Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yelken, rüzgâr gücünden yararlanarak geniş yüzey oluşturacak biçimde yan yana dikilen ve teknenin direğine uygun biçimde takılarak onu hareket ettiren kumaş veya şeritlerin tümü.
Rüzgâr prensibi
'nin prensibine göre rüzgâr açısının yelkenin yüzeyindeki yüküne bağlı olarak, yelkenin bir tarafında diğerinden daha fazla hava basıncı oluşur. Bu basınç farkı kaldırma gücü yaratarak yelkeni düşük basıncın olduğu tarafa iter. Omurga (veya ağırlık merkezi) yelken üzerindeki bu yanal gücü yelkenlinin yana yatarak ileri doğru hareketine dönüştürür. Bu yan yatma hareketinde dengeyi sağlamak için teknenin ağırlık merkezinden sallanan bir ağırlık vardır bu ağırlığa salma denir.
denklemi kullanılarak bulunan basınç farkı, tekneye aktarılan itkinin bir kısmını oluşturmaktadır. Asıl itki, momentumun korunumu sayesinde oluşur. Rüzgâr hareket halindeki hava moleküllerinden oluşmaktadır. Bu moleküller sahip oldukları hız ve kütle sayesinde belli bir momentum ile yelkene çarparlar. Yelkenin önünden giren rüzgâr, arka tarafından çıkarken momentumunun bir kısmını tekneye yelken vasıtasıyla iletir ve hızı yavaşlar. Tekne kendi ağırlığı oranında kazandığı bu momentumu harekete çevirir. Bu hareketin yan bileşenleri salma ile dengelenir, ileri yönlü bileşeni ise teknenin hız kazanmasıyla dengelenir.
mrüzgâr·Vrüz_giren=mtekne·Vtekne+mrüzgâr·Vrüz_çıkan
Yelkenli tekne tarihi
Arkeolojik bulgular ilk yelkenli teknelerin Obeyd Döneminde (MÖ 6000-4300) kullanıldığını göstermiştir. MÖ 3200'lerde Mısırlılar duvar resimleriyle Nil'de seyreden yelkenli tekneler tasvir etmişlerdir. Tümüyle korunmuş biçimde bulunmuş en eski yelkenli tekne, Levantein menşeili MÖ. 14 yy'a tarihlenen Uluburun batığıdır. İlk yelkenin malzemesi papirüstür.[]Mısırlıların ardından, Polinezyalılar kanolarında kullanmışlardır. Yelkenli tekneler daha sonra Roma, Yunan, Çin, İspanyol, Portekiz, Fransız ve İngilizler tarafından benimsenmiştir. İlk yat yarışları 1660 yılında İngiltere'de organize edilmiş, yarış o zamanın York Dükü ve 'ın sahip oldukları yelkenli tekneler arasında geçmiştir. 1749 yılında Galler prensi tarafından ilk yelken trofisi () düzenlenmiştir. İlk kez 1851 yılında yapılan yarışlarını ABD takımı birincilikle bitirmiştir. Bu kupanın ismi daha sonra (Amerika Kupası) olarak değiştirilmiştir. 20. yüzyılda ünlü araştırmacılar ve gezginler (örneğin Slocum, Chichester, ve ) yelken sporunun popülerliğini artırdılar. Bugün yelken hem hobi hem de spor olarak pek çok kişi tarafından benimsenmektedir. Yelken sporu 1896 yılında Olimpiyatlardaki yerini almıştır. Yelken yarışları ve uluslararası müsabakalar tarafından düzenlenmektedir. Türkiye'de yelkenin özerk örgütü Türkiye Yelken Federasyonu'dur ve merkezi İngiltere'de bulunan ISAF'a (İnternational Sailing Asosation Federation) bağlı olarak çalışır.
Seyir şekilleri
Seyir şekilleri, teknenin başından kıçına doğru geçtiği varsayılan doğrunun rüzgâr vektörüyle yaptığı açı ile belirlenir:
- Orsa: Teknenin rüzgâra doğru en küçük (en az 45 derecelik ) açıyla gittiği seyirdir.
- Dar Apaz: Orsa-Apaz arasındaki yelkenin rüzgâra olan açısının 45-90 derece arasında olduğu seyirdir.
- Apaz: Teknenin rüzgârı yandan aldığı ve açının 90 derece olduğu seyirdir.
- Geniş Apaz: Apaz ile pupa arasındaki seyirlere denir.(90 -180 derece )
- Pupa: Teknenin rüzgârı arkadan aldığı ve açının 180 dereceye vardığı seyirdir.
- Ayı Bacağı: Pupa seyrinde floğun ana yelkenin tam tersine ıskotasının çarmıh teli dışından alınarak açılmasıdır.
Manevralar
Yelkenli teknelerde iki çeşit manevra yapmak mümkündür. Bunlar " tramola " ve " kavança " dır.
Yelken Yarışları
- Yelken yarışları üç ayrı kategoride toplanmaktadır.
- 1 – Regatta olimpik yarışları
- 2 – Okyanus yarışları
- 3 – Maç (ya da kafa kafaya yarış)
Yarışma kuralları tüm yelkenli tekne kategorilerinde aynı şekilde uygulanır. Yarışmalara erkekler ve kadınlar (özel yarışlar dışında) katılabilirler.
Yarışmaların olimpik seyri üçgen şeklindedir ve seyir denize atılan şamandıralar ile belirlenir. Yarışmanın yönü rüzgârın estiği yöne göre belirlenir. Yarışma mesafesi yarışılan yelkenli tekne kategorisine göre değişir.
Olimpik yelken yarışları
Yelkenli tekne sınıflarından Finn, 420'(yelkenli) 470, , Laser ve ; yat sınıflarından ve ; sörf sınıflarından olimpiyatlarda yarışları yapılan sınıflardır.
Yelken kısımları
1) Bumba yakası
2) yakası
3) Güngörmez yakası
4) Gönder yakası
Kaynakça
- ^ Carter, Robert (2012). "19". In Potts, D.T. A companion to the archaeology of the ancient Near East. Ch 19 Watercraft 28 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Chichester, West Sussex: Wiley-Blackwell. pp. 347–354. ISBN 978-1-4051-8988-0.
- ^ John Coleman Darnell (2006). "The Wadi of the Horus Qa-a: A Tableau of Royal Ritual Power in the Theban Western Desert 1 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Yale. Retrieved 2010-08-24.
- ^ Cemal Pulak (1998). "The Uluburun shipwreck: an overview 8 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". International Journal of Nautical Archaeology.
İlgili bağlantılar
- Türkiye Yelken Federasyonu 4 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yelkencilik Bilgileri 23 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yelken ruzgar gucunden yararlanarak genis yuzey olusturacak bicimde yan yana dikilen ve teknenin diregine uygun bicimde takilarak onu hareket ettiren kumas veya seritlerin tumu Randa Kotra yelkenliRuzgar prensibi nin prensibine gore ruzgar acisinin yelkenin yuzeyindeki yukune bagli olarak yelkenin bir tarafinda digerinden daha fazla hava basinci olusur Bu basinc farki kaldirma gucu yaratarak yelkeni dusuk basincin oldugu tarafa iter Omurga veya agirlik merkezi yelken uzerindeki bu yanal gucu yelkenlinin yana yatarak ileri dogru hareketine donusturur Bu yan yatma hareketinde dengeyi saglamak icin teknenin agirlik merkezinden sallanan bir agirlik vardir bu agirliga salma denir denklemi kullanilarak bulunan basinc farki tekneye aktarilan itkinin bir kismini olusturmaktadir Asil itki momentumun korunumu sayesinde olusur Ruzgar hareket halindeki hava molekullerinden olusmaktadir Bu molekuller sahip olduklari hiz ve kutle sayesinde belli bir momentum ile yelkene carparlar Yelkenin onunden giren ruzgar arka tarafindan cikarken momentumunun bir kismini tekneye yelken vasitasiyla iletir ve hizi yavaslar Tekne kendi agirligi oraninda kazandigi bu momentumu harekete cevirir Bu hareketin yan bilesenleri salma ile dengelenir ileri yonlu bileseni ise teknenin hiz kazanmasiyla dengelenir mruzgar Vruz giren mtekne Vtekne mruzgar Vruz cikanYelkenli tekne tarihiCesme Izmir de bir yelkenci Optimist sinifi yelkenli Arkeolojik bulgular ilk yelkenli teknelerin Obeyd Doneminde MO 6000 4300 kullanildigini gostermistir MO 3200 lerde Misirlilar duvar resimleriyle Nil de seyreden yelkenli tekneler tasvir etmislerdir Tumuyle korunmus bicimde bulunmus en eski yelkenli tekne Levantein menseili MO 14 yy a tarihlenen Uluburun batigidir Ilk yelkenin malzemesi papirustur kaynak belirtilmeli Misirlilarin ardindan Polinezyalilar kanolarinda kullanmislardir Yelkenli tekneler daha sonra Roma Yunan Cin Ispanyol Portekiz Fransiz ve Ingilizler tarafindan benimsenmistir Ilk yat yarislari 1660 yilinda Ingiltere de organize edilmis yaris o zamanin York Duku ve in sahip olduklari yelkenli tekneler arasinda gecmistir 1749 yilinda Galler prensi tarafindan ilk yelken trofisi duzenlenmistir Ilk kez 1851 yilinda yapilan yarislarini ABD takimi birincilikle bitirmistir Bu kupanin ismi daha sonra Amerika Kupasi olarak degistirilmistir 20 yuzyilda unlu arastirmacilar ve gezginler ornegin Slocum Chichester ve yelken sporunun populerligini artirdilar Bugun yelken hem hobi hem de spor olarak pek cok kisi tarafindan benimsenmektedir Yelken sporu 1896 yilinda Olimpiyatlardaki yerini almistir Yelken yarislari ve uluslararasi musabakalar tarafindan duzenlenmektedir Turkiye de yelkenin ozerk orgutu Turkiye Yelken Federasyonu dur ve merkezi Ingiltere de bulunan ISAF a International Sailing Asosation Federation bagli olarak calisir A Kore kalmis bir tekne B Orsa C Apaz D Genis apaz E PupaSeyir sekilleriSeyir sekilleri teknenin basindan kicina dogru gectigi varsayilan dogrunun ruzgar vektoruyle yaptigi aci ile belirlenir Orsa Teknenin ruzgara dogru en kucuk en az 45 derecelik aciyla gittigi seyirdir Dar Apaz Orsa Apaz arasindaki yelkenin ruzgara olan acisinin 45 90 derece arasinda oldugu seyirdir Apaz Teknenin ruzgari yandan aldigi ve acinin 90 derece oldugu seyirdir Genis Apaz Apaz ile pupa arasindaki seyirlere denir 90 180 derece Pupa Teknenin ruzgari arkadan aldigi ve acinin 180 dereceye vardigi seyirdir Ayi Bacagi Pupa seyrinde flogun ana yelkenin tam tersine iskotasinin carmih teli disindan alinarak acilmasidir ManevralarYelkenli teknelerde iki cesit manevra yapmak mumkundur Bunlar tramola ve kavanca dir Tramola Tramola ruzgar ustune dogru yapilan manevradir Kavanca Kavanca ruzgar altina dogru yapilan manevradir Kafayi acmak Teknenin burnunu ruzgardan uzaklastirarak ruzgara olan aciyi buyukmektir Orsalamak teknenin burnunu ruzgara yaklastirmak ruzgara olan aciyi azaltmaktir Yelken YarislariYelken yarislari uc ayri kategoride toplanmaktadir 1 Regatta olimpik yarislari 2 Okyanus yarislari 3 Mac ya da kafa kafaya yaris Yarisma kurallari tum yelkenli tekne kategorilerinde ayni sekilde uygulanir Yarismalara erkekler ve kadinlar ozel yarislar disinda katilabilirler Yarismalarin olimpik seyri ucgen seklindedir ve seyir denize atilan samandiralar ile belirlenir Yarismanin yonu ruzgarin estigi yone gore belirlenir Yarisma mesafesi yarisilan yelkenli tekne kategorisine gore degisir Olimpik yelken yarislari Yelkenli tekne siniflarindan Finn 420 yelkenli 470 Laser ve yat siniflarindan ve sorf siniflarindan olimpiyatlarda yarislari yapilan siniflardir San Francisco ABD de SAP 505 505 adi 5 oh 5 yani 5 05 m olan yelkenli uzunluklarini ifade eder Dunya Kupasi oncesi tek direkli salupa sloop yelkenler yaris oncesi hazirlanmakta Sol tarafta Golden Gate Koprusu sag tarafta ise Alcatraz Adasi yer almaktadir Yelken kisimlariDort koseli yelkenin yakalari 1 Bumba yakasi 2 yakasi 3 Gungormez yakasi 4 Gonder yakasiGurcata Matafiyon Acavela Gonderi Alt Yaka On Yaka Ust Yaka Arka Yaka Baglanti Kosesi Mandar Kosesi Pik Kosesi Iskota Kosesi Dikis Cita Cebi ISAF Kodu Sicil Numarasi Bumba Cekeri Koc Boynuzu ya da Kistirmac Bumba Bumba Ayi Carmih Teli Palanga Salma Kasasi Kemere HattiKaynakca Carter Robert 2012 19 In Potts D T A companion to the archaeology of the ancient Near East Ch 19 Watercraft 28 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Chichester West Sussex Wiley Blackwell pp 347 354 ISBN 978 1 4051 8988 0 John Coleman Darnell 2006 The Wadi of the Horus Qa a A Tableau of Royal Ritual Power in the Theban Western Desert 1 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yale Retrieved 2010 08 24 Cemal Pulak 1998 The Uluburun shipwreck an overview 8 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde International Journal of Nautical Archaeology Ilgili baglantilarTurkiye Yelken Federasyonu 4 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yelkencilik Bilgileri 23 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde