüdü (YL Tezi)". Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. tez.yok.gov.tr. s. 76.
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Ardanuç Yukarıırmaklar Köy Nüfusu". Nufusune.com. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ağustos 2020.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 36 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 115". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ a b ""Ardanuç kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35, 38 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ]
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 189 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt, II. cilt s. 41.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010 (Birinci basım 1927), s. 141, .
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 397" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ "Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1963, s. 73" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1965, s. 87.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 101. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
- ^ Gök, Nurşen (2008). (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 41. ankara.edu.tr. s. 89-104. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
- Yukarıırmaklar için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yukariirmaklar Artvin ilinin Ardanuc ilcesine bagli bir koydur YukariirmaklarKoyArtvin in Turkiye deki konumuYukariirmaklarYukariirmaklar in Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceArdanucCografi bolgeKaradeniz BolgesiYuzolcumu Toplam2 1 km Rakim1532 mNufus 2021 Toplam65Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08390TarihceYukariirmaklar koyu ile Asagiirmaklar koyunun ortak eski adi Samtskari dir Samtskari Deresi nin iki yakasinda yer alan yerlesme gec donemde iki ayri koye ayrilmistir Gurcuce bir yer adi olan Samtskari სამწყარი Samtskali den სამწყალი veya Samtskaro dan სამწყარო degisime ugramis olmalidir ve uc pinarlar uc irmaklar anlamina gelir Bu yer adi Turkceye Samskar olarak girmistir Nitekim 1574 ve 1595 tarihli Osmanli tahrir defterleri ile Artvin vilayeti uzerine 1927 tarihli bir yayinda Samksar Samiskar صامسقار olarak gecer Ruslar da 1886 yilinda koyu Samtsar Samtshar Tskali Samshar Samshar Chali adiyla kaydetmistir Esiden tek bir yerlesme olan Samskari tarihsel Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Klarceti Orta Cag da Gurcu kulturunun ve dinsel yapilarinin toplandigi merkezlerden biriydi Osmanlilar bu bolgedeki Samtskari koyunu 1551 yilinda Guruclerden ele gecirdi Hemen ardindan Ardanuc livasi kuruldu Yaklasik olarak bugunku Ardanuc ilcesi topraklari Ardanuc nahiyesi adiyla bu livaya baglandi 1574 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterine gore Samtskari bu nahiyenin buyuk koylerinden biriydi Koyun nufusu 66 haneden yaklasik 330 kisi olusuyordu Nufusun tamami Hristiyan olarak kaydedilmistir Yaklasik yirmi yil sonra koyun nufusu 12 hane azalmisti 1595 tarihli Defter i Mufassal i Liva i Ardanuc ve adli Osmanli tahrir defterinde koyde tamami Hristiyan oan 54 hane yaklasik 270 hane kaydedilmisti Samtskari koyunun halkinin bu tarihten sonra Musluman oldugu bu kayitlardan da anlasilmaktadir Osmanli idaresinin 1835 yilinda askere alma ve vergi toplama amaciyla yaptigi erkek nufusu tespiti sirasinda da Samtskari tek bir yerlesme olarak kaydedilmistir Bu tespitte koyd 87 hanede 251 erkek yasiyordu Erkek sayisi kadar kadin eklenince Samtskari nin toplam nufusunun 502 kisiden olustugu ortaya cikar Samtskari uc yuz yili askin bir sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda Ruslarin eline gecti Rus idaresinde Artvin sancaginin okrug Ardanuc kazasina ucastok bagli Samtskari nahiyesinin selskoe obshestvo kirsal topluluk dort koyunden biriydi Samtskari koyunun nufusu 1886 yilinda 732 kisiden olusuyordu Samtskari ayni adi nahiyenin nufus acisindan en buyuk koyuydu Samtskari Norgieli Petobani ve Cedila koylerinden olusan Samtskari nahiyesindeyse 1 380 kisi yasiyordu Hem Samtskari koyunun hem de Samtskari nahiyesinin nufusunun tamami Gurculerden olusuyordu Salambereti შალამბერეთი Kocareti კოჭარეთი Kordati კორდათი Cimdara ჭიმდარა Tetrkanebi თეთრყანები Dzaglauri ძაღლაურა Conati ჭონათი Bargaburga ბარგაბურგა Maglisukani მაღლისუკანი gibi yer adlari da buranin bir Gurcu yerlesmesi oldugunu gostermektedir Samtskari Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Rus idaresinin sona ermesinden bir sure sonra bagimsiz Gurcistan in sinirlari icinde kaldi 1921 yilinda Sovyet Rusya nin Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti Artvin ve Ardahan bolgelerini bosaltmasi icin Gurcistan hukumetine ultimatom verdi Gurcistan hukumetinin bu iki bolgeden cekilmesi uzerine Samtskari koyu fiilen Turkiye ye katildi 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi uyarinca da koy Turkiye ye birakildi Gurcistan in Turkiye ye birakmasindan bir yil sonra 1922 de Artvin livasinda yapilan nufus tespitinde Samtskari Samskar i Ulya صامسقار علیا ve Samskar i Sufla صامسقار سفلا olmak uzere ik koy olarak kaydedilmistir Samskar i Ulya da Yukari Samtskari 247 kisi yasiyordu Bir Gurucu yerlesmesi olan koyun nufusunun tamami Turk olarak kaydedilmisti Bu sirada Asagi Santskari Artvin livasinin merkez kazasina bagli Ardanuc nahiyesinin koylerinden biriydi Samtskari Turkce olmadigi icin koyun adi 1925 yilinda Yukari Irmaklar olarak degistirildi 1926 da ise koyde 49 hanede 267 kisi tespit edilmistir Yukari Irmaklar 1935 genel nufus sayiminda Yukariirmak adiyla kaydedilmisti Bu tarihte Rize ile Artvin vilayetlerinin birlestirilmesiyle kurulmus olan Coruh vilayetinin Artvin kazasinin Ardanuc nahiyesine bagliydi Nufusu 311 kisiden olusuyordu Bu tarihten sonra uzun sure koyun adi Yukariirmak olarak kaydedilmistir Koyun yeni adiyla birlikte eski adi yazilirken resmi yayinlarda 1960 genel nufus sayimindan itibaren Yukariirmak Garipoglu olarak yer almistir Gurcu Kolu koylerinden biri sayilan Yukariirmaklar koyunde 1965 genel nufus sayiminda 402 kisi yasiyor ve bu nufus icinde 191 kisi okuma yazma biliyordu Eski Samskari deki kiliselerden biri Yukariirmaklar koyunun merkezinin 1 km kuzeyinde kayalik bir tepende bulunuyordu Yukari Samtzkaro Kilisesi nden geriye sadece 1 metre yuksekliginde duvarlar kalmamistir CografyaYukariirmaklar koyu Artvin il merkezine 77 km Ardanuc ilce merkezine 35 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 652020 702019 732018 642017 592016 572015 532014 612013 532012 562011 552010 642009 522008 502007 602000 1361990 2161985 2911922 247Kaynakca Albayrak Leman 2014 Asagiirmaklar Koyu nun Cografi Etudu YL Tezi Ataturk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu tez yok gov tr s 76 Ingilizce Fallingrain com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Agustos 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p Artvin Ardanuc Yukariirmaklar Koy Nufusu Nufusune com 30 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Agustos 2020 Klarceti Gurcuce Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Cemal Karalidze Batum 2016 s 36 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 115 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2021 a b Ardanuc kazasi 1886 Yili Rusca 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Subat 2020 Klarceti Gurcuce Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Cemal Karalidze Batum 2016 s 35 38 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 189 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 3 cilt II cilt s 41 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Nisan 2020 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye Istanbul 2010 Birinci basim 1927 s 141 ISBN 978 9944 197 52 6 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 397 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Eylul 2021 Genel Nufus Sayimi Ankara 1963 s 73 PDF 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Nisan 2022 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1965 s 87 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 101 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 a b c d YerelNet org tr 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Gok Nursen 2008 PDF Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi 41 ankara edu tr s 89 104 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2020 Dis baglantilarYukariirmaklar icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft