Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karagümrük İstanbul ili Fatih ilçesine bağlı tarihi bir mahalledir.
| Karagümrük | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | İstanbul |
| İlçe | Fatih |
| Bulunduğu yer | Avrupa Yakası  |
| Nüfus (2022) | 10.649 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 212 |
| İl plaka kodu | 34 |
| Posta kodu | 34091 |
| İstatistiki bölge | İstanbul alt bölgesi |
Coğrafi Konumu
Karagümrük semtini, Saraçhane’nden Edirnekapı’ya uzanan Fevzi Paşa Caddesi, Aksaray’ı Topkapı-Edirnekapı Caddesi’ne bağlayan Vatan Caddesi (Adnan Menderes Bulvarı) ile yine Aksaray’ı Topkapı’ya bağlayan Millet Caddesi (Turgut Özal Caddesi) sınırlamaktadır.
Karagümrük, şehrin surlarının batı kesimine yakındır. Edirnekapı- Bayezid ana ekseninin güneyinde yer alır. Hırka-i Şerif Camii'nden başlayarak kuzeybatıda Mihrimah Sultan Camii arasından Fatih Nişancası tarafı ile güneyde Keçeciler Caddesi arasındaki bölge Karagümrük sayılmaktadır. Osmanlı İstanbul’unun en eski ve en ünlü semtlerindendir. Burası memur, medreseli ve esnaftan oluşan şehir ahalisiyle, İstanbul Türkçesinin en güzel şekilde konuşulduğu mahallelerdendi. Son otuz yılda kontrolsüz biçimde gelişen beton yapılaşma ile çehresi değişmiştir. Bu arada sakinlerinin önemlice kısmı başka semtlere göç etmişse de, her şeye rağmen çarşısı ve mahallenin atmosferiyle birçok semte nazaran eskiyi muhafaza edebilen yerlerdendir. Karagümrük İstanbul surlarının, batı kıyısına yakın bir yerleşme yeri olmasına rağmen İstanbul'un kenar mahallelerinin özelliklerini taşımaz. Bilakis Fatih, Çarşamba ve Aksaray ile aynı sınıf ahali kompozisyonu gösterir.
Tarih
Karagümrük 29 Mayıs 1453 salı sabahı Osmanlı ordularının bugünkü Edirnekapı girişini açmaları sonucu Fatih Sultan Mehmed ve ordularının İstanbul'a girip ilk ayak bastığı bölgede yer alır. İstanbul'un fethinin ardından Osmanlı İmparatorluğu'nun en ünlü külhanbeyi olan Kara Davud yönetiminde bölgeye giriş çıkışlar ve gümrük işlemlerinin kontrol edildiği bir geçiş bölgesi olarak kullanılan Karagümrük aynı zamanda İstanbul'daki ilk Türk semtidir.
Karagümrük adının, Osmanlılar zamanında burada bulunan 'nden geldiği tahmin edilmektedir. Bu eminlik Edirnekapı'dan şehre giriş ve çıkış yapanların kontrolü için kurulmuştu. Bölge, medreselere olan yakınlığı, Suriçi İstanbul'un ve ana geçiş yolunun yanı başında yer alması sebebiyle hem ekonomik hem de sosyal bakımdan gelişmiştir. Karagümrük aynı zamanda Fatih medreselerine yakın olduğundan alimlerin yaşadığı çoğunlukla medrese eğitimlerinin verildiği bir yer olarak dikkat çekmiştir. Bölge Yüksek bir tepede kurulu olmakla birlikte ulaşım bakımından çevresiyle entegre durumdadır. Karagümrük'te fetih sonrası inşa edilen külliyeler, çeşmeler, hamamlar, camiiler, türbeler, medrese ve tekkeler hala varlıklarını sürdürmektedir.
Günümüz
Edirnekapı tarafından Karagümrük'e girildiğinde ziyaretçileri Mihrimah Sultan Camii ve vakıfları karşılar. Bu caminin ardından birbirini izleyen Hacı Muhiddin Caddesi, Yusufağa Sokak ve Prof. Naci Şensoy Caddesi (Eski Lökümcüler Sokak) izlenerek Karagümrük Meydanı’na ulaşılır. İlk başta sıradan bir semt meydanı gibi duran bu çarşı, aslında eski İstanbul'un artık günümüzde eşine rastlanmayan karakteristik bir mahalle çarşısıdır. Meydanın güney kısmında, millî mimari devrinin eserlerinden olan ve İstanbul'da artık az görülen semt ilkokullarından biri olan Mihrimah Sultan ilkokulu bulunur. Meydana açılan sokaklar buradaki eski zanaat kollarının adını taşır; Yazmacı Hüsrev Sokağı, Tahtacılar Sokağı, Sütçü Murat Sokağı, İşkembeci Malik Sokağı, Lüleci Yekta Sokağı, Sahtiyancı Sokağı, Kepenekçi Numan Sokağı ve bir zamanlar var olan bir değirmene izafeten Harab Değirmen Sokağı, Rendeciler Sokağı bunlardan sadece birkaçıdır. Karagümrük'ün daha da güneyinde Keçeciler Meydanı, Keçeci Çeşmesi Sokağı ve Keçeci Piri Camii'nden oluşan bir bölge yer alır. Bu iş kolu Osmanlı ordularının stratejik ihtiyaçlarını karşılamak üzere sanatını icra eden kişilerden oluşuyordu.
Karagümrük, camileri,külliyeleri, medreseleri ve tekkeleri ile dikkat çeken bir semttir. Fatih Sultan Mehmed döneminin devri ihtisap ağalarından 'in yaptırdığı “” burada bulunur. Cami 1730 yılında çıkan bir yangında yanmış ve 18. asır stili üzere yeniden tamir ettirilmiştir. Yine Fatih devri ulemalarından 'nin mezarı (H. 857, M. 1453) eski İstanbul mahallelerinde çokça rastlanan açık türbelerden biri olup, Eski Atik Ali Caddesi ve Kabakulak Sokağı köşesindedir. Karagümrük çarşısının bir tarafında yer alan “Mesih paşa Camii” 16. yüzyılda inşa edilmiştir (1588). Karagümrük semtinin hemen yanı başındaki bulunan Nişanca'da 1584 tarihli Nişancı Mehmet Paşa Camii ve “Mesih Mehmet Paşa Camii” de semtin bu devirdeki itibarını gösteren önemli yapılardır.
Karagümrük Osmanlı dönemi boyunca tarikatlar açısından önemli bir merkez bölgesi olmuştur. EBuradaki önemli dergah Niyazi-i Mısri Sokağı'ndaki yeni restore edilen “”dır. Merkezi Üsküdar'da olan bu tarikatın sur içi İstanbul'daki en önemli şubesi bu semtte yer almaktadır. 1851'de Sultan Abdülmecid'in yaptırdığı ve Osmanlı rokoko tarzının en önde gelen örneklerinden olan“Hırka-i Şerif Camii” de buradadır. Yakınında aynı isimdeki bulunur.
Karagümrük aynı zamanda yine Osmanlı mimarisinde karşımıza çıkan ahşap evleri ile dikkat çeker. Her ne kadar son zamanlarda sayıları git gide azalsa da en belirgin yapıdaki evler hâlen valıklarını sürdürebilmektedir. Bunlar aynı zamanda 19. yüzyıl İstanbul’unun ilginç ahşap konut örnekleridir. Karagümrük, Cumhuriyet dönemi edebiyatında Peyami Safa'nın (Server Bedi) “Cumbadan Rumbaya” adlı romanında çizdiği yoksul mahalle tipleriyle toplumumuzun dikkatini çekmiştir. Ancak eski Karagümrük, bu romanın cumba faslıyla çok uyum halinde değildi.
Nüfus
| Yıl | Önceki yıla göre değişim | Nüfus |
|---|---|---|
| 2009 | 11.461 | |
| 2010 | %1  | 11.290 |
| 2011 | %1 | 11.188 |
| 2012 | %0  | 11.195 |
| 2013 | %0 | 11.195 |
| 2014 | %0 | 11.230 |
| 2015 | %1 | 11.316 |
| 2016 | %0 | 11.333 |
| 2017 | %3 | 11.640 |
| 2018 | %1 | 11.725 |
| 2019 | %6 | 12.430 |
| 2020 | %10 | 11.242 |
| 2021 | %4 | 10.827 |
| 2022 | %2 | 10.649 |
| 2023 | %2 | 10.430 |
Spor
Fatih Karagümrük SK semti Türk futbolunda en üst düzeyde temsil etmektedir. 2023-24 sezonunda Süper Lig'deki 10. sezonunda olan kırmızı siyahlı takım, karşılaşmalarını 76.761 kişilik Atatürk Olimpiyat Stadyumu'nda oynamaktadır. Fatih Karagümrük'ün kadın futbol takımı ise semti Türk kadın futbolunda en üst düzeyde temsil etmektedir. 2023-24 sezonunda Kadınlar Süper Ligi'ndeki 3. sezonunda olan kırmızı siyahlı takım, karşılaşmalarını 6.500 kişilik Vefa Stadyumu'nda oynamaktadır.
Karagümrük'teki tarihi yapılar
Cedid Ali Paşa Medresesi
Kanuni Sultan Süleyman (1520–1566) dönemi sadrazamlarından Semiz Ali Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Nurettin Cerrahî Tekkesi
Derviş Ali Mahallesi’nde, Nureddin Tekkesi Sokağı’ndadır. Cerrahîliğin Piri Şeyh Seyyid Muhammed Cerrahî adına 1703 yılında III. Ahmet tarafından inşa ettirilmiştir.
Canfeda Hatun Camii
Canfeda Camii Sokağı’nda, Nureddin Cerrahî tekkesinin hemen yanında yer alır. “Kâhya Kadın” veya “Kethüda Kadın” isimleri ile de tanınan caminin kurucusu harem kethüdası Canfeda Hatun’dur. Camii 1584’te yapılmış, günümüze kadar birçok restorasyon geçirmiş son onarımlarını 1982 ve 1985 yıllarında görmüştür.
Karagümrük Medresesi
Mesih Mehmet Paşa Camii'nin kuzeyinde Küçük Değirmen ve Sütçü Murat Sokakları arasında yer alır.
Karagümrük Sarnıcı
Edirnekapı yakınında Bizans su haznesi ile kuzeyde Kasım Ağa Mescidi arasında yer alır. Günümüzde yok olma aşamasına gelmiştir.
Galeri
-
![image]()
Karagümrük'te bir sokak -
![image]()
Karagümrük'te tarihi bir sokak -
![image]()
Karagümrük'te bir sokak
Kaynakça
- ^ a b c . 24 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2011.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi". Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi". Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024.
- ^ . 28 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2011.
- ^ İslam tasavvufu[]
- ^ . 16 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2011.
- ^ "Karagümrük sarnıcı". 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karagumruk Istanbul ili Fatih ilcesine bagli tarihi bir mahalledir KaragumrukMahalleMahallenin haritadaki yeriUlke TurkiyeIlIstanbulIlceFatihBulundugu yerAvrupa Yakasi Nufus 2022 10 649Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu212Il plaka kodu34Posta kodu34091Istatistiki bolgeIstanbul alt bolgesi Cografi KonumuKaragumruk semtini Sarachane nden Edirnekapi ya uzanan Fevzi Pasa Caddesi Aksaray i Topkapi Edirnekapi Caddesi ne baglayan Vatan Caddesi Adnan Menderes Bulvari ile yine Aksaray i Topkapi ya baglayan Millet Caddesi Turgut Ozal Caddesi sinirlamaktadir Karagumruk sehrin surlarinin bati kesimine yakindir Edirnekapi Bayezid ana ekseninin guneyinde yer alir Hirka i Serif Camii nden baslayarak kuzeybatida Mihrimah Sultan Camii arasindan Fatih Nisancasi tarafi ile guneyde Kececiler Caddesi arasindaki bolge Karagumruk sayilmaktadir Osmanli Istanbul unun en eski ve en unlu semtlerindendir Burasi memur medreseli ve esnaftan olusan sehir ahalisiyle Istanbul Turkcesinin en guzel sekilde konusuldugu mahallelerdendi Son otuz yilda kontrolsuz bicimde gelisen beton yapilasma ile cehresi degismistir Bu arada sakinlerinin onemlice kismi baska semtlere goc etmisse de her seye ragmen carsisi ve mahallenin atmosferiyle bircok semte nazaran eskiyi muhafaza edebilen yerlerdendir Karagumruk Istanbul surlarinin bati kiyisina yakin bir yerlesme yeri olmasina ragmen Istanbul un kenar mahallelerinin ozelliklerini tasimaz Bilakis Fatih Carsamba ve Aksaray ile ayni sinif ahali kompozisyonu gosterir TarihKaragumruk 29 Mayis 1453 sali sabahi Osmanli ordularinin bugunku Edirnekapi girisini acmalari sonucu Fatih Sultan Mehmed ve ordularinin Istanbul a girip ilk ayak bastigi bolgede yer alir Istanbul un fethinin ardindan Osmanli Imparatorlugu nun en unlu kulhanbeyi olan Kara Davud yonetiminde bolgeye giris cikislar ve gumruk islemlerinin kontrol edildigi bir gecis bolgesi olarak kullanilan Karagumruk ayni zamanda Istanbul daki ilk Turk semtidir Karagumruk adinin Osmanlilar zamaninda burada bulunan nden geldigi tahmin edilmektedir Bu eminlik Edirnekapi dan sehre giris ve cikis yapanlarin kontrolu icin kurulmustu Bolge medreselere olan yakinligi Surici Istanbul un ve ana gecis yolunun yani basinda yer almasi sebebiyle hem ekonomik hem de sosyal bakimdan gelismistir Karagumruk ayni zamanda Fatih medreselerine yakin oldugundan alimlerin yasadigi cogunlukla medrese egitimlerinin verildigi bir yer olarak dikkat cekmistir Bolge Yuksek bir tepede kurulu olmakla birlikte ulasim bakimindan cevresiyle entegre durumdadir Karagumruk te fetih sonrasi insa edilen kulliyeler cesmeler hamamlar camiiler turbeler medrese ve tekkeler hala varliklarini surdurmektedir GunumuzVasat Atik Ali Pasa Camii Edirnekapi tarafindan Karagumruk e girildiginde ziyaretcileri Mihrimah Sultan Camii ve vakiflari karsilar Bu caminin ardindan birbirini izleyen Haci Muhiddin Caddesi Yusufaga Sokak ve Prof Naci Sensoy Caddesi Eski Lokumculer Sokak izlenerek Karagumruk Meydani na ulasilir Ilk basta siradan bir semt meydani gibi duran bu carsi aslinda eski Istanbul un artik gunumuzde esine rastlanmayan karakteristik bir mahalle carsisidir Meydanin guney kisminda milli mimari devrinin eserlerinden olan ve Istanbul da artik az gorulen semt ilkokullarindan biri olan Mihrimah Sultan ilkokulu bulunur Meydana acilan sokaklar buradaki eski zanaat kollarinin adini tasir Yazmaci Husrev Sokagi Tahtacilar Sokagi Sutcu Murat Sokagi Iskembeci Malik Sokagi Luleci Yekta Sokagi Sahtiyanci Sokagi Kepenekci Numan Sokagi ve bir zamanlar var olan bir degirmene izafeten Harab Degirmen Sokagi Rendeciler Sokagi bunlardan sadece birkacidir Karagumruk un daha da guneyinde Kececiler Meydani Kececi Cesmesi Sokagi ve Kececi Piri Camii nden olusan bir bolge yer alir Bu is kolu Osmanli ordularinin stratejik ihtiyaclarini karsilamak uzere sanatini icra eden kisilerden olusuyordu Karagumruk camileri kulliyeleri medreseleri ve tekkeleri ile dikkat ceken bir semttir Fatih Sultan Mehmed doneminin devri ihtisap agalarindan in yaptirdigi burada bulunur Cami 1730 yilinda cikan bir yanginda yanmis ve 18 asir stili uzere yeniden tamir ettirilmistir Yine Fatih devri ulemalarindan nin mezari H 857 M 1453 eski Istanbul mahallelerinde cokca rastlanan acik turbelerden biri olup Eski Atik Ali Caddesi ve Kabakulak Sokagi kosesindedir Karagumruk carsisinin bir tarafinda yer alan Mesih pasa Camii 16 yuzyilda insa edilmistir 1588 Karagumruk semtinin hemen yani basindaki bulunan Nisanca da 1584 tarihli Nisanci Mehmet Pasa Camii ve Mesih Mehmet Pasa Camii de semtin bu devirdeki itibarini gosteren onemli yapilardir Karagumruk Osmanli donemi boyunca tarikatlar acisindan onemli bir merkez bolgesi olmustur EBuradaki onemli dergah Niyazi i Misri Sokagi ndaki yeni restore edilen dir Merkezi Uskudar da olan bu tarikatin sur ici Istanbul daki en onemli subesi bu semtte yer almaktadir 1851 de Sultan Abdulmecid in yaptirdigi ve Osmanli rokoko tarzinin en onde gelen orneklerinden olan Hirka i Serif Camii de buradadir Yakininda ayni isimdeki bulunur Karagumruk ayni zamanda yine Osmanli mimarisinde karsimiza cikan ahsap evleri ile dikkat ceker Her ne kadar son zamanlarda sayilari git gide azalsa da en belirgin yapidaki evler halen valiklarini surdurebilmektedir Bunlar ayni zamanda 19 yuzyil Istanbul unun ilginc ahsap konut ornekleridir Karagumruk Cumhuriyet donemi edebiyatinda Peyami Safa nin Server Bedi Cumbadan Rumbaya adli romaninda cizdigi yoksul mahalle tipleriyle toplumumuzun dikkatini cekmistir Ancak eski Karagumruk bu romanin cumba fasliyla cok uyum halinde degildi NufusYil Onceki yila gore degisim Nufus2009 11 4612010 1 11 2902011 1 11 1882012 0 11 1952013 0 11 1952014 0 11 2302015 1 11 3162016 0 11 3332017 3 11 6402018 1 11 7252019 6 12 4302020 10 11 2422021 4 10 8272022 2 10 6492023 2 10 430SporFatih Karagumruk SK semti Turk futbolunda en ust duzeyde temsil etmektedir 2023 24 sezonunda Super Lig deki 10 sezonunda olan kirmizi siyahli takim karsilasmalarini 76 761 kisilik Ataturk Olimpiyat Stadyumu nda oynamaktadir Fatih Karagumruk un kadin futbol takimi ise semti Turk kadin futbolunda en ust duzeyde temsil etmektedir 2023 24 sezonunda Kadinlar Super Ligi ndeki 3 sezonunda olan kirmizi siyahli takim karsilasmalarini 6 500 kisilik Vefa Stadyumu nda oynamaktadir Karagumruk teki tarihi yapilarCedid Ali Pasa Medresesi Kanuni Sultan Suleyman 1520 1566 donemi sadrazamlarindan Semiz Ali Pasa tarafindan yaptirilmistir Nurettin Cerrahi Tekkesi Dervis Ali Mahallesi nde Nureddin Tekkesi Sokagi ndadir Cerrahiligin Piri Seyh Seyyid Muhammed Cerrahi adina 1703 yilinda III Ahmet tarafindan insa ettirilmistir Canfeda Hatun Camii Canfeda Camii Sokagi nda Nureddin Cerrahi tekkesinin hemen yaninda yer alir Kahya Kadin veya Kethuda Kadin isimleri ile de taninan caminin kurucusu harem kethudasi Canfeda Hatun dur Camii 1584 te yapilmis gunumuze kadar bircok restorasyon gecirmis son onarimlarini 1982 ve 1985 yillarinda gormustur Karagumruk Medresesi Mesih Mehmet Pasa Camii nin kuzeyinde Kucuk Degirmen ve Sutcu Murat Sokaklari arasinda yer alir Karagumruk Sarnici Edirnekapi yakininda Bizans su haznesi ile kuzeyde Kasim Aga Mescidi arasinda yer alir Gunumuzde yok olma asamasina gelmistir GaleriKaragumruk te bir sokak Karagumruk te tarihi bir sokak Karagumruk te bir sokakKaynakca a b c 24 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Kasim 2011 a b c d e f g h i j k l m n Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 23 Ekim 2023 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 9 Nisan 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link 28 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Kasim 2011 Islam tasavvufu olu kirik baglanti 16 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Kasim 2011 Karagumruk sarnici 19 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2011