Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahmet Tosun Paşa veya Kavalalı Tosun Paşa ya da kısaca Tosun Paşa (1794 - 1816, Osmanlıca: طوسون پاشا, Arapça: طوسون باشا), Mısır valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın oğlu, İbrahim Paşa'nın kardeşidir. İbrahim Paşa'dan sonra Mısır valisi olan Abbas Hilmi Paşa'nın babasıdır.
Hayatı
1812'de vezir rütbesi ile Cidde ve Habeş valisi oldu. 1813'te Vehhabi isyanını bastırmak için babası Mehmed Ali Paşa tarafından bir ordu ile Hicaz'a gönderildi. Tosun Paşa'nın emri altında Fransızların yetiştirdiği muazzam bir piyade ordusu bulunuyordu. Tosun Paşa önce Cidde'ye girdi. Sevk ettiği kuvvetlerle Mekke'yi isyancılardan aldı (1813). Vehhabilerden temizlediği Hicaz'ı yeniden güvenli bir hale getirdi. Tosun Paşa'nın bu başarısı İstanbul'da büyük bir sevinç yarattı. Bu seferden hemen sonra veba hastalığına yakalanarak yaşamını yitirmiştir (1816).
Vehhabi ayaklanmasının 1813 yılında bastırılmasının etkileri edebiyatta da görülür. 'nin adlı eserinde Ahmet Tosun Paşa övgüyle yer alır.
Edebiyata Yansıması
Vehhabi ayaklanmasının 1813 yılında bastırılmasının etkileri edebiyatta da görülür. Hicazın Vehhabilerden alınması üzerine tarafından kaleme alınan Vehhâbi Destanı () adlı eserde Ahmet Tosun Paşa övgüyle yer alır. Âşık, olayın ekseninin Vehhabilerin isyanı olmasına rağmen olayı bir tarihçi gibi anlatmaz; sık sık olaya ilişkin düşüncelerini sıralar. Bu destan, tarihi bir olayın edebiyata yansıması açısından önemlidir.
Destan-ı Vehhâbi (9. kıta):
| “ | Mahmut Paşa'm de ki müjdecim geldi Bonapart (a) yetişti Medine doldı Cidde'yi, Mekke'yi Tosun'um aldı Ahmet Paşa gibi genç aslanım var | ” |
—Âşık Esrâri, | ||
Tosun Paşa Yalısı
İzmir'in Çeşme ilçesinde bulunan tarihi binanın, kesin olmamakla birlikte, yakalandığı bir hastalık sonrası ılıcalarda tedavi olmak için Ahmet Tosun Paşa tarafından yaptırıldığı düşünülüyor. Tosun Paşa Yalısı, Sabancı Holding tarafından aslına sadık kalınarak restore edilmiş ve Nars Ilıca adı altında (boutique hotel) dönüştürülmüştür.Süveyş’ten Avrupa’ya uzanan ilgi çekici bir dekorasyona sahip bulunan tarihi otele Ahmet Tosun Paşa tarafından yaptırılan bir çeşme ve küçük bir hamam değer katıyor.
Mehmet Ali Paşa Camii
En küçük oğlu Ahmet Tosun Paşa'nın 1816 yılında ölümü üzerine babası Kavalalı Mehmet Ali Paşa tarafından anısına 1830 yılında Kahire Mehmet Ali Paşa Camii yaptırılmaya başlanmış ve inşaat Abbas Hilmi Paşa döneminde 1848 yılında tamamlanabilmiştir.
Ayrıca bakınız
Popüler kültürdeki yeri
Yavuz Turgul'un senaryosuna çekilen Kartal Tibet'in 1976 yapımı Tosun Paşa adlı güldürü filmindeki Tosun Paşa karakteri Ahmet Tosun Paşa'dan esinlenmedir.Tosun Paşa isimli Türk sinema filminde başrolde Kemal Sunal Tosun Paşa'nın yerine geçen bir yanaşmayı canlandırırken, gerçek Ahmet Tosun Paşa'yı Oktar Durukan canlandırmıştır.
Kaynakça
- ^ "Prof. Dr. Erman ARTUN, Ortak Türk - Mısır Halk Kültürü Ürünlerinin Araştırılması Üzerine Görüşler" (PDF). 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011.
- ^ Erman Artun (2000), 19. yüzyıl Osmanlı dönemi Ortadoğu'nun sosyal tarihine bir kaynak: Aşık Esrârî'nin Vehhâbî Destanı 20 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., folklor/edebiyat dergisi, cilt: VI, sayı: XXII, 2000/3
- ^ "Vatan Gazetesi : Tosun Paşa Yalısı Sabancı Ortaklığıyla Butik Otel Oldu". 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011.
- ^ . 5 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011.
- ^ "www.imdb.com :Tosun Paşa". 18 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011.
Konuyla ilgili yayınlar
- Yusuf İskender Gözüberk (2006), Arşiv Vesikaları Işığında İlk Vehhabî Devleti, Marmara Üniversitesi, yüksek lisans tezi, İstanbul, 2006
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmet Tosun Pasa veya Kavalali Tosun Pasa ya da kisaca Tosun Pasa 1794 1816 Osmanlica طوسون پاشا Arapca طوسون باشا Misir valisi Kavalali Mehmed Ali Pasa nin oglu Ibrahim Pasa nin kardesidir Ibrahim Pasa dan sonra Misir valisi olan Abbas Hilmi Pasa nin babasidir Hayati1812 de vezir rutbesi ile Cidde ve Habes valisi oldu 1813 te Vehhabi isyanini bastirmak icin babasi Mehmed Ali Pasa tarafindan bir ordu ile Hicaz a gonderildi Tosun Pasa nin emri altinda Fransizlarin yetistirdigi muazzam bir piyade ordusu bulunuyordu Tosun Pasa once Cidde ye girdi Sevk ettigi kuvvetlerle Mekke yi isyancilardan aldi 1813 Vehhabilerden temizledigi Hicaz i yeniden guvenli bir hale getirdi Tosun Pasa nin bu basarisi Istanbul da buyuk bir sevinc yaratti Bu seferden hemen sonra veba hastaligina yakalanarak yasamini yitirmistir 1816 Vehhabi ayaklanmasinin 1813 yilinda bastirilmasinin etkileri edebiyatta da gorulur nin adli eserinde Ahmet Tosun Pasa ovguyle yer alir Edebiyata YansimasiVehhabi ayaklanmasinin 1813 yilinda bastirilmasinin etkileri edebiyatta da gorulur Hicazin Vehhabilerden alinmasi uzerine tarafindan kaleme alinan Vehhabi Destani adli eserde Ahmet Tosun Pasa ovguyle yer alir Asik olayin ekseninin Vehhabilerin isyani olmasina ragmen olayi bir tarihci gibi anlatmaz sik sik olaya iliskin dusuncelerini siralar Bu destan tarihi bir olayin edebiyata yansimasi acisindan onemlidir Destan i Vehhabi 9 kita Mahmut Pasa m de ki mujdecim geldi Bonapart a yetisti Medine doldi Cidde yi Mekke yi Tosun um aldi Ahmet Pasa gibi genc aslanim var Asik Esrari Tosun Pasa YalisiIzmir in Cesme ilcesinde bulunan tarihi binanin kesin olmamakla birlikte yakalandigi bir hastalik sonrasi ilicalarda tedavi olmak icin Ahmet Tosun Pasa tarafindan yaptirildigi dusunuluyor Tosun Pasa Yalisi Sabanci Holding tarafindan aslina sadik kalinarak restore edilmis ve Nars Ilica adi altinda boutique hotel donusturulmustur Suveys ten Avrupa ya uzanan ilgi cekici bir dekorasyona sahip bulunan tarihi otele Ahmet Tosun Pasa tarafindan yaptirilan bir cesme ve kucuk bir hamam deger katiyor Mehmet Ali Pasa CamiiEn kucuk oglu Ahmet Tosun Pasa nin 1816 yilinda olumu uzerine babasi Kavalali Mehmet Ali Pasa tarafindan anisina 1830 yilinda Kahire Mehmet Ali Pasa Camii yaptirilmaya baslanmis ve insaat Abbas Hilmi Pasa doneminde 1848 yilinda tamamlanabilmistir Ayrica bakinizKavalali Mehmed Ali Pasa Kavalali Ibrahim Pasa Abbas Hilmi Pasa Misir Hidivlik Kavalalilar Hanedani Misir Hidivligi Osmanli Suudi Savaslari Osmanli Devleti Tosun Pasa film 1976 Populer kulturdeki yeriYavuz Turgul un senaryosuna cekilen Kartal Tibet in 1976 yapimi Tosun Pasa adli gulduru filmindeki Tosun Pasa karakteri Ahmet Tosun Pasa dan esinlenmedir Tosun Pasa isimli Turk sinema filminde basrolde Kemal Sunal Tosun Pasa nin yerine gecen bir yanasmayi canlandirirken gercek Ahmet Tosun Pasa yi Oktar Durukan canlandirmistir Kaynakca Prof Dr Erman ARTUN Ortak Turk Misir Halk Kulturu Urunlerinin Arastirilmasi Uzerine Gorusler PDF 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Agustos 2011 Erman Artun 2000 19 yuzyil Osmanli donemi Ortadogu nun sosyal tarihine bir kaynak Asik Esrari nin Vehhabi Destani 20 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde folklor edebiyat dergisi cilt VI sayi XXII 2000 3 Vatan Gazetesi Tosun Pasa Yalisi Sabanci Ortakligiyla Butik Otel Oldu 23 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Agustos 2011 5 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Agustos 2011 www imdb com Tosun Pasa 18 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Agustos 2011 Konuyla ilgili yayinlarYusuf Iskender Gozuberk 2006 Arsiv Vesikalari Isiginda Ilk Vehhabi Devleti Marmara Universitesi yuksek lisans tezi Istanbul 2006