Fanerozoyik (veya Fanerozoyik Üst Zaman), bol miktarda hayvan ve bitki varlığının görüldüğü, jeolojik zaman cetvelindeki mevcut üst zamandır. 538,8 milyon yıl öncesinden günümüze kadar uzanır. Hayvanların evrimleşerek fosil kayıtlarında da görülen ilk sert kabuklara sahip olduğu Kambriyen Dönem ile başlar. Pre-kambriyen olarak adlandırılan Fanerozoyik'ten önceki zaman dilimi, Hadeen, Arkeen ve Proterozoyik olmak üzere üç üst zamana bölünmüştür.
Fanerozoyik | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
538,8 ± 0,2 - 0 myö | |||||||
Fanerozoyik'in on iki döneminin her birindeki fauna ve flora. Sol üstten itibaren: Kambriyen, Ordovisiyen, Silüriyen, Devoniyen, Karbonifer, Permiyen, Triyas, Jura, Kretase, Paleojen, Neojen, ve Kuvaterner canlı türleri. | |||||||
Kronoloji | |||||||
| |||||||
Etimoloji | |||||||
Diğer telaffuz(lar) | Fanerozoik | ||||||
Kullanım bilgisi | |||||||
Gök cismi | Dünya | ||||||
Bölgesel kullanım | Küresel (ICS) | ||||||
Kullanılan zaman çizelgesi | ICS Zaman Cetveli | ||||||
Tanım | |||||||
Kronolojik birim | (Üst zaman) | ||||||
Stratigrafik birim | |||||||
İlk öneren | George Halcott Chadwick, 1930 | ||||||
Zaman aralığının resmîyeti | Resmî | ||||||
Alt sınırını belirleyen | İknofosil 'un ortaya çıkışı | ||||||
Alt sınır KSKN | , Newfoundland, Kanada 47°04′34″N 55°49′52″W / 47.0762°K 55.8310°B | ||||||
KSKN onayı | 1992 | ||||||
Üst sınırını belirleyen | Uygulanamaz | ||||||
Üst sınır KSKN | Uygulanamaz | ||||||
KSKN onayı | Uygulanamaz | ||||||
Atmosfer ve iklim verileri |
Fanerozoyik zaman aralığı, bir dizi hayvan şubesinin fosilleşmiş kanıtlarının jeolojik kayıtlarda aniden ortaya çıkmasıyla başlar. Bunlar arasında bu şubelerin çeşitli biçimlere evrimi; karmaşık bitkilerin ortaya çıkışı ve gelişimi; balıkların evrimi; böceklerin ve dört üyelilerin ortaya çıkışı; ve modern faunanın gelişimi gibi örnekler sayılabilir. Karada yaşayan bitkiler erken Fanerozoyik'te ortaya çıktı. Bu süre zarfında tektonik kuvvetler kıtaları hareket ettirerek hepsini Pangea (yerküre tarihinde son oluşan süperkıta) olarak bilinen tek bir kara kütlesinde toplamış ve Pangea da daha sonra günümüzdeki kıtalara ayrılmıştır.
Kelime kökeni
Fanerozoyik terimi, Grekçe görünür anlamına gelen φανερός (phanerós) ve yaşam anlamına gelen ζωή (zōḗ) sözcüklerinden türemiştir. Çünkü bir zamanlar yaşamın bu üst zamanın ilk dönemi olan Kambriyen'de başladığına inanılıyordu. "Fanerozoyik" terimi, 1930'da Amerikalı jeolog George Halcott Chadwick (1876-1953) tarafından üretildi.
Ayrıca bakınız
- Paleoklimatoloji - Eski zamanlardaki iklimin değişikliklerinin incelendiği bilim dalı.
Kaynakça
Özel
- ^ (PDF). International Stratigraphic Commission. February 2022. 21 Şubat 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
- ^ Chadwick, G.H. (1930). "Subdivision of geologic time". Bulletin of the Geological Society of America. 41: 47-48.
- ^ Harland, B., (Ed.) (1990). A geologic timescale 1989. Cambridge: Cambridge University Press. s. 30. ISBN .
Genel
- Markov, Alexander V.; Korotayev, Andrey V. (2007). "Phanerozoic marine biodiversity follows a hyperbolic trend". . 16 (4): 311-318. doi:10.1016/j.palwor.2007.01.002. 4 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023.
- Miller, K. G.; Kominz, M. A.; Browning, J. V.; Wright, J. D.; Mountain, G. S.; Katz, M. E.; Sugarman, P. J.; Cramer, B. S.; Christie-Blick, N; Pekar, S. F. (2005). "The Phanerozoic record of global sea-level change" (PDF). Science. 310 (5752): 1293-1298. Bibcode:2005Sci...310.1293M. doi:10.1126/science.1116412. (PMID) 16311326. 25 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Fanerozoyik ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Phanerozoic (chronostratigraphy scale) 8 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fanerozoyik veya Fanerozoyik Ust Zaman bol miktarda hayvan ve bitki varliginin goruldugu jeolojik zaman cetvelindeki mevcut ust zamandir 538 8 milyon yil oncesinden gunumuze kadar uzanir Hayvanlarin evrimleserek fosil kayitlarinda da gorulen ilk sert kabuklara sahip oldugu Kambriyen Donem ile baslar Pre kambriyen olarak adlandirilan Fanerozoyik ten onceki zaman dilimi Hadeen Arkeen ve Proterozoyik olmak uzere uc ust zamana bolunmustur Fanerozoyik538 8 0 2 0 myo Had nArkeenProterozoyikFa Fanerozoyik in on iki doneminin her birindeki fauna ve flora Sol ustten itibaren Kambriyen Ordovisiyen Siluriyen Devoniyen Karbonifer Permiyen Triyas Jura Kretase Paleojen Neojen ve Kuvaterner canli turleri Kronoloji 550 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 F a n e r o z o y i kP a l e o z o y i kM e z o z o y i kS e n oKambriyenOrdovisiyenSiluriyenDevoniyenKarboniferPermiyenTriyasJuraKretasePaleojen KuvaternerNeojen 541 485 4 443 8 419 2 358 9 298 9 251 902 201 3 145 66 2 58 23 03 milyon yil once Fanerozoyik in zaman amp donemleriEtimolojiDiger telaffuz lar FanerozoikKullanim bilgisiGok cismiDunyaBolgesel kullanimKuresel ICS Kullanilan zaman cizelgesiICS Zaman CetveliTanimKronolojik birimUst zamanStratigrafik birimIlk onerenGeorge Halcott Chadwick 1930Zaman araliginin resmiyetiResmiAlt sinirini belirleyenIknofosil un ortaya cikisiAlt sinir KSKN Newfoundland Kanada 47 04 34 N 55 49 52 W 47 0762 K 55 8310 B 47 0762 55 8310KSKN onayi1992Ust sinirini belirleyenUygulanamazUst sinir KSKNUygulanamazKSKN onayiUygulanamazAtmosfer ve iklim verileri Fanerozoyik zaman araligi bir dizi hayvan subesinin fosillesmis kanitlarinin jeolojik kayitlarda aniden ortaya cikmasiyla baslar Bunlar arasinda bu subelerin cesitli bicimlere evrimi karmasik bitkilerin ortaya cikisi ve gelisimi baliklarin evrimi boceklerin ve dort uyelilerin ortaya cikisi ve modern faunanin gelisimi gibi ornekler sayilabilir Karada yasayan bitkiler erken Fanerozoyik te ortaya cikti Bu sure zarfinda tektonik kuvvetler kitalari hareket ettirerek hepsini Pangea yerkure tarihinde son olusan superkita olarak bilinen tek bir kara kutlesinde toplamis ve Pangea da daha sonra gunumuzdeki kitalara ayrilmistir Kelime kokeniFanerozoyik terimi Grekce gorunur anlamina gelen faneros phaneros ve yasam anlamina gelen zwh zōḗ sozcuklerinden turemistir Cunku bir zamanlar yasamin bu ust zamanin ilk donemi olan Kambriyen de basladigina inaniliyordu Fanerozoyik terimi 1930 da Amerikali jeolog George Halcott Chadwick 1876 1953 tarafindan uretildi Ayrica bakinizPaleoklimatoloji Eski zamanlardaki iklimin degisikliklerinin incelendigi bilim dali KaynakcaOzel PDF International Stratigraphic Commission February 2022 21 Subat 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2022 Chadwick G H 1930 Subdivision of geologic time Bulletin of the Geological Society of America 41 47 48 Harland B Ed 1990 A geologic timescale 1989 Cambridge Cambridge University Press s 30 ISBN 0 521 38361 7 Genel Markov Alexander V Korotayev Andrey V 2007 Phanerozoic marine biodiversity follows a hyperbolic trend 16 4 311 318 doi 10 1016 j palwor 2007 01 002 4 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2023 Miller K G Kominz M A Browning J V Wright J D Mountain G S Katz M E Sugarman P J Cramer B S Christie Blick N Pekar S F 2005 The Phanerozoic record of global sea level change PDF Science 310 5752 1293 1298 Bibcode 2005Sci 310 1293M doi 10 1126 science 1116412 PMID 16311326 25 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Mayis 2023 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Fanerozoyik ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Phanerozoic chronostratigraphy scale 8 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oncesinde gelen Proterozoyik Ust Zaman Fanerozoyik Ust ZamanPaleozoyik Zaman Mezozoyik Zaman Senozoyik ZamanKambriyen Ordovisiyen Siluriyen Devoniyen Karbonifer Permiyen Triyas Jura Kretase Paleojen Neojen Kv