Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Resmo Kuşatması, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.
| Resmo Kuşatması | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı | |||||||||
 Resmo Kalesi | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |  Venedik Cumhuriyeti Malta Şövalyeleri Papalık | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Sultanzade Mehmed Paşa (ölü) Koca Musa Paşa Deli Hüseyin Paşa | (ölü) Villaroel Zambeccari | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 20-25.000 asker 64 gemi | 10-12.000 asker 98 gemi | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 2.000'e yakın | En az 6.500 ölü 700 esir | ||||||||
1646 yılında Girit'e ikinci kez çıkarma yapan Osmanlı ordusu 7 Ekim-16 Kasım 1646 tarihlerinde kuşattığı Venedik'e ait Resmo kalesini fethetti.
Kuşatma öncesi
Venedik 1646 yılında Çanakkale Boğazı'nı ablukaya alarak Osmanlı Donanması'nın Girit'e takviye götürmesinin engellenmesi stratejisini benimsedi. komutasındaki 23 parçalık Venedik donanması 20 Mart'ta Suda'dan ayrıldıktan sonra, Bozcaada'yı ele geçirip üs haline getirmeyi amaçladıysa da, 31 Mart'ta Bozcaada Muharebesi'nde yenilgiye uğradı. Yeni Girit Serdarı Sultanzade Mehmed Paşa komutasındaki birlikleri de taşıyan Koca Musa Paşa komutasındaki 64 parçalık Osmanlı Donanması (26 Mayıs'taki ilk denemeden sonra) 4 Haziran'da Venedik donanmasıyla çatışmaya girmeden Ege Denizi'ne açıldı. Venedik donanmasına ise (bir önceki yıla nazaran) Batı'dan daha az katkı gelmiş, Villaroel komutasındaki 6 kadırgalık Malta ve Zambeccari komutasındaki 5 kadırgalık Papalık filosu Venedik donanmasına iltihak etmişti (Avrupa devletleri o dönemde Otuz Yıl Savaşları'nın son yıllarını geçiriyorlardı). 98 parçaya ulaşan müttefik donanma Sakız civarında Osmanlı donanmasına taarruz etmek ile Hanya açıklarında mevzilenip Osmanlıları burada karşılama seçenekleri arasında kararsız kalırken Osmanlı donanması 11 Temmuz'da Girit açıklarında belirdi ve Hanya körfezine girdi. Müttefik donanma 14 Ağustos'ta kalyonların bombardımanı ve ateş gemileriyle Osmanlı donanmasını dar körfezde yakmaya çalışsa da taarruz başarısız oldu ve 8 Eylül'de Malta ve Papalık filoları limanlarına döndüler.
Kuşatma
Osmanlıların bir yıl önce ele geçirdikleri Hanya'nın Muhafızlığına Budin Beylerbeyi Deli Hüseyin Paşa getirilmişti. Hüseyin Paşa, Kisamo ve Esterni Kaleleri'ni zaptederek harekât bölgesini genişletti ve Haziran 1646’da Suda Limanına giren Venedik donanmasının karaya çıkma teşebbüsünü püskürttü. 12 Temmuz'da karaya çıkan Girit Serdarı Sultanzade Mehmed Paşa Venediklilerin üssü görevini gören Suda'ya taarruz ettiyse de, kuşatma başarılı olamadığı gibi Mehmed Paşa da sıtmadan öldü. Girit Serdarlığı görevine Hanya Muhafızı Deli Hüseyin Paşa tayin edildi.
Hüseyin Paşa 23 Eylül 1646'da ’a gelerek Türk ordusunun başına geçti. 24 Eylül'deki meşverette ise Suda'ya yönelik taarruz değerlendirildi ve buranın "denizin ortasında bir kaya üzerinde berkitilmiş bir kale olduğu ve sadece karadan hücumla alınmasının mümkün olmadığı ve kaledeki toplar nedeniyle Osmanlı Donanmasının yaklaşamadığı ve buranın fethinin fazla zaman alacağı" fikri ağırlık kazanınca, taarruzun sonlandırılarak Resmo'ya yönelinmesine karar verildi.
Düşman çıkarmasına mahal vermemek üzere Suda Limanı ve Abokron’da komutasında az sayıda asker bırakıldı. 27 Eylül'de ise Türk ordusu kuşatma toplarıyla Resmo’ya ilerledi. Yol boyunca ufak kaleleri ele geçiren ordu 5 Ekim'de Resmo önüne ulaştı.Rumeli Beylerbeyi , Anadolu Beylerbeyi , Yeniçeri Ocağı Kethüdası İbrahim Ağa ve Zağarcıbaşı Mustafa Ağa emrindeki askerlerle kale önündeki metrislere girdiler.
Resmo Kuşatması 7 Ekim'de Türk topçusunun bombardımanıyla başladı. 8 Ekim'de Venedikliler huruç harekâtıyla topların ateşleme mekanizmalarına çivi çakarak kullanılamaz hale getirmeye teşebbüs ettilerse de Türk askerlerinin durumu fark ederek silah başı yapması sonrasında başlayan muharebede 1.500 Venedik askeri öldü. Dış kaleye doğru beş yerden lağım patlatılması ve iki koldan toprak sürülmesiyle kale önündeki hendeğe ulaşıldıktan sonra 18 Ekim'de kalenin tersane tarafından içeriye giren serdengeçtiler 20 Ekim'de hendekleri ele geçirdi. Hendeklerin doldurulmasının ardından patlatılan lağımlarla dış kale surları yıkıldı ve aynı gece taarruzla dış kale ele geçirildi. Bu mücadelede Türk ordusu 1.000, Venedik garnizonu ise 5.000 asker kaybederken Komutan Cornaro da savaş dışı kaldı.
İç kalenin fethi için kazılan metrislere Rumeli ve askeri ile yeniçeriler girdi. İlk olarak deniz tarafından tahta köprüler kurularak buradaki tabyaların ele geçirilmesi düşünüldüyse de, başarısız olundu. Kuşatmacılar ardından hisar duvarının altından bir lağım kazdılarsa, o da sert bir kayaya denk geldiğinden etkisiz kaldı. Bu defa Şâtırbaşı Mehmed Zemân Bey tarafından hisar kapısının yanındaki kulenin altına bir başka lağım kazıldı ve Türk ordusu 14 Kasım'da hücuma geçti. Topçu ateşiyle de iç kale duvarları ve istihkâmlar neredeyse tamamen yıkıldı.
Bu arada kaledeki garnizonda başlayan veba salgını Türk askerlerine de sıçradı. Daha fazla dayanamayacağını anlayan Venedikli komutan 15 Kasım akşamı teslim bayrağını çekti. Teslim koşullarını görüşen Veli Kethüdâ, ve Yeniçeri Kethüdası Mustafa Ağakale halkına bir vererek isteyenlerin mallarıyla birlikte şehri terk edebileceklerini, isteyenlerin ise Resmo'da kalabileceklerini bildirdi. 16 Kasım'da Venedikli bir kaptan kalenin anahtarlarını Deli Hüseyin Paşa’ya tevdi etti ve yaklaşık 700 kişilik muhafız kıtası da Osmanlı hizmetine girdi. Ayrıca, büyük miktarda ağır cephane ile erzak da Osmanlılara terkedildi. Kale komutanı Luigi Minotto 18 Kasım'da Kandiye yolunda vebadan öldü.
Kuşatma sonrası
Osmanlılar Resmo kalesini ele geçirdikten sonra bir kiliseyi fethin sembolü olarak camiye çevirip Sultan İbrahim Camii adını verdiler ve ilk Cuma namazını burada kıldılar. Caminin yakınlarına ise bir medrese ve bir hamam, kalenin içine de yeni bir cami inşa ettiler ve kuşatma sırasında hasar gören binaları onardılar.
1667 yılında Resmo'yu da gezen Evliya Çelebi şehir ve kale için "Dış kale dörtgen şeklinde olup hendeksizdir ve etrafındaki tabyalar da pek sağlam değildir. Dış kalenin üç kapısı vardır. Bunlardan ikisi doğuya açılan Tekke ve Seluniye kapıları, diğeri güneye açılan Büyükkapı’dır. Seluniye Kapısı’ndan limana kadar kale duvarları yoktur. Fetihten sonra Osmanlılar denize kazık çakmak suretiyle bu bölgeye duvar inşa etmişlerdir. Şehirde hepsi kiliseden çevrilme altı cami bulunmaktadır. Sultan İbrâhim Camii iç kalede, Vâlide Camii Tekke Kapısı’nın iç yüzünde, Veli Paşa Camii bu kapının önünde mezarlık içinde, Hüseyin Paşa ve Ankebût Ahmed Paşa camileri çarşı içerisinde yer almaktadır. İç kale deniz kıyısında kayalık bir alan üzerine beşgen şeklinde ve tamamen taştan yapılmıştır. Kale duvarlarının etrafında dört büyük tabya yer almaktadır. Doğuya açılan tek kapısı bulunan kalede elli ev mevcuttur." kayıtlarını tutmuştur.
Fetih haberi ulaştıktan sonra İstanbul’da üç gün üç gece şenlik ve donanma yapıldı. Serdar Deli Hüseyin Paşa ise kışlamak üzere orduyu da alarak Hanya’ya döndü.
Hanya'dan sonra Resmo'nun da kaybına engel olamayan Venedik Başamirali Capello Venedik Senatosu tarafından azledildi ve yerine Battista Grimani getirildi. Venedik Donanması Ege Denizi'ndeki harekâtını sürdürdü ve Hanya'dan dönen Osmanlı Donanması'yla çarpıştığı 27 Ocak 1647'de 'nde hem Venedikli Amiral Tomasso Morosini hem de Osmanlı Kaptan-ı deryası Koca Musa Paşa öldüler.
Kaynakça
- ^ "Naval wars in the Levant, 1559-1853", R.C. Anderson, Princeton University Press (1952), s.126-129
- ^ "1566-1683 Osmanlı Tarihi", Genelkurmay Başkanlığı, ATASE Yayınları, s.282-283
- ^ "Osmanlı İmparatorluğu Tarihi", Johann Wilhelm Zinkeisen, İstanbul (2011), c.4, s.537
- ^ Kâtip Çelebi, c.2, s.914
- ^ "Osmanlı İmparatorluğu Tarihi", Johann Wilhelm Zinkeisen, İstanbul (2011), c.4, s.538
- ^ "Tevârîh-i Cezîre-i Girid", Petersburg nüshası, vr. 5a
- ^ "İslam Ansiklopedisi, "Resmo" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (2007), c.34, s.585". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022.
- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.5, s.394
- ^ "Peçevî Tarihi", İbrahim Peçevi, (Haz. Hamdi Şimşek), İstanbul (2005), s.116
- ^ "Naval wars in the Levant, 1559-1853", R.C. Anderson, Princeton University Press (1952), s.130
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Resmo Kusatmasi 1645 1669 Osmanli Venedik Savasi nda evre Resmo Kusatmasi1645 1669 Osmanli Venedik SavasiResmo KalesiTarih7 Ekim 16 Kasim 1646BolgeResmo Girit YunanistanSonucKesin Osmanli zaferiCografi DegisikliklerOsmanlilar Resmo yu fethettiTaraflarOsmanli ImparatorluguVenedik Cumhuriyeti Malta Sovalyeleri PapalikKomutanlar ve liderlerSultanzade Mehmed Pasa olu Koca Musa Pasa Deli Huseyin Pasa olu Villaroel ZambeccariGucler20 25 000 asker 64 gemi10 12 000 asker 98 gemiKayiplar2 000 e yakinEn az 6 500 olu 700 esir 1646 yilinda Girit e ikinci kez cikarma yapan Osmanli ordusu 7 Ekim 16 Kasim 1646 tarihlerinde kusattigi Venedik e ait Resmo kalesini fethetti Kusatma oncesiVenedik 1646 yilinda Canakkale Bogazi ni ablukaya alarak Osmanli Donanmasi nin Girit e takviye goturmesinin engellenmesi stratejisini benimsedi komutasindaki 23 parcalik Venedik donanmasi 20 Mart ta Suda dan ayrildiktan sonra Bozcaada yi ele gecirip us haline getirmeyi amacladiysa da 31 Mart ta Bozcaada Muharebesi nde yenilgiye ugradi Yeni Girit Serdari Sultanzade Mehmed Pasa komutasindaki birlikleri de tasiyan Koca Musa Pasa komutasindaki 64 parcalik Osmanli Donanmasi 26 Mayis taki ilk denemeden sonra 4 Haziran da Venedik donanmasiyla catismaya girmeden Ege Denizi ne acildi Venedik donanmasina ise bir onceki yila nazaran Bati dan daha az katki gelmis Villaroel komutasindaki 6 kadirgalik Malta ve Zambeccari komutasindaki 5 kadirgalik Papalik filosu Venedik donanmasina iltihak etmisti Avrupa devletleri o donemde Otuz Yil Savaslari nin son yillarini geciriyorlardi 98 parcaya ulasan muttefik donanma Sakiz civarinda Osmanli donanmasina taarruz etmek ile Hanya aciklarinda mevzilenip Osmanlilari burada karsilama secenekleri arasinda kararsiz kalirken Osmanli donanmasi 11 Temmuz da Girit aciklarinda belirdi ve Hanya korfezine girdi Muttefik donanma 14 Agustos ta kalyonlarin bombardimani ve ates gemileriyle Osmanli donanmasini dar korfezde yakmaya calissa da taarruz basarisiz oldu ve 8 Eylul de Malta ve Papalik filolari limanlarina donduler KusatmaXVII yuzyilda Resmo kalesi ve sehri Osmanlilarin bir yil once ele gecirdikleri Hanya nin Muhafizligina Budin Beylerbeyi Deli Huseyin Pasa getirilmisti Huseyin Pasa Kisamo ve Esterni Kaleleri ni zaptederek harekat bolgesini genisletti ve Haziran 1646 da Suda Limanina giren Venedik donanmasinin karaya cikma tesebbusunu puskurttu 12 Temmuz da karaya cikan Girit Serdari Sultanzade Mehmed Pasa Venediklilerin ussu gorevini goren Suda ya taarruz ettiyse de kusatma basarili olamadigi gibi Mehmed Pasa da sitmadan oldu Girit Serdarligi gorevine Hanya Muhafizi Deli Huseyin Pasa tayin edildi Huseyin Pasa 23 Eylul 1646 da a gelerek Turk ordusunun basina gecti 24 Eylul deki mesverette ise Suda ya yonelik taarruz degerlendirildi ve buranin denizin ortasinda bir kaya uzerinde berkitilmis bir kale oldugu ve sadece karadan hucumla alinmasinin mumkun olmadigi ve kaledeki toplar nedeniyle Osmanli Donanmasinin yaklasamadigi ve buranin fethinin fazla zaman alacagi fikri agirlik kazaninca taarruzun sonlandirilarak Resmo ya yonelinmesine karar verildi Dusman cikarmasina mahal vermemek uzere Suda Limani ve Abokron da komutasinda az sayida asker birakildi 27 Eylul de ise Turk ordusu kusatma toplariyla Resmo ya ilerledi Yol boyunca ufak kaleleri ele geciren ordu 5 Ekim de Resmo onune ulasti Rumeli Beylerbeyi Anadolu Beylerbeyi Yeniceri Ocagi Kethudasi Ibrahim Aga ve Zagarcibasi Mustafa Aga emrindeki askerlerle kale onundeki metrislere girdiler Resmo Kusatmasi 7 Ekim de Turk topcusunun bombardimaniyla basladi 8 Ekim de Venedikliler huruc harekatiyla toplarin atesleme mekanizmalarina civi cakarak kullanilamaz hale getirmeye tesebbus ettilerse de Turk askerlerinin durumu fark ederek silah basi yapmasi sonrasinda baslayan muharebede 1 500 Venedik askeri oldu Dis kaleye dogru bes yerden lagim patlatilmasi ve iki koldan toprak surulmesiyle kale onundeki hendege ulasildiktan sonra 18 Ekim de kalenin tersane tarafindan iceriye giren serdengectiler 20 Ekim de hendekleri ele gecirdi Hendeklerin doldurulmasinin ardindan patlatilan lagimlarla dis kale surlari yikildi ve ayni gece taarruzla dis kale ele gecirildi Bu mucadelede Turk ordusu 1 000 Venedik garnizonu ise 5 000 asker kaybederken Komutan Cornaro da savas disi kaldi Ic kalenin fethi icin kazilan metrislere Rumeli ve askeri ile yeniceriler girdi Ilk olarak deniz tarafindan tahta kopruler kurularak buradaki tabyalarin ele gecirilmesi dusunulduyse de basarisiz olundu Kusatmacilar ardindan hisar duvarinin altindan bir lagim kazdilarsa o da sert bir kayaya denk geldiginden etkisiz kaldi Bu defa Satirbasi Mehmed Zeman Bey tarafindan hisar kapisinin yanindaki kulenin altina bir baska lagim kazildi ve Turk ordusu 14 Kasim da hucuma gecti Topcu atesiyle de ic kale duvarlari ve istihkamlar neredeyse tamamen yikildi Bu arada kaledeki garnizonda baslayan veba salgini Turk askerlerine de sicradi Daha fazla dayanamayacagini anlayan Venedikli komutan 15 Kasim aksami teslim bayragini cekti Teslim kosullarini gorusen Veli Kethuda ve Yeniceri Kethudasi Mustafa Agakale halkina bir vererek isteyenlerin mallariyla birlikte sehri terk edebileceklerini isteyenlerin ise Resmo da kalabileceklerini bildirdi 16 Kasim da Venedikli bir kaptan kalenin anahtarlarini Deli Huseyin Pasa ya tevdi etti ve yaklasik 700 kisilik muhafiz kitasi da Osmanli hizmetine girdi Ayrica buyuk miktarda agir cephane ile erzak da Osmanlilara terkedildi Kale komutani Luigi Minotto 18 Kasim da Kandiye yolunda vebadan oldu Kusatma sonrasi1717 de Osmanli idaresinde Resmo Osmanlilar Resmo kalesini ele gecirdikten sonra bir kiliseyi fethin sembolu olarak camiye cevirip Sultan Ibrahim Camii adini verdiler ve ilk Cuma namazini burada kildilar Caminin yakinlarina ise bir medrese ve bir hamam kalenin icine de yeni bir cami insa ettiler ve kusatma sirasinda hasar goren binalari onardilar 1667 yilinda Resmo yu da gezen Evliya Celebi sehir ve kale icin Dis kale dortgen seklinde olup hendeksizdir ve etrafindaki tabyalar da pek saglam degildir Dis kalenin uc kapisi vardir Bunlardan ikisi doguya acilan Tekke ve Seluniye kapilari digeri guneye acilan Buyukkapi dir Seluniye Kapisi ndan limana kadar kale duvarlari yoktur Fetihten sonra Osmanlilar denize kazik cakmak suretiyle bu bolgeye duvar insa etmislerdir Sehirde hepsi kiliseden cevrilme alti cami bulunmaktadir Sultan Ibrahim Camii ic kalede Valide Camii Tekke Kapisi nin ic yuzunde Veli Pasa Camii bu kapinin onunde mezarlik icinde Huseyin Pasa ve Ankebut Ahmed Pasa camileri carsi icerisinde yer almaktadir Ic kale deniz kiyisinda kayalik bir alan uzerine besgen seklinde ve tamamen tastan yapilmistir Kale duvarlarinin etrafinda dort buyuk tabya yer almaktadir Doguya acilan tek kapisi bulunan kalede elli ev mevcuttur kayitlarini tutmustur Fetih haberi ulastiktan sonra Istanbul da uc gun uc gece senlik ve donanma yapildi Serdar Deli Huseyin Pasa ise kislamak uzere orduyu da alarak Hanya ya dondu Hanya dan sonra Resmo nun da kaybina engel olamayan Venedik Basamirali Capello Venedik Senatosu tarafindan azledildi ve yerine Battista Grimani getirildi Venedik Donanmasi Ege Denizi ndeki harekatini surdurdu ve Hanya dan donen Osmanli Donanmasi yla carpistigi 27 Ocak 1647 de nde hem Venedikli Amiral Tomasso Morosini hem de Osmanli Kaptan i deryasi Koca Musa Pasa olduler Kaynakca Naval wars in the Levant 1559 1853 R C Anderson Princeton University Press 1952 s 126 129 1566 1683 Osmanli Tarihi Genelkurmay Baskanligi ATASE Yayinlari s 282 283 Osmanli Imparatorlugu Tarihi Johann Wilhelm Zinkeisen Istanbul 2011 c 4 s 537 Katip Celebi c 2 s 914 Osmanli Imparatorlugu Tarihi Johann Wilhelm Zinkeisen Istanbul 2011 c 4 s 538 Tevarih i Cezire i Girid Petersburg nushasi vr 5a Islam Ansiklopedisi Resmo maddesi Turk Diyanet Vakfi Istanbul 2007 c 34 s 585 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2022 Buyuk Osmanli Tarihi Joseph von Hammer c 5 s 394 Pecevi Tarihi Ibrahim Pecevi Haz Hamdi Simsek Istanbul 2005 s 116 Naval wars in the Levant 1559 1853 R C Anderson Princeton University Press 1952 s 130