Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Felluce Muharebesi, 2003 yılındaki Irak’ın işgalinin ardından ABD Silahlı Kuvvetlerinin 2004 yılı Nisan ayında Irak Direnişi'nin elinde bulunan Felluce şehrini almaya çalıştığı başarısız askeri girişimdir.
| I. Felluce Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Irak Savaşı | |||||||
 Muharebede hayatını kaybeden ABD askerlerinin cenaze töreni | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Irak Direnişi |  ABD | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Bilinmiyor | | ||||||
| Güçler | |||||||
| 3,600 | 2,200 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 1000-1600 ölü | 51 ölü 425 yaralı | ||||||
Bölgeye ABD askerî harekâtının düzenlenmesine sebep olarak 31 Mart günü bölgede ABD Ordusu için görev yapan silahlı özel güvenlik şirketi Blackwater mensubu 4 ABD vatandaşının direnişçilerce öldürülmesi gösterilmektedir.
Muharebe sırasındaki şiddetli çarpışmalar ve ölü sayısının artması, ABD’nin ülkeyi ilk işgal ettiği dönemde işgali savunan Saddam Hüseyin rejimine muhalifleri bile ABD karşıtı direnişe katılmaya ittiği savunulmaktadır.
Arka plan
Felluce, Saddam Hüseyin rejimi döneminde ekonomik ve siyasi olarak iyi durumdaydı. Buradaki halk ülke yönetimine bağlı olarak polis, asker ve istihbaratçı olarak görev yapmaktaydı. Buna rağmen Saddam yönetimini baskıcı bularak rejime muhalif olanlar da bulunmaktaydı. Şehir Irak’daki dinî ve kültürel olarak en gelenekçi bölgelerden birisinde yer alır.
Irak’ın işgal edilmesinin ardından Baas Partisi iktidarın çökmesi üzerine Felluce bölgesindeki yerel halk bölgede denetimi sağlayarak sorumlu sivil bir yönetici seçerek şehirde yağma ve suç olaylarının yaşanmasını engelleyebilmiştir. Seçilen yerel yöneticilerinin ABD karşıtı olmamasından dolayı ülkeyi işgal eden ABD Silahlı Kuvvetleri ilk dönemlerde Felluce’ye yoğun asker sevk etmeyecektir.
İşgal döneminde Felluce hava saldırılarına maruz kalsa da bunlar yoğun olmayacaktır. Ancak ABD Hava Kuvvetlerine bağlı 82. Hava İndirme Tümenine mensup 700 askerin şehre girdiği 23 Nisan 2003 tarihinde şehirde olaylar başlar. Askerlerin bazılarının yerleştiği bir okul önünde düzenlenen protesto gösterisi dönüm noktası olur. O döneme kadar eğitim veren okulun yeniden eğitime devam etmesi için askerlerin okuldan çıkmasını talep eden Felluceliler ile ABD askerleri arasında çıkan tartışma büyür. Göstericileri dağıtmak için gözyaşartıcı gaz bombası kullanan askerler amaçlarında başarılı olamayınca çıkan arbedede ABD askerleri silahlarını ateşleyecek ve 17 sivil gösterci öldürülürken 70’ten fazlası yaralanacaktır. İki gün sonra Baas Partisi Merkezi önünde toplanarak şehirdeki ABD varlığını ve önceki gün yaşanan katliamı protesto eden kalabalığa yeniden ateş açılır ve bu kez de 3 sivil hayatını kaybeder.
Şehirde giderek artan gerilimle beraber bölgeye takviye asker gönderilmesi talep edilir. Haziran ayında ABD askerleri şehirdeki tüm motosikletlere direnişçiler tarafından kullanıldığı gerekçesiyle el koyar. 30 Haziran günü yerel bir camide yaşanan patlama sonucu caminin imamıyla beraber 8 kişi hayatını kaybeder. Felluceliler patlamadan ABD askerlerini suçlarken ABD kaynakları ise bomba üretimi yapan bir birimin kazayla bombayı patlattığını bildirir. 12 Şubat 2004 tarihinde bölgeye gelen General ’in konvoyuna roketatar ve hafif silahlarla saldırı düzenlenir. 23 Şubat günü direnişçiler Irak polisine sahte bir ihbar yaparak şehir dışına çekecek, bu sayede boşalan polis karakollarına düzenlenen saldırılarda 17 Irak polisi öldürülecek, 87 mahkûm direnişçi serbest bırakılacaktır. Bu dönemde şehirdeki ABD askerlerinin evlere düzenledikleri ani baskınlar ve trafikte gerçekleştirdikleri saldırgan tutum halktan tepki almakta ve zaman zaman silahlı çatışmaların çıkmasına sebep olmaktaydı. Mart ayına girildiğinde şehirde artan direniş yoğunluğu nedeniyle ABD askerleri şehir dışına çekilmiş ve zorlukla devriye gezebilir durumdadır.
Blackwater olayı
31 Mart 2004 günü Felluceli direnişçiler ABD askerleri ve KBR personeline yemek taşıyan firmasını koruyan 4 Blackwater özel güvenlik görevlisine pusu kurar. Silahlı özel güvenlik görevlileri Scott Helvenston, Jerko Zovko, Wesley Batalona ve Michael Teague araçlarının içine atılan el bombası ve ağır makinalı tüfek ateşi sonucu ölürler. Olay yerine gelen halk ve direnişçiler cesetleri araçtan çıkartarak yerlerde sürüdükten sonra Fırat Nehri üzerindeki bir köprüye asarlar. Olaya dair fotoğrafların dünya kamuoyuna yansıması üzerine ABD Ordusunda şehirde denetimi ele geçirmek için harekât planları yapılmaya başlanır.
Muharebe
Irak’taki tüm ABD harekâtlarından sorumlular arasında yer alan General 1 Nisan günü yaptığı açıklamada Blackwater ölümleriyle ilgili açıklama yapar, direnişe sert şekilde cevap verileceğini ve şehirde asayişin sağlanacağını belirtir. 3 Nisan günü Felluce’ye karşı harekât emri yayınlanır. Şehirde görev yapan askerler ise geniş çaplı bir harekâta karşı çıkmalarına rağmen emirlere uyarlar.
4 Nisan gecesi başlayan harekâtta şehir 2 bin askerle kuşatılır. Dört ev hava saldırısı sonucu vurulduğu sırada şehide yer yer çatışmalar çıkar. 5 Nisan sabahı abluka altındaki şehre giriş çıkışlar tamamen kesilir. Radyo istasyonunu ele geçiren ABD askerleri halktan evlerinden çıkmamalarını isteyen Arapça bildiriler dağıtır. Ayrıca halktan Blackwater ölümleriyle ilgili sorumluların ortaya çıkartılmasına dair işbirliği yapması istenir. Şehirde çıkan çatışmalar sonrasında 6 Nisan günü askeri kaynaklar şehirde denetimin tam anlamıyla sağlanamayabileceği gerçeğini kabul etmeye başlarlar. Bu sırada şehir nüfusunun üçte biri çatışmalardan kaçarak şehri terk etmiştir. Muharebe sırasında şehirdeki iki büyük hastane kapatılmak zorunda kalır.
Felluce’de yoğun yaşanan çarpışmalar sırasında Irak Direnişinin diğer unsurları farklı bölgelerde ABD hedeflerine saldırı yapma fırsatı yakalar. Bu dönemde ortaya çıkan ve Şii dinî lider Mukteda El Sadr’a bağlı Mehdi Ordusu ABD karşıtı direnişte ön saflarda yer almaya başlar. Direnişin hem güçlendiği hem de halktan destek gördüğü bu dönemde çok sayıda Irak polisinin direniş saflarına geçtiği veya görev yerini direnişçilere terk ettiği görülmüştür.
Felluce’deki direnişi kırmak için yapılan hava saldırılarının yanı sıra psikolojik harekât da yapıldığı bilinmektedir. Direnişçileri sinirlendirmek için Arapça yapılan megafon yayınlarında dinî ve geleneksel değerler küfür edildiği, yüksek sesli olarak Metallica şarkıları çalındığı belirlenmiştir.
Harekât sınırlı şekilde ilerlemekte iken muharebenin Felluceli siviller üzerindeki yıkıcı etkisi kamuoyu tarafından ve Irak Geçici Yönetimi tarafından şiddetle eleştirilir. Adnan Paçacı, ABD’nin gerçekleştirdiği saldırıyı kabul edilemez ve yasadışı olarak değerlendirecektir.
Şehirde ABD Ordusuna iliştirilmemiş yegane gazeteciler olan El Cezire muhabiri Ahmed Mansur ve kameraman Laith Mushtaq bu dönemde pazarlık konusu olur. ABD karşıtı yayın yapan kanalın gazetecilerin şehirden çıkması ABD’nin ilan etmeye hazırlandığı ateşkes için şart olarak koşulur.
9 Nisan günü açıklama yapan Paul Bremer ABD askerlerinin tek taraflı ateşkes ilan ederek şehirde uzlaşmanın sağlanabilmesi ve sivillere yardım iletilebilmesi için görüşmelere fırsat verileceğini bildirir.
Bu ateşkes döneminde şehre giren yardım konvoyları sivillere acil ihtiyaçlarını ulaştırırken ABD askerleri ve direnişçiler devam etmesine kesin gözüyle baktıkları çatışma için mevzilenmeye devam ederler.
Bu noktada direniş önemli kayıplar vermesine rağmen şehrin merkezini elinde tutmaktaydı. 13 Nisan günü ABD hava saldırısı sonucu yıkılan bir cami şehirdeki ABD karşıtlığını daha da körükleyecektir. 19 Nisana gelindiğinde çatışmaların sürmesine rağmen uzlaşma görüşmelerinde ilerleme kaydedilmişti. Bu dönemde direnişin karakterinin Baas yanlısı olarak değişmeye başladığı ileri sürülmektedir. 1 Mayıs 2004 tarihinde ABD askerleri kesin olarak Felluce’den çekilir. General James Conway yaptığı açıklamada şehirde bundan sonra asayişi eski Baas üyesi General Jasim Mohammed Saleh komutasında yeni kurulan Felluce Tugayının sağlayacağını açıklar. Birlik ABD tarafından silahlandırılır. Ancak geçen günler zarfından komuta kademesindeki belirsizlikler ve bağlılık sorunları nedeniyle birlik lağvedilir. Eylül ayına gelindiğinde birliğe verilen silahların direnişçilerin eline geçtiği ortaya çıkınca şehrin kontrolü için II. Felluce Muharebesi başlayacaktır.
Muharebenin sonu ve sonuçları
Irak’ın işgalinin tamamlandığının ilan edilmesinden sonra gerçekleşen en büyük muharebe olan Felluce Muharebesi, Irak’da durumun ABD’nin aktardığından farklı olduğunun dünyaya duyurulmasına yardımcı olmuştur. Bu zamana kadar sadece sınırlı sayıda Saddam yanlısı tarafından yürütüldüğü düşünülen direnişin daha yaygın ve örgütlü olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca ABD’nin işgal döneminde yerel birliklere ve milislere güvenemeyeceği kanıtlanmıştır. Muharebe sırasında çok sayıda sivil hayatını kaybedecek ve ABD’nin Irak halkına karşı tutumu sorgulanmaya başlanacaktır. ABD’nin burada kullandığı fosforlu mermiler ve napalm bombaları da uluslararası kamuoyu tarafından eleştirilmiştir. BBC tarafından ortaya çıkarılan olayda topçu birliklerinin uluslararası yasayı çiğneyerek yasadışı silahlar kullandığı ispatlanmıştır. Bu durum muharebeden sonra doğan çocuklardaki fiziksel bozukluklarla da tescillenmiştir.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta I. Felluce Muharebesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b "Marines, Iraqis join forces to shut down Fallujah". CNN. 6 Nisan 2004. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010.
- ^ . Iraq Body Count. 26 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011.
- ^ "No Longer Unknowable: Falluja's April Civilian Toll is 600". Iraq Body Count. 26 Ekim 2004. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011.
