Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çağrı Bey tam adıyla Ebu Süleyman Davud Çağrı Bey bin Mikail (989 - 16 Temmuz 1060, Serahs), Oğuzlar'ın Kınık boyundan Selçuklu hükümdarı Selçuk Bey'in torunu, Mikail'in oğlu, Tuğrul Bey'in ağabeyi ve Alp Arslan'ın babasıdır.
| Çağrı Bey Farsça: ابو سليمان داود چاغرى بك بن ميكائيل | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Horasan Selçuklu Sultanı | |||||
| Hüküm süresi | 1040 – 16 Temmuz 1060 | ||||
| Sonra gelen | Alp Arslan | ||||
| Doğum | 989 Horasan | ||||
| Ölüm | 16 Temmuz 1060 Serahs | ||||
| Çocuk(lar)ı | Alp Arslan Kavurd Emir Yakuti Süleyman Behram Şah İlyas Osman Hatice Arslan Hatun Cevher Hatun Safiye Hatun | ||||
| |||||
| Hanedan | Selçuklu | ||||
| Babası | Mikail | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
Ad kökeni
Çağrı adı o zamanlar sık kullanılan, Türkçede harfi harfine Doğan ya da Boz doğan anlamına gelir.Dîvânu Lugâti't-Türk'te çagrı: doğan kuşu, çakır kuşu anlamında yazılmıştır.
Yaşamı
Çağrı Bey ve Tuğrul Bey, daha Oğuz boylarının Horasan ve Harezm'in kuzeyinde bulunduğu dönemde Orta Asya bozkırlarında doğmuşlardır.
Çağrı Bey diğer Türk boyları arasındaki düşmanlık ve halkın baskısı sonucunda Mâverâünnehir Bölgesinden Horasan'a göç etmiştir. Horasan o zamanlar Gazne Devleti'nin bir parçasıydı.
Tuğrul Bey ile devleti ortak yönetti ve Horasan Melikliği yaptı. Bizans'ın kaleleri olan Vaspuragan ve Ani kalelerine karşı sefer düzenleyerek büyük kazanç sağladı. 1035 yılında Gazneli hükümdarı I. Mesut üstüne yapılan seferde Mesut yenildi. Bir antlaşma yapıldıysa da buna uymayan Mesut'u Çağrı Bey yendi ve Afrâsîâb'ın kurduğu söylenen Merv kentini Çağrı Bey 1037 yılında alarak, iç kaleye girmiş ve atının örtüsünü yere koyup "taht gibi" üstüne oturmuştur.
1040 yılında Dandanakan Muharebesi yapıldı. Çağrı Bey komutasındaki Selçuklular Gaznelileri yendiler ve böylece bu savaş Selçukluların devlet olmasında büyük rol oynadı. Çağrı Bey egemenlik alanını ikiye bölüp kardeşi ile paylaşmış, günümüz Irak'a kadar uzanan batı bölümünü Tuğrul Bey, doğu bölümünü (Horasan) de kendisi yönetmiştir. Çağrı Bey kardeşi Tuğrul Bey'le her zaman iyi ilişki kurmuşlar, Çağrı Bey, Tuğrul Beye karşın birkaç evlat geriye bırakmıştır.
Tuğrul Bey, 1056 yılında Bağdat'ta hüküm süren Şii Büveyhîler devletine son vermiş batıya doğru topraklarını genişletmiştir. Büveyhîler tarafından baskı altında tutulan Sünni Halifeler bu başarılarından dolayı Selçukluları kutlamışlardır. Halife Kaim, Tuğrul Bey'e Ruknu ʾd-daula (Hanedan desteği), Maliku ʾl-maschriq wa-ʾl-maghrib (Doğu'nun ve Batı'nın Hükümdarı) ve Sultan sanını vermiştir. Öbür Türk boylarıyla akrabalıklar kurmuştur (Örneğin; oğlunu Kıpçak hükümdarının kızıyla evlendirmesi gibi). 1059'da Tuğrul Bey'e karşı ayaklanan kuzeni İbrahim Yınal'ın ayaklanmasını bastırdı. 1060'ta hastalanarak Serahs (İpek Yolunda Nişabur ile Merv arasındaki önemli bir vaha) adı verilen yerde öldü.
Anadolu'ya ilk kez akın yapan Türk komutanlarındandır. Türk tarihine ve kültürüne baktığımızda, Türk devletlerinin yükselmesinde ve gelişmesinde dönem dönem birtakım liderlerin ön plana çıktıklarını görürüz. Örneğin; Bumin Kağan ve İstemi Kağan, Bilge Kağan ile Kül Tigin, daha sonraları Tuğrul Bey ve Çağrı Bey gibi.
Hanedanlar arasında dostluk ve siyasal bağların kurulması ve Tuğrul Bey'in İslam peygamberi soyu ile kucaklaşması için Abbasi Halifesi El-Kâim’in kızı Seyyide Fâtıma el-Betül ile Çağrı Bey'in kızı Hatice Arslan Hatun'da halife ile evlenmiştir.
Tarihi kaynaklarda Tuğrul Bey'in tersine Çağrı Bey'in yaşamı ile ilgili fazla bir bilgi bulunmamaktadır.
Popüler Kültürde Yeri
2021'de TRT 1'de yayınlanmaya başlayan Alparslan: Büyük Selçuklu dizisinde Erdinç Gülener tarafından canlandırılmaktadır.
Notlar
- ^ Clauson, p. 410.
- ^ Çağrı: 1. Birini çağırma, davet. 2. Doğan, çakır kuşu. 3. Rütbe, unvan, san.TDK Kişi Adları Sözlüğü[].
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 421, Cilt II, sayfa 343 ve Cilt III, sayfa 332.
- ^ Tabakât al-Nâşiri sayfa 127.
Kaynakça
- Čaghrī Beg Dāwūd Encyclopaedia Iranica (İngilizce)
- Ṣadr-al-Dīn Ḥosaynī, Aḵbār al-dawla al-saljūqīya, ed. M. Eqbāl, Lahore, 1933, pp. 4-10, 13, 17-18, 22, 26-29.
- İ. Kafesoğlu, "Doğu Anadoluya ilk Seḷçuklu akını (1015-21) ve tarihî ehemmiyeti", Fuad Köprülü armağanı, İstanbul, 1953, sayfa 259-74.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cagri Bey tam adiyla Ebu Suleyman Davud Cagri Bey bin Mikail 989 16 Temmuz 1060 Serahs Oguzlar in Kinik boyundan Selcuklu hukumdari Selcuk Bey in torunu Mikail in oglu Tugrul Bey in agabeyi ve Alp Arslan in babasidir Cagri Bey Farsca ابو سليمان داود چاغرى بك بن ميكائيلHorasan Selcuklu SultaniHukum suresi1040 16 Temmuz 1060Sonra gelenAlp ArslanDogum989 HorasanOlum16 Temmuz 1060 SerahsCocuk lar iAlp Arslan Kavurd Emir Yakuti Suleyman Behram Sah Ilyas Osman Hatice Arslan Hatun Cevher Hatun Safiye HatunTam adi Ebu Suleyman Davud Cagri Bey Cagri bin MikailHanedanSelcukluBabasiMikailDiniSunni IslamAd kokeniCagri adi o zamanlar sik kullanilan Turkcede harfi harfine Dogan ya da Boz dogan anlamina gelir Divanu Lugati t Turk te cagri dogan kusu cakir kusu anlaminda yazilmistir YasamiMerv 1040 Dandanakan Savasi Cagri Bey ve Tugrul Bey daha Oguz boylarinin Horasan ve Harezm in kuzeyinde bulundugu donemde Orta Asya bozkirlarinda dogmuslardir Cagri Bey diger Turk boylari arasindaki dusmanlik ve halkin baskisi sonucunda Maveraunnehir Bolgesinden Horasan a goc etmistir Horasan o zamanlar Gazne Devleti nin bir parcasiydi Tugrul Bey ile devleti ortak yonetti ve Horasan Melikligi yapti Bizans in kaleleri olan Vaspuragan ve Ani kalelerine karsi sefer duzenleyerek buyuk kazanc sagladi 1035 yilinda Gazneli hukumdari I Mesut ustune yapilan seferde Mesut yenildi Bir antlasma yapildiysa da buna uymayan Mesut u Cagri Bey yendi ve Afrasiab in kurdugu soylenen Merv kentini Cagri Bey 1037 yilinda alarak ic kaleye girmis ve atinin ortusunu yere koyup taht gibi ustune oturmustur 1040 yilinda Dandanakan Muharebesi yapildi Cagri Bey komutasindaki Selcuklular Gaznelileri yendiler ve boylece bu savas Selcuklularin devlet olmasinda buyuk rol oynadi Cagri Bey egemenlik alanini ikiye bolup kardesi ile paylasmis gunumuz Irak a kadar uzanan bati bolumunu Tugrul Bey dogu bolumunu Horasan de kendisi yonetmistir Cagri Bey kardesi Tugrul Bey le her zaman iyi iliski kurmuslar Cagri Bey Tugrul Beye karsin birkac evlat geriye birakmistir Tugrul Bey 1056 yilinda Bagdat ta hukum suren Sii Buveyhiler devletine son vermis batiya dogru topraklarini genisletmistir Buveyhiler tarafindan baski altinda tutulan Sunni Halifeler bu basarilarindan dolayi Selcuklulari kutlamislardir Halife Kaim Tugrul Bey e Ruknu ʾd daula Hanedan destegi Maliku ʾl maschriq wa ʾl maghrib Dogu nun ve Bati nin Hukumdari ve Sultan sanini vermistir Obur Turk boylariyla akrabaliklar kurmustur Ornegin oglunu Kipcak hukumdarinin kiziyla evlendirmesi gibi 1059 da Tugrul Bey e karsi ayaklanan kuzeni Ibrahim Yinal in ayaklanmasini bastirdi 1060 ta hastalanarak Serahs Ipek Yolunda Nisabur ile Merv arasindaki onemli bir vaha adi verilen yerde oldu Anadolu ya ilk kez akin yapan Turk komutanlarindandir Turk tarihine ve kulturune baktigimizda Turk devletlerinin yukselmesinde ve gelismesinde donem donem birtakim liderlerin on plana ciktiklarini goruruz Ornegin Bumin Kagan ve Istemi Kagan Bilge Kagan ile Kul Tigin daha sonralari Tugrul Bey ve Cagri Bey gibi Hanedanlar arasinda dostluk ve siyasal baglarin kurulmasi ve Tugrul Bey in Islam peygamberi soyu ile kucaklasmasi icin Abbasi Halifesi El Kaim in kizi Seyyide Fatima el Betul ile Cagri Bey in kizi Hatice Arslan Hatun da halife ile evlenmistir Tarihi kaynaklarda Tugrul Bey in tersine Cagri Bey in yasami ile ilgili fazla bir bilgi bulunmamaktadir Populer Kulturde Yeri 2021 de TRT 1 de yayinlanmaya baslayan Alparslan Buyuk Selcuklu dizisinde Erdinc Gulener tarafindan canlandirilmaktadir Notlar Clauson p 410 Cagri 1 Birini cagirma davet 2 Dogan cakir kusu 3 Rutbe unvan san TDK Kisi Adlari Sozlugu olu kirik baglanti Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 421 Cilt II sayfa 343 ve Cilt III sayfa 332 Tabakat al Nasiri sayfa 127 KaynakcaCaghri Beg Dawud Encyclopaedia Iranica Ingilizce Ṣadr al Din Ḥosayni Aḵbar al dawla al saljuqiya ed M Eqbal Lahore 1933 pp 4 10 13 17 18 22 26 29 I Kafesoglu Dogu Anadoluya ilk Seḷcuklu akini 1015 21 ve tarihi ehemmiyeti Fuad Koprulu armagani Istanbul 1953 sayfa 259 74