Şapsığya (Adigece: Шапсыгъэ; Rusça: Шапсугия), tarihî Çerkesya'nın vilayetlerinden birisiydi. Şapsığ Çerkesleri bu bölgede yaşıyordu. Bu bölge Çerkesya'nın 3 demokratik bölgesinden birisiydi, monarşi yoktu ve liderler seçimle başa geliyordu.
Şapsığya Шапсыгъэ | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
17. yy-1864 | |||||||||
![]() Bayrak | |||||||||
Tür | Çerkesya Konfederasyonu üyesi | ||||||||
Yaygın dil(ler) | Çerkesçe | ||||||||
Resmî din | Habzeism (17.yy-1730) Ortodoks Hristiyanlık (17.yy-1730) İslam (1730-1864) | ||||||||
Demonim | Şapsığ | ||||||||
Hükûmet | Aşiretler Birliği (17.yy-1803) Askerî Hükûmet (1803-1861) Çerkesya vilayeti (1861-1864) | ||||||||
Lider | |||||||||
| |||||||||
Temsilci | |||||||||
| |||||||||
Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
|
Tarih
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTg0THpnekwwRmtlV2RvWlY5cmJtbG5hSFF1YW5Cbkx6RTFNSEI0TFVGa2VXZG9aVjlyYm1sbmFIUXVhbkJuLmpwZw==.jpg)
Erken tarih
1427-1453 arasında Kral İnal Çerkesya'yı yönetti. Ölümünün ardından topraklarını bölüştürdü. İnal'ın ölümünden sonra bir süre Şapsığ bölgesi Zihya kontrolünde kaldı. Ardından Ağuçips ittifakına katıldılar ve daha sonra bağımsız oldular.
Yakın tarih
Çerkes devrimi
1803'te Şapsığ köylüler isyan ederek soyluları alt ettiler ve soyluluk kavramını ortadan kaldırdılar. Bunun ardından Şapsığya soyluluktan ziyade liyakat ile yönetilen bir bölge oldu.
Rus-Çerkes Savaşı
1763'te Rusya Çerkesya'yı işgal etmeye başladı ve Rus-Çerkes Savaşı patlak verdi. Savaş sırasında Rus İmparatorluğu, Çerkesya'yı bağımsız bir bölge olarak tanımadı. Çerkesler Rus toprağında isyan çıkaran bir grup asi olarak görüldü ve Rus generaller Çerkesleri milli isimleriyle değil, "dağlılar", "haydutlar" ve "dağ pisliği" olarak adlandırdı. Bu Çerkesler arasında birliği güçlendirdi ve ilk defa Rus-Çerkes Savaşı sırasında Çerkesler arasında tek bir millet olarak birleşme fikri yayılmaya başladı. İlk defa 1807'de Qalebatıqo Şupago, ardından İsmail Berzeg,Hawdıqo Mansur,Seferbiy Zaneqo ve Gerandıqo Berzeg gibi Çerkes liderler bu birliği güçlendirmek için çabaladı. 1830'da Çerkes bayrağının tasarımının standartlaşması Çerkes birliğini kuvvetlendirdi. Bu süreçte Şapsığ bölgesi Çerkesler birliğine üyeydi.
1810'da Şapsığ Çerkes soylusu olan Tığujıqo Qızbeç Rus garnizonlarına saldırılar düzenlemeye başladı. Bu dönemde tüm yakın ailesinin katledilişine şahit oldu ve intikam yemini ederek Çerkes ordusunda yükselmeye başladı. 1821'de Şapsığ topraklarında bir Rus seferini bozguna uğrattı. 1830 yılında Elizavinskaya kalesine saldırdı ve kaleyi ele geçirdikten sonra patlatarak yok etti. 2 Ekim 1821'de 3.000 kişilik bir Çerkes grubu komutanlarından bağımsız olarak Rusya'nın Karadeniz hattındaki garnizonlarına saldırdılar ve Kalaus Muharebesi yaşandı. Ruslar ve Kozaklar Çerkeslere top atışı başlattı, Çerkesler tüfek ile Ruslara karşılık vermeye çalışsalar da Rus top atışına cevap veremediler; adeta bir katliam yaşandı. Muharebe yaşanmadan Çerkes ordusu top atışıyla öldürüldü; Çerkesler ilk defa teknolojik olarak Rusların gerisinde kaldıkları için ağır kayıplar verdiler.
14 Eylül 1829’da Edirne Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre, Osmanlı İmparatorluğu Çerkesya dahil olmak üzere Kafkasya'yı Rus toprağı olarak tanıyordu. Çerkesler bu antlaşmanın Ruslar tarafından Osmanlı'yı kötülemek için uydurulduğunu düşünüyorlardı ve gerçekliğine inanmadılar. Çerkes Meclisi bir acil durum görüşmesi yaptı ve bizzat padişah ile durumu görüşmek için 200 kişilik bir delegasyon oluşturuldu. Delegasyonun başında Seferbiy Zaneqo da bulunuyordu. Delegasyonun görevi, halife ile durumu görüşmek ve desteğini almaktı. Fakat delegeler İstanbul'a vardıklarında Rus sefiri tutuklanmalarını talep etti ve delegeler Çerkesya'ya dönmek zorunda kaldı, sadece Seferbiy Zaneqo kalabildi, çünkü onun Osmanlı vatandaşlığı vardı. Antlaşmanın gerçek olduğu doğrulandıktan sonra Çerkes elçileri İngiltere, Fransa ve Osmanlı topraklarına gönderilerek antlaşmanın Çerkesler için geçersiz hükmünde olduğu bildirildi.
Çerkesler padişahın otoritesini sadece dini anlamda tanıyordu, idari anlamda tanımıyordu. Şapsığ liderlerinden birinin General N. N. Raevsky'ye verdiği yanıt şuydu:
Peşkeş! Ah! Şimdi anlıyorum! General, ağaçtaki kuşu görüyor musunuz? Size bu kuşu veriyorum, artık size aittir, alın onu!
Çeçenya ve Dağıstan'ın lideri İmam Şamil, Çerkesya'yı İslam çatısı altında birleştirmek istiyordu ve bu görev için üç Sufi naibi gönderdi. İlk Naib, Mayıs 1842'de Çerkesya'ya ulaşan Hacı-Muhammed'di (1842–1844). Ekim ayına kadar Şapsığlar ve bazı Natuhaylar tarafından lider olarak kabul edildi. Sonraki Şubat ayında güneye Ubıh ülkesine taşındı ama sonunda bir iç savaş başlattı ve geri çekildi. 1844 baharında Ruslara yenildi, dağlara çekildi ve Mayıs ayında orada öldü.
1849'da Şapsığlar üçüncü Naib olan Naib Muhammed Emin'in kontrolüne girdiler ve Şapsığya'da şeriat yönetimi başladı. Ancak daha sonra Muhammed Emin'e isyan ettiler ve 16 Temmuz 1851'de Şapsığ bölgesi, Muhammed Emin yanlısı olan tüm din adamlarını yönetimden uzaklaştırma kararı aldı.
Çerkes Meclisi
Çerkes entelektüelleri ve askerî liderleri arasındaki bir toplantıda yeni bir meclis kurulması gerektiği kararı alınması sonucu 13 Haziran 1861 tarihinde Çerkes Meclisi kuruldu. Meclisin merkezi olarak günümüzde Soçi olarak bilinen Şaçe bölgesi seçildi. Meclis başkanı ve Çerkesya başkanı olarak Gerandıqo Berzeg seçildi. Tüm Çerkesya'nın ortak hükûmeti bu meclis idi. Şapsığların temsilcisi olarak İslam Thauşe seçilmişti.
Sürgün
"Çerkesleri Çerkesya'dan uzaklaştırma" fikri resmi olarak 10 Mayıs 1862 tarihinde çar tarafından onaylandı. Rus askeri Ivan Drozdov'un anılarına göre, Rus ordusu çoğunlukla Çerkeslerin yaşadığı bölgeleri ayrım gözetmeksizin yok etmeyi tercih etti. Eylül 1862'de bir Çerkes köyüne saldırdıktan ve bazı sakinlerinin ormana kaçtığını gördükten sonra General Yevdokimov ormanı altı saat boyunca bombaladı, ardından hayatta kalan kimsenin kalmadığından emin olmak için ormanı ateşe verdi. 1861'den 1864'e kadar sürgünleri gerçekleştirme sorumluluğu Yevdokimov'a verildi. Yevdokimov'un birlikleri, Çerkes köylerini yok ettikten sonra, kalan Çerkesleri kıyıya kaçmaya zorladı. Kıyıya sürülen Çerkesler burada Osmanlı İmparatorluğu'na gönderilmeyi beklediler. Şapsığların büyük kısmı bu süreçte sürgün edildi.
Sovyet ve Rus dönemi
1924 yılında Sovyet yönetimi Şapsığ Ulusal Bölgesi’ni kurdu. Tuapse Bölge'nin ilk yönetim merkeziydi.24 Mayıs 1945'te Şapsığ Ulusal Bölgesi Lazarevsk rayonuna dönüştürüldü. 1990 yılında Şapsığlar, Şapsığ Ulusal Bölgesi'nin kuruluşunu yeniden ilan ettiler, ancak bu bölge iki yıl sonra Rusya yönetimi tarafından lağvedildi.
Din
Çerkesler Bizans ve Gürcü etkisi ile MS 3. ve 5. yüzyıllar arasında Hristiyan olmuştu. Şapsığ bölgesi de bu inancı devam ettiriyordu. Ancak Hristiyanlık Çerkesler arasında tam olarak oturmamıştı, yerel pagan din ile karışıp yarı-pagan yarı-Hristiyan bir din haline gelmişti.Meryem Ana hem Tanrı'nın annesi hem de Arılar Tanrıçasıydı. İsa ise Çerkes baş tanrısı Thaşho ile bir olmuştu.Rus-Çerkes Savaşı'nın başlaması ile Hristiyanlık Çerkesler arasında Rus dini olarak görülmeye başlandı kalan Hristiyanlar yavaş yavaş dinlerinden döndü. Bunun sonucunda Hristiyanlık halk arasında ağır tepki görmeye başladı.
1730'larda Şapsığ Çerkesleri İslam'a geçti. Şapsığların Müslüman olmasından rahatsız olan Natuhaylar Şapsığları hain ilan ettiler ve bu sefer bu iki boy arasında savaş çıktı. Yine de eninde sonunda Natuhaylar da Müslüman oldu ve hatta bayraklarına Muhammed'in ismini yazdılar. 1779'da Çerkesya'ya gelen Ferah Ali Paşa'nın teşviki ile Çerkesya'da 85 yeni cami inşa edildi. Gezgin Tasavvufçular ve Rusya'dan gelen istila tehdidi, Çerkesya'nın İslamlaşma sürecini hızlandırdı. Osmanlı İmparatorluğu'nda yetişen Çerkes alimler de İslam'ın yayılmasında büyük rol oynadı. 1820'lerde Çerkesya'yı ziyaret eden Taitbout de Marigny, Çerkeslerin çoğunlukla Müslüman olduğunu ancak Haç sembolüne de saygı duyduklarını belirtir. 1826'da İslam tüm Çerkesya'nın resmî dini ilan edildi.
Dış bağlantılar
- Şapsuğ sitesi (Rusça/Adıgece) 23 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Büyük Sovyet Ansiklopedisi - Şapsığlar
- ^ . 29 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Leonti Lyulye, Çerkesya, Tarihi Etnografik Makaleler 1857 - 1862 - 1866 Çiviyazıları S.52.53.54.
- ^ Walter Richmond, The Northwest Caucasus: Past, Present, Future, p. 22, Central Asian Studies Series, 2008
- ^ Daniel Zander: Der Völkermord des Zaren. Russlands Krieg gegen die Tscherkessen im Kaukasus 1765–1864. S. 136–140.
- ^ Natho, Kadir (3 Aralık 2009). Circassian History. ISBN . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2023.
- ^ . KAĞAZEJ Jıraslen. 2013. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Amjad Jaimukha, p. 156
- ^ Henze 1992
- ^ Natho, Kadir (2005). "The Russo-Circassian War". 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ a b Richmond, Walter (9 Nisan 2013). The Circassian Genocide. . ISBN . 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2023.
- ^ Capobianco, Michael (13 Ekim 2012). . Caucasus Forum. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c İsmail Hakkı Berkok (1958). Tarihte Kafkasya. İstanbul Matbaası. 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ a b James Stanislaus Bell (1840). Journal of a Residence in Circassia: During the Years 1837, 1838 and 1839 (İngilizce). 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ Khoon 2015, ss. 76–77.
- ^ a b Ruslan, Yemij (August 2011). Soçi Meclisi ve Çar II. Aleksandr ile Buluşma. 12 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Kasht, Ali M. Kizbech
- ^ Ayrı Denemelerde, Bölümlerde, Efsanelerde ve Biyografilerde Kafkas Savaşı 5 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . 5 ciltte. (2. baskı) (St. Petersburg, 1887-1889). Cilt 2. Ermolovo zamanı. Sayfa 578-580
- ^ Chernomortsy. Tarihsel deneme 7 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - St. Petersburg: Tip. departman eklentiler, 1874. - 212, 76, III s. s.175-176
- ^ Kuban Kazak ordusunun tarihi 23 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . - Yekaterinodar, 1910-1913. — 2 t. 236-238
- ^ Turenko A. M. Karadeniz ordusu hakkında tarihsel notlar 7 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . - K.: Tip. A. Davidenko, 1887. - 149 s. Sayfa 123-124
- ^ John Emerich Edward Dalberg Acton (1907). The Cambridge Modern History. Macmillan & Co. s. 202.
- ^ Richmond, Walter (9 Nisan 2013). The Circassian Genocide. Rutgers University Press. ISBN . 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
- ^ a b Bashqawi, Adel. Circassia: Born to Be Free. ISBN .
- ^ Khoon 2015, ss. 77–79.
- ^ King, Charles. The Ghost of Freedom: A History of the Caucasus. ss. 92-93.
- ^ Торнау Ф.Ф. Воспоминания кавказского офицера. — Москва, 2000. — С. 33-34.
- ^ Khoon, Yahya (2010). Muhammad Amin: Imam Shamil’s Naib to the Circassians in the Northwest Caucasus.
- ^ Фадеев А.В. Указ. соч.
- ^ Фадеев А.В. Убыхи в освободительном движении на Западном Кавказе //Исторический сборник. – М.; Л., 1935. – № 4.
- ^ Блиев М.М., Дегоев В.В. Кавказская война. – М., 1994.
- ^ . Belgesel Tarih. 29 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
- ^ Richmond Defeat and Deportation 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . University of Southern California, 1994
- ^ Richmond 2013, s. 77.
- ^ Levene, Mark; Roberts, Penny (1999). The Massacre in History. Berghahn Books. s. 151. ISBN . 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ O'Flynn, Thomas (2017). The Western Christian Presence in the Russias and Qājār Persia, c.1760–c.1870. BRILL. s. 367. ISBN . 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ Richmond, Walter (9 Nisan 2013). The Circassian Genocide. . ISBN . 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
- ^ Jones, Adam (2016). Genocide: A Comprehensive Introduction. Taylor & Francis. s. 109. ISBN .
- ^ The Penny Magazine. London, Charles Knight, 1838. p. 138.
- ^ Minahan, James. One Europe, Many Nations: a Historical Dictionary of European National Groups. Westport, USA, Greenwood, 2000. p. 354.
- ^ (2005). The Chechens: A Handbook. Psychology Press. s. 32. ISBN . Erişim tarihi: 28 Haziran 2017.
- ^ a b c d Taitbout de Marigny, Edouard (1836). Voyages en Circassie (Fransızca). 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ a b c d e f g Özsaray, Mustafa (20 Şubat 2012). Çerkeslerin İslamlaşması. İz Yayıncılık. ISBN .
- ^ Çerkesler. Kafdav Yayınları. 18 Mayıs 2017 [İlk olarak 1800'lerde yayınlanmıştır]. ISBN .
- ^ . www.vexillographia.ru. 5 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023.
- ^ Natho, Kadir I. Circassian History. Pages 123–124
- ^ Shenfield, Stephen D. "The Circassians : A forgotten genocide". In Levene and Roberts, The Massacre in History. Page 150.
- ^ Richmond, Walter. The Circassian Genocide. Page 59.
- ^ Serbes, Nahit. "Çerkeslerde inanç ve hoşgörü" (PDF). 12 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sapsigya Adigece Shapsyge Rusca Shapsugiya tarihi Cerkesya nin vilayetlerinden birisiydi Sapsig Cerkesleri bu bolgede yasiyordu Bu bolge Cerkesya nin 3 demokratik bolgesinden birisiydi monarsi yoktu ve liderler secimle basa geliyordu SapsigyaShapsyge17 yy 1864BayrakTurCerkesya Konfederasyonu uyesiYaygin dil ler Cerkesce Sapsig Cerkescesi Hakuc CerkescesiResmi dinHabzeism 17 yy 1730 Ortodoks Hristiyanlik 17 yy 1730 Islam 1730 1864 DemonimSapsigHukumetAsiretler Birligi 17 yy 1803 Askeri Hukumet 1803 1861 Cerkesya vilayeti 1861 1864 Lider y 1810 1840Tigujiqo Qizbec 1842 1844Naib Haci Muhammed 1849 1851Naib Muhammed EminTemsilci 1861 1864Islam ThauseTarihce Kurulusu17 yy Dagilisi1864Onculler ArdillarZihya Rus ImparatorluguTarihCerkes sovalyesiErken tarih 1427 1453 arasinda Kral Inal Cerkesya yi yonetti Olumunun ardindan topraklarini bolusturdu Inal in olumunden sonra bir sure Sapsig bolgesi Zihya kontrolunde kaldi Ardindan Agucips ittifakina katildilar ve daha sonra bagimsiz oldular Yakin tarih Cerkes devrimi 1803 te Sapsig koyluler isyan ederek soylulari alt ettiler ve soyluluk kavramini ortadan kaldirdilar Bunun ardindan Sapsigya soyluluktan ziyade liyakat ile yonetilen bir bolge oldu Rus Cerkes Savasi 1763 te Rusya Cerkesya yi isgal etmeye basladi ve Rus Cerkes Savasi patlak verdi Savas sirasinda Rus Imparatorlugu Cerkesya yi bagimsiz bir bolge olarak tanimadi Cerkesler Rus topraginda isyan cikaran bir grup asi olarak goruldu ve Rus generaller Cerkesleri milli isimleriyle degil daglilar haydutlar ve dag pisligi olarak adlandirdi Bu Cerkesler arasinda birligi guclendirdi ve ilk defa Rus Cerkes Savasi sirasinda Cerkesler arasinda tek bir millet olarak birlesme fikri yayilmaya basladi Ilk defa 1807 de Qalebatiqo Supago ardindan Ismail Berzeg Hawdiqo Mansur Seferbiy Zaneqo ve Gerandiqo Berzeg gibi Cerkes liderler bu birligi guclendirmek icin cabaladi 1830 da Cerkes bayraginin tasariminin standartlasmasi Cerkes birligini kuvvetlendirdi Bu surecte Sapsig bolgesi Cerkesler birligine uyeydi 1810 da Sapsig Cerkes soylusu olan Tigujiqo Qizbec Rus garnizonlarina saldirilar duzenlemeye basladi Bu donemde tum yakin ailesinin katledilisine sahit oldu ve intikam yemini ederek Cerkes ordusunda yukselmeye basladi 1821 de Sapsig topraklarinda bir Rus seferini bozguna ugratti 1830 yilinda Elizavinskaya kalesine saldirdi ve kaleyi ele gecirdikten sonra patlatarak yok etti 2 Ekim 1821 de 3 000 kisilik bir Cerkes grubu komutanlarindan bagimsiz olarak Rusya nin Karadeniz hattindaki garnizonlarina saldirdilar ve Kalaus Muharebesi yasandi Ruslar ve Kozaklar Cerkeslere top atisi baslatti Cerkesler tufek ile Ruslara karsilik vermeye calissalar da Rus top atisina cevap veremediler adeta bir katliam yasandi Muharebe yasanmadan Cerkes ordusu top atisiyla olduruldu Cerkesler ilk defa teknolojik olarak Ruslarin gerisinde kaldiklari icin agir kayiplar verdiler 14 Eylul 1829 da Edirne Antlasmasi imzalandi Bu antlasmaya gore Osmanli Imparatorlugu Cerkesya dahil olmak uzere Kafkasya yi Rus topragi olarak taniyordu Cerkesler bu antlasmanin Ruslar tarafindan Osmanli yi kotulemek icin uyduruldugunu dusunuyorlardi ve gercekligine inanmadilar Cerkes Meclisi bir acil durum gorusmesi yapti ve bizzat padisah ile durumu gorusmek icin 200 kisilik bir delegasyon olusturuldu Delegasyonun basinda Seferbiy Zaneqo da bulunuyordu Delegasyonun gorevi halife ile durumu gorusmek ve destegini almakti Fakat delegeler Istanbul a vardiklarinda Rus sefiri tutuklanmalarini talep etti ve delegeler Cerkesya ya donmek zorunda kaldi sadece Seferbiy Zaneqo kalabildi cunku onun Osmanli vatandasligi vardi Antlasmanin gercek oldugu dogrulandiktan sonra Cerkes elcileri Ingiltere Fransa ve Osmanli topraklarina gonderilerek antlasmanin Cerkesler icin gecersiz hukmunde oldugu bildirildi Cerkesler padisahin otoritesini sadece dini anlamda taniyordu idari anlamda tanimiyordu Sapsig liderlerinden birinin General N N Raevsky ye verdigi yanit suydu Peskes Ah Simdi anliyorum General agactaki kusu goruyor musunuz Size bu kusu veriyorum artik size aittir alin onu Cecenya ve Dagistan in lideri Imam Samil Cerkesya yi Islam catisi altinda birlestirmek istiyordu ve bu gorev icin uc Sufi naibi gonderdi Ilk Naib Mayis 1842 de Cerkesya ya ulasan Haci Muhammed di 1842 1844 Ekim ayina kadar Sapsiglar ve bazi Natuhaylar tarafindan lider olarak kabul edildi Sonraki Subat ayinda guneye Ubih ulkesine tasindi ama sonunda bir ic savas baslatti ve geri cekildi 1844 baharinda Ruslara yenildi daglara cekildi ve Mayis ayinda orada oldu 1849 da Sapsiglar ucuncu Naib olan Naib Muhammed Emin in kontrolune girdiler ve Sapsigya da seriat yonetimi basladi Ancak daha sonra Muhammed Emin e isyan ettiler ve 16 Temmuz 1851 de Sapsig bolgesi Muhammed Emin yanlisi olan tum din adamlarini yonetimden uzaklastirma karari aldi Cerkes Meclisi Cerkes entelektuelleri ve askeri liderleri arasindaki bir toplantida yeni bir meclis kurulmasi gerektigi karari alinmasi sonucu 13 Haziran 1861 tarihinde Cerkes Meclisi kuruldu Meclisin merkezi olarak gunumuzde Soci olarak bilinen Sace bolgesi secildi Meclis baskani ve Cerkesya baskani olarak Gerandiqo Berzeg secildi Tum Cerkesya nin ortak hukumeti bu meclis idi Sapsiglarin temsilcisi olarak Islam Thause secilmisti Surgun Cerkesleri Cerkesya dan uzaklastirma fikri resmi olarak 10 Mayis 1862 tarihinde car tarafindan onaylandi Rus askeri Ivan Drozdov un anilarina gore Rus ordusu cogunlukla Cerkeslerin yasadigi bolgeleri ayrim gozetmeksizin yok etmeyi tercih etti Eylul 1862 de bir Cerkes koyune saldirdiktan ve bazi sakinlerinin ormana kactigini gordukten sonra General Yevdokimov ormani alti saat boyunca bombaladi ardindan hayatta kalan kimsenin kalmadigindan emin olmak icin ormani atese verdi 1861 den 1864 e kadar surgunleri gerceklestirme sorumlulugu Yevdokimov a verildi Yevdokimov un birlikleri Cerkes koylerini yok ettikten sonra kalan Cerkesleri kiyiya kacmaya zorladi Kiyiya surulen Cerkesler burada Osmanli Imparatorlugu na gonderilmeyi beklediler Sapsiglarin buyuk kismi bu surecte surgun edildi Sovyet ve Rus donemi 1924 yilinda Sovyet yonetimi Sapsig Ulusal Bolgesi ni kurdu Tuapse Bolge nin ilk yonetim merkeziydi 24 Mayis 1945 te Sapsig Ulusal Bolgesi Lazarevsk rayonuna donusturuldu 1990 yilinda Sapsiglar Sapsig Ulusal Bolgesi nin kurulusunu yeniden ilan ettiler ancak bu bolge iki yil sonra Rusya yonetimi tarafindan lagvedildi DinCerkesler Bizans ve Gurcu etkisi ile MS 3 ve 5 yuzyillar arasinda Hristiyan olmustu Sapsig bolgesi de bu inanci devam ettiriyordu Ancak Hristiyanlik Cerkesler arasinda tam olarak oturmamisti yerel pagan din ile karisip yari pagan yari Hristiyan bir din haline gelmisti Meryem Ana hem Tanri nin annesi hem de Arilar Tanricasiydi Isa ise Cerkes bas tanrisi Thasho ile bir olmustu Rus Cerkes Savasi nin baslamasi ile Hristiyanlik Cerkesler arasinda Rus dini olarak gorulmeye baslandi kalan Hristiyanlar yavas yavas dinlerinden dondu Bunun sonucunda Hristiyanlik halk arasinda agir tepki gormeye basladi 1730 larda Sapsig Cerkesleri Islam a gecti Sapsiglarin Musluman olmasindan rahatsiz olan Natuhaylar Sapsiglari hain ilan ettiler ve bu sefer bu iki boy arasinda savas cikti Yine de eninde sonunda Natuhaylar da Musluman oldu ve hatta bayraklarina Muhammed in ismini yazdilar 1779 da Cerkesya ya gelen Ferah Ali Pasa nin tesviki ile Cerkesya da 85 yeni cami insa edildi Gezgin Tasavvufcular ve Rusya dan gelen istila tehdidi Cerkesya nin Islamlasma surecini hizlandirdi Osmanli Imparatorlugu nda yetisen Cerkes alimler de Islam in yayilmasinda buyuk rol oynadi 1820 lerde Cerkesya yi ziyaret eden Taitbout de Marigny Cerkeslerin cogunlukla Musluman oldugunu ancak Hac sembolune de saygi duyduklarini belirtir 1826 da Islam tum Cerkesya nin resmi dini ilan edildi Dis baglantilarSapsug sitesi Rusca Adigece 23 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Buyuk Sovyet Ansiklopedisi Sapsiglar 29 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Leonti Lyulye Cerkesya Tarihi Etnografik Makaleler 1857 1862 1866 Civiyazilari S 52 53 54 Walter Richmond The Northwest Caucasus Past Present Future p 22 Central Asian Studies Series 2008 Daniel Zander Der Volkermord des Zaren Russlands Krieg gegen die Tscherkessen im Kaukasus 1765 1864 S 136 140 Natho Kadir 3 Aralik 2009 Circassian History ISBN 144152388X Erisim tarihi 2 Temmuz 2023 KAGAZEJ Jiraslen 2013 29 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Amjad Jaimukha p 156 Henze 1992 Natho Kadir 2005 The Russo Circassian War 12 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2023 a b Richmond Walter 9 Nisan 2013 The Circassian Genocide ISBN 978 0 8135 6069 4 23 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2023 Capobianco Michael 13 Ekim 2012 Caucasus Forum 24 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Ismail Hakki Berkok 1958 Tarihte Kafkasya Istanbul Matbaasi 12 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2023 a b James Stanislaus Bell 1840 Journal of a Residence in Circassia During the Years 1837 1838 and 1839 Ingilizce 12 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2023 Khoon 2015 ss 76 77 a b Ruslan Yemij August 2011 Soci Meclisi ve Car II Aleksandr ile Bulusma 12 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kasht Ali M Kizbech Ayri Denemelerde Bolumlerde Efsanelerde ve Biyografilerde Kafkas Savasi 5 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 5 ciltte 2 baski St Petersburg 1887 1889 Cilt 2 Ermolovo zamani Sayfa 578 580 Chernomortsy Tarihsel deneme 7 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde St Petersburg Tip departman eklentiler 1874 212 76 III s s 175 176 Kuban Kazak ordusunun tarihi 23 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yekaterinodar 1910 1913 2 t 236 238 Turenko A M Karadeniz ordusu hakkinda tarihsel notlar 7 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde K Tip A Davidenko 1887 149 s Sayfa 123 124 John Emerich Edward Dalberg Acton 1907 The Cambridge Modern History Macmillan amp Co s 202 Richmond Walter 9 Nisan 2013 The Circassian Genocide Rutgers University Press ISBN 978 0 8135 6069 4 23 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2020 a b Bashqawi Adel Circassia Born to Be Free ISBN 1543447643 Khoon 2015 ss 77 79 King Charles The Ghost of Freedom A History of the Caucasus ss 92 93 Tornau F F Vospominaniya kavkazskogo oficera Moskva 2000 S 33 34 Khoon Yahya 2010 Muhammad Amin Imam Shamil s Naib to the Circassians in the Northwest Caucasus Fadeev A V Ukaz soch Fadeev A V Ubyhi v osvoboditelnom dvizhenii na Zapadnom Kavkaze Istoricheskij sbornik M L 1935 4 Bliev M M Degoev V V Kavkazskaya vojna M 1994 Belgesel Tarih 29 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2023 Richmond Defeat and Deportation 27 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde University of Southern California 1994 Richmond 2013 s 77 Levene Mark Roberts Penny 1999 The Massacre in History Berghahn Books s 151 ISBN 978 1 57181 935 2 27 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2023 O Flynn Thomas 2017 The Western Christian Presence in the Russias and Qajar Persia c 1760 c 1870 BRILL s 367 ISBN 978 90 04 31354 5 27 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2023 Richmond Walter 9 Nisan 2013 The Circassian Genocide ISBN 978 0 8135 6069 4 23 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2020 Jones Adam 2016 Genocide A Comprehensive Introduction Taylor amp Francis s 109 ISBN 978 1 317 53386 3 The Penny Magazine London Charles Knight 1838 p 138 Minahan James One Europe Many Nations a Historical Dictionary of European National Groups Westport USA Greenwood 2000 p 354 2005 The Chechens A Handbook Psychology Press s 32 ISBN 978 0 415 32328 4 Erisim tarihi 28 Haziran 2017 a b c d Taitbout de Marigny Edouard 1836 Voyages en Circassie Fransizca 12 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2023 a b c d e f g Ozsaray Mustafa 20 Subat 2012 Cerkeslerin Islamlasmasi Iz Yayincilik ISBN 9789753558716 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Cerkesler Kafdav Yayinlari 18 Mayis 2017 Ilk olarak 1800 lerde yayinlanmistir ISBN 978 975 2403 02 4 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim www vexillographia ru 5 Kasim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mayis 2023 Natho Kadir I Circassian History Pages 123 124 Shenfield Stephen D The Circassians A forgotten genocide In Levene and Roberts The Massacre in History Page 150 Richmond Walter The Circassian Genocide Page 59 Serbes Nahit Cerkeslerde inanc ve hosgoru PDF 12 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan PDF