Sekizinci Haçlı Seferi 1270 yılında Fransa Kralı IX. Louis'in başlattığı Haçlı seferidir.
Sekizinci Haçlı seferi | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Haçlı Seferleri | |||||||
Sekizinci Haçlı Seferi'nde Tunus Kuşatması | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Haçlılar | Müslümanlar | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
IX. Louis (ölü) Charles d'Anjou |
Bu haçlı seferine sıra numarası verilmesi tartışmalıdır. Bazı tarihçiler Mısır'da Dimyat'a yönelik Beşinci Haçlı Seferi'ni ve Kutsal Roma İmparatoru II. Friedrich'in Altıncı Haçlı Seferi'ni tek bir Haçlı seferi saymaktadırlar ve bu halde Sekizinci Haçlı Seferi İsmi Yedinci Haçlı Seferi olması gerekmektedir. Diğer bazı tarihçiler ise İngiltere veliahtı Prens Edward'in katılıp komuta ettiği Dokuzuncu Haçlı Seferi'nin Fransız Kralı IX. Louis'in Tunus'a yönelttiği Sekizinci Haçlı Seferi'nin bir kısmı olarak kabul ederler.
Arka plan Yakın Doğu'da durum
Yedinci Haçlı Seferi, 1248-1254 döneminde önce Filistin ve Mısır'a hücum edip başarısız kaldıktan sonra bu seferin en önemli komutanı olan Fransız Kralı IX. Louis Mısır'da fidye ödeyip esaretten kurtulunca tekrar Akka'ya dönmüş ve Nisan 1254'te ülkesine dönmek için Akka'dan ayrılmıştı.
Bu tarihten sonra o zaman kadar İran'da ve Kafkaslarda askeri hareket yapan Moğollar askeri hedeflerini değiştirmişlerdi. 1251-1259 döneminde Moğolistan'da Karakurum'da Büyük Han olarak hüküm süren (veya Mengü) Han'ın Cengiz Han'ın torunu olan Hülagu Han'a büyük bir Moğol ordusu vererek güneybatı Asya'daki kalan Müslüman devletlerini yıkıp Moğol hükümdarlığı altına almakla görevlendirmişti. Hülagu Han önce İran'da Moğollara bağlı olmayan bölgeleri, bu arada Luristan'ı ve Haşhaşiler'den Alamut Kalesini aldı. Sonra Irak'a geçti ve 1258'de Bağdat Kuşatması sonucunda Bağdat'ı eline geçirdi. Şehri yakıp yıktı ve şehir halkını katliama uğrattı. Son Bağdad Abbasiler halifesi Mustasım'i öldürtüp bu halifeliği sona erdirdi. Sıra birbirleriyle aralarında savaşmakta olan Suriye'deki küçük Eyyubiler emirlerine geldi. 1259'da Moğollar Halep Emirliği ve Şam Emirliği'ni ellerine geçirip Halep ve Şam şehirlerinde üslendiler. Sıra Mısır'a gelmişti. Ama 1259'da son önemli Moğol Büyük Hani olan Mongke Han Çin'de savaşmakta iken öldü. Moğol imparatorluğu efektif olarak dörde ayrıldı. Orta Asya ve batı Asya (bu arada İran ve Suriye) Hülagu Han'ın İran merkezli olarak kurmuş olduğu İlhanlılar etki alanı içine girdi.
1250'de Yedinci Haçlı Seferi Mısır'a hücumuna devam etmekte iken Mısır'da bulunan Eyyubiler devleti sona ermiş ve yerine Memluklu Devleti kurulmuştu ve bu devlet Yakın Doğu Müslümanlarının koruyucusu kisvesini takınmıştı. İlhanlı Moğollara karşı doğu Akdeniz'deki Hristiyan ve Frank Haçlı devletlerinin tutumunda da değişiklik olmuştu. Antakya Prensliği ve Sis (günümüzde Kozan merkezli Kilikya Ermeni Krallığı kralları 'un politikası ile Moğollarla yakın müttefiklik kurmuşlardı. Akka merkezli Kutsal Kudüs Krallığı ve Trablusşam merkezli Trablus Kontluğu işe İlhanlı Moğollara karşı Memluklularla müttefiklik yapmışlardı.
Memluklulara İlhanlı Moğolların teslim olup bir vasal devlet olma taleplerine karşı koydular. Moğollara karşı savaşarak direnmeye kara verdiler. Sonunda 3 Ekim 1260'ta komutanları Sultan Kutuz altında Memlüklüler, büyük bir Moğol ordusunu 'nde yenip Moğol ilerlemesine son verdiler. Memlüklüler yine Şam Emirliği ve Halep Emirliği'ni de ellerine geçirdiler. Böylece Frank Haçlılar devletleri tekrar müslüman Memlüklü devleti tarafından çevrildiler. Bu çok önemli savaşı kazanan Memlüklü Sultanı Sultan Kutuz çok geçmeden Emir Baybars tarafından öldürüldü ve Memluklu tahtına Sultan Baybars çıktı. Sultan Baybars tüm Haçlı Frank devletlerini Suriye ve Filistin'den atmaya kararlı idi.
Fransız Kralı IX. Louis Yakın Doğu'daki olayları çok yakından takip etmekte idi. Bu sırada Papa IV. Urbanus yakın doğuda bulunan Frank Haçlı devletlerinin bozuk finansal düzenlerini iyileştirmek için tüm Hristiyan Batı Avrupa'ya üç yıl süreyle bir özel hasat vergisi uygulamaya karar verdi. Bu vergi Avrupa halkı tarafından çok nefret edilir olmasına rağmen Fransız Kralı IX. Louis'in isteğiyle vergi süresi 3 yıldan 5 yıla uzatıldı. Tam bu sırada Avrupa’nın Moğollar tarafından istilası çok önemli tehdit konusu olmaya başladı ve 1237'den Cengiz Han'ın Rusya istilası süreci Cengiz Han'ın torunu olan Batu Han komutasında Altın Orda adı ile anılan Moğol ordularının Rusya'yı işgal etmesi ile devam etti ve sonra Moğollar Orta Avrupa ordularını yenerek Hristiyan Batı Avrupa'yı tehdit eder hale geldiler. Tüm Hristiyan Batı Avrupa bu Moğol Altın Orda tehlikesinden korkmaya başladı ve bu gayet korkulu dönemde hiçbir Batı Avrupalı papa veya hükümdar Doğu Akdeniz'e Haçlı seferine gidip Kudüs'ü kurtarma düşü görmez oldu.
Doğu Akdeniz bölgesinde ise Memlüklü Sultanı 1263'te Hristiyan Ermeni ve Frank Haçlı devletlerini elimine etme stratejisini uygulamaya koyuldu. Haçlı Frank devletleri ileri gelenleri birbirleri arasında krallık, naiplik ve vekilharçlık görevlerinin paylaşılması için çekişmeler içinde bulunmaktaydılar. 1246'da veraset yolu ile gelen Kıbrıs Krallığı hükümdarı, "Alis Champagneli" ölmüştü. Ama Alis'in verasetten hükümdarlığı kabul edildikten sonra hemen 1246'da Alis Champagneli öldü. Ama Kıbrıs Krallığı'nın efektif hükümdarlığı Alis Champagneli ölmeden hemen önce naip olan oğlu olan Kıbrıs Kralı I. Henry eline geçmişti. Annesinin ölümünden sonra I. Henry kendi adına Kıbrıs Kralı oldu. Kudüs Kralı tahtı veraseten Conrad'a geçti . O Onun 1254 ölümünden sonra veraset yoluyla Kudüs Kralı Conradin oldu; ama Conradin Kudüs'e gitmedi. Kıbrıs Kralı olan I. Henry Kudüs Krallığı için de taht naipliği yapmaya başladı. Fakat I. Henry Kıbrıs'ta yaşamayı tercih ettiği için Kudüs Krallığı başkenti Akka'da bu devletin günbegün idaresi "vekilharç (bailli)" unvanlı "John Yafalı" elinde idi. 1253'te Fransa Kralı IX. Louis Akka'ya geldiğinde I. Henry öldü. Kıbrıs Kralı olarak çocuk yaşında olan II. Hugues Kıbrıs kralı ilan edildi. Çocuk II. Hugues aynı zamanda hukuken Kudüs Krallığı naibi idi. Bu halde John Yafalı yine Akka'da "vekilharç" ve efektif idareci olarak kaldı. Kıbrıs'ta ve Kudüs'te ise küçük II. Hugues'ya naip olan, Hugues'un annesi "Plaisence Antakyalı" oldu. Akka vekilharcı olan John Yafalı yerine Akka vekilharcı olarak John Arsuflu göreve getirildi. 1258'de Akka'da "vekilharç (bailli)" "John Arsuflu" öldü. Fransız Kralı IX. Louis'in Akka temsilcisi olan Godfrei Serginesli Akka'da vekilharç oldu. Kıbrıs ve Kudüs'te çocuk kral II. Hugues'ya naip olan "Plaisence Antakyalı" idi. "Plaisence Antakyalı" 1261'de öldü ve Kıbrıs'a yeni taht naip olarak kuzeni "Hugeus Antakya-Lusihnanlı" geçirildi. Onun annesi "İsabella Kıbrıslı" Akka'da Kudus Krallığı naibi oldu. Akka "vekilharcı" görevi İsabella'nın kocası "Henry Antakyalı"'ya verildi. 1264'te "Isabella Antakyalı" öldü ve Akka'da Kudüs Krallığı naipliğine "Hugues Antakya-Lusignanlı" geçti. 1267'de daha yetişkinliğe erişmeyen çocuk kral II. Hugues öldü ve Kıbrıs Kralı "Hugh Antakya-Lusignanlı" oldu ve III. Hugues ismini aldı. 1268'de babasından veraset yolu ile Kudüs Kralı olan Conradin Sicilya'da idam edildi. Hohenstaufefen hanedanından tahta geçecek kimse kalmadığı için hanedan değişti. 1269'da III. Hugues yeni hanedan mensubu olarak Kudüs Kralı da oldu. Bu Kıbrıs Kralı, Kıbrıs Kral naipliği, Kudüs Kralı, Kudüs Kral naipliği ve Kudüs Krallığı Akka vekilharçlığı görevleri arasında değişmeler ve çekişmeler Haçlı devletlerinin politik ve askeri durumunu doğal olarak zayıflatmaktaydı.
Frank Haçlı devletlerinde yerleşmiş bulunan haçlı Frankların Memluklu Sultanı Baybars'ın muhtemel hücumuna karşı direnme güçleri gayet zayıftı. Franklar Hugues'ları bile kral olarak kabul etmeyerek kendi aralarında küçük hedeflerle mücadeleye 30 yıldır devam etmekteydiler. Baybars'ın hücumlarına karşı koymaya IX. Louis Filistin'e geldiği zaman başladılar. 1250-1254 döneminde Filistin'de bulunan IX. Louis kale duvarları yıkılmış olan şehirlerde gayet kabaca kaleleri yeniden yaptırdı ve mevcut duvarları onarlattı. Böylece Filistin'de yerleşmiş olan Frank Haçlılar Baybars'ın hücumlarına karşı direniş güçleri yavaş olsa da iyileşmeye başladı. Kudüs Kralı olan III. Hugues Akka'ya geldi ve şehri kuşatmaya direnmek için hazırlamaya başladı. Akka merkezli Kudüs Devleti meşru kralı önce Frank Kudüs Krallığı merkezi olan Akka kalesini kuşattı ama ele geçiremedi. Ama 1265'te Nasıra, Arsuf, Hayfa, , Yafa, Aşkelon ve Kayserya sahil şehirlerindeki kaleleri eline geçirip kaleleri yıktırıp, liman varsa doldurtup buraların sonradan tekrar bir savunma mevkii olarak kullanılamamasını sağladı. 1266'da Baybars İlhanlılara tabi olmayı kabul eden I. Hetuma karşı sefer açıp bu ülkeyi ve başkenti Sis'i (şimdiki Kozan) zaptetti. Haçlıların Antakya Prensliği ve Trablus Kontluğu tecrit edildi. 1268'da Antakya şehri kuşatıldı ve 8 Mayıs'ta şehir Baybars'a teslim oldu. Baybars şehrin kalesini yıktırıp şehrin savunmasına giren Hristiyan ahalinin çoğunu esir aldı. Bu şehre Baybars' hücum etmekte iken Antakya Prensi IV. Boemondo Antakya'da bulunmayıp Trablusşam'da bulunuyordu. .
Tunus'a Haçlı Seferi
Fransa Kralı IX. Louis'in erkek kardeşi Sicilya Kralı Charles d'Anjou'nun 1270 yılında Temmuz ayında Tunus'a saldırması ile başlamıştır. Savaş için hiç uygun olmayan bu mevsimde, yetersiz içme suyu nedeniyle ordunun birçoğu hasta oldu. Kardeşinin Afrika'ya ayak basmasından bir gün sonra Kral IX. Louis, ordusu içinde çıkan ya veba veya dizanteri salgını sonucu oldu. Diğer hastalıklar nedeniyle kuşatma 30 Ekimde Sultan ile yapılan bir anlaşma ile kaldırıldı.
Aragon Kralı'nın Oğullarının Filistin'e Haçlı Seferi
Müslümanları 1299'da Balear Adaları'ndan atması ve Valencia Kralığı arazisinden çıkartması zaferleri ile çok büyük gurur duyan Aragon Kralı Jacques, Eylül 1269'da iki gayrimeşru olan oğlu, Fernando Sanchez ve Pedro Fernandez, komutasında Aragonlu'lardan oluşan bir ordu ile Filistin'de Kutsal Ülkeye Haçlı seferine yolladı. Bu iki Aragonlu kral oğlu orduları ile Akka'ya çıkmışlardı ama oradan fazla ayrılma imkânı bulamamışlardı. Her ikisi de İspanya'da Haçlıların Müslümanlara karşı olan galibiyetlerinden dolayı kendilerini, ordularını ve dinlerini pek beğenmişlerdi. Doğu Akdeniz kıyılarında yaşayan Haçlıların durumunu ve Memluk Sultanı Baybars'ı kışkırtacak faaliyetlerde bulunmama gereğini hiç anlamamışlardı. Bu arazilerde yaşamış ve tecrübeli Tapınak Şövalyeleri ve Hospitalier Şövalyeleri'nin defalarca yaptıkları ikazlara hiç aldırış etmez görünmekte idiler. Akka'dan birkaç kere çıkış yapıp etraftaki müslüman ve Hristiyan tarım arazilerini talan etmişlerdi. Şövalyelerden oluşan kılavuzların gayet bilinçli tavsiye ve hareketleri ile Memlüklerin hazırladıkları pusulardan ancak kıl payı kurtulmuşlardı. Sonunda Aragon kralının gayrimeşru oğulları ve Aragonlu Haçlı ordusu fazla bir şey yapamadan Akka'dan ayrılıp İberik yarımadasına döndüler.
Fransa Kralı'nın Hazırlıkları
Fransa Kralı IX. Louis'nin yeni bir daha Haçlı Seferi'ni organize etmesi eskiden özellikle Yedinci Haçlı Seferi'ne katılmış olan pek çok sayıda eski Haçlı şövalye tarafından şiddetle tenkit edildi ve bunlar bu sefere katılmayı kabul etmediler. Bununla beraber bazı önemli Fransız soylulara bu sefere katılacaklarına ant içtiler. Bunlar arasında Kralın kardeşi, Sicilya Kralı Charles d'Anjou; kralