Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Afganistan Türkmenleri (Türkmence: اوغانستان تركمنلرى, Owganystan Türkmenleri, Овганыстан Түркменлери), Afganistan'da Afgan Türkistanı ya da Güney Türkistan denen kısmında, çoğu Türkmenistan sınırına yakın, bir kısmı da İran (Meşhed) sınırında yaşayan Türkmenlerin bir kolu olan Türk halkı. Sünni Müslüman olup sonra Afganistan Türklerini oluşturan ikinci büyük halktır. Özbeklerin aksine yerleşik değil göçebedirler ve hayvancılıkla geçinirler. 1885 yılında Rusya ve Afganistan arasında yapılan sınır tespitinden sonra Türkmenistan Türkmenleri ile Horasan Türkmenlerinden ayrılmışlardır. Afganistan Türkmenlerinin başlıca urukları Ersarı, Çavdır, Yomut, Göklen, Teke, Sarık, Salur ve Abdal uruklarıdır. En büyükleri Ersarı uruğudur.
 Afganistan'da etnik dağılım | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
| Din | |
Nüfus
1990 lardaki nüfusu 200.000 kişidir. Nüfusları hakkında 600.000'den 1.000.000'a kadar varan tahminler vardır. Afganistan’da yapılmış olan nüfus sayımlarında Türkmenlerin yaşadığı bazı köy ve kasabalar nüfusa dahil edilmemiştir ve Türkmen kadınlarının neredeyse hiçbiri nüfusa kayıtlı değildir ve Afganistan Türkmenlerinin sayısı 3 milyon olarak tahmin edilmektedir.
Grupları
İsveçli diplomat ve Türkolog Gunnar Jarring Afganistan Türkmenlerini beş gruba ayırır:
- Salur Ogurcik'in neslinden gelenler: 140 kola ayrılan Yomutlar, 110 kola ayrılan Salurlar, Sarıklar ve Tekeler.
- Oğuz Kağan'ın neslinden gelenler: 78 kola ayrılan Göklenler, 50 kola ayrılan Çavdurlar, Hataplar, Mukriler, Karkınlar, Ersarılar, Bayatlar, Agarlar, Ogurcaliler.
- Türkmenleşmiş olanlar: Bu gruptakiler 55 kola ayrılmaktadır.
- Sunçı, Nuhurlı, Anaulı, Murça aşiretleri.
- Oğuz menşeinden gelmeyen yeni teşekkül etmiş aşiretler.
1930'lu yıllarda Sovyetler Birliği'nden göç eden Türkmenler ise Andhoy'a yerleşmişlerdir, ticaret ve işçilikle geçinirler.
Dil
Türkmenistan’dan sonra Türkmence ile en fazla yazılı eser Afganistan’da verilmektedir. Ancak Afganistan’da verilen bu eserlerde standart Türkmenistan Türkmencesinde görülmeyen birçok şekil bilgisi (fiil çekim ekleri ve fiilimsiler ile isim çekim ekleri) özelliği kullanılmaktadır. Bu şekillerin çoğu Oğuz grubu Türk yazı dillerinde görülmeyen şekiller olup, Çağatay-Özbek yazı dili koluna ait özelliklerdir.
Kaynakça
- ^ Emrullah Güney, Göçer-Konar Kaşgaylar, Afganistan Türkmenleri, Doğu Türkistan Uygurları 11 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Bozkırın Cesur Atlıları: Afganistan Türkmenleri 3 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Yazanlar: Sabrina ve Roland Michaud (National Geographic Dergisi, Kasım 1973) Çeviri: Doç. Dr. Yalçın İzbul (1983)
- ^ Kapalıçarşı’nın Afgan sokağı... 11 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (= Aslında Afganistan Türkmenleri daha çok Kuzey Afganistan’da yer alan Meymene ve Hindukuş eteklerinde yaşıyor)
- ^ Afganistan Türkmenleri Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği
- ^ TRT AVAZ : Türkistan Yollarında Afganistan Türkmenleri 14 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Video)
- ^ (July 1982), "Afghanistan: (iv.) ethnocgraphy 6 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .", in Encyclopædia Iranica, Online Edition 2006.
- ^ Afganistan Ülke Profili[]. Orman Genel Müdürlüğü, Dış İlişkiler, Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığı, Bölgesel ve İkili İlişkiler Şube Müdürlüğü
- ^ "Peter R. Blood, ed. Afghanistan: A Country Study. Washington: GPO for the Library of Congress, 2001". 3 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ a b "Afganistan Türkleri". 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ . 5 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ Jarring, Gunnar (1939). On the Distribution of Turk Tribes in Afganistanç An Attempt at a Preliminary Classification. 104 pp. Lunds Universitets Arsskrift, N.F. Avd. 1, Bd. 35, Nr. 4, Lund, 1939
- ^ Öztürk, Rıdvan (2010). Afganistan Türkmencesinde Standart Türkmence Dışı Şekiller[]. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat araştırmaları Dergisi, sayı: 28 - Güz, Konya 2010
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Afganistan Turkmenleri Turkmence اوغانستان تركمنلرى Owganystan Turkmenleri Ovganystan Tүrkmenleri Afganistan da Afgan Turkistani ya da Guney Turkistan denen kisminda cogu Turkmenistan sinirina yakin bir kismi da Iran Meshed sinirinda yasayan Turkmenlerin bir kolu olan Turk halki Sunni Musluman olup sonra Afganistan Turklerini olusturan ikinci buyuk halktir Ozbeklerin aksine yerlesik degil gocebedirler ve hayvancilikla gecinirler 1885 yilinda Rusya ve Afganistan arasinda yapilan sinir tespitinden sonra Turkmenistan Turkmenleri ile Horasan Turkmenlerinden ayrilmislardir Afganistan Turkmenlerinin baslica uruklari Ersari Cavdir Yomut Goklen Teke Sarik Salur ve Abdal uruklaridir En buyukleri Ersari urugudur Afganistan Turkmenleri اوغانستان تركمنلرى Owganystan Turkmenleri Afganistan da etnik dagilimOnemli nufusa sahip bolgelerDillerTurkmenceDinSunni IslamNufus1990 lardaki nufusu 200 000 kisidir Nufuslari hakkinda 600 000 den 1 000 000 a kadar varan tahminler vardir Afganistan da yapilmis olan nufus sayimlarinda Turkmenlerin yasadigi bazi koy ve kasabalar nufusa dahil edilmemistir ve Turkmen kadinlarinin neredeyse hicbiri nufusa kayitli degildir ve Afganistan Turkmenlerinin sayisi 3 milyon olarak tahmin edilmektedir GruplariIsvecli diplomat ve Turkolog Gunnar Jarring Afganistan Turkmenlerini bes gruba ayirir Salur Ogurcik in neslinden gelenler 140 kola ayrilan Yomutlar 110 kola ayrilan Salurlar Sariklar ve Tekeler Oguz Kagan in neslinden gelenler 78 kola ayrilan Goklenler 50 kola ayrilan Cavdurlar Hataplar Mukriler Karkinlar Ersarilar Bayatlar Agarlar Ogurcaliler Turkmenlesmis olanlar Bu gruptakiler 55 kola ayrilmaktadir Sunci Nuhurli Anauli Murca asiretleri Oguz menseinden gelmeyen yeni tesekkul etmis asiretler 1930 lu yillarda Sovyetler Birligi nden goc eden Turkmenler ise Andhoy a yerlesmislerdir ticaret ve iscilikle gecinirler DilTurkmenistan dan sonra Turkmence ile en fazla yazili eser Afganistan da verilmektedir Ancak Afganistan da verilen bu eserlerde standart Turkmenistan Turkmencesinde gorulmeyen bircok sekil bilgisi fiil cekim ekleri ve fiilimsiler ile isim cekim ekleri ozelligi kullanilmaktadir Bu sekillerin cogu Oguz grubu Turk yazi dillerinde gorulmeyen sekiller olup Cagatay Ozbek yazi dili koluna ait ozelliklerdir Kaynakca Emrullah Guney Gocer Konar Kasgaylar Afganistan Turkmenleri Dogu Turkistan Uygurlari 11 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bozkirin Cesur Atlilari Afganistan Turkmenleri 3 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yazanlar Sabrina ve Roland Michaud National Geographic Dergisi Kasim 1973 Ceviri Doc Dr Yalcin Izbul 1983 Kapalicarsi nin Afgan sokagi 11 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Aslinda Afganistan Turkmenleri daha cok Kuzey Afganistan da yer alan Meymene ve Hindukus eteklerinde yasiyor Afganistan Turkmenleri Sosyal Yardimlasma ve Dayanisma Dernegi TRT AVAZ Turkistan Yollarinda Afganistan Turkmenleri 14 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Video July 1982 Afghanistan iv ethnocgraphy 6 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Encyclopaedia Iranica Online Edition 2006 Afganistan Ulke Profili olu kirik baglanti Orman Genel Mudurlugu Dis Iliskiler Egitim ve Arastirma Dairesi Baskanligi Bolgesel ve Ikili Iliskiler Sube Mudurlugu Peter R Blood ed Afghanistan A Country Study Washington GPO for the Library of Congress 2001 3 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mart 2013 a b Afganistan Turkleri 12 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 5 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 Jarring Gunnar 1939 On the Distribution of Turk Tribes in Afganistanc An Attempt at a Preliminary Classification 104 pp Lunds Universitets Arsskrift N F Avd 1 Bd 35 Nr 4 Lund 1939 Ozturk Ridvan 2010 Afganistan Turkmencesinde Standart Turkmence Disi Sekiller olu kirik baglanti Selcuk Universitesi Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Turkiyat arastirmalari Dergisi sayi 28 Guz Konya 2010