Röle, elektriksel olarak çalıştırılan, elektromanyetik bir anahtardır. Yani üzerinden akım geçtiği zaman çalışan devre elemanıdır. Röle; bobin, palet ve kontak olmak üzere üç bölümden meydana gelir. Bobin kısmı rölenin giriş kısmıdır. Palet ve kontak kısmının bobin ile herhangi bir elektriksel bağlantısı yoktur. Röle, tek veya çoklu kontrol sinyalleri için birçok giriş terminali ve birçok çalışma kontağı terminalinden oluşur. Röle, birden çok kontak düzenlemesinde, örneğin; kontakları temas ettirme, kontakların temasını kesme veya bu iki durumun kombinasyonları gibi herhangi bir sayıda kontaklı olabilir.
Röleler, bağımsız bir düşük güç sinyali ile bir devreyi kontrol etmenin gerekli olduğu veya birkaç devrenin tek bir sinyal tarafından kontrol edilmesi gereken yerlerde kullanılır. Röleler ilk olarak uzun mesafe devrelerinde sinyal tekrarlayıcı olarak kullanıldı: bir devreden gelen sinyali başka bir devre üzerinden ileterek yeniler. Röleler, telefon santrallerinde ve ilk bilgisayarlarda mantıksal işlemleri gerçekleştirmek için yaygın olarak kullanıldı.
Rölenin geleneksel biçimi, kontakları kapatmak veya açmak için bir elektromıknatıs kullanır, ancak kontrol için hareketli parçalara güvenmeden yarı iletken özelliklerini kullanan katı hal rölesindeki (İngilizce: solid-state relay) gibi başka çalışma prensipleri de icat edildi. Kalibreli çalışma özelliklerine sahip röleler ve bazen birden fazla çalışma bobini, elektrik devrelerini aşırı yükten veya arızalardan korumak için kullanılır; modern elektrik güç sistemlerinde bu işlevler hala "" denilen dijital cihazlar tarafından gerçekleştirilir.
Mandallamalı (İngilizce: latching) röleler, anahtarı kalıcı olarak çalıştırmak için yalnızca tek kontrol güç darbesi gerektirir. İkinci bir kontrol terminallerine uygulanan başka bir darbe veya zıt kutuplu bir darbe anahtarı sıfırlarken, aynı türden tekrarlanan darbelerin hiçbir etkisi yoktur. Manyetik kilitleme röleleri, kesilen gücün rölenin kontrol ettiği devreleri etkilememesi gereken uygulamalarda kullanışlıdır.
Rölenin kontakları normalde açık ("ingilizce: Normally Open - NO"), normalde kapalı ("ingilizce: Normally Closed - NC") veya kontakta değişen cinsten olabilir.
Röleler transistör gibi çalışır örneğin basit bir 3 bacaklı rölede akım verdiğiniz zaman şasedeki kol diğer taraftaki akımı açar yani kontrol için kullanılabilir. Yalnızca transistörlerden bir farkları vardır:direnç ile kullanmak gerekmez. Bobin iki kontağı mıknatısladığı zaman rölenin bir kontağı açılır bir kontağı kapanır.
Röleler düşük akımlar ile çalışan elektromanyetik bir anahtardır. Üzerinde bulunan elektromanyetik bobine rölenin türüne uygun olarak bir gerilim uygulandığında bobin mıknatıs özelliği kazanır ve karşısında duran metal bir paleti kendine doğru çekerek bir veya daha fazla kontağı birbirine irtibatlayarak bir anahtar görevi yapar.
Tristör ve Triyak'ların imal edilmesinden sonra popülerliğini kaybeden röleler yine de birçok alanda hala kullanılmaktadır. Tristör ve triyak'lara göre tek avantajı tek bir bünye içinde birden fazla anahtar kontağına sahip olabildiği için birden fazla yükü aynı anda açabilir veya kapatabilir hatta aynı anda bazı yükleri açıp bazıların kapatabilir. Bu işlem tamamen rölenin kontaklarının dizaynı ile ilişkilidir. Röleler hem A.C. hem D.C.’de çalıştırmak üzere kullanılabilirler. Genel olarak; röleler anahtar (ing: switch) ve ölçen röleler olmak üzere ikiye ayrılırlar. Ayrıca; röleler çalışma, kullanılış maksadı ve devreye bağlanış şekline göre de gruplandırılırlar.
Tarihçe
1809'da elektrokimyasal telgrafının bir parçası olarak elektrolitik bir röle tasarladı.
Amerikalı bilim adamı Joseph Henry'nin 1831'de daha önce geliştirilen 'nın kendi modelini iyileştirmek için 1835'te bir röle icat ettiği sıklıkla iddia edilir.
İngiliz mucit "kesinlikle elektrik rölesini icat ettiği" kendi 'nda yak. 1835'te iddia edildi.
Şimdi röle olarak adlandırılan bu basit cihaz, Samuel Morse'un orijinal 1840 Telgraf patentine dahil edildi. Tarif edilen mekanizma, telgraf sinyalini tekrarlayan ve böylece sinyallerin istenildiği kadar yayılmasına imkan veren bir sayısal amplifikatör görevi yaptı.
Röle kelimesi, 1860'tan kalma elektromanyetik işlemler bağlamında ortaya çıkar.
Temel tasarımı ve kullanımı
Elektromanyetik röle, bir (solenoid) etrafına sarılı tel bobin, manyetik akı için düşük isteksizlik yolu sağlayan demir boyunduruk, demir ve bir veya daha çok kontak setinden (resimde gösterilen rölede iki kontaklıdır) oluşur. Armatür, boyunduruğa menteşelidir ve mekanik olarak bir veya daha fazla hareketli kontak setine bağlanır. Armatür bir yay ile yerinde tutulur böylece rölenin enerjisi kesildiğinde manyetik devrede bir hava boşluğu olur. Bu durumda, resimdeki röledeki iki kontak setinden biri kapalıdır ve diğer set açıktır. Diğer röleler işlevlerine bağlı olarak daha fazla veya daha az kontak setine sahip olabilir. Resimdeki rölenin, armatürü boyunduruğa bağlayan bir teli de vardır. Bu, baskılı devreye (İngilizce: Printed Circuit Board, kısaca PCB)'ye lehimlenen boyunduruk aracılığıyla armatür üzerindeki hareketli kontaklar ile baskılı devre kartı (PCB) üzerindeki devre hattı arasındaki devrenin sürekliliğini sağlar.
Bobinden elektrik akımı geçtiğinde armatürü harekete geçiren bir manyetik alan oluşturur ve hareketli kontak(lar)' ın sonuçtaki hareketi ile bir bağlantı oluşturur veya (yapıya bağlı olarak) sabit temas kopar. Rölenin enerjisi kesildiğinde kontak seti kapalıysa, hareket kontakları açar ve bağlantıyı keser ve kontaklar açıksa tersi olur. Bobine giden akım kesildiğinde, armatür manyetik kuvvetin yaklaşık yarısı kadar güçlü bir kuvvet tarafından gevşemiş konumuna döndürülür. Genellikle bu kuvvet bir yay tarafından sağlanır ancak yerçekimi de yaygın olarak endüstriyel motor yol vericilerinde kullanılır. Çoğu röle hızlı çalışacak şekilde üretilmiştir. Düşük voltajlı bir uygulamada bu, gürültüyü azaltır; yüksek voltaj veya akım uygulamasında arkı azaltır.
Bobine doğru akım ile enerji verildiğinde, devre dışı bırakma sırasında çökmekte olan manyetik alandan enerjiyi dağıtmak için genellikle bobin boyunca bir diyot veya direnç yerleştirilir aksi takdirde yarı iletken devre bileşenleri için tehlikelidir. Bu tür diyotlar transistörlerin röle sürücüleri olarak uygulanmasından önce yaygın olarak kullanılmıyordu ancak kısa süre sonra (germanyum transistörleri) bu dalgalanma tarafından kolayca yok edildiğinde her yerde bulunmaya başladı. Bazı otomotiv röleleri, röle kasasının içinde diyodu vardır. Dirençler, diyotlardan daha dayanıklı olsalar da rölelerin ürettiği voltaj yükselmelerini ortadan kaldırmada daha az etkilidir ve bu nedenle yaygın olarak kullanılmazlar.
Röle büyük veya özellikle reaktif bir yük sürüyorsa, röle çıkış kontakları çevresinde benzer bir dalgalanma akımı sorunu olabilir. Bu durumda, kontaklardaki bir (İngilizce:) devresi (seri halde bir kapasitör ve direnç) dalgalanmayı emebilir. Uygun derecelendirilmiş kapasitörler ve ilgili direnç, bu sıradan kullanım için tek paketli bileşen olarak satılır.
Bobin, alternatif akım (AC) ile enerjilendirilecek şekilde tasarlandıysa akıyı, AC döngüsü sırasında armatür üzerindeki minimum çekmeyi artıran iki faz dışı bileşene bölmek için bazı yöntemler kullanılır. Genellikle bu, kontrol voltajının sıfır geçişleri sırasında kontakları tutan gecikmiş, faz dışı bileşeni oluşturan çekirdeğin bir kısmı etrafına kıvrılmış küçük bir bakır "gölgeleme halkası" ile yapılır.
Röleler için kontak malzemeleri uygulamaya göre değişir. Az temas dirençli malzemeler hava tarafından oksitlenebilir veya açılırken temiz bir şekilde ayrılmak yerine "yapışma" eğilimi gösterebilir. Kontak malzemesi az elektrik direnci, tekrarlanan işlemlere dayanacak yüksek mukavemet veya bir ark ısısına dayanacak yüksek kapasite için optimize edilebilir. Çok az direncin gerekli olduğu veya az ısıl indüklenen voltajların istendiği durumlarda, paladyum ve diğer oksitleyici olmayan yarı değerli metallerle birlikte altın kaplamalı kontaklar kullanılabilir. Sinyal anahtarlama için gümüş veya gümüş kaplı kontaklar kullanılır. Cıva ile ıslanan röleler, ince, kendi kendini yenileyen bir sıvı cıva tabakası kullanarak devreler oluşturur ve keser. Motor devre kontaktörleri gibi birçok amper anahtarlama yapan daha yüksek güçlü röleler için kontaklar gümüş ve kadmiyum oksit karışımları ile yapılır, az kontak direnci ve ark sıcaklığına karşı yüksek direnç sağlar. Skorlar veya yüzlerce amper taşıyan devrelerde kullanılan kontaklar, devre kesildiğinde üretilen arkın ısı dağıtımı ve yönetimi için ek yapılar içerebilir. Bazı röleler, belirli takım tezgahı röleleri gibi sahada değiştirilebilir kontaklııdır. Bunlar yıprandığında değiştirilebilir veya kontrollü devrede değişikliklere izin vermek için normalde açık ve normalde kapalı durum arasında değiştirilebilir.
Türleri
Koaksiyel (ortakeksenli) röle
Radyo vericileri ve alıcılarının bir anteni paylaştığı yerlerde, genellikle bir koaksiyel röle, anteni alıcıdan vericiye çeviren bir TR (gönderme-alma) rölesi olarak kullanılır. Bu, alıcıyı vericinin yüksek gücünden korur. Bu tür röleler genellikle verici ve alıcıyı tek bir birimde birleştiren kullanılır. Röle kontakları, herhangi bir radyo frekansı gücünü kaynağa geri yansıtmayacak ve alıcı ile verici terminalleri arasında çok yüksek izolasyon sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Rölenin karakteristik empedansı, örneğin, 50 ohm gibi sistemin iletim hattı empedansıyla eşleşir.
Kontaktör
Kontaktör, elektrik motoru ve aydınlatma yükleri gibi yükleri anahtarlamak için kullanılan, daha yüksek akım değerli bir ağır hizmet rölesidir. Yaygın kontaktörler için sürekli akım değerleri 10 amper ile birkaç yüz amper arasındadır. Yüksek akım kontakları gümüş içeren alaşımlarla yapılır. Kaçınılmaz ark, kontakların oksitlenmesine neden olur ancak hala iyi bir iletkendir. Aşırı yük koruma cihazlı kontaktörler genellikle motorları çalıştırmak için kullanılır.
Kuvvet kılavuzlu kontak rölesi
Kuvvet kılavuzlu kontak rölesi, mekanik olarak birbirine bağlı röle kontaklarına sahiptir, böylece röle bobini enerjilendirildiğinde veya enerjisi kesildiğinde, bağlantılı kontakların tümü birlikte hareket eder. Röledeki bir kontak grubu hareketsiz hale gelirse, aynı rölenin başka hiçbir kontağı hareket edemez. Kuvvet kılavuzlu kontakların işlevi, güvenlik devresinin rölenin durumunu kontrol etmesini sağlamaktır. Kuvvet kılavuzlu kontaklar, "pozitif kılavuzlu kontaklar", "sabit kontaklar", "kilitli kontaklar", "mekanik olarak bağlı kontaklar" veya "güvenlik röleleri" olarak da bilinir.
Bu güvenlik röleleri ana makine standardı “EN 50205: Zorla yönlendirilen (mekanik olarak bağlı) kontaklı röleler”’de tanımlanan tasarım kurallarına ve üretim kurallarına uymalıdır. Güvenlik tasarımı için bu kurallar EN 13849-2 gibi B tipi standartlarda temel güvenlik ilkeleri ve tüm makineler için geçerli olan makineler için iyi denenmiş güvenlik ilkeleri olarak tanımlananlardır.
Kuvvet kılavuzlu kontaklar kendi başlarına tüm kontakların aynı durumda olduğunu garanti edemezler ancak hiçbir kontağın zıt durumda olmadığını büyük bir mekanik hataya maruz kalmadan garanti ederler. Aksi takdirde mekanik toleranslar nedeniyle bazı kontaklar kapalı ve diğerleri hala biraz açıkken, birkaç normalde açık (NO) kontaklı bir röle enerji verildiğinde sıkışabilir. Benzer şekilde birkaç normalde kapalı (NC) kontaklı röle, enerjisiz konuma yapışabilir böylece enerji verildiğinde bir kontak setinden geçen devre, marjinal bir boşlukla kırılırken, diğeri kapalı kalır. Aynı röleye hem NO hem de NC kontakları veya daha yaygın olarak değiştirme kontakları ekleyerek herhangi bir NC kontağı kapalıysa, tüm NO kontaklarının açık olmasını ve tersine, herhangi bir NO kontağı kapalıysa tüm NC kontakları açık garanti etmek mümkün hale gelir. Devre koşullarının potansiyel olarak müdahaleci ve güvenliği azaltıcı algılanması haricinde herhangi bir özel kontağın kapalı olduğundan emin olmak mümkün değildir ancak güvenlik sistemlerinde genellikle en önemli olan HAYIR durumudur ve yukarıda açıklandığı gibi bu durumdur. zıt anlamda bir temasın kapanması tespit edilerek güvenilir şekilde doğrulanabilir.
Kuvvet kılavuzlu kontak röleleri, izleme sistemi için kullanılan NO, NC veya değiştirme gibi farklı ana kontak setleriyle ve genellikle düşük akım veya voltaj derecesine sahip bir veya daha fazla yardımcı kontak setiyle yapılır. Kontaklar, izleme kontakları için tamamen NO, tümü NC, değiştirme veya bunların bir karışımı olabilir, böylece güvenlik sistemi tasarımcısı belirli uygulama için doğru konfigürasyonu seçebilir. Güvenlik röleleri, tasarlanmış bir güvenlik sisteminin parçası olarak kullanılır.
Kilitleme rölesi
Aynı zamanda dürtü (İngilizce:impulse), çift dengeli (İngilizce:bistable), tutma veya kalma rölesi veya basitçe mandal (İngilizce:latch) olarak da adlandırılan kilitleme rölesi, her iki kontak konumunu da bobine güç uygulanmadan süresiz olarak korur. Bunun yararı röle kontağı konum değiştirirken bir bobinin yalnızca bir an için güç tüketmesi ve röle kontaklarının bu ayarı bir elektrik kesintisi boyunca tutmasıdır. Kilitleme rölesi, sürekli (AC) enerjili bir bobinden üretilebilecek gürültü olmadan bina aydınlatmasının uzaktan kontrolüne imkan verir.
Bir mekanizmada, merkez üstü yaylı veya kalıcı mıknatıslı iki karşılıklı bobin, bobinin enerjisi kesildikten sonra kontakları yerinde tutar. Bobine yapılan bir darbe röleyi çalıştırır ve karşı bobine yapılan darbe röleyi kapatır. Bu tip, kontrolün basit anahtarlardan veya bir kontrol sisteminin tek uçlu çıkışlarından yapıldığı yerlerde yaygın olarak kullanılır ve bu tür röleler aviyonik ve çok sayıda endüstriyel uygulamada bulunur.
Başka bir mandallama tipi, çekirdekteki artık manyetizma ile çalıştırılan pozisyonda kontakları tutan kalıcı bir çekirdeğe sahiptir. Bu tip, kontakları serbest bırakmak için zıt kutuplu bir akım darbesi gerektirir. Bir türü, kontağı kapatmak için gereken kuvvetin bir kısmını üreten kalıcı bir mıknatıs kullanır; bobin, kalıcı mıknatıs alanına yardım ederek veya ona karşı koyarak kontağı açık veya kapalı yapmak için gereken kuvveti verir. Polarite kontrollü bir rölenin, onu kontrol etmek için değiştirme anahtarlarına veya bir sürücü devresine ihtiyacı vardır. Röle diğer tiplerden daha ucuz olabilir ancak bu kısmen harici devrede artan maliyetlerle dengelenir.
Başka bir tipte cırcır rölesi olup, bobine anlık olarak enerji verildikten sonra kontakları kapalı tutan bir mandal mekanizmasına sahiptir. Aynı veya ayrı bir bobindeki ikinci bir impuls kontakları serbest bırakır. Bu tip, belirli otolarda, far selektör yapma ve her bir anahtarın çalıştırılmasında dönüşümlü çalışmanın gerekli olduğu diğer işler için bulunabilir.
, erken otomatik telefon santral için tasarlanmış özel birçok yollu kilitleme rölesidir.
(İngilizce: earth leakage circuit breaker) özel bir kilitleme rölesi içerir.
Çok , bitleri genellikle manyetik olarak kilitlemeli bir rölede depolardı örneğin veya daha sonra 'ndaki gibi.
Bazı eski bilgisayarlar sıradan röleleri bir tür mandal olarak kullandılar - bir çıkış telini girişe geri besleyerek bitleri sıradan tel yay rölelerinde veya dilli (İngilizce: reed) rölelerde saklarlar, bu ise bir geri besleme döngüsü veya sıralı devre ile sonuçlanır. Bu tip flip flop rölesi, manyetik olarak anahtarlayan rölelerin veya mekanik rölelerin aksine durumu korumak için sürekli güç gerektirir.
Bilgisayar belleklerinde mandallama röleleri ve diğer rölelerin yerini gecikme hattı belleği aldı ve bunun yerine daha hızlı ve daha da küçülen bir dizi bellek teknolojisi aldı.
Takım tezgahı rölesi
Bir takım tezgahı rölesi takım tezgahlarının, transfer makinelerinin ve diğer ardışık kontrollerin endüstriyel kontrolü için standartlaştırılmış bir türdür. Normalde açık durumdan normalde kapalı duruma kolayca dönüştürülebilen çok sayıda kontak (bazen sahada artırılabilir), kolayca değiştirilebilen bobinler ve birçok rölenin küçük bir şekilde elektrik kontrol panosunda kullanılmasına imkan veren bir form faktörü ile tanımlanır. Bu tür röleler bir zamanlar otomobil montajı gibi endüstrilerde otomasyonun omurgası olmasına rağmen, programlanabilir mantık kontrolörü (PLC) çoğunlukla takım tezgahı rölesini sıralı kontrol uygulamalarından çıkardı.
Röle, devrelerin elektrikli ekipman tarafından değiştirilmesine imkan verir: örneğin, röleli bir zamanlayıcı devresi önceden ayarlanmış bir zamanda gücü değiştirebilir. Uzun yıllar boyunca röleler, endüstriyel elektronik sistemleri kontrol etmenin standart bir yöntemiydi. Karmaşık işlevleri yürütmek için bir dizi röle birlikte kullanılabilir (röle mantığı). Röle mantığı ilkesi, ilgili kontaklara enerji veren ve enerjiyi kesen rölelere dayanır. Röle mantığı, PLC‘de kullanılan merdiven mantığı' nın öncülüdür.
Cıva rölesi
, anahtarlama elemanı olarak cıva kullanan bir röledir. Kontak erozyonunun geleneksel röle kontakları için bir sorun olacağı yerlerde kullanılırlar. Kullanılan önemli miktarda cıva ve modern alternatiflerle ilgili çevresel hususlar nedeniyle artık nispeten nadirdirler.
Cıva ile ıslatılmış röle
Cıva ile ıslatılmış reed rölesi, kontakların cıva ile ıslatıldığı cıva anahtarı kullanan bir dilli röle biçimidir. Cıva, temas direncini azaltır ve ilgili gerilim düşümünü azaltır. Yüzey kirlenmesi, düşük akım sinyalleri için zayıf iletkenliğe neden olabilir. Yüksek hızlı uygulamalar için cıva, kontak sıçramasını ortadan kaldırır ve neredeyse anında devrenin kapanması sağlar. Cıva ile ıslanan röleler konuma duyarlıdır ve üreticinin teknik özelliklerine göre monte edilmelidir. Sıvı cıvanın zehirleyiciliği ve masrafı nedeniyle bu röleler giderek daha az kullanılır oldu.
Cıva ile ıslatılmış rölenin yüksek anahtarlama eylemi hızı avantajdır. Her temasta cıva kürecikleri ve kontaklardan geçen akım yükseliş süresi genellikle birkaç pikosaniye olarak kabul edilir. Ancak pratik bir devrede kontakların ve kabloların indüktans ile sınırlandırılabilir. Cıva kullanımıyla ilgili kısıtlamalardan önce, hızlı yükselme süresi darbeleri oluşturmanın uygun bir yolu olarak laboratuvarda cıva ile ıslatılmış rölenin kullanılması çok yaygındı ancak yükselme süresi pikosaniye olsa da olayın tam zamanlaması şudur: diğer tüm röle türleri gibi mekanik kusurlardan dolayı muhtemelen milisaniyelerle önemli ölçüde titreşime maruz kalır.
Aynı birleştirme süreci bazı uygulamalarda rahatsızlık veren başka bir etkiye neden olur. Kontak kapatıldıktan hemen sonra kontak direnci sabit olmayıp düşer ve kontaklar kapatıldıktan birkaç saniye sonra direnç değişikliği 0,5 ohm olabilir.
Çoklu voltaj röleleri
Çok voltajlı röleler, 24 ila 240 VAC ve VDC gibi geniş voltaj aralıkları ve 0 ila 300 Hz gibi geniş frekans aralıkları için çalışmak üzere tasarlanmış cihazlardır. Sabit besleme voltajlarına sahip olmayan kurulumlarda kullanım için belirtilirler.
Aşırı yük koruma rölesi
Elektrik motorları, motora aşırı yüklenmeden kaynaklanan hasarı önlemek veya bağlantı kablolarındaki kısa devrelere veya motor sargılarındaki dahili arızalara karşı koruma sağlamak için korumasına ihtiyaç duyar. Aşırı yük algılama cihazları, yardımcı kontakları çalıştırmak için bir bobinin bir bimetal şerit ısıttığı veya bir lehim kabının eridiği ısı ile çalışan bir röle biçimidir. Bu yardımcı kontaklar, motorun kontaktör bobini ile seri haldedir, bu nedenle aşırı ısındığında motoru durdururlar.
Bu ısıl koruma nispeten yavaş çalışarak motorun, koruma rölesi tetiklenmeden önce daha yüksek başlangıç akımları çekmesini sağlar. Aşırı yük rölesinin motorla aynı ortam sıcaklığına maruz kaldığı durumlarda, motor ortam sıcaklığı için yararlı ancak kaba bir telafi sağlanır.
Diğer yaygın aşırı yük koruma sistemi, kontakları doğrudan çalıştıran motor devresi ile seri olarak bir elektromıknatıs bobini kullanır. Bu, bir kontrol rölesine benzer ancak kontakları çalıştırmak için oldukça yüksek bir arıza akımı gerektirir. Kısa aşırı akım sivri uçlarının sorun yaratmasını önlemek için armatür hareketi bir ile sönümlenir. Isıl ve manyetik aşırı yük algılamaları genellikle motor koruma rölesinde birlikte kullanılır.
Elektronik aşırı yük koruma röleleri, motor akımını ölçer ve daha doğru motor koruması sağlamak üzere ayarlanabilen motor armatür sisteminin "termal modelini" kullanarak motor sargı sıcaklığını tahmin edebilir. Bazı motor koruma röleleri, sargıya gömülü bir termokupl veya sensöründen doğrudan ölçüm için sıcaklık dedektörü girişlerini içerir.
Polarize röle
Polarize röle hassasiyeti artırmak için armatürü kalıcı bir mıknatısın kutupları arasına yerleştirir. Polarize röleler 20. yüzyılın ortalarında zayıf darbeleri algılamak ve telgraf bozulması’nı düzeltmek için kullanıldı.
Reed rölesi
, solenoid içine alınmış bir 'dır. Anahtarın, kontaklarını atmosferik korozyon'a karşı koruyan boşaltılmış veya asal gaz ile doldurulmuş bir cam tüp içinde birçok kontağı vardır; kontaklar, onları çevreleyen solenoidin veya harici bir mıknatısın alanının etkisi altında hareket etmelerini sağlayan manyetik malzemeden yapılır.
Reed röleleri, daha büyük rölelerden daha hızlı geçiş yapabilir ve kontrol devresinden çok az güç gerektirir. Ancak, nispeten düşük anahtarlama akımı ve voltaj değerlerine sahiptirler. Nadir olsa da, diller (ingilizce:reeds) zamanla mıknatıslanabilir bu da akım olmadığında bile "açık" kalmalarını sağlar; Solenoidin manyetik alanına göre dillerin yönünü değiştirmek veya anahtarı degausslama değiştirmek bu sorunu çözebilir.
Cıva ile ıslatılmış kontaklı sızdırmaz kontaklar, diğer herhangi bir röle türünden daha uzun çalışma ömrüne ve daha az kontak sesine sahiptir.
Güvenlik röleleri
Güvenlik röle'leri genellikle koruma işlevi yapan cihazlardır. Bir tehlike durumunda, böyle bir güvenlik fonksiyonunun görevi, mevcut riski kabul edilebilir bir düzeye indirmek için uygun önlemleri kullanmaktır.
Katı hal kontaktörü
Katı hal kontaktörü, elektrikli ısıtıcılar, küçük elektrik motorları ve aydınlatma yükleri gibi sık açma-kapama döngülerinin gerekli olduğu yerlerde kullanılan, gerekli ısı alıcıyı içeren bir ağır hizmet katı hal rölesidir. Aşınacak hareketli parçaları yoktur ve titreşim nedeniyle kontak sıçraması olmaz. Bunlar, programlanabilir mantık denetleyicisi’lerden (PLC), PC'lerden, transistör-transistör mantığı (TTL) kaynaklarından veya diğer mikroişlemci ve mikrodenetleyici kontrollerinden gelen AC kontrol sinyalleri veya DC kontrol sinyalleri tarafından etkinleştirilir.
Katı hal rölesi
Katı hal rölesi (SSR), bir elektromekanik rölesine benzer bir işlev yapan ancak herhangi bir hareketli bileşeni olmayan ama uzun vadeli güvenilirliği artıran katı hal elektronik bileşenidir. Katı hal rölesi, solenoid yerine kontrollü yükü değiştirmek için tristör, Triyak veya kontrol sinyali tarafından etkinleştirilen başka bir katı hal anahtarlama cihazı kullanır. Kontrol ve kontrollü devreleri yalıtmak için optokuplör (bir foto transistör ile birleştirilmiş bir ışık yayan diyot (LED) kullanılabilir.
Statik röle
, bir elektromanyetik rölede hareketli parçalar tarafından elde edilen tüm bu özellikleri taklit eden elektronik devrelerden oluşur.
Zaman gecikmeli röle
Zamanlama röleleri, kontaklarının çalıştırılmasında kasıtlı bir gecikme için düzenlenmiştir. Çok kısa (saniyenin bir kısmı) gecikme, armatür ve hareketli bıçak takımı arasında bir bakır disk kullanır. Diskte akan akım, manyetik alanı kısa bir süre koruyarak serbest bırakma süresini uzatır. Biraz daha uzun (bir dakikaya kadar) bir gecikme için amortisör kullanılır. Amortisör, yavaşça kaçmasına izin verilen sıvıyla dolu bir pistondur; hem hava dolu hem de yağ dolu amortisörler kullanılır. Zaman periyodu akış hızı artırılarak veya azaltılarak değiştirilebilir. Daha uzun zaman periyotları için mekanik bir saat zamanlayıcı kurulur. Röleler, sabit bir zamanlama periyodu için düzenlenebilir veya sahada ayarlanabilir veya bir kontrol panelinden uzaktan ayarlanabilir. Modern mikroişlemci esaslı zamanlama röleleri, geniş bir aralıkta hassas zamanlama sağlar.
Bazı röleler, bobine enerji verildiğinde veya enerjisi kesildiğinde ani, tam hareketi önleyen, armatüre bağlı bir tür "amortisör" mekanizması ile yapılmıştır. Bu ekleme, röleye zaman gecikmeli çalıştırma özelliği verir. Zaman gecikmeli röleler, bobinin enerjilenmesi, enerjinin kesilmesi veya her ikisinde armatür hareketini geciktirmek için oluşturulabilir.
Zaman gecikmeli röle kontakları sadece normalde açık veya normalde kapalı olarak değil, gecikmenin kapanma yönünde mi yoksa açılma yönünde mi çalıştığı belirtilmelidir. Aşağıda, dört temel zaman gecikmeli röle kontağı tipinin açıklaması yer almaktadır.
İlk önce normalde açık, zamanlamalı-kapalı (NOTC) (İngilizce:normally open, timed-closed) kontağımız vardır. Bu tip kontak normalde bobinin gücü kesildiğinde (enerjisi kesildiğinde) açıktır. Kontak, ancak bobin belirtilen süre boyunca sürekli olarak çalıştırıldıktan sonra röle bobinine güç uygulanmasıyla kapatılır. Başka bir deyişle, kontağın hareketinin yönü (kapanma veya açılma) normal NO kontağı ile aynıdır ancak kapanma yönünde gecikme vardır. Gecikme, bobine enerji verme yönünde oluştuğundan bu tip kontak alternatif olarak normalde açık, gecikmeli (İngilizce:on-delay) olarak bilinir.
Vakum röleleri
Vakum rölesi, kontak aralığı açıkken bir milimetrenin birkaç binde biri kadar düşük olsa bile kontaklar arasındanda elektrik atlaması olmadan 20,000 volta kadar yüksek radyo frekansı voltajlarının işlenmesine imkan vermek için kontakları vakumla boşaltılmış bir cam yuvaya yerleştirilmiş hassas bir röledir.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2021.
- ^ Icons of Invention: The Makers of the Modern World from Gutenberg to Gates. ABC-CLIO. 2009. s. 153. ISBN . 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2021.
- ^ . Georgi Dalakov. 18 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2012.
- ^ Scientific American Inventions and Discoveries: All the Milestones in Ingenuity--From the Discovery of Fire to the Invention of the Microwave Oven. John Wiley & Sons. 28 Ocak 2005. s. 311. ISBN . 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2021.
- ^ Thomas Coulson (1950). Joseph Henry: His Life and Work. Princeton: Princeton University Press.
- ^
- ^ a b US 1647, Morse, Samuel E.B., "Improvement in the Mode of Communicating Information by Signals by the Application of Electromagnetism", June 20, 1840 tarihinde yayımlandı 24 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . EtymOnline.com. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Swe-Check. Swe-Check. 27 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ Mason, C. R. . 29 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2011.
- ^ Riba, J.R.; Espinosa, A.G.; Cusidó, J.; Ortega, J.A.; Romeral, L. (November 2008). Design of Shading Coils for Minimizing the Contact Bouncing of AC Contactors. Electrical Contacts. s. 130. Erişim tarihi: 7 Ocak 2018.
- ^ Ian Sinclair, Passive Components for Circuit Design, Elsevier, 2000 ,pp. 161-164
- ^ Fleckenstein, Joseph E. (2017). Three-Phase Electrical Power. CRC Press. s. 321. ISBN .
- ^ Ian Sinclair, Passive Components for Circuit Design, Newnes, 2000 , page 170
- ^ Croft, Terrell; Summers, Wilford, (Ed.) (1987). American Electricians' Handbook (Eleventh bas.). New York: McGraw Hill. s. 7124. ISBN .
- ^ Rexford, Kenneth B.; Giuliani, Peter R. (2002). Electrical control for machines (6. bas.). Cengage Learning. s. 58. ISBN . 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2021.
- ^ . EECOOnline.com. 13 Ocak 2015. 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2018.
- ^ a b Sinclair, Ian R. (2001), Sensors and Transducers, 3rd, Elsevier, s. 262, ISBN
- ^ Zocholl, Stan (2003). AC Motor Protection. Schweitzer Engineering Laboratories. ISBN .
- ^ Edvard (9 Mart 2013). . Electrical-Engineering-Portal.com. Electrical Engineering Portal. 11 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2017.
- ^ "Coordinated Power Systems Protection". Department of the Army Technical Manual. (811–814): 3-1. 1991.
- ^ (PDF). 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ (PDF). s. 115. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . 18 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Elektronik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Role elektriksel olarak calistirilan elektromanyetik bir anahtardir Yani uzerinden akim gectigi zaman calisan devre elemanidir Role bobin palet ve kontak olmak uzere uc bolumden meydana gelir Bobin kismi rolenin giris kismidir Palet ve kontak kisminin bobin ile herhangi bir elektriksel baglantisi yoktur Role tek veya coklu kontrol sinyalleri icin bircok giris terminali ve bircok calisma kontagi terminalinden olusur Role birden cok kontak duzenlemesinde ornegin kontaklari temas ettirme kontaklarin temasini kesme veya bu iki durumun kombinasyonlari gibi herhangi bir sayida kontakli olabilir Bir kontrol bobinini dort cift normalde acik ve bir cift normalde kapali kontagi gosteren elektromekanik role semasiToz kapagi cikarilmis otomotiv tarzi minyatur roleGeri donus ingilizce flyback diyotsuz calisma ark anahtar kontaklarinin bozulmasina neden olur Geri donus diyotu ile calisma kontrol devresinde ark olusumu onlenir Roleler bagimsiz bir dusuk guc sinyali ile bir devreyi kontrol etmenin gerekli oldugu veya birkac devrenin tek bir sinyal tarafindan kontrol edilmesi gereken yerlerde kullanilir Roleler ilk olarak uzun mesafe devrelerinde sinyal tekrarlayici olarak kullanildi bir devreden gelen sinyali baska bir devre uzerinden ileterek yeniler Roleler telefon santrallerinde ve ilk bilgisayarlarda mantiksal islemleri gerceklestirmek icin yaygin olarak kullanildi Rolenin geleneksel bicimi kontaklari kapatmak veya acmak icin bir elektromiknatis kullanir ancak kontrol icin hareketli parcalara guvenmeden yari iletken ozelliklerini kullanan kati hal rolesindeki Ingilizce solid state relay gibi baska calisma prensipleri de icat edildi Kalibreli calisma ozelliklerine sahip roleler ve bazen birden fazla calisma bobini elektrik devrelerini asiri yukten veya arizalardan korumak icin kullanilir modern elektrik guc sistemlerinde bu islevler hala denilen dijital cihazlar tarafindan gerceklestirilir Mandallamali Ingilizce latching roleler anahtari kalici olarak calistirmak icin yalnizca tek kontrol guc darbesi gerektirir Ikinci bir kontrol terminallerine uygulanan baska bir darbe veya zit kutuplu bir darbe anahtari sifirlarken ayni turden tekrarlanan darbelerin hicbir etkisi yoktur Manyetik kilitleme roleleri kesilen gucun rolenin kontrol ettigi devreleri etkilememesi gereken uygulamalarda kullanislidir Rolenin kontaklari normalde acik ingilizce Normally Open NO normalde kapali ingilizce Normally Closed NC veya kontakta degisen cinsten olabilir Roleler transistor gibi calisir ornegin basit bir 3 bacakli rolede akim verdiginiz zaman sasedeki kol diger taraftaki akimi acar yani kontrol icin kullanilabilir Yalnizca transistorlerden bir farklari vardir direnc ile kullanmak gerekmez Bobin iki kontagi miknatisladigi zaman rolenin bir kontagi acilir bir kontagi kapanir Roleler dusuk akimlar ile calisan elektromanyetik bir anahtardir Uzerinde bulunan elektromanyetik bobine rolenin turune uygun olarak bir gerilim uygulandiginda bobin miknatis ozelligi kazanir ve karsisinda duran metal bir paleti kendine dogru cekerek bir veya daha fazla kontagi birbirine irtibatlayarak bir anahtar gorevi yapar Tristor ve Triyak larin imal edilmesinden sonra populerligini kaybeden roleler yine de bircok alanda hala kullanilmaktadir Tristor ve triyak lara gore tek avantaji tek bir bunye icinde birden fazla anahtar kontagina sahip olabildigi icin birden fazla yuku ayni anda acabilir veya kapatabilir hatta ayni anda bazi yukleri acip bazilarin kapatabilir Bu islem tamamen rolenin kontaklarinin dizayni ile iliskilidir Roleler hem A C hem D C de calistirmak uzere kullanilabilirler Genel olarak roleler anahtar ing switch ve olcen roleler olmak uzere ikiye ayrilirlar Ayrica roleler calisma kullanilis maksadi ve devreye baglanis sekline gore de gruplandirilirlar Tarihce1809 da elektrokimyasal telgrafinin bir parcasi olarak elektrolitik bir role tasarladi Amerikali bilim adami Joseph Henry nin 1831 de daha once gelistirilen nin kendi modelini iyilestirmek icin 1835 te bir role icat ettigi siklikla iddia edilir Telgraf role kontaklari ve yay Ingiliz mucit kesinlikle elektrik rolesini icat ettigi kendi nda yak 1835 te iddia edildi Simdi role olarak adlandirilan bu basit cihaz Samuel Morse un orijinal 1840 Telgraf patentine dahil edildi Tarif edilen mekanizma telgraf sinyalini tekrarlayan ve boylece sinyallerin istenildigi kadar yayilmasina imkan veren bir sayisal amplifikator gorevi yapti Role kelimesi 1860 tan kalma elektromanyetik islemler baglaminda ortaya cikar Temel tasarimi ve kullanimiBasit elektromekanik roleElektronikte cok kullanilan kucuk bir besik rolesi Besik terimi rolenin armaturunun seklini ifade eder source source source source source source source source Bir 12A rolenin calismasi Elektromanyetik role bir solenoid etrafina sarili tel bobin manyetik aki icin dusuk isteksizlik yolu saglayan demir boyunduruk demir ve bir veya daha cok kontak setinden resimde gosterilen rolede iki kontaklidir olusur Armatur boyunduruga menteselidir ve mekanik olarak bir veya daha fazla hareketli kontak setine baglanir Armatur bir yay ile yerinde tutulur boylece rolenin enerjisi kesildiginde manyetik devrede bir hava boslugu olur Bu durumda resimdeki roledeki iki kontak setinden biri kapalidir ve diger set aciktir Diger roleler islevlerine bagli olarak daha fazla veya daha az kontak setine sahip olabilir Resimdeki rolenin armaturu boyunduruga baglayan bir teli de vardir Bu baskili devreye Ingilizce Printed Circuit Board kisaca PCB ye lehimlenen boyunduruk araciligiyla armatur uzerindeki hareketli kontaklar ile baskili devre karti PCB uzerindeki devre hatti arasindaki devrenin surekliligini saglar Bobinden elektrik akimi gectiginde armaturu harekete geciren bir manyetik alan olusturur ve hareketli kontak lar in sonuctaki hareketi ile bir baglanti olusturur veya yapiya bagli olarak sabit temas kopar Rolenin enerjisi kesildiginde kontak seti kapaliysa hareket kontaklari acar ve baglantiyi keser ve kontaklar aciksa tersi olur Bobine giden akim kesildiginde armatur manyetik kuvvetin yaklasik yarisi kadar guclu bir kuvvet tarafindan gevsemis konumuna dondurulur Genellikle bu kuvvet bir yay tarafindan saglanir ancak yercekimi de yaygin olarak endustriyel motor yol vericilerinde kullanilir Cogu role hizli calisacak sekilde uretilmistir Dusuk voltajli bir uygulamada bu gurultuyu azaltir yuksek voltaj veya akim uygulamasinda arki azaltir Bobine dogru akim ile enerji verildiginde devre disi birakma sirasinda cokmekte olan manyetik alandan enerjiyi dagitmak icin genellikle bobin boyunca bir diyot veya direnc yerlestirilir aksi takdirde yari iletken devre bilesenleri icin tehlikelidir Bu tur diyotlar transistorlerin role suruculeri olarak uygulanmasindan once yaygin olarak kullanilmiyordu ancak kisa sure sonra germanyum transistorleri bu dalgalanma tarafindan kolayca yok edildiginde her yerde bulunmaya basladi Bazi otomotiv roleleri role kasasinin icinde diyodu vardir Direncler diyotlardan daha dayanikli olsalar da rolelerin urettigi voltaj yukselmelerini ortadan kaldirmada daha az etkilidir ve bu nedenle yaygin olarak kullanilmazlar Role buyuk veya ozellikle reaktif bir yuk suruyorsa role cikis kontaklari cevresinde benzer bir dalgalanma akimi sorunu olabilir Bu durumda kontaklardaki bir Ingilizce devresi seri halde bir kapasitor ve direnc dalgalanmayi emebilir Uygun derecelendirilmis kapasitorler ve ilgili direnc bu siradan kullanim icin tek paketli bilesen olarak satilir Bobin alternatif akim AC ile enerjilendirilecek sekilde tasarlandiysa akiyi AC dongusu sirasinda armatur uzerindeki minimum cekmeyi artiran iki faz disi bilesene bolmek icin bazi yontemler kullanilir Genellikle bu kontrol voltajinin sifir gecisleri sirasinda kontaklari tutan gecikmis faz disi bileseni olusturan cekirdegin bir kismi etrafina kivrilmis kucuk bir bakir golgeleme halkasi ile yapilir Roleler icin kontak malzemeleri uygulamaya gore degisir Az temas direncli malzemeler hava tarafindan oksitlenebilir veya acilirken temiz bir sekilde ayrilmak yerine yapisma egilimi gosterebilir Kontak malzemesi az elektrik direnci tekrarlanan islemlere dayanacak yuksek mukavemet veya bir ark isisina dayanacak yuksek kapasite icin optimize edilebilir Cok az direncin gerekli oldugu veya az isil induklenen voltajlarin istendigi durumlarda paladyum ve diger oksitleyici olmayan yari degerli metallerle birlikte altin kaplamali kontaklar kullanilabilir Sinyal anahtarlama icin gumus veya gumus kapli kontaklar kullanilir Civa ile islanan roleler ince kendi kendini yenileyen bir sivi civa tabakasi kullanarak devreler olusturur ve keser Motor devre kontaktorleri gibi bircok amper anahtarlama yapan daha yuksek guclu roleler icin kontaklar gumus ve kadmiyum oksit karisimlari ile yapilir az kontak direnci ve ark sicakligina karsi yuksek direnc saglar Skorlar veya yuzlerce amper tasiyan devrelerde kullanilan kontaklar devre kesildiginde uretilen arkin isi dagitimi ve yonetimi icin ek yapilar icerebilir Bazi roleler belirli takim tezgahi roleleri gibi sahada degistirilebilir kontakliidir Bunlar yiprandiginda degistirilebilir veya kontrollu devrede degisikliklere izin vermek icin normalde acik ve normalde kapali durum arasinda degistirilebilir TurleriKoaksiyel ortakeksenli role Radyo vericileri ve alicilarinin bir anteni paylastigi yerlerde genellikle bir koaksiyel role anteni alicidan vericiye ceviren bir TR gonderme alma rolesi olarak kullanilir Bu aliciyi vericinin yuksek gucunden korur Bu tur roleler genellikle verici ve aliciyi tek bir birimde birlestiren kullanilir Role kontaklari herhangi bir radyo frekansi gucunu kaynaga geri yansitmayacak ve alici ile verici terminalleri arasinda cok yuksek izolasyon saglayacak sekilde tasarlanmistir Rolenin karakteristik empedansi ornegin 50 ohm gibi sistemin iletim hatti empedansiyla eslesir Kontaktor Kontaktor elektrik motoru ve aydinlatma yukleri gibi yukleri anahtarlamak icin kullanilan daha yuksek akim degerli bir agir hizmet rolesidir Yaygin kontaktorler icin surekli akim degerleri 10 amper ile birkac yuz amper arasindadir Yuksek akim kontaklari gumus iceren alasimlarla yapilir Kacinilmaz ark kontaklarin oksitlenmesine neden olur ancak hala iyi bir iletkendir Asiri yuk koruma cihazli kontaktorler genellikle motorlari calistirmak icin kullanilir Kuvvet kilavuzlu kontak rolesi Kuvvet kilavuzlu kontak rolesi mekanik olarak birbirine bagli role kontaklarina sahiptir boylece role bobini enerjilendirildiginde veya enerjisi kesildiginde baglantili kontaklarin tumu birlikte hareket eder Roledeki bir kontak grubu hareketsiz hale gelirse ayni rolenin baska hicbir kontagi hareket edemez Kuvvet kilavuzlu kontaklarin islevi guvenlik devresinin rolenin durumunu kontrol etmesini saglamaktir Kuvvet kilavuzlu kontaklar pozitif kilavuzlu kontaklar sabit kontaklar kilitli kontaklar mekanik olarak bagli kontaklar veya guvenlik roleleri olarak da bilinir Bu guvenlik roleleri ana makine standardi EN 50205 Zorla yonlendirilen mekanik olarak bagli kontakli roleler de tanimlanan tasarim kurallarina ve uretim kurallarina uymalidir Guvenlik tasarimi icin bu kurallar EN 13849 2 gibi B tipi standartlarda temel guvenlik ilkeleri ve tum makineler icin gecerli olan makineler icin iyi denenmis guvenlik ilkeleri olarak tanimlananlardir Kuvvet kilavuzlu kontaklar kendi baslarina tum kontaklarin ayni durumda oldugunu garanti edemezler ancak hicbir kontagin zit durumda olmadigini buyuk bir mekanik hataya maruz kalmadan garanti ederler Aksi takdirde mekanik toleranslar nedeniyle bazi kontaklar kapali ve digerleri hala biraz acikken birkac normalde acik NO kontakli bir role enerji verildiginde sikisabilir Benzer sekilde birkac normalde kapali NC kontakli role enerjisiz konuma yapisabilir boylece enerji verildiginde bir kontak setinden gecen devre marjinal bir boslukla kirilirken digeri kapali kalir Ayni roleye hem NO hem de NC kontaklari veya daha yaygin olarak degistirme kontaklari ekleyerek herhangi bir NC kontagi kapaliysa tum NO kontaklarinin acik olmasini ve tersine herhangi bir NO kontagi kapaliysa tum NC kontaklari acik garanti etmek mumkun hale gelir Devre kosullarinin potansiyel olarak mudahaleci ve guvenligi azaltici algilanmasi haricinde herhangi bir ozel kontagin kapali oldugundan emin olmak mumkun degildir ancak guvenlik sistemlerinde genellikle en onemli olan HAYIR durumudur ve yukarida aciklandigi gibi bu durumdur zit anlamda bir temasin kapanmasi tespit edilerek guvenilir sekilde dogrulanabilir Kuvvet kilavuzlu kontak roleleri izleme sistemi icin kullanilan NO NC veya degistirme gibi farkli ana kontak setleriyle ve genellikle dusuk akim veya voltaj derecesine sahip bir veya daha fazla yardimci kontak setiyle yapilir Kontaklar izleme kontaklari icin tamamen NO tumu NC degistirme veya bunlarin bir karisimi olabilir boylece guvenlik sistemi tasarimcisi belirli uygulama icin dogru konfigurasyonu secebilir Guvenlik roleleri tasarlanmis bir guvenlik sisteminin parcasi olarak kullanilir Kilitleme rolesi Sabit miknatisli bir kilitleme rolesi Ayni zamanda durtu Ingilizce impulse cift dengeli Ingilizce bistable tutma veya kalma rolesi veya basitce mandal Ingilizce latch olarak da adlandirilan kilitleme rolesi her iki kontak konumunu da bobine guc uygulanmadan suresiz olarak korur Bunun yarari role kontagi konum degistirirken bir bobinin yalnizca bir an icin guc tuketmesi ve role kontaklarinin bu ayari bir elektrik kesintisi boyunca tutmasidir Kilitleme rolesi surekli AC enerjili bir bobinden uretilebilecek gurultu olmadan bina aydinlatmasinin uzaktan kontrolune imkan verir Bir mekanizmada merkez ustu yayli veya kalici miknatisli iki karsilikli bobin bobinin enerjisi kesildikten sonra kontaklari yerinde tutar Bobine yapilan bir darbe roleyi calistirir ve karsi bobine yapilan darbe roleyi kapatir Bu tip kontrolun basit anahtarlardan veya bir kontrol sisteminin tek uclu cikislarindan yapildigi yerlerde yaygin olarak kullanilir ve bu tur roleler aviyonik ve cok sayida endustriyel uygulamada bulunur Baska bir mandallama tipi cekirdekteki artik manyetizma ile calistirilan pozisyonda kontaklari tutan kalici bir cekirdege sahiptir Bu tip kontaklari serbest birakmak icin zit kutuplu bir akim darbesi gerektirir Bir turu kontagi kapatmak icin gereken kuvvetin bir kismini ureten kalici bir miknatis kullanir bobin kalici miknatis alanina yardim ederek veya ona karsi koyarak kontagi acik veya kapali yapmak icin gereken kuvveti verir Polarite kontrollu bir rolenin onu kontrol etmek icin degistirme anahtarlarina veya bir surucu devresine ihtiyaci vardir Role diger tiplerden daha ucuz olabilir ancak bu kismen harici devrede artan maliyetlerle dengelenir Baska bir tipte circir rolesi olup bobine anlik olarak enerji verildikten sonra kontaklari kapali tutan bir mandal mekanizmasina sahiptir Ayni veya ayri bir bobindeki ikinci bir impuls kontaklari serbest birakir Bu tip belirli otolarda far selektor yapma ve her bir anahtarin calistirilmasinda donusumlu calismanin gerekli oldugu diger isler icin bulunabilir erken otomatik telefon santral icin tasarlanmis ozel bircok yollu kilitleme rolesidir Ingilizce earth leakage circuit breaker ozel bir kilitleme rolesi icerir Cok bitleri genellikle manyetik olarak kilitlemeli bir rolede depolardi ornegin veya daha sonra ndaki gibi Bazi eski bilgisayarlar siradan roleleri bir tur mandal olarak kullandilar bir cikis telini girise geri besleyerek bitleri siradan tel yay rolelerinde veya dilli Ingilizce reed rolelerde saklarlar bu ise bir geri besleme dongusu veya sirali devre ile sonuclanir Bu tip flip flop rolesi manyetik olarak anahtarlayan rolelerin veya mekanik rolelerin aksine durumu korumak icin surekli guc gerektirir Bilgisayar belleklerinde mandallama roleleri ve diger rolelerin yerini gecikme hatti bellegi aldi ve bunun yerine daha hizli ve daha da kuculen bir dizi bellek teknolojisi aldi Takim tezgahi rolesi Bir takim tezgahi rolesi takim tezgahlarinin transfer makinelerinin ve diger ardisik kontrollerin endustriyel kontrolu icin standartlastirilmis bir turdur Normalde acik durumdan normalde kapali duruma kolayca donusturulebilen cok sayida kontak bazen sahada artirilabilir kolayca degistirilebilen bobinler ve bircok rolenin kucuk bir sekilde elektrik kontrol panosunda kullanilmasina imkan veren bir form faktoru ile tanimlanir Bu tur roleler bir zamanlar otomobil montaji gibi endustrilerde otomasyonun omurgasi olmasina ragmen programlanabilir mantik kontroloru PLC cogunlukla takim tezgahi rolesini sirali kontrol uygulamalarindan cikardi Role devrelerin elektrikli ekipman tarafindan degistirilmesine imkan verir ornegin roleli bir zamanlayici devresi onceden ayarlanmis bir zamanda gucu degistirebilir Uzun yillar boyunca roleler endustriyel elektronik sistemleri kontrol etmenin standart bir yontemiydi Karmasik islevleri yurutmek icin bir dizi role birlikte kullanilabilir role mantigi Role mantigi ilkesi ilgili kontaklara enerji veren ve enerjiyi kesen rolelere dayanir Role mantigi PLC de kullanilan merdiven mantigi nin onculudur Civa rolesi anahtarlama elemani olarak civa kullanan bir roledir Kontak erozyonunun geleneksel role kontaklari icin bir sorun olacagi yerlerde kullanilirlar Kullanilan onemli miktarda civa ve modern alternatiflerle ilgili cevresel hususlar nedeniyle artik nispeten nadirdirler Civa ile islatilmis role Civa ile islatilmis bir reed turkce kamis rolesi Civa ile islatilmis reed rolesi kontaklarin civa ile islatildigi civa anahtari kullanan bir dilli role bicimidir Civa temas direncini azaltir ve ilgili gerilim dusumunu azaltir Yuzey kirlenmesi dusuk akim sinyalleri icin zayif iletkenlige neden olabilir Yuksek hizli uygulamalar icin civa kontak sicramasini ortadan kaldirir ve neredeyse aninda devrenin kapanmasi saglar Civa ile islanan roleler konuma duyarlidir ve ureticinin teknik ozelliklerine gore monte edilmelidir Sivi civanin zehirleyiciligi ve masrafi nedeniyle bu roleler giderek daha az kullanilir oldu Civa ile islatilmis rolenin yuksek anahtarlama eylemi hizi avantajdir Her temasta civa kurecikleri ve kontaklardan gecen akim yukselis suresi genellikle birkac pikosaniye olarak kabul edilir Ancak pratik bir devrede kontaklarin ve kablolarin induktans ile sinirlandirilabilir Civa kullanimiyla ilgili kisitlamalardan once hizli yukselme suresi darbeleri olusturmanin uygun bir yolu olarak laboratuvarda civa ile islatilmis rolenin kullanilmasi cok yaygindi ancak yukselme suresi pikosaniye olsa da olayin tam zamanlamasi sudur diger tum role turleri gibi mekanik kusurlardan dolayi muhtemelen milisaniyelerle onemli olcude titresime maruz kalir Ayni birlestirme sureci bazi uygulamalarda rahatsizlik veren baska bir etkiye neden olur Kontak kapatildiktan hemen sonra kontak direnci sabit olmayip duser ve kontaklar kapatildiktan birkac saniye sonra direnc degisikligi 0 5 ohm olabilir Coklu voltaj roleleri Cok voltajli roleler 24 ila 240 VAC ve VDC gibi genis voltaj araliklari ve 0 ila 300 Hz gibi genis frekans araliklari icin calismak uzere tasarlanmis cihazlardir Sabit besleme voltajlarina sahip olmayan kurulumlarda kullanim icin belirtilirler Asiri yuk koruma rolesi Elektrik motorlari motora asiri yuklenmeden kaynaklanan hasari onlemek veya baglanti kablolarindaki kisa devrelere veya motor sargilarindaki dahili arizalara karsi koruma saglamak icin korumasina ihtiyac duyar Asiri yuk algilama cihazlari yardimci kontaklari calistirmak icin bir bobinin bir bimetal serit isittigi veya bir lehim kabinin eridigi isi ile calisan bir role bicimidir Bu yardimci kontaklar motorun kontaktor bobini ile seri haldedir bu nedenle asiri isindiginda motoru durdururlar Bu isil koruma nispeten yavas calisarak motorun koruma rolesi tetiklenmeden once daha yuksek baslangic akimlari cekmesini saglar Asiri yuk rolesinin motorla ayni ortam sicakligina maruz kaldigi durumlarda motor ortam sicakligi icin yararli ancak kaba bir telafi saglanir Diger yaygin asiri yuk koruma sistemi kontaklari dogrudan calistiran motor devresi ile seri olarak bir elektromiknatis bobini kullanir Bu bir kontrol rolesine benzer ancak kontaklari calistirmak icin oldukca yuksek bir ariza akimi gerektirir Kisa asiri akim sivri uclarinin sorun yaratmasini onlemek icin armatur hareketi bir ile sonumlenir Isil ve manyetik asiri yuk algilamalari genellikle motor koruma rolesinde birlikte kullanilir Elektronik asiri yuk koruma roleleri motor akimini olcer ve daha dogru motor korumasi saglamak uzere ayarlanabilen motor armatur sisteminin termal modelini kullanarak motor sargi sicakligini tahmin edebilir Bazi motor koruma roleleri sargiya gomulu bir termokupl veya sensorunden dogrudan olcum icin sicaklik dedektoru girislerini icerir Polarize role Polarize role hassasiyeti artirmak icin armaturu kalici bir miknatisin kutuplari arasina yerlestirir Polarize roleler 20 yuzyilin ortalarinda zayif darbeleri algilamak ve telgraf bozulmasi ni duzeltmek icin kullanildi Reed rolesi ustten Tek kutuplu reed anahtari dort kutuplu reed anahtari ve tek kutuplu reed rolesi Olcek santimetre cinsindendir solenoid icine alinmis bir dir Anahtarin kontaklarini atmosferik korozyon a karsi koruyan bosaltilmis veya asal gaz ile doldurulmus bir cam tup icinde bircok kontagi vardir kontaklar onlari cevreleyen solenoidin veya harici bir miknatisin alaninin etkisi altinda hareket etmelerini saglayan manyetik malzemeden yapilir Reed roleleri daha buyuk rolelerden daha hizli gecis yapabilir ve kontrol devresinden cok az guc gerektirir Ancak nispeten dusuk anahtarlama akimi ve voltaj degerlerine sahiptirler Nadir olsa da diller ingilizce reeds zamanla miknatislanabilir bu da akim olmadiginda bile acik kalmalarini saglar Solenoidin manyetik alanina gore dillerin yonunu degistirmek veya anahtari degausslama degistirmek bu sorunu cozebilir Civa ile islatilmis kontakli sizdirmaz kontaklar diger herhangi bir role turunden daha uzun calisma omrune ve daha az kontak sesine sahiptir Guvenlik roleleri Guvenlik role leri genellikle koruma islevi yapan cihazlardir Bir tehlike durumunda boyle bir guvenlik fonksiyonunun gorevi mevcut riski kabul edilebilir bir duzeye indirmek icin uygun onlemleri kullanmaktir Kati hal kontaktoru Kati hal kontaktoru elektrikli isiticilar kucuk elektrik motorlari ve aydinlatma yukleri gibi sik acma kapama dongulerinin gerekli oldugu yerlerde kullanilan gerekli isi aliciyi iceren bir agir hizmet kati hal rolesidir Asinacak hareketli parcalari yoktur ve titresim nedeniyle kontak sicramasi olmaz Bunlar programlanabilir mantik denetleyicisi lerden PLC PC lerden transistor transistor mantigi TTL kaynaklarindan veya diger mikroislemci ve mikrodenetleyici kontrollerinden gelen AC kontrol sinyalleri veya DC kontrol sinyalleri tarafindan etkinlestirilir Kati hal rolesi Kati hal rolelerde hareketli parca yoktur 25 A ve 40 A kati hal kontaktorleri Kati hal rolesi SSR bir elektromekanik rolesine benzer bir islev yapan ancak herhangi bir hareketli bileseni olmayan ama uzun vadeli guvenilirligi artiran kati hal elektronik bilesenidir Kati hal rolesi solenoid yerine kontrollu yuku degistirmek icin tristor Triyak veya kontrol sinyali tarafindan etkinlestirilen baska bir kati hal anahtarlama cihazi kullanir Kontrol ve kontrollu devreleri yalitmak icin optokuplor bir foto transistor ile birlestirilmis bir isik yayan diyot LED kullanilabilir Statik role bir elektromanyetik rolede hareketli parcalar tarafindan elde edilen tum bu ozellikleri taklit eden elektronik devrelerden olusur Zaman gecikmeli role Zamanlama roleleri kontaklarinin calistirilmasinda kasitli bir gecikme icin duzenlenmistir Cok kisa saniyenin bir kismi gecikme armatur ve hareketli bicak takimi arasinda bir bakir disk kullanir Diskte akan akim manyetik alani kisa bir sure koruyarak serbest birakma suresini uzatir Biraz daha uzun bir dakikaya kadar bir gecikme icin amortisor kullanilir Amortisor yavasca kacmasina izin verilen siviyla dolu bir pistondur hem hava dolu hem de yag dolu amortisorler kullanilir Zaman periyodu akis hizi artirilarak veya azaltilarak degistirilebilir Daha uzun zaman periyotlari icin mekanik bir saat zamanlayici kurulur Roleler sabit bir zamanlama periyodu icin duzenlenebilir veya sahada ayarlanabilir veya bir kontrol panelinden uzaktan ayarlanabilir Modern mikroislemci esasli zamanlama roleleri genis bir aralikta hassas zamanlama saglar Bazi roleler bobine enerji verildiginde veya enerjisi kesildiginde ani tam hareketi onleyen armature bagli bir tur amortisor mekanizmasi ile yapilmistir Bu ekleme roleye zaman gecikmeli calistirma ozelligi verir Zaman gecikmeli roleler bobinin enerjilenmesi enerjinin kesilmesi veya her ikisinde armatur hareketini geciktirmek icin olusturulabilir Zaman gecikmeli role kontaklari sadece normalde acik veya normalde kapali olarak degil gecikmenin kapanma yonunde mi yoksa acilma yonunde mi calistigi belirtilmelidir Asagida dort temel zaman gecikmeli role kontagi tipinin aciklamasi yer almaktadir Ilk once normalde acik zamanlamali kapali NOTC Ingilizce normally open timed closed kontagimiz vardir Bu tip kontak normalde bobinin gucu kesildiginde enerjisi kesildiginde aciktir Kontak ancak bobin belirtilen sure boyunca surekli olarak calistirildiktan sonra role bobinine guc uygulanmasiyla kapatilir Baska bir deyisle kontagin hareketinin yonu kapanma veya acilma normal NO kontagi ile aynidir ancak kapanma yonunde gecikme vardir Gecikme bobine enerji verme yonunde olustugundan bu tip kontak alternatif olarak normalde acik gecikmeli Ingilizce on delay olarak bilinir Vakum roleleri Vakum rolesi kontak araligi acikken bir milimetrenin birkac binde biri kadar dusuk olsa bile kontaklar arasindanda elektrik atlamasi olmadan 20 000 volta kadar yuksek radyo frekansi voltajlarinin islenmesine imkan vermek icin kontaklari vakumla bosaltilmis bir cam yuvaya yerlestirilmis hassas bir roledir Kaynakca Arsivlenmis kopya 27 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2021 Icons of Invention The Makers of the Modern World from Gutenberg to Gates ABC CLIO 2009 s 153 ISBN 9780313347436 16 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2021 Georgi Dalakov 18 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Haziran 2012 Scientific American Inventions and Discoveries All the Milestones in Ingenuity From the Discovery of Fire to the Invention of the Microwave Oven John Wiley amp Sons 28 Ocak 2005 s 311 ISBN 9780471660248 16 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2021 Thomas Coulson 1950 Joseph Henry His Life and Work Princeton Princeton University Press a b US 1647 Morse Samuel E B Improvement in the Mode of Communicating Information by Signals by the Application of Electromagnetism June 20 1840 tarihinde yayimlandi 24 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde EtymOnline com 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Swe Check Swe Check 27 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Aralik 2020 Mason C R 29 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ekim 2011 Riba J R Espinosa A G Cusido J Ortega J A Romeral L November 2008 Design of Shading Coils for Minimizing the Contact Bouncing of AC Contactors Electrical Contacts s 130 Erisim tarihi 7 Ocak 2018 Ian Sinclair Passive Components for Circuit Design Elsevier 2000 008051359X pp 161 164 Fleckenstein Joseph E 2017 Three Phase Electrical Power CRC Press s 321 ISBN 978 1498737784 Ian Sinclair Passive Components for Circuit Design Newnes 2000 008051359X page 170 Croft Terrell Summers Wilford Ed 1987 American Electricians Handbook Eleventh bas New York McGraw Hill s 7124 ISBN 978 0 07 013932 9 Rexford Kenneth B Giuliani Peter R 2002 Electrical control for machines 6 bas Cengage Learning s 58 ISBN 978 0 7668 6198 5 17 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2021 EECOOnline com 13 Ocak 2015 28 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Nisan 2018 a b Sinclair Ian R 2001 Sensors and Transducers 3rd Elsevier s 262 ISBN 978 0 7506 4932 2 Zocholl Stan 2003 AC Motor Protection Schweitzer Engineering Laboratories ISBN 978 0972502610 Edvard 9 Mart 2013 Electrical Engineering Portal com Electrical Engineering Portal 11 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2017 Coordinated Power Systems Protection Department of the Army Technical Manual 811 814 3 1 1991 PDF 24 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi PDF s 115 18 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi 18 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Elektronik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz