Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Agnostisizm ya da bilinemezcilik, en yaygın ve bilinen tanımıyla, tanrı veya tanrısal varlıkların bilinemez veya varlığı ile birlikte yokluğunun da kanıtlanamaz olduğunu savunan bir felsefi görüştür. Agnostik düşünce epistemolojik alanda yer alan bir felsefi görüş olmakla birlikte, zayıf agnostisizm, güçlü agnostisizm gibi alt türlere ayrılır. Bununla birlikte agnostik felsefe varsayımların, özellikle tanrı gibi daha yüksek bir otoritenin varlığına veya yokluğuna ilişkin teolojik varsayımların bilimsel olarak hiçbir zaman açıklanamayacağı görüşündedir. Bu fikir akımının destekçilerine agnostik (veya bilinemezci) denir. Agnostisizm kendi içinde de farklı görüşlere ayrılır.
Bilinen tanımların birincisi, "Tanrı'nın ve ruhani, metafizik ve doğaüstü bir varlığın veya varlıkların bilimsel olarak hiçbir zaman kanıtlanamayacağını ve gözlemlenemedikleri için hiçbir zaman bilinemeyeceğini savunan bir görüştür." şeklindeyken ikincisi, "İnsan aklının, Tanrı'nın var olduğu inancını veya Tanrı'nın olmadığı inancını haklı çıkarmak için yeterli rasyonel gerekçeler sağlayamadığının öğretisidir." ve üçüncüsü, "maddesel fenomenlerin ötesinde herhangi bir varlığın veya 'varoluşsal ilk neden'in hiçbir zaman bilinemeyeceği ve bu nedenle de bilinemeyecek şeyin de üzerine yoğunluk vermenin gereksiz olduğunun doktrini veya öğretisidir." şeklindedir.
Tarihçe
Agnostik (Antik Yunanca ἀ- (a-) 'yok' ve γνῶσις (gnōsis) 'bilgi') terimi ilk kez İngiliz doğa bilimci Thomas Henry Huxley tarafından 1869'da Metafizik Cemiyeti'nin bir toplantısında yaptığı konuşmada, her türlü manevi veya mistik bilgi iddiaları reddeden felsefesini tanımlamak için kullanıldı. Huxley,
"Bu basitçe bir insanın, bilmek veya inanmak konusunda bilimsel bir temeli olmadığını, yani bildiğini veya inandığını söyleyemeyeceği anlamına gelir."
diyerek agnostisizmi özetlemiştir. Bununla birlikte eski kuşkucu filozoflar, herhangi bir ölüm sonrası yaşam hakkında agnostisizm ifade eden, MÖ 5. yüzyıldan kalma bir Hint filozofu Sanjaya Belatthaputta gibi agnostik bakış açısını destekleyen yazılar yazmışlardı. MÖ 5. yüzyılda yaşamış Protagoras "Tanrıların" varlığı hakkında agnostik bir bakış açısı gösteren eden ilk Yunan filozofudur.
Agnostisizmin tanımı
Agnostisizm, ateizm ile aynı şey değildir.Ateizm, tanrının var olmadığını veya var olamayacağını savunur. Fakat agnostisizm, tanrının var olup olmadığının bilinmediğini veya asla bilinemeyeceğini savunur. Demografik araştırmalar için ise ateizm ve agnostisizm, diğer bütün dinsiz felsefelerle aynı kategoridedir. Bazı kaynaklar ise agnostisizmi "tarafsızlık" olarak açıklar.T. H. Huxley ise agnostisizm hakkında şunları söylemiştir:
Agnostisizm bir inanç değildir; ancak özü tek bir dinç uygulamaya yatan bir metottur. Bu ilke kesinlikle akıl olarak gösterilebilir; ancak sonuçlar kanıtlanmış veya kanıtlanabilir denebilecek kadar kesin gösterilmemelidir.
Etimolojisi
"Agnostik" sözcüğü Eski Yunanca olumsuz öneki olan "an+" ve yine aynı dilden "bilen, bilgisi olan" anlamına gelen "gnōstikós (γνωστικός)" sözcüklerinin birleşiminden oluşmuştur. Anlamı kabaca "bilgisi olmayan" demektir. Bu sözcük ise yine Eski Yunanca "bilmek" anlamına gelen "gignōskō, gnō- (γιγνωσκω, γνω-)" sözcüğünden türemiştir. İlk kullanımı T. H. Huxley tarafından 1869 yılında gerçekleştirilmiş ve Türkçeye Fransızca "agnostique" sözcüğünden geçmiştir.
Agnostisizm (Fr. agnosticisme, İng. agnosticism) bilinemezcilik demektir. En sık kullanım biçimi dini inançlara agnostik yaklaşımdır. Bertrand Russell'ın tarif ettiği agnostik bakış açısına göre, Tanrı'nın varlığı ve dünya sonrası hayat hakkında mevcut dinlerin öne sürdüğü iddiaların günümüzde doğrulanması mümkün değildir. Dolayısıyla herhangi bir dine mensup olmak anlamsız görülebilir. Diğer taraftan agnostisizm, kendini "Tanrı kesinlikle yoktur" diyen ateizmden de ayrı tutar.
Farklı agnostik düşünceler
Agnostik teizm
Agnostik teizm, bir yaratıcının var olma ihtimalini daha yüksek gören ve yaratıcının varlığına inanan ama yaratıcının var olduğunun kanıtlanmasının mümkün olmadığını kabul eden bir felsefi görüştür. Bir deist kişi, yaratıcının varlığının akıl ve gözlem yoluyla anlaşabileceğini söyler ama agnostik teist ise yaratıcının varlığının bilinmesinin hiçbir yolunun olmadığını ama yaratıcının var olduğunu söyler.
Agnostik ateizm
Agnostik ateizm, bir yaratıcının var olmadığını düşünen ama yaratıcının yokluğunun kesin olarak bilinemeyeceğini savunan felsefi bir görüştür. Bir agnostik ateist yaratıcının yokluğuna dair net olarak bir yorumda bulunmaz.
Zayıf agnostisizm
Zayıf agnostisizm herhangi bir yaratıcının varlığının ya da yokluğunun şu anda bilinmediğini ancak tümüyle bilinmez olmadığını savunur; bu nedenle kişi herhangi bir kanıt öne sürülene kadar bir yargıda bulunmaz.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . seslisozluk.net. 10 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2022.
"bilinemezcilik". Vikisözlük. 10 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2022. - ^ Hepburn, Ronald W. (2005) [1967]. Donald M. Borchert (Ed.). Agnosticism. 1 (2.2ansiklopedi= bas.). MacMillan Reference USA (Gale). s. 92. ISBN .
In the most general use of the term, agnosticism is the view that we do not know whether there is a God or not.
(page 56 in 1967 edition) - ^ a b c (1998). "Agnosticism". Edward Craig (Ed.). Routledge Encyclopedia of Philosophy. Taylor & Francis. ISBN .
In the popular sense, an agnostic is someone who neither believes nor disbelieves in God, whereas an atheist disbelieves in God. In the strict sense, however, agnosticism is the view that human reason is incapable of providing sufficient rational grounds to justify either the belief that God exists or the belief that God does not exist. In so far as one holds that our beliefs are rational only if they are sufficiently supported by human reason, the person who accepts the philosophical position of agnosticism will hold that neither the belief that God exists nor the belief that God does not exist is rational.
- ^ "agnostic, agnosticism". OED Online, 3rd ed. Oxford University Press. Eylül 2012.
agnostic. : A. n[oun]. :# A person who believes that nothing is known or can be known of immaterial things, especially of the existence or nature of God. :# In extended use: a person who is not persuaded by or committed to a particular point of view; a sceptic. Also: person of indeterminate ideology or conviction; an equivocator. : B. adj[ective]. :# Of or relating to the belief that the existence of anything beyond and behind material phenomena is unknown and (as far as can be judged) unknowable. Also: holding this belief. :# a. In extended use: not committed to or persuaded by a particular point of view; sceptical. Also: politically or ideologically unaligned; non-partisan, equivocal. agnosticism n. The doctrine or tenets of agnostics with regard to the existence of anything beyond and behind material phenomena or to knowledge of a First Cause or God.
- ^ Thomas Huxley, "Agnosticism: A Symposium" 23 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Agnostic Annual. 1884
- ^ . a part of the Digha Nikaya translated in 1997 by Thanissaro Bhikkhu. 9 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: April 5, 2015.
If you ask me if there exists another world (after death), ... I don't think so. I don't think in that way. I don't think otherwise. I don't think not. I don't think not not.
- ^ Bhaskar (1972).
- ^ Lloyd Ridgeon (13 Mart 2003). Major World Religions: From Their Origins To The Present. Taylor & Francis. ss. 63-. ISBN . 18 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020.
- ^ "Atheism and Agnosticism" Stanford Encylopedia of Philosophy. 5 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 18 Nisan 2011.
- ^ "Atheism" The Skeptic's Dictionary. 6 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 18 Nisan 2011.
- ^ "Major Religions Ranked by Size" 15 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Adherents.com. URL erişim tarihi: 18 Nisan 2011.
- ^ "Agnostics" - Free Online Dictionary, Thesaurus and Encyclopedia tanımı. 23 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 18 Nisan 2011.
- ^ "Agnosticism & Thomas Henry Huxley". 7 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Atheism.about.com. 2010-06-10. URL erişim tarihi: 18 Nisan 2011
- ^ Nişanyan Sözlük'de Agnostisizm
- ^ Oppy, Graham (September 4, 2006). Arguing about Gods. Cambridge University Press. pp. 15–. .
- ^ Michael H. Barnes (2003). In The Presence of Mystery: An Introduction To The Story Of Human Religiousness. Twenty-Third Publications. pp. 3–. .
- ^ Robin Le Poidevin (October 28, 2010). Agnosticism: A Very Short Introduction. Oxford University Press. pp. 32–. .
| Vikisöz'de Agnostisizm ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Agnostisizm ya da bilinemezcilik en yaygin ve bilinen tanimiyla tanri veya tanrisal varliklarin bilinemez veya varligi ile birlikte yoklugunun da kanitlanamaz oldugunu savunan bir felsefi gorustur Agnostik dusunce epistemolojik alanda yer alan bir felsefi gorus olmakla birlikte zayif agnostisizm guclu agnostisizm gibi alt turlere ayrilir Bununla birlikte agnostik felsefe varsayimlarin ozellikle tanri gibi daha yuksek bir otoritenin varligina veya yokluguna iliskin teolojik varsayimlarin bilimsel olarak hicbir zaman aciklanamayacagi gorusundedir Bu fikir akiminin destekcilerine agnostik veya bilinemezci denir Agnostisizm kendi icinde de farkli goruslere ayrilir Ingiliz biyolog Thomas Henry Huxley in 1860 larda cekilmis fotografi Huxley agnostisizm terimini kararli bir sekilde ortaya atan ilk kisiydi Bilinen tanimlarin birincisi Tanri nin ve ruhani metafizik ve dogaustu bir varligin veya varliklarin bilimsel olarak hicbir zaman kanitlanamayacagini ve gozlemlenemedikleri icin hicbir zaman bilinemeyecegini savunan bir gorustur seklindeyken ikincisi Insan aklinin Tanri nin var oldugu inancini veya Tanri nin olmadigi inancini hakli cikarmak icin yeterli rasyonel gerekceler saglayamadiginin ogretisidir ve ucuncusu maddesel fenomenlerin otesinde herhangi bir varligin veya varolussal ilk neden in hicbir zaman bilinemeyecegi ve bu nedenle de bilinemeyecek seyin de uzerine yogunluk vermenin gereksiz oldugunun doktrini veya ogretisidir seklindedir TarihceAgnostik Antik Yunanca ἀ a yok ve gnῶsis gnōsis bilgi terimi ilk kez Ingiliz doga bilimci Thomas Henry Huxley tarafindan 1869 da Metafizik Cemiyeti nin bir toplantisinda yaptigi konusmada her turlu manevi veya mistik bilgi iddialari reddeden felsefesini tanimlamak icin kullanildi Huxley Bu basitce bir insanin bilmek veya inanmak konusunda bilimsel bir temeli olmadigini yani bildigini veya inandigini soyleyemeyecegi anlamina gelir diyerek agnostisizmi ozetlemistir Bununla birlikte eski kuskucu filozoflar herhangi bir olum sonrasi yasam hakkinda agnostisizm ifade eden MO 5 yuzyildan kalma bir Hint filozofu Sanjaya Belatthaputta gibi agnostik bakis acisini destekleyen yazilar yazmislardi MO 5 yuzyilda yasamis Protagoras Tanrilarin varligi hakkinda agnostik bir bakis acisi gosteren eden ilk Yunan filozofudur Agnostisizmin tanimiAgnostisizm ateizm ile ayni sey degildir Ateizm tanrinin var olmadigini veya var olamayacagini savunur Fakat agnostisizm tanrinin var olup olmadiginin bilinmedigini veya asla bilinemeyecegini savunur Demografik arastirmalar icin ise ateizm ve agnostisizm diger butun dinsiz felsefelerle ayni kategoridedir Bazi kaynaklar ise agnostisizmi tarafsizlik olarak aciklar T H Huxley ise agnostisizm hakkinda sunlari soylemistir Agnostisizm bir inanc degildir ancak ozu tek bir dinc uygulamaya yatan bir metottur Bu ilke kesinlikle akil olarak gosterilebilir ancak sonuclar kanitlanmis veya kanitlanabilir denebilecek kadar kesin gosterilmemelidir Etimolojisi Agnostik sozcugu Eski Yunanca olumsuz oneki olan an ve yine ayni dilden bilen bilgisi olan anlamina gelen gnōstikos gnwstikos sozcuklerinin birlesiminden olusmustur Anlami kabaca bilgisi olmayan demektir Bu sozcuk ise yine Eski Yunanca bilmek anlamina gelen gignōskō gnō gignwskw gnw sozcugunden turemistir Ilk kullanimi T H Huxley tarafindan 1869 yilinda gerceklestirilmis ve Turkceye Fransizca agnostique sozcugunden gecmistir Agnostisizm Fr agnosticisme Ing agnosticism bilinemezcilik demektir En sik kullanim bicimi dini inanclara agnostik yaklasimdir Bertrand Russell in tarif ettigi agnostik bakis acisina gore Tanri nin varligi ve dunya sonrasi hayat hakkinda mevcut dinlerin one surdugu iddialarin gunumuzde dogrulanmasi mumkun degildir Dolayisiyla herhangi bir dine mensup olmak anlamsiz gorulebilir Diger taraftan agnostisizm kendini Tanri kesinlikle yoktur diyen ateizmden de ayri tutar Farkli agnostik dusuncelerAgnostik teizm Agnostik teizm bir yaraticinin var olma ihtimalini daha yuksek goren ve yaraticinin varligina inanan ama yaraticinin var oldugunun kanitlanmasinin mumkun olmadigini kabul eden bir felsefi gorustur Bir deist kisi yaraticinin varliginin akil ve gozlem yoluyla anlasabilecegini soyler ama agnostik teist ise yaraticinin varliginin bilinmesinin hicbir yolunun olmadigini ama yaraticinin var oldugunu soyler Agnostik ateizm Agnostik ateizm bir yaraticinin var olmadigini dusunen ama yaraticinin yoklugunun kesin olarak bilinemeyecegini savunan felsefi bir gorustur Bir agnostik ateist yaraticinin yokluguna dair net olarak bir yorumda bulunmaz Zayif agnostisizm Zayif agnostisizm herhangi bir yaraticinin varliginin ya da yoklugunun su anda bilinmedigini ancak tumuyle bilinmez olmadigini savunur bu nedenle kisi herhangi bir kanit one surulene kadar bir yargida bulunmaz Ayrica bakinizAgnostikler listesi Ateizm Septisizm Teizm Deizm Apateizm Panteizm GnostisizmKaynakca seslisozluk net 10 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2022 bilinemezcilik Vikisozluk 10 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2022 Hepburn Ronald W 2005 1967 Donald M Borchert Ed Agnosticism 1 2 2ansiklopedi bas MacMillan Reference USA Gale s 92 ISBN 0 02 865780 2 In the most general use of the term agnosticism is the view that we do not know whether there is a God or not page 56 in 1967 edition a b c 1998 Agnosticism Edward Craig Ed Routledge Encyclopedia of Philosophy Taylor amp Francis ISBN 978 0 415 07310 3 In the popular sense an agnostic is someone who neither believes nor disbelieves in God whereas an atheist disbelieves in God In the strict sense however agnosticism is the view that human reason is incapable of providing sufficient rational grounds to justify either the belief that God exists or the belief that God does not exist In so far as one holds that our beliefs are rational only if they are sufficiently supported by human reason the person who accepts the philosophical position of agnosticism will hold that neither the belief that God exists nor the belief that God does not exist is rational agnostic agnosticism OED Online 3rd ed Oxford University Press Eylul 2012 agnostic A n oun A person who believes that nothing is known or can be known of immaterial things especially of the existence or nature of God In extended use a person who is not persuaded by or committed to a particular point of view a sceptic Also person of indeterminate ideology or conviction an equivocator B adj ective Of or relating to the belief that the existence of anything beyond and behind material phenomena is unknown and as far as can be judged unknowable Also holding this belief a In extended use not committed to or persuaded by a particular point of view sceptical Also politically or ideologically unaligned non partisan equivocal agnosticism n The doctrine or tenets of agnostics with regard to the existence of anything beyond and behind material phenomena or to knowledge of a First Cause or God Thomas Huxley Agnosticism A Symposium 23 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Agnostic Annual 1884 a part of the Digha Nikaya translated in 1997 by Thanissaro Bhikkhu 9 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi April 5 2015 If you ask me if there exists another world after death I don t think so I don t think in that way I don t think otherwise I don t think not I don t think not not Bhaskar 1972 Lloyd Ridgeon 13 Mart 2003 Major World Religions From Their Origins To The Present Taylor amp Francis ss 63 ISBN 978 0 203 42313 4 18 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2020 Atheism and Agnosticism Stanford Encylopedia of Philosophy 5 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 18 Nisan 2011 Atheism The Skeptic s Dictionary 6 Eylul 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 18 Nisan 2011 Major Religions Ranked by Size 15 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Adherents com URL erisim tarihi 18 Nisan 2011 Agnostics Free Online Dictionary Thesaurus and Encyclopedia tanimi 23 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 18 Nisan 2011 Agnosticism amp Thomas Henry Huxley 7 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Atheism about com 2010 06 10 URL erisim tarihi 18 Nisan 2011 Nisanyan Sozluk de Agnostisizm Oppy Graham September 4 2006 Arguing about Gods Cambridge University Press pp 15 ISBN 978 1 139 45889 4 Michael H Barnes 2003 In The Presence of Mystery An Introduction To The Story Of Human Religiousness Twenty Third Publications pp 3 ISBN 978 1 58595 259 5 Robin Le Poidevin October 28 2010 Agnosticism A Very Short Introduction Oxford University Press pp 32 ISBN 978 0 19 161454 5 Vikisoz de Agnostisizm ile ilgili sozleri bulabilirsiniz