Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için bakınız. |
Üniter devlet, devletin temel unsurları olan ulus, toprak ve egemenlik unsurları ile devletin temel anayasal organları olan yasama, yürütme ve yargı işlevlerinin tek olma özelliğine sahip bulunduğu devlet biçimini ifade eden kamu yönetimi terimi. Devletler yapılarına göre "üniter devlet" ve "bileşik devlet” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Dünyadaki mevcut devletlerin büyük çoğunluğu üniter devlet özelliğindedir. Türkiye, Fransa, İngiltere, Norveç, İspanya, Tanzanya, Danimarka, İsrail, Yeni Zelanda, Cezayir ve Ürdün dünyadaki üniter devletlerden bazılarıdır. Yasama, yürütme ve yargı güçlerinin merkezde; kuvvetler ayrılığı ilkesiyle toplanmış olmasıyla birlikte yerel yönetim kurumlarının varlığı üniter devlet özelliği ile bir çelişme oluşturmadığı gibi merkezi idare uygulamasının olumsuz görülen yönlerini telâfi edici olarak değerlendirilmektedir.
Devletin üniter niteliği
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 3’üncü maddesine göre, “Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür”. Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütün olması onun “üniter devlet” olması demektir.Türkiye Devleti, üniter bir devlettir; yani kendi bünyesinde farklı kanunların geçerli olduğu farklı yönetim bölgeleri yoktur. "Federatif" yapılar yoktur. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin yetkisi tüm Türkiye topraklarını kapsar ve her Türk vatandaşı bu topraklar üzerinde eşit muamele görür. Söz konusu üniter devlet yapısı, Türkiye'nin bölünmez bütünlüğünün ve iç huzurunun en büyük teminatıdır.
- A- Ülkenin bölünmez butünlüğü:
- Ülkenin herhangi bir parçası yabancı bir devlete verilemez.
- Ülkeyi oluşturan toprak parçaları bundan ayrılamaz.
- Ülke parçalanıp üzerinde birden fazla devlet kurulamaz.
- Ülke parçalanmamış olmakla birlikte bir başka devletin parçası haline getirilemez.
- Ülke kendi içinde bölünmek suretiyle federal bir devlet oluşturulamaz. Buna federalizm yasağı adı verilir.
- B- Milletin bölünmez bütünlüğü:
- Ülke, sadece coğrafi anlamda değil aynı zamanda milletiyle bölünemez bir bütündür. Yani etnik grup, dinsel cemaatler veya diğer toplumsal unsurlar arasında paylaştırılamaz.
Üniter devletin genel yapısı
Özellikle ulus devletin üniter devlet modeli ülkeyi ve ülke topraklarında yaşayan topluluğu bütüncül bir yapının içinde bir araya getirirken aynı zamanda toplumsal farklılıkları, ülke içindeki etnik, coğrafi, idari ayırımları ve ekonomik duvarları ortadan kaldırmak; homojen, türdeş bir yapı oluşturmak istemiyle ortaya çıkmıştır. Bu amaç doğrultusunda güçlü, her yere girebilen ancak siyasal merkeziyetçiliğin korunması temel düşüncesi çerçevesinde teşkilatlanmış bütüncül bir idari yapılanma oluşturmaya çalışmıştır. Bu yapılanma modelinde ülke içinde işlev gören farklı hukuki rejimlere sahip merkezi yönetim ve taşra örgütleri, yerel yönetimler, hizmet yerinden yönetim kuruluşları, kamu kuruluşları, bağımsız idari otoriteler bir bütün parçalarını oluşturur. Bu bütünlük merkezin denetimi ve gözetimi altında korunur ve gerçekleşir.
Üniter niteliğin esasları:
- Üniter devlet, ülkesi ile bölünmez bir bütündür. İl, ilçe vb idari bölümler ile ayrılabilirse de bunlar ancak idare hukuku yetki ve sorumluluklarına sahiptir.
- Üniter devlet, millî unsuru ile bölünmez bir bütündür. Din, dil, etnik grup vb. bakımlardan ayrım yapılamaz
- Üniter devlet, egemenlik unsuru ile bölünmez bir bütündür. Tek olan egemenliğin sahası bütün ülkedir.
Merkezi idare
Merkezi idarenin merkez teşkilâtı
- Cumhurbaşkanlığı
- Bakanlar Kurulu ve Başbakan
- Bakanlıklar
Merkezi idarenin taşra teşkilâtı
Merkezi idare, üstlendiği kamu hizmetlerini hizmetin gereklerine, ekonomik ve toplumsal koşullara, ülkenin coğrafya durumuna göre yürütmek, hizmetleri ülkenin her tarafında bulunan halka götürmek için taşrada da örgütlenmiş bulunmaktadır. Bu taşra teşkilatı merkezde bulunan merkezi idarenin taşradaki uzantısıdır. Taşra teşkilatı birimleri ne kadar çeşitli olursa olsun bir bütünün parçasıdırlar yani hepsi aynı devlet tüzelkişiliğinin içerisinde yer alırlar.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 126. maddesinin 1. fıkrasında, Türkiye, merkezi idare kuruluşları bakımından, coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere, iller de kademeli bölümlere ayrılır dedikten sonra bu fıkrayı takip eden 3. fıkrasında Kamu hizmetlerinin görülmesinde verim ve uyum sağlamak amacı ile birden çok ili içine alan merkezi idare teşkilatı kurulabileceği belirtilmektedir.
Merkezi idarenin taşra teşkilatı:
- İl idaresi, merkezi idaresinin en büyük taşra teşkilatıdır. İl idaresi, üç bölümden oluşur:
- Vali, il idaresinin başıdır.
- İl İdare Şube Başkanları
- İlçe idaresi
- Kaymakam, ilçe idaresinin başıdır.
- İlçe İdare Şube Başkanları
- Bucak idaresi
Merkezi idarenin yurtdışı teşkilâtı
- Dış temsilcilikler (Diplomatik temsilcilikler)
- Büyükelçilikler
- Başkonsolosluklar
- Dış temsilciliklerin uzmanlık birimleri
Yerinden Yönetim Kuruluşları
Mahalli idareler (yerel yönetimler)
Mahalleri idareler, hizmet yönünden yerinden yönetim kuruluşlarıdır. Türkiye, adem-i merkeziyye (merkezin bulunmadığı) yönetim biçimi çerçevesindeki "siyasal yerinden yönetim" esasına göre değil "yönetsel yerinden yönetim" esasına göre örgütlenmiş tekçi, üniter yani merkezi bir devlettir.
Yerinden yönetim en geniş anlamıyla merkezin kendi dışında bir otoriteye -bir takım yetkileri aktarması olarak tanımlanmaktadır.Osmanlı İmparatorluğunun merkezileşme sürecinin kurumsal olarak II. Mahmut'la başladığı ileri sürülmektedir. Çünkü daha önce geleneksel Osmanlı idaresinde her eyaletin kendi yasası mevcutken, II. Mahmut döneminden itibaren ortak bir yapılanma kurulmaya çalışılmıştır. Osmanlı döneminde modern anlamda ilk belediye teşkilatı tanzimattan sonra kurulmuştur.
- İl Özel İdaresi
- Belediye İdaresi
- Büyükşehir Belediye İdaresi
- Köy İdaresi
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Türk Anayasa Hukuku Sitesi, Üniter Devlet ve Demokratik Açılım, Kemal Gözler". 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2013.
- ^ a b . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2013.
- ^ "TC. Devletinin nitelikleri, Devletin üniter yapısı". 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2013.
- ^ NALBANT, Atilla, "Üniter Devlet-Bölgeselleşmeden Küreselleşmeye", Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1997 S.70
- ^ . 11 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2013.
- ^ "Türk Hukuk Sitesi". 27 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2013.
- ^ (PDF). 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2013.
- ^ TODAİ, Bölgesel devlet yeni bir yönetim biçimi mi? Atilla Nalbant
- ^ Atilla NALBANT, Üniter Devlet, Yapı Kredi Yayınları: İstanbul, 1997, s.113-132
- ^ (PDF). 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2013.
- ^ (PDF). 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin daha dogru ve guvenilir bilgi sunmasi icin guncellenmesi gerekmektedir Daha fazla bilgi icin tartisma sayfasina bakiniz Uniter devlet devletin temel unsurlari olan ulus toprak ve egemenlik unsurlari ile devletin temel anayasal organlari olan yasama yurutme ve yargi islevlerinin tek olma ozelligine sahip bulundugu devlet bicimini ifade eden kamu yonetimi terimi Devletler yapilarina gore uniter devlet ve bilesik devlet olmak uzere ikiye ayrilmaktadir Dunyadaki mevcut devletlerin buyuk cogunlugu uniter devlet ozelligindedir Turkiye Fransa Ingiltere Norvec Ispanya Tanzanya Danimarka Israil Yeni Zelanda Cezayir ve Urdun dunyadaki uniter devletlerden bazilaridir Yasama yurutme ve yargi guclerinin merkezde kuvvetler ayriligi ilkesiyle toplanmis olmasiyla birlikte yerel yonetim kurumlarinin varligi uniter devlet ozelligi ile bir celisme olusturmadigi gibi merkezi idare uygulamasinin olumsuz gorulen yonlerini telafi edici olarak degerlendirilmektedir Devletin uniter niteligiTurkiye Cumhuriyeti Anayasasi nin 3 uncu maddesine gore Turkiye Devleti ulkesi ve milletiyle bolunmez bir butundur Devletin ulkesi ve milletiyle bolunmez bir butun olmasi onun uniter devlet olmasi demektir Turkiye Devleti uniter bir devlettir yani kendi bunyesinde farkli kanunlarin gecerli oldugu farkli yonetim bolgeleri yoktur Federatif yapilar yoktur Turkiye Buyuk Millet Meclisi nin yetkisi tum Turkiye topraklarini kapsar ve her Turk vatandasi bu topraklar uzerinde esit muamele gorur Soz konusu uniter devlet yapisi Turkiye nin bolunmez butunlugunun ve ic huzurunun en buyuk teminatidir A Ulkenin bolunmez butunlugu Ulkenin herhangi bir parcasi yabanci bir devlete verilemez Ulkeyi olusturan toprak parcalari bundan ayrilamaz Ulke parcalanip uzerinde birden fazla devlet kurulamaz Ulke parcalanmamis olmakla birlikte bir baska devletin parcasi haline getirilemez Ulke kendi icinde bolunmek suretiyle federal bir devlet olusturulamaz Buna federalizm yasagi adi verilir B Milletin bolunmez butunlugu Ulke sadece cografi anlamda degil ayni zamanda milletiyle bolunemez bir butundur Yani etnik grup dinsel cemaatler veya diger toplumsal unsurlar arasinda paylastirilamaz Uniter devletin genel yapisiOzellikle ulus devletin uniter devlet modeli ulkeyi ve ulke topraklarinda yasayan toplulugu butuncul bir yapinin icinde bir araya getirirken ayni zamanda toplumsal farkliliklari ulke icindeki etnik cografi idari ayirimlari ve ekonomik duvarlari ortadan kaldirmak homojen turdes bir yapi olusturmak istemiyle ortaya cikmistir Bu amac dogrultusunda guclu her yere girebilen ancak siyasal merkeziyetciligin korunmasi temel dusuncesi cercevesinde teskilatlanmis butuncul bir idari yapilanma olusturmaya calismistir Bu yapilanma modelinde ulke icinde islev goren farkli hukuki rejimlere sahip merkezi yonetim ve tasra orgutleri yerel yonetimler hizmet yerinden yonetim kuruluslari kamu kuruluslari bagimsiz idari otoriteler bir butun parcalarini olusturur Bu butunluk merkezin denetimi ve gozetimi altinda korunur ve gerceklesir Uniter niteligin esaslari Uniter devlet ulkesi ile bolunmez bir butundur Il ilce vb idari bolumler ile ayrilabilirse de bunlar ancak idare hukuku yetki ve sorumluluklarina sahiptir Uniter devlet milli unsuru ile bolunmez bir butundur Din dil etnik grup vb bakimlardan ayrim yapilamaz Uniter devlet egemenlik unsuru ile bolunmez bir butundur Tek olan egemenligin sahasi butun ulkedir Merkezi idare Merkezi idarenin merkez teskilati CumhurbaskanligiCumhurbaskani Devlet Denetleme KuruluBakanlar Kurulu ve Basbakan BakanliklarMerkezi idarenin tasra teskilati Merkezi idare ustlendigi kamu hizmetlerini hizmetin gereklerine ekonomik ve toplumsal kosullara ulkenin cografya durumuna gore yurutmek hizmetleri ulkenin her tarafinda bulunan halka goturmek icin tasrada da orgutlenmis bulunmaktadir Bu tasra teskilati merkezde bulunan merkezi idarenin tasradaki uzantisidir Tasra teskilati birimleri ne kadar cesitli olursa olsun bir butunun parcasidirlar yani hepsi ayni devlet tuzelkisiliginin icerisinde yer alirlar Turkiye Cumhuriyeti Anayasasinin 126 maddesinin 1 fikrasinda Turkiye merkezi idare kuruluslari bakimindan cografya durumuna ekonomik sartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine gore illere iller de kademeli bolumlere ayrilir dedikten sonra bu fikrayi takip eden 3 fikrasinda Kamu hizmetlerinin gorulmesinde verim ve uyum saglamak amaci ile birden cok ili icine alan merkezi idare teskilati kurulabilecegi belirtilmektedir Merkezi idarenin tasra teskilati Il idaresi merkezi idaresinin en buyuk tasra teskilatidir Il idaresi uc bolumden olusur Vali il idaresinin basidir Il Idare Sube BaskanlariIlce idaresiKaymakam ilce idaresinin basidir Ilce Idare Sube BaskanlariBucak idaresiMerkezi idarenin yurtdisi teskilati Dis temsilcilikler Diplomatik temsilcilikler Buyukelcilikler Baskonsolosluklar Dis temsilciliklerin uzmanlik birimleriYerinden Yonetim Kuruluslari Mahalli idareler yerel yonetimler Mahalleri idareler hizmet yonunden yerinden yonetim kuruluslaridir Turkiye adem i merkeziyye merkezin bulunmadigi yonetim bicimi cercevesindeki siyasal yerinden yonetim esasina gore degil yonetsel yerinden yonetim esasina gore orgutlenmis tekci uniter yani merkezi bir devlettir Yerinden yonetim en genis anlamiyla merkezin kendi disinda bir otoriteye bir takim yetkileri aktarmasi olarak tanimlanmaktadir Osmanli Imparatorlugunun merkezilesme surecinin kurumsal olarak II Mahmut la basladigi ileri surulmektedir Cunku daha once geleneksel Osmanli idaresinde her eyaletin kendi yasasi mevcutken II Mahmut doneminden itibaren ortak bir yapilanma kurulmaya calisilmistir Osmanli doneminde modern anlamda ilk belediye teskilati tanzimattan sonra kurulmustur Il Ozel IdaresiIl Genel Meclisi ValiBelediye IdaresiBelediye Baskani Belediye MeclisiBuyuksehir Belediye Idaresi Koy IdaresiMuhtarAyrica bakinizUniter devletKaynakca Turk Anayasa Hukuku Sitesi Uniter Devlet ve Demokratik Acilim Kemal Gozler 28 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2013 a b 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Kasim 2013 TC Devletinin nitelikleri Devletin uniter yapisi 2 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2013 NALBANT Atilla Uniter Devlet Bolgesellesmeden Kuresellesmeye Yapi Kredi Yayinlari Istanbul 1997 S 70 11 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Kasim 2013 Turk Hukuk Sitesi 27 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Kasim 2013 PDF 24 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Kasim 2013 TODAI Bolgesel devlet yeni bir yonetim bicimi mi Atilla Nalbant Atilla NALBANT Uniter Devlet Yapi Kredi Yayinlari Istanbul 1997 s 113 132 PDF 24 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Kasim 2013 PDF 2 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Kasim 2013