- ^ Iraq Coalition Casualties: Military Fatalities 26 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 5 Nisan 2004 tarihli globalsecurity.org haberi 27 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 15 Nisan 2004 tarihli 24 Mayıs 2011[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde . Christian Science Monitor haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ a b 29 Nisan 2003 tarihli 21 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . CNN haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Olaylarla ilgili 5 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Human Rights Watch Raporu 5. Bölüm(İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Olaylarla ilgili 5 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Human Rights Watch Raporu 11. Bölüm(İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 29 Haziran 2003 tarihli 26 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BBC haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 1 Temmuz 2003 tarihli 7 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BBC haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 23 Şubat 2004 tarihli 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . haberi (İngilizce) 9 Eylül tarihinde erişilmiştir
- ^ 14 Şubat 2004 tarihli 17 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . USA Today haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 27 Şubat 2004 tarihli Christian Parenti makalesi 4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 18 Mart 2004 tarihli 4 Eylül 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi North County Times haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Olayla ilgili Frontline haber dizisi 12 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . PBS (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 6 Mayıs 2004 tarihli 14 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . CNN haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ a b 24 Nisan 2004 tarihli 24 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Guardian haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 6 Nisan 2004 tarihli 11 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . CNN haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Harekât günlüğü 27 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Benzer bir uygulama da ABD'nin Panama'yı işgali sırasında yaşanmıştır. Vatikan Elçiliğine sığınan Panama Devlet Başkanı Manuel Noriega'nın bulunduğu yerden çıkması için bina önünde yüksek sesle Van Halen grubunun Panama adlı şarkısı sürekli olarak çalınmıştır.25 Ocak 2010 tarihli CNN haberi 8 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 22 Şubat 2006 tarihli democracynow.org haberi 17 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Muharebe günlüğü 31 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 15 Nisan 2004 tarihli 5 Eylül 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi North County Times haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 6 Ağustos 2007 tarihli 29 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Washington Post haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 29 Kasım 2005 tarihli 7 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The New York Times haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Felluce Muharebesine katılan subaylar tarafından kaleme alınan değerlendirme raporu 18 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 25 Mayıs 2012 tarihli 27 Mayıs 2012[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde . soL haberi 25 Mayıs 2012 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Felluce Muharebesi 2003 yilindaki Irak in isgalinin ardindan ABD Silahli Kuvvetlerinin 2004 yili Nisan ayinda Irak Direnisi nin elinde bulunan Felluce sehrini almaya calistigi basarisiz askeri girisimdir I Felluce MuharebesiIrak SavasiMuharebede hayatini kaybeden ABD askerlerinin cenaze toreniTarih4 Nisan 1 Mayis 2004BolgeFelluce IrakSonucIrak Direnisi zaferiTaraflarIrak DirenisiABDKomutanlar ve liderlerBilinmiyorGucler3 6002 200Kayiplar1000 1600 olu51 olu 425 yarali Bolgeye ABD askeri harekatinin duzenlenmesine sebep olarak 31 Mart gunu bolgede ABD Ordusu icin gorev yapan silahli ozel guvenlik sirketi Blackwater mensubu 4 ABD vatandasinin direniscilerce oldurulmesi gosterilmektedir Muharebe sirasindaki siddetli carpismalar ve olu sayisinin artmasi ABD nin ulkeyi ilk isgal ettigi donemde isgali savunan Saddam Huseyin rejimine muhalifleri bile ABD karsiti direnise katilmaya ittigi savunulmaktadir Arka planSehirde ABD askerleri tarafindan yogun olarak duzenlenen ani ev baskinlarinda mal ve can kaybi yasanmaktaydi Felluce Saddam Huseyin rejimi doneminde ekonomik ve siyasi olarak iyi durumdaydi Buradaki halk ulke yonetimine bagli olarak polis asker ve istihbaratci olarak gorev yapmaktaydi Buna ragmen Saddam yonetimini baskici bularak rejime muhalif olanlar da bulunmaktaydi Sehir Irak daki dini ve kulturel olarak en gelenekci bolgelerden birisinde yer alir Irak in isgal edilmesinin ardindan Baas Partisi iktidarin cokmesi uzerine Felluce bolgesindeki yerel halk bolgede denetimi saglayarak sorumlu sivil bir yonetici secerek sehirde yagma ve suc olaylarinin yasanmasini engelleyebilmistir Secilen yerel yoneticilerinin ABD karsiti olmamasindan dolayi ulkeyi isgal eden ABD Silahli Kuvvetleri ilk donemlerde Felluce ye yogun asker sevk etmeyecektir Isgal doneminde Felluce hava saldirilarina maruz kalsa da bunlar yogun olmayacaktir Ancak ABD Hava Kuvvetlerine bagli 82 Hava Indirme Tumenine mensup 700 askerin sehre girdigi 23 Nisan 2003 tarihinde sehirde olaylar baslar Askerlerin bazilarinin yerlestigi bir okul onunde duzenlenen protesto gosterisi donum noktasi olur O doneme kadar egitim veren okulun yeniden egitime devam etmesi icin askerlerin okuldan cikmasini talep eden Felluceliler ile ABD askerleri arasinda cikan tartisma buyur Gostericileri dagitmak icin gozyasartici gaz bombasi kullanan askerler amaclarinda basarili olamayinca cikan arbedede ABD askerleri silahlarini atesleyecek ve 17 sivil gosterci oldurulurken 70 ten fazlasi yaralanacaktir Iki gun sonra Baas Partisi Merkezi onunde toplanarak sehirdeki ABD varligini ve onceki gun yasanan katliami protesto eden kalabaliga yeniden ates acilir ve bu kez de 3 sivil hayatini kaybeder Sehirde giderek artan gerilimle beraber bolgeye takviye asker gonderilmesi talep edilir Haziran ayinda ABD askerleri sehirdeki tum motosikletlere direnisciler tarafindan kullanildigi gerekcesiyle el koyar 30 Haziran gunu yerel bir camide yasanan patlama sonucu caminin imamiyla beraber 8 kisi hayatini kaybeder Felluceliler patlamadan ABD askerlerini suclarken ABD kaynaklari ise bomba uretimi yapan bir birimin kazayla bombayi patlattigini bildirir 12 Subat 2004 tarihinde bolgeye gelen General in konvoyuna roketatar ve hafif silahlarla saldiri duzenlenir 23 Subat gunu direnisciler Irak polisine sahte bir ihbar yaparak sehir disina cekecek bu sayede bosalan polis karakollarina duzenlenen saldirilarda 17 Irak polisi oldurulecek 87 mahkum direnisci serbest birakilacaktir Bu donemde sehirdeki ABD askerlerinin evlere duzenledikleri ani baskinlar ve trafikte gerceklestirdikleri saldirgan tutum halktan tepki almakta ve zaman zaman silahli catismalarin cikmasina sebep olmaktaydi Mart ayina girildiginde sehirde artan direnis yogunlugu nedeniyle ABD askerleri sehir disina cekilmis ve zorlukla devriye gezebilir durumdadir Blackwater olayi31 Mart 2004 gunu Felluceli direnisciler ABD askerleri ve KBR personeline yemek tasiyan firmasini koruyan 4 Blackwater ozel guvenlik gorevlisine pusu kurar Silahli ozel guvenlik gorevlileri Scott Helvenston Jerko Zovko Wesley Batalona ve Michael Teague araclarinin icine atilan el bombasi ve agir makinali tufek atesi sonucu olurler Olay yerine gelen halk ve direnisciler cesetleri aractan cikartarak yerlerde surudukten sonra Firat Nehri uzerindeki bir kopruye asarlar Olaya dair fotograflarin dunya kamuoyuna yansimasi uzerine ABD Ordusunda sehirde denetimi ele gecirmek icin harekat planlari yapilmaya baslanir MuharebeMuharebenin baslamasiyla beraber ABD birlikleri Felluce yi abluka altina alip arac giris cikisini durdururlar Irak taki tum ABD harekatlarindan sorumlular arasinda yer alan General 1 Nisan gunu yaptigi aciklamada Blackwater olumleriyle ilgili aciklama yapar direnise sert sekilde cevap verilecegini ve sehirde asayisin saglanacagini belirtir 3 Nisan gunu Felluce ye karsi harekat emri yayinlanir Sehirde gorev yapan askerler ise genis capli bir harekata karsi cikmalarina ragmen emirlere uyarlar 4 Nisan gecesi baslayan harekatta sehir 2 bin askerle kusatilir Dort ev hava saldirisi sonucu vuruldugu sirada sehide yer yer catismalar cikar 5 Nisan sabahi abluka altindaki sehre giris cikislar tamamen kesilir Radyo istasyonunu ele geciren ABD askerleri halktan evlerinden cikmamalarini isteyen Arapca bildiriler dagitir Ayrica halktan Blackwater olumleriyle ilgili sorumlularin ortaya cikartilmasina dair isbirligi yapmasi istenir Sehirde cikan catismalar sonrasinda 6 Nisan gunu askeri kaynaklar sehirde denetimin tam anlamiyla saglanamayabilecegi gercegini kabul etmeye baslarlar Bu sirada sehir nufusunun ucte biri catismalardan kacarak sehri terk etmistir Muharebe sirasinda sehirdeki iki buyuk hastane kapatilmak zorunda kalir Felluce de yogun yasanan carpismalar sirasinda Irak Direnisinin diger unsurlari farkli bolgelerde ABD hedeflerine saldiri yapma firsati yakalar Bu donemde ortaya cikan ve Sii dini lider Mukteda El Sadr a bagli Mehdi Ordusu ABD karsiti direniste on saflarda yer almaya baslar Direnisin hem guclendigi hem de halktan destek gordugu bu donemde cok sayida Irak polisinin direnis saflarina gectigi veya gorev yerini direniscilere terk ettigi gorulmustur Felluce deki direnisi kirmak icin yapilan hava saldirilarinin yani sira psikolojik harekat da yapildigi bilinmektedir Direniscileri sinirlendirmek icin Arapca yapilan megafon yayinlarinda dini ve geleneksel degerler kufur edildigi yuksek sesli olarak Metallica sarkilari calindigi belirlenmistir Harekat sinirli sekilde ilerlemekte iken muharebenin Felluceli siviller uzerindeki yikici etkisi kamuoyu tarafindan ve Irak Gecici Yonetimi tarafindan siddetle elestirilir Adnan Pacaci ABD nin gerceklestirdigi saldiriyi kabul edilemez ve yasadisi olarak degerlendirecektir Sehirde ABD Ordusuna ilistirilmemis yegane gazeteciler olan El Cezire muhabiri Ahmed Mansur ve kameraman Laith Mushtaq bu donemde pazarlik konusu olur ABD karsiti yayin yapan kanalin gazetecilerin sehirden cikmasi ABD nin ilan etmeye hazirlandigi ateskes icin sart olarak kosulur 9 Nisan gunu aciklama yapan Paul Bremer ABD askerlerinin tek tarafli ateskes ilan ederek sehirde uzlasmanin saglanabilmesi ve sivillere yardim iletilebilmesi icin gorusmelere firsat verilecegini bildirir Bu ateskes doneminde sehre giren yardim konvoylari sivillere acil ihtiyaclarini ulastirirken ABD askerleri ve direnisciler devam etmesine kesin gozuyle baktiklari catisma icin mevzilenmeye devam ederler Bu noktada direnis onemli kayiplar vermesine ragmen sehrin merkezini elinde tutmaktaydi 13 Nisan gunu ABD hava saldirisi sonucu yikilan bir cami sehirdeki ABD karsitligini daha da korukleyecektir 19 Nisana gelindiginde catismalarin surmesine ragmen uzlasma gorusmelerinde ilerleme kaydedilmisti Bu donemde direnisin karakterinin Baas yanlisi olarak degismeye basladigi ileri surulmektedir 1 Mayis 2004 tarihinde ABD askerleri kesin olarak Felluce den cekilir General James Conway yaptigi aciklamada sehirde bundan sonra asayisi eski Baas uyesi General Jasim Mohammed Saleh komutasinda yeni kurulan Felluce Tugayinin saglayacagini aciklar Birlik ABD tarafindan silahlandirilir Ancak gecen gunler zarfindan komuta kademesindeki belirsizlikler ve baglilik sorunlari nedeniyle birlik lagvedilir Eylul ayina gelindiginde birlige verilen silahlarin direniscilerin eline gectigi ortaya cikinca sehrin kontrolu icin II Felluce Muharebesi baslayacaktir Muharebenin sonu ve sonuclariFelluce dahil olmak uzere Irak Direnisinin kazandigi basarilar karikaturist Carlos Latuff tarafindan resmedilmistir Irak in isgalinin tamamlandiginin ilan edilmesinden sonra gerceklesen en buyuk muharebe olan Felluce Muharebesi Irak da durumun ABD nin aktardigindan farkli oldugunun dunyaya duyurulmasina yardimci olmustur Bu zamana kadar sadece sinirli sayida Saddam yanlisi tarafindan yurutuldugu dusunulen direnisin daha yaygin ve orgutlu oldugu ortaya cikmistir Ayrica ABD nin isgal doneminde yerel birliklere ve milislere guvenemeyecegi kanitlanmistir Muharebe sirasinda cok sayida sivil hayatini kaybedecek ve ABD nin Irak halkina karsi tutumu sorgulanmaya baslanacaktir ABD nin burada kullandigi fosforlu mermiler ve napalm bombalari da uluslararasi kamuoyu tarafindan elestirilmistir BBC tarafindan ortaya cikarilan olayda topcu birliklerinin uluslararasi yasayi cigneyerek yasadisi silahlar kullandigi ispatlanmistir Bu durum muharebeden sonra dogan cocuklardaki fiziksel bozukluklarla da tescillenmistir KaynakcaWikimedia Commons ta I Felluce Muharebesi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b Marines Iraqis join forces to shut down Fallujah CNN 6 Nisan 2004 29 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2010 Iraq Body Count 26 Ekim 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2011 No Longer Unknowable Falluja s April Civilian Toll is 600 Iraq Body Count 26 Ekim 2004 15 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2011 Iraq Coalition Casualties Military Fatalities 26 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 5 Nisan 2004 tarihli globalsecurity org haberi 27 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 15 Nisan 2004 tarihli 24 Mayis 2011 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde Christian Science Monitor haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir a b 29 Nisan 2003 tarihli 21 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde CNN haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir Olaylarla ilgili 5 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Human Rights Watch Raporu 5 Bolum Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir Olaylarla ilgili 5 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Human Rights Watch Raporu 11 Bolum Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 29 Haziran 2003 tarihli 26 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 1 Temmuz 2003 tarihli 7 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 23 Subat 2004 tarihli 30 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde haberi Ingilizce 9 Eylul tarihinde erisilmistir 14 Subat 2004 tarihli 17 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde USA Today haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 27 Subat 2004 tarihli Christian Parenti makalesi 4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 18 Mart 2004 tarihli 4 Eylul 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi North County Times haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir Olayla ilgili Frontline haber dizisi 12 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde PBS Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 6 Mayis 2004 tarihli 14 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde CNN haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir a b 24 Nisan 2004 tarihli 24 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Guardian haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 6 Nisan 2004 tarihli 11 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde CNN haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir Harekat gunlugu 27 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir Benzer bir uygulama da ABD nin Panama yi isgali sirasinda yasanmistir Vatikan Elciligine siginan Panama Devlet Baskani Manuel Noriega nin bulundugu yerden cikmasi icin bina onunde yuksek sesle Van Halen grubunun Panama adli sarkisi surekli olarak calinmistir 25 Ocak 2010 tarihli CNN haberi 8 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 22 Subat 2006 tarihli democracynow org haberi 17 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir Muharebe gunlugu 31 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 15 Nisan 2004 tarihli 5 Eylul 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi North County Times haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 6 Agustos 2007 tarihli 29 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Washington Post haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 29 Kasim 2005 tarihli 7 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times haberi Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir Felluce Muharebesine katilan subaylar tarafindan kaleme alinan degerlendirme raporu 18 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 9 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 25 Mayis 2012 tarihli 27 Mayis 2012 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde soL haberi 25 Mayis 2012 tarihinde erisilmistir