Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Klitoris, dılak veya bızır memeliler, devekuşları ve bunların dışında sınırlı sayıda hayvanda bulunan sertleşebilen dişi cinsel organıdır. İnsanlarda üretranın girişinin üstünde, iç dudakların kesişme noktasında düğme şeklinde bir kısmı görülebilir. Klitoral ereksiyon, klitorisin genişlediği ve sağlamlaştığı fizyolojik bir olgudur. Erkek penisinin homoloğudur. Ancak penis gibi tarafından delinmemiştir, bu nedenle işeme amaçlı kullanılmaz. Az sayıda hayvan klitorisinden işer; gelişmiş bir klitorisi olan benekli sırtlan ise bu organ aracılığıyla işer, çiftleşir ve doğum yapar. Lemurlar ve örümcek maymunları da gelişmiş klitorise sahiptir. Tüm dünyada yasaklanan klitoris kesimi veya kadın sünneti bazı Afrika bölgelerinde varlığını sürdürmektedir.
| klitoris | |
|---|---|
 | |
| Latince isim | clitoris |
| Prekürsor | genital tüberkül |
| Sistem | vulva |
| Arter | |
| Toplardamar | , |
| Tanımlayıcılar | |
| JSTOR | clitoris |
| Microsoft Academic | 2776016352 |
| MeSH | D002987 |
| TA | 3565 |
| FMA | 9909 |
Kadınlardaki en hassas erojen bölgedir ve genelde cinsel hazzın anatomik olarak başlıca kaynağıdır. İnsan ve diğer memeli embriyolarında genital tüberkül adı verilen çıkıntıdan gelişir. Bu çıkıntı ilk başlarda cinse göre farklılaşmamıştır. Başlangıçta farklılaşmamış olan tüberkül, sırasında ya bir penise ya da bir klitorise dönüşür. Sonraları Y kromozomunda yer alan bir genin kodladığı proteini mevcutsa penise dönüşür, değilse klitoris meydana gelir. Klitoris karmaşık bir yapı olup büyüklüğü ve hassasiyeti kişiden kişiye değişebilir. Baş kısmı (glans) aşağı yukarı bezelye büyüklüğündedir ve burada sonlanan tahminen 8.000 sinir hissiyat iletir. Yapısal olarak klitoral gövde, klitoral kaput, , klitoral glans, 'dan oluşur.
Klitoris üzerine sosyolojik, seksolojik ve tıbbi tartışmalar yaşanmıştır. Bu tartışmaların başlıca konuları arasında klitoris anatomisinin doğruluğu, orgazmdaki ve G noktasının fizyolojik olarak açıklanmasındaki rolü, klitorisin körelmiş bir yapı mı yoksa bir adaptasyon mu olduğu ve üreme sürecinde rol oynayıp oynamadığı yer almıştır. Klitorisle ilgili toplumsal kanılar kadınların cinsel hazzındaki rolü veya büyüklüğü ve derinliğiyle ilgili olabilir. Klitorisin , veya (kadın sünneti) gibi çeşitli estetik, kültürel ve tıbbi inanışlardan kaynaklanan mevcuttur.
Klitoris hakkındaki bilinenler toplumsal ve kültürel bakış açılarından etkilenir. Araştırmalar diğer cinsel organlara kıyasla klitorisin varlığı ve anatomisi hakkında bilginin az olduğu ve klitorisle ilgili eğitimin kadın vücudu ve cinselliğiyle ilgili hafifletebileceği bulgusuna ulaşmıştır. Bu damgalar arasında klitoris ve genel olarak kadın üreme organlarının çirkin olduğu düşüncesi, kadınların mastürbasyon yapması etrafındaki tabu ve erkeklerin kadın orgazmlarını ustalıkla kontrol edebilmeleri beklentisi yer alır.
Kökenbilim
Klitoris sözcüğü Türkçeye Fransızca clitoris sözcüğünden geçmiştir. Fransızca sözcük Eski Yunanca κλειτορίς (kleítoris) sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük "Kapıyorum/Kapatıyorum." anlamına gelmektedir. Klitoris için kullanılan bir diğer sözcük olan dılak ise Eski Türkçe tılak sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Türkçe tıl (dil) sözcüğünün +Ak küçültme ekiyle oluşturulmuştur. Dilcik anlamına gelir. Bızır sözcüğü ise Türkçeye, Osmanlı Türkçesi aracılığıyla Arapça بظر (buẓr) sözcüğünden geçmiştir.
Yapı
Gelişim
Memelilerde X ya da Y kromozomu taşıyan sperm tarafından belirlenir. Erkeklerdeki Y kromozomunda cins belirleyici SRY geni bulunur. Bu gen (tdf, "testis determining factor") proteinine yönelik bir transkripsiyon faktörü kodlar. Bu protein ise embriyoda testosteron ve Anti Müller hormon salgılanmasına yol açar. İki cins arasındaki bu farklılaşma gebeliğin sekiz veya dokuzuncu haftasında başlar. Bazı kaynaklara göre on ikinci haftaya dek devam eder; başka kaynaklara göre sürecin sonuçları on üçüncü haftada net olarak gözlenebilir ve cinsel organlar on altıncı haftaya dek tamamen gelişir.
Klitoris embriyodaki genital tüberkül isimli bir çıkıntıdan gelişir. Başlarda iki cinste de aynı olan bu çıkıntı, androjenlere maruz kalırsa uzar ve penise dönüşür; kalmazsa klitoris oluşur. Klitoris penisin başını (glans) ve boynunu (şaft) oluşturan kısımlardan meydana gelir. Bu ortak köken nedeniyle iki organ homolog, yani aynı yapının farklı versiyonları kabul edilir.
Nadir görülen vakarda, embriyonun aşırı androjene maruz kalması sonucu (anormal derecede büyük klitoris) oluşur.
Kaynakça
- ^ Goodman 2009; Roughgarden 2004, ss. 37–40; Wingfield 2006, s. 2023
- ^ Rodgers 2003, ss. 92–93; O'Connell, Sanjeevan & Hutson 2005, ss. 1189–1195; Greenberg, Bruess & Conklin 2010, s. 95; Weiten, Dunn & Hammer 2011, s. 386: Carroll 2012, ss. 110–111, 252
- ^ Carroll 2012, ss. 110–111, 252; Di Marino 2014, s. 81
- ^ Rodgers 2003, ss. 92–93; O'Connell, Sanjeevan & Hutson 2005, ss. 1189–1195; Kilchevsky et al. 2012, ss. 719–726
- ^ Ogletree & Ginsburg 2000, ss. 917–926; Chalker 2002, s. 60; Momoh 2005, ss. 5–11
- ^ Ogletree & Ginsburg 2000, ss. 917–926; Wade, Kremer & Brown 2005, ss. 117–138; Waskul, Vannini & Wiesen 2007, ss. 151–174
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ Llord & Uchil 2011, s. 464
- ^ a b Merz & Bahlmann 2004, s. 129; Schünke et al. 2006, s. 192
- ^ Hake, Laura; O'Connor, Clare (2008). "Genetic Mechanisms of Sex Determination". Nature Education. 19 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2012.
- ^ Merz & Bahlmann 2004, s. 129
- ^ Schünke et al. 2006, s. 192
- ^ Sloane 2002, s. 148; Merz & Bahlmann 2004, s. 129; Schünke et al. 2006, s. 192
- ^ Copcu et al. 2004, s. 4; Kaufman, Faro & Brown 2005, s. 22
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Clitoris ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Klitoris dilak veya bizir memeliler devekuslari ve bunlarin disinda sinirli sayida hayvanda bulunan sertlesebilen disi cinsel organidir Insanlarda uretranin girisinin ustunde ic dudaklarin kesisme noktasinda dugme seklinde bir kismi gorulebilir Klitoral ereksiyon klitorisin genisledigi ve saglamlastigi fizyolojik bir olgudur Erkek penisinin homologudur Ancak penis gibi tarafindan delinmemistir bu nedenle iseme amacli kullanilmaz Az sayida hayvan klitorisinden iser gelismis bir klitorisi olan benekli sirtlan ise bu organ araciligiyla iser ciftlesir ve dogum yapar Lemurlar ve orumcek maymunlari da gelismis klitorise sahiptir Tum dunyada yasaklanan klitoris kesimi veya kadin sunneti bazi Afrika bolgelerinde varligini surdurmektedir klitorisLatince isimclitorisPrekursorgenital tuberkulSistemvulvaArterToplardamar TanimlayicilarJSTORclitorisMicrosoft Academic2776016352MeSHD002987TA3565FMA9909klitoris ve klitoral kaput Kadinlardaki en hassas erojen bolgedir ve genelde cinsel hazzin anatomik olarak baslica kaynagidir Insan ve diger memeli embriyolarinda genital tuberkul adi verilen cikintidan gelisir Bu cikinti ilk baslarda cinse gore farklilasmamistir Baslangicta farklilasmamis olan tuberkul sirasinda ya bir penise ya da bir klitorise donusur Sonralari Y kromozomunda yer alan bir genin kodladigi proteini mevcutsa penise donusur degilse klitoris meydana gelir Klitoris karmasik bir yapi olup buyuklugu ve hassasiyeti kisiden kisiye degisebilir Bas kismi glans asagi yukari bezelye buyuklugundedir ve burada sonlanan tahminen 8 000 sinir hissiyat iletir Yapisal olarak klitoral govde klitoral kaput klitoral glans dan olusur Klitoris uzerine sosyolojik seksolojik ve tibbi tartismalar yasanmistir Bu tartismalarin baslica konulari arasinda klitoris anatomisinin dogrulugu orgazmdaki ve G noktasinin fizyolojik olarak aciklanmasindaki rolu klitorisin korelmis bir yapi mi yoksa bir adaptasyon mu oldugu ve ureme surecinde rol oynayip oynamadigi yer almistir Klitorisle ilgili toplumsal kanilar kadinlarin cinsel hazzindaki rolu veya buyuklugu ve derinligiyle ilgili olabilir Klitorisin veya kadin sunneti gibi cesitli estetik kulturel ve tibbi inanislardan kaynaklanan mevcuttur Klitoris hakkindaki bilinenler toplumsal ve kulturel bakis acilarindan etkilenir Arastirmalar diger cinsel organlara kiyasla klitorisin varligi ve anatomisi hakkinda bilginin az oldugu ve klitorisle ilgili egitimin kadin vucudu ve cinselligiyle ilgili hafifletebilecegi bulgusuna ulasmistir Bu damgalar arasinda klitoris ve genel olarak kadin ureme organlarinin cirkin oldugu dusuncesi kadinlarin masturbasyon yapmasi etrafindaki tabu ve erkeklerin kadin orgazmlarini ustalikla kontrol edebilmeleri beklentisi yer alir KokenbilimKlitoris sozcugu Turkceye Fransizca clitoris sozcugunden gecmistir Fransizca sozcuk Eski Yunanca kleitoris kleitoris sozcugunden alintidir Bu sozcuk Kapiyorum Kapatiyorum anlamina gelmektedir Klitoris icin kullanilan bir diger sozcuk olan dilak ise Eski Turkce tilak sozcugunden evrilmistir Bu sozcuk Eski Turkce til dil sozcugunun Ak kucultme ekiyle olusturulmustur Dilcik anlamina gelir Bizir sozcugu ise Turkceye Osmanli Turkcesi araciligiyla Arapca بظر buẓr sozcugunden gecmistir YapiGelisim Memelilerde X ya da Y kromozomu tasiyan sperm tarafindan belirlenir Erkeklerdeki Y kromozomunda cins belirleyici SRY geni bulunur Bu gen tdf testis determining factor proteinine yonelik bir transkripsiyon faktoru kodlar Bu protein ise embriyoda testosteron ve Anti Muller hormon salgilanmasina yol acar Iki cins arasindaki bu farklilasma gebeligin sekiz veya dokuzuncu haftasinda baslar Bazi kaynaklara gore on ikinci haftaya dek devam eder baska kaynaklara gore surecin sonuclari on ucuncu haftada net olarak gozlenebilir ve cinsel organlar on altinci haftaya dek tamamen gelisir Klitoris embriyodaki genital tuberkul isimli bir cikintidan gelisir Baslarda iki cinste de ayni olan bu cikinti androjenlere maruz kalirsa uzar ve penise donusur kalmazsa klitoris olusur Klitoris penisin basini glans ve boynunu saft olusturan kisimlardan meydana gelir Bu ortak koken nedeniyle iki organ homolog yani ayni yapinin farkli versiyonlari kabul edilir Nadir gorulen vakarda embriyonun asiri androjene maruz kalmasi sonucu anormal derecede buyuk klitoris olusur Kaynakca Goodman 2009 Roughgarden 2004 ss 37 40 Wingfield 2006 s 2023 Rodgers 2003 ss 92 93 O Connell Sanjeevan amp Hutson 2005 ss 1189 1195 Greenberg Bruess amp Conklin 2010 s 95 Weiten Dunn amp Hammer 2011 s 386 Carroll 2012 ss 110 111 252 Carroll 2012 ss 110 111 252 Di Marino 2014 s 81 Rodgers 2003 ss 92 93 O Connell Sanjeevan amp Hutson 2005 ss 1189 1195 Kilchevsky et al 2012 ss 719 726 Ogletree amp Ginsburg 2000 ss 917 926 Chalker 2002 s 60 Momoh 2005 ss 5 11 Ogletree amp Ginsburg 2000 ss 917 926 Wade Kremer amp Brown 2005 ss 117 138 Waskul Vannini amp Wiesen 2007 ss 151 174 Arsivlenmis kopya 18 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2023 Arsivlenmis kopya 18 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2023 Llord amp Uchil 2011 s 464 a b Merz amp Bahlmann 2004 s 129 Schunke et al 2006 s 192 Hake Laura O Connor Clare 2008 Genetic Mechanisms of Sex Determination Nature Education 19 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2012 Merz amp Bahlmann 2004 s 129 Schunke et al 2006 s 192 Sloane 2002 s 148 Merz amp Bahlmann 2004 s 129 Schunke et al 2006 s 192 Copcu et al 2004 s 4 Kaufman Faro amp Brown 2005 s 22Dis baglantilarWikimedia Commons ta Clitoris ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur