Nöroloji ya da sinir bilimi, genel olarak beyin, beyin sapı, omurilik ve çevresel sinir sistemiyle kasların hastalıklarını inceleyen, cerrahi dışındaki tedavi uygulamalarını içeren tıp bilimi dalıdır. Nöroloji zamanla içine kapalı ve sınırlı bir dal olmaktan çıkmış, epilepsi, , beyin damar hastalıkları, bunamalar, uyku bozuklukları gibi ayrıca özelleşmişlik gerektiren alt disiplinlere bölünmüştür, bunun yanı sıra 19. yüzyılda ruh hastalıklarıyla birlikte ele alınırken, 20. yüzyıldan itibaren psikiyatri ayrı bir dal olarak ayrılmıştır. Tüm bu alanlardaki ciddi laboratuvar arka planının yanı sıra günümüze nöroloji pek çok başka tıp alanı ile multidisipliner bir ilişki içindedir.[]
Yapı | Sinir sistemi |
---|---|
Önemli hastalıklar | , nöropati, görsel karıncalanma, inme, demans, nöbetler ve epilepsi, Alzheimer hastalığı, Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu |
Önemli testler | Bilgisayarlı tomografi, Manyetik rezonans görüntüleme, Lomber ponksiyon EEG |
Mütehassıs | Nörolog |
Etimoloji
"Nöroloji" terimini ilk kez İngiliz doktor Thomas Willis Cerebri anatome (Beyin Anatomisi) adlı bir eserinde ortaya atmıştır. "Nöroloji" kelimesi Türkçeye Fransızca neurologie, Fransızcaya İngilizce neurology, İngilizceyeyse Yeni Latince neurologia kelimelerinden girmişlerdir. Yüzeysel bir analizle, Grekçe νεῦρον (neúron) "sinir" kelimesiyle -λογία (-logía) "bilim, uzmanlık" edatının bileşiğidir.
Nörolojik temel bilimler
- Birçok sistemik hastalık sinir sistemine ait bulgulara neden olabilirken, nörolojik hastalıkların bazıları da diğer organ sistemlerini etkilenebilir. Örneğin gebelikte değişen hormon düzeyleri vücudun sıvı ve tuz tutmasını kolaylaştırır, kemiklerin korunaklı yüzeylerinden geçen sinirler bu seviyelerde ödem etkisi nedeni ile bası altında kalarak zarar görürler. Sonuçta etkilenen bölgenin altında uyuşma, karıncalanma, ağrı, etkilenen kaslarda kuvvetsizlik gibi belirtiler ortaya çıkar. Benzer şekilde şeker hastalığı ve tiroid fonksiyon bozuklukları gibi hastalıklarda bu duruma zemin hazırlar. Bu ve benzeri pek çok nörolojik hastalık tek bir sisteme ait bulgu vermediğinden, başvuru sırasında hastaların birçoğu farklı branş hekimlerince görülür.
- Nöroloji polikliniklerine başvuru şikayetleri başlıca; baş ağrıları, baş dönmeleri, inmeler, şuur değişikliği ile giden hastalıklar (epilepsi = sara vs), el ayak uyuşmaları, çeşitli kas güçsüzlükleri gibi durumlardır.
- Yaşlı nüfusun artışı, hipertansiyon, kalp hastalığı ve diyabet gibi sistemik hastalıkların ve bunlara bağlı komplikasyonların daha sık rastlanır olmasına yol açmaktadır. İnme bu komplikasyonların en dramatik ve en korkulanıdır. Kraniyal tomografi ve/veya magntik rezonans görüntülemesi, ekokardiografi ekstrakranial dopler gibi tetkikler inme kliniği ile başvuran hastalarda uygulanmakta, alınan sonuçlar hastaların takip ve tedavilerine katkıda bulunmaktadır. Koma, ilerleyici inme, sık tekrarlayan nöbetler gibi hasta yaşamını tehlikeye sokan ciddi durumlarda hastaların takip ve tedavisi yoğun bakım ünitesinde sürdürülmektedir.
- El ve ayak uyuşmaları gibi sık rastlanılan yakınmalarla ortaya çıkan nöropatileri değerlendirmek ve bel, boyun fıtığı gibi ağrılı durumların tanısında dinamik bir tanı yöntemi olan emg (elektro miyo-nörografi) tetkiki elektrofizyoloji laboratuvarında yapılabilmektedir.
- Başta epilepsi olmak üzere santral sinir sisteminin birçok hastalığında ayırıcı tanı amacı ile kullanılan eeg (elektro ensafolo grafi) tetkiki de elektrofizyoloji laboratuvarında yapılabilmektedir.
- Toplumsal bir sorun olma yoluna giden işgücü verimi ve üretkenliği engelleyen baş ağrısı yakınmaları; baş ağrısı polikliniğinde değerlendirilebilmektedir.
- Nöroloji Bölümü bünyesinde gerçekleştirilen incelemeler, beynin elektriksel aktivitesinin kâğıt üzerine dökülmesiyle gerçekleştirilen EEG ve sinirlerin, kasların ve omuriliğin ve bunların bağlantılarının hastalıkları ile alakalı ölçüm testleri olanEMG’dir. EEG,. beyin dalgalarının değişiklikler gösterdiği hastalıklarda, özellikle epilepside kullanılan bir tetkiktir. EMG ise hızlı bir şekilde yapılıp hastanın tedavisinde kullanılmalıdır. Bunlar diğer branşlara yönlendirme ve hastaların tedavisinin planlanması açısından gerekli olan ölçüm yöntemleridir. Hastanın getirildiği andan itibaren görüntüleme, laboratuvar gibi tüm incelemelerinin bir çatı altında yapılabilmesi ve teşhisinin konulabilmesi hasta açısından çok büyük bir avantajdır.
Nöroanatomi
Nörofarmakoloji
Nörofizyoloji
Nöropatoloji
Nörolojik bozukluklar
Beyin, omurilik ya da sinirlerin elektriksel yapısındaki anormallikler çeşitli nörolojik bozukluklara yol açabilmektedir.Bu semptomlara örnek; inme, kas zayıflıkları,koordinasyon problemleri, his kaybı, nöbet geçirme, sersemlik, acı ve şuur kayıplarıdır. Birçok tanımlanmış nörolojik hastalık bulunmaktadır, bazıları nispeten yaygındır fakat genellikle az görülmektedir.
Beyin, omurilik ve sinir hastalıklarını şu şekilde listelenmiştir;
- Beyin
- Beyin lobuna bağlı beyin hasarı
- Ön lob hasarı
- Yan lob hasarı
- Şakak lob hasarı
- Artkafa lob hasarı
- Tiplerine göre beyin fonksiyon hasarları:
- Beyin lobuna bağlı beyin hasarı
- Omurilik hastalıkları
- Periferik sinir hastalığı
- Kafatası sinir hastalığı (örnek: Trigeminal nevralji)
- Otonom sinir sisitemi hastalıkları (örnek: Disotonomi)
- Nöbet geçirme hastalıları (örnek :Epilepsi)
- Merkez ve periferik sinir sistemi hareket bozukluğu hastalıları (örnek:Parkinson, temel titreme, Amyotrofik lateral skleroz-ALS, Tourette sendromu ve Multipl skleroz-MS)
- Uyku Hastalıkları (örnek: narkolepsi)
- Migren ve diğer tip baş ağrıları (örnek:Küme baş ağrısı, Gerilim tipi baş ağrısı)
- Sırt ve boyun ağrıları
- Merkez Nöropati
- Nöropsikiyatrik hastalıklar
Kaynakça
- ^ "Etymology and the neuron(e)". National Library of Medicine. 28 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2019.
- ^ "nöroloji". Nişanyan Sözlük. 31 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2024.
- ^ "neurology". Wiktionary, the free dictionary. 31 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014.
- ^ . 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014.
Dış bağlantılar
- Türk Nöroloji Derneği 14 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türk Nöroloji Dergisi 19 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Noroloji ya da sinir bilimi genel olarak beyin beyin sapi omurilik ve cevresel sinir sistemiyle kaslarin hastaliklarini inceleyen cerrahi disindaki tedavi uygulamalarini iceren tip bilimi dalidir Noroloji zamanla icine kapali ve sinirli bir dal olmaktan cikmis epilepsi beyin damar hastaliklari bunamalar uyku bozukluklari gibi ayrica ozellesmislik gerektiren alt disiplinlere bolunmustur bunun yani sira 19 yuzyilda ruh hastaliklariyla birlikte ele alinirken 20 yuzyildan itibaren psikiyatri ayri bir dal olarak ayrilmistir Tum bu alanlardaki ciddi laboratuvar arka planinin yani sira gunumuze noroloji pek cok baska tip alani ile multidisipliner bir iliski icindedir kaynak belirtilmeli NorolojiHipokampustaki noronlardan cikan dendritlerin agi YapiSinir sistemiOnemli hastaliklar noropati gorsel karincalanma inme demans nobetler ve epilepsi Alzheimer hastaligi Dikkat eksikligi ve hiperaktivite bozukluguOnemli testlerBilgisayarli tomografi Manyetik rezonans goruntuleme Lomber ponksiyon EEGMutehassisNorologEtimoloji Noroloji terimini ilk kez Ingiliz doktor Thomas Willis Cerebri anatome Beyin Anatomisi adli bir eserinde ortaya atmistir Noroloji kelimesi Turkceye Fransizca neurologie Fransizcaya Ingilizce neurology Ingilizceyeyse Yeni Latince neurologia kelimelerinden girmislerdir Yuzeysel bir analizle Grekce neῦron neuron sinir kelimesiyle logia logia bilim uzmanlik edatinin bilesigidir Norolojik temel bilimlerBircok sistemik hastalik sinir sistemine ait bulgulara neden olabilirken norolojik hastaliklarin bazilari da diger organ sistemlerini etkilenebilir Ornegin gebelikte degisen hormon duzeyleri vucudun sivi ve tuz tutmasini kolaylastirir kemiklerin korunakli yuzeylerinden gecen sinirler bu seviyelerde odem etkisi nedeni ile basi altinda kalarak zarar gorurler Sonucta etkilenen bolgenin altinda uyusma karincalanma agri etkilenen kaslarda kuvvetsizlik gibi belirtiler ortaya cikar Benzer sekilde seker hastaligi ve tiroid fonksiyon bozukluklari gibi hastaliklarda bu duruma zemin hazirlar Bu ve benzeri pek cok norolojik hastalik tek bir sisteme ait bulgu vermediginden basvuru sirasinda hastalarin bircogu farkli brans hekimlerince gorulur Noroloji polikliniklerine basvuru sikayetleri baslica bas agrilari bas donmeleri inmeler suur degisikligi ile giden hastaliklar epilepsi sara vs el ayak uyusmalari cesitli kas gucsuzlukleri gibi durumlardir Yasli nufusun artisi hipertansiyon kalp hastaligi ve diyabet gibi sistemik hastaliklarin ve bunlara bagli komplikasyonlarin daha sik rastlanir olmasina yol acmaktadir Inme bu komplikasyonlarin en dramatik ve en korkulanidir Kraniyal tomografi ve veya magntik rezonans goruntulemesi ekokardiografi ekstrakranial dopler gibi tetkikler inme klinigi ile basvuran hastalarda uygulanmakta alinan sonuclar hastalarin takip ve tedavilerine katkida bulunmaktadir Koma ilerleyici inme sik tekrarlayan nobetler gibi hasta yasamini tehlikeye sokan ciddi durumlarda hastalarin takip ve tedavisi yogun bakim unitesinde surdurulmektedir El ve ayak uyusmalari gibi sik rastlanilan yakinmalarla ortaya cikan noropatileri degerlendirmek ve bel boyun fitigi gibi agrili durumlarin tanisinda dinamik bir tani yontemi olan emg elektro miyo norografi tetkiki elektrofizyoloji laboratuvarinda yapilabilmektedir Basta epilepsi olmak uzere santral sinir sisteminin bircok hastaliginda ayirici tani amaci ile kullanilan eeg elektro ensafolo grafi tetkiki de elektrofizyoloji laboratuvarinda yapilabilmektedir Toplumsal bir sorun olma yoluna giden isgucu verimi ve uretkenligi engelleyen bas agrisi yakinmalari bas agrisi polikliniginde degerlendirilebilmektedir Noroloji Bolumu bunyesinde gerceklestirilen incelemeler beynin elektriksel aktivitesinin kagit uzerine dokulmesiyle gerceklestirilen EEG ve sinirlerin kaslarin ve omuriligin ve bunlarin baglantilarinin hastaliklari ile alakali olcum testleri olanEMG dir EEG beyin dalgalarinin degisiklikler gosterdigi hastaliklarda ozellikle epilepside kullanilan bir tetkiktir EMG ise hizli bir sekilde yapilip hastanin tedavisinde kullanilmalidir Bunlar diger branslara yonlendirme ve hastalarin tedavisinin planlanmasi acisindan gerekli olan olcum yontemleridir Hastanin getirildigi andan itibaren goruntuleme laboratuvar gibi tum incelemelerinin bir cati altinda yapilabilmesi ve teshisinin konulabilmesi hasta acisindan cok buyuk bir avantajdir Noroanatomi Norofarmakoloji Norofizyoloji Noropatoloji MRI EEG EMG X Ray Direkt Grafi Norolojik bozukluklarBeyin omurilik ya da sinirlerin elektriksel yapisindaki anormallikler cesitli norolojik bozukluklara yol acabilmektedir Bu semptomlara ornek inme kas zayifliklari koordinasyon problemleri his kaybi nobet gecirme sersemlik aci ve suur kayiplaridir Bircok tanimlanmis norolojik hastalik bulunmaktadir bazilari nispeten yaygindir fakat genellikle az gorulmektedir Beyin omurilik ve sinir hastaliklarini su sekilde listelenmistir Beyin Beyin lobuna bagli beyin hasari On lob hasari Yan lob hasari Sakak lob hasari Artkafa lob hasari Tiplerine gore beyin fonksiyon hasarlari Afazi konusma zorlugu ya da yitimi Disgrafi yazi yazma bozuklugu Dizartri sozcukleri soylemede gucluk Apraksi Islev Yitimi Agnozi bilincsizlik Amnezi Unutkanlik Omurilik hastaliklari Periferik sinir hastaligi Kafatasi sinir hastaligi ornek Trigeminal nevralji Otonom sinir sisitemi hastaliklari ornek Disotonomi Nobet gecirme hastalilari ornek Epilepsi Merkez ve periferik sinir sistemi hareket bozuklugu hastalilari ornek Parkinson temel titreme Amyotrofik lateral skleroz ALS Tourette sendromu ve Multipl skleroz MS Uyku Hastaliklari ornek narkolepsi Migren ve diger tip bas agrilari ornek Kume bas agrisi Gerilim tipi bas agrisi Sirt ve boyun agrilari Merkez Noropati Noropsikiyatrik hastaliklarKaynakca Etymology and the neuron e National Library of Medicine 28 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Aralik 2019 noroloji Nisanyan Sozluk 31 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2024 neurology Wiktionary the free dictionary 31 Mart 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mart 2024 Arsivlenmis kopya 28 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2014 19 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Agustos 2014 Dis baglantilarTurk Noroloji Dernegi 14 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Noroloji Dergisi 19 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde