Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İdris Küçükömer (1 Haziran 1925, Giresun - 5 Temmuz 1987, İstanbul), Türk iktisatçı ve düşünür. Kemalist ideolojiye, tek parti dönemine dair eleştiriler getirdi ve bununla beraber Türkiye'de sağ ve sol kavramlarının ters oturduğunu, CHP'nin aslında sağ bir parti olduğunu iddia etmesi ile ünlenmiştir.
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde öğrenim gördü. Aynı fakültede doktorasını tamamladı, daha sonra da doçent oldu. Fakülte kurulunun profesörlüğe yükseltilmesi için aldığı karar, onaylanmadı. Bunun üzerine Danıştay'da açtığı davayı kazanmasına karşın, profesörlüğüne ilişkin kararname 10 yıllık bir gecikme ile ancak 1976'da yürürlüğe girdi.
1960 sonrasında Yön'de yazdığı yazılarla tanındı. Ant dergisindeki yazıları tartışma yarattı. Milliyet gazetesindeki açık oturumlarda dönemin yerleşik yargılarını sorguladı. Sonra 1973'te on yıllık bir suskunluğa büründü ve daha sonra yazılarıyla tekrar ortaya çıktı.
Küçükömer'in ileri sürdüğü en dikkat çeken görüşlerden biri, Türkiye’de devletin niteliğinin sivil toplumun gelişmesi önünde duran en büyük engellerden biri olduğudur. Başta Sencer Divitçioğlu ve Selahattin Hilav olmak üzere bazı aydınlarla birlikte Türkiye'nin toplumsal tarihine ilişkin çözümlemelerinde Asya Tip Üretim Tarzı (ATÜT) kuramını gündeme getiren Küçükömer, Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) yönetim ve bilim kurullarında görev aldı. Birçok yapıtı bulunan İdris Küçükömer ölümünden kısa bir süre önce Sosyal Demokrasi Partisi'ne üye olmuştu.
Kemalizm'e yönelik eleştirileri
İdris Küçükömer'e göre Kemalizm "sol" veya "ilerici" olmayan, halka zorla dayatmacı ve düzeni olumsuz biçimde değiştiren istikrarsız bir ideolojidir. İdris Küçükömer yazılarında Kemalizm'e ve tek parti dönemine çeşitli eleştiriler getirdi. Küçükömer'in getirdiği eleştirilerden bazıları; bu dönemde tek partinin sınıflar üstü egemen olduğu, anti-demokratik olduğu, devletin dizayn ettiği tek tip insan yetiştirildiği, halktan kopuk olduğudur. "Birinci Adam", "İkinci Adam" kavramları (İdris Küçükömer bunları ayrıca diktatör benzeri unvanlar olarak ele alır) ve bürokratik yalnızlık vardır. Küçükömer'e göre bu dönemin devrimleri yukarıdan aşağı, halka rağmen yapılır. Halk ile bürokratik aydınlar arasında doldurulamaz bir uçurum olduğunu ve Batı kültürünün zorla halka kabul ettirilmeye çalışıldığını söyler.
Küçükömer, Türkiye'nin tek parti döneminde ekonomik kalkınmayı bir türlü başaramadığını iddia etmiştir. 1923'ten 1933'e kadar devletin daha liberal kapitalist yoldan ekonomik kalkınma deneyleri yaptığını, başarısız olunca da CHP tarafından çaresizce devletçiliğe dönüldüğünü ifade eder. Küçükömer'in görüşüne göre istikrarsız ve deneme yanılmayla yapılan ekonomik politikaları ayrıca "devlet eliyle kapitalist yetiştirme" olarak eleştirdi.
İdris Küçükömer'e göre padişahlığın ve tımar sisteminin kaldırılması sonrası dahi buna benzer bir sistem cumhuriyet döneminde devam ettirilmiştir. Küçükömer buna örnek olarak, Mustafa Kemal Paşa'nın 154 bin 709 dönüm toprak sahibi olmasını kanıt olarak öne sürdü. İdris Küçükömer'in bu örneği Kemalistlerce eleştirildi ve Küçükömer'in, Mustafa Kemal Paşa'yı ürünlere el koyan bir toprak ağası gibi göstermeye çalışması şeklinde yorumlandı.
İdris Küçükömer, Kemalist tarihyazımına karşı çıkmıştır. Türkiye yakın dönem tarihinin yeniden yazılması gerektiğini savundu.İttihat ve Terakki ile Kemalizm'i benzer olarak görerek; bunları bürokratik devleti kurup koruyan antidemokratik hareketler olarak tanımladı. Küçükömer, ayrıca Türk Kurtuluş Savaşı'nın anti-emperyalist olmadığını iddia etmiştir, ona göre bu savaş anti-emperyalist değildir ve sadece bir Türk-Yunan savaşıdır.
Eserleri
- Düzenin Yabancılaşması (En önemli eseridir. Sağ ve sol kavramlarına esaslı açıklamalar getirmektedir)
- Gelişmiş ve Az Gelişmiş Ülkelerin İlişkileri (1966)
- İktisat İlkeleri Üzerine (1964-1967)
- Batılaşma - Düzenin Yabancılaşması (1969),
- İktisat İlkelerine Yeniden Bakış (1972)
- Anılar ve Düşünceler,
- Cuntacılıktan Sivil Topluma / Yön ve Ant Yazıları,
- Sivil Toplum Yazıları,
- Halk Demokrasi İstiyor mu? Bitmemiş Son Eser,
Kaynakça
- ^ http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=RadikalYazarYazisi&ArticleID=927800&Yazar=AVNİ ÖZGÜREL&Date=25.03.2009&CategoryID=99
- ^ a b c Kalkandelen, Zülâl (2011). "İdris Küçükömer'in Tezleri, İkinci Cumhuriyetçiliğin Temelleri" 1.Baskı. Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık. s. 63, 44, 99-100.
- ^ a b "İdris Küçükömer efsanesi". hurriyet.com.tr. 23 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Nisan 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Idris Kucukomer 1 Haziran 1925 Giresun 5 Temmuz 1987 Istanbul Turk iktisatci ve dusunur Kemalist ideolojiye tek parti donemine dair elestiriler getirdi ve bununla beraber Turkiye de sag ve sol kavramlarinin ters oturdugunu CHP nin aslinda sag bir parti oldugunu iddia etmesi ile unlenmistir Idris Kucukomer in Buyukada Mezarligi ndaki kabri Buyukada Istanbul Istanbul Universitesi Iktisat Fakultesi nde ogrenim gordu Ayni fakultede doktorasini tamamladi daha sonra da docent oldu Fakulte kurulunun profesorluge yukseltilmesi icin aldigi karar onaylanmadi Bunun uzerine Danistay da actigi davayi kazanmasina karsin profesorlugune iliskin kararname 10 yillik bir gecikme ile ancak 1976 da yururluge girdi 1960 sonrasinda Yon de yazdigi yazilarla tanindi Ant dergisindeki yazilari tartisma yaratti Milliyet gazetesindeki acik oturumlarda donemin yerlesik yargilarini sorguladi Sonra 1973 te on yillik bir suskunluga burundu ve daha sonra yazilariyla tekrar ortaya cikti Kucukomer in ileri surdugu en dikkat ceken goruslerden biri Turkiye de devletin niteliginin sivil toplumun gelismesi onunde duran en buyuk engellerden biri oldugudur Basta Sencer Divitcioglu ve Selahattin Hilav olmak uzere bazi aydinlarla birlikte Turkiye nin toplumsal tarihine iliskin cozumlemelerinde Asya Tip Uretim Tarzi ATUT kuramini gundeme getiren Kucukomer Turkiye Isci Partisi nin TIP yonetim ve bilim kurullarinda gorev aldi Bircok yapiti bulunan Idris Kucukomer olumunden kisa bir sure once Sosyal Demokrasi Partisi ne uye olmustu Kemalizm e yonelik elestirileriIdris Kucukomer e gore Kemalizm sol veya ilerici olmayan halka zorla dayatmaci ve duzeni olumsuz bicimde degistiren istikrarsiz bir ideolojidir Idris Kucukomer yazilarinda Kemalizm e ve tek parti donemine cesitli elestiriler getirdi Kucukomer in getirdigi elestirilerden bazilari bu donemde tek partinin siniflar ustu egemen oldugu anti demokratik oldugu devletin dizayn ettigi tek tip insan yetistirildigi halktan kopuk oldugudur Birinci Adam Ikinci Adam kavramlari Idris Kucukomer bunlari ayrica diktator benzeri unvanlar olarak ele alir ve burokratik yalnizlik vardir Kucukomer e gore bu donemin devrimleri yukaridan asagi halka ragmen yapilir Halk ile burokratik aydinlar arasinda doldurulamaz bir ucurum oldugunu ve Bati kulturunun zorla halka kabul ettirilmeye calisildigini soyler Kucukomer Turkiye nin tek parti doneminde ekonomik kalkinmayi bir turlu basaramadigini iddia etmistir 1923 ten 1933 e kadar devletin daha liberal kapitalist yoldan ekonomik kalkinma deneyleri yaptigini basarisiz olunca da CHP tarafindan caresizce devletcilige donuldugunu ifade eder Kucukomer in gorusune gore istikrarsiz ve deneme yanilmayla yapilan ekonomik politikalari ayrica devlet eliyle kapitalist yetistirme olarak elestirdi Idris Kucukomer e gore padisahligin ve timar sisteminin kaldirilmasi sonrasi dahi buna benzer bir sistem cumhuriyet doneminde devam ettirilmistir Kucukomer buna ornek olarak Mustafa Kemal Pasa nin 154 bin 709 donum toprak sahibi olmasini kanit olarak one surdu Idris Kucukomer in bu ornegi Kemalistlerce elestirildi ve Kucukomer in Mustafa Kemal Pasa yi urunlere el koyan bir toprak agasi gibi gostermeye calismasi seklinde yorumlandi Idris Kucukomer Kemalist tarihyazimina karsi cikmistir Turkiye yakin donem tarihinin yeniden yazilmasi gerektigini savundu Ittihat ve Terakki ile Kemalizm i benzer olarak gorerek bunlari burokratik devleti kurup koruyan antidemokratik hareketler olarak tanimladi Kucukomer ayrica Turk Kurtulus Savasi nin anti emperyalist olmadigini iddia etmistir ona gore bu savas anti emperyalist degildir ve sadece bir Turk Yunan savasidir EserleriDuzenin Yabancilasmasi En onemli eseridir Sag ve sol kavramlarina esasli aciklamalar getirmektedir Gelismis ve Az Gelismis Ulkelerin Iliskileri 1966 Iktisat Ilkeleri Uzerine 1964 1967 Batilasma Duzenin Yabancilasmasi 1969 ISBN 975 7696 60 9 Iktisat Ilkelerine Yeniden Bakis 1972 Anilar ve Dusunceler ISBN 975 7696 64 1 Cuntaciliktan Sivil Topluma Yon ve Ant Yazilari ISBN 975 7696 59 5 Sivil Toplum Yazilari ISBN 975 7696 61 7 Halk Demokrasi Istiyor mu Bitmemis Son Eser ISBN 975 7696 63 3Kaynakca http www radikal com tr Default aspx aType RadikalYazarYazisi amp ArticleID 927800 amp Yazar AVNI OZGUREL amp Date 25 03 2009 amp CategoryID 99 a b c Kalkandelen Zulal 2011 Idris Kucukomer in Tezleri Ikinci Cumhuriyetciligin Temelleri 1 Baski Yeni Gun Haber Ajansi Basin ve Yayincilik s 63 44 99 100 a b Idris Kucukomer efsanesi hurriyet com tr 23 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Nisan 2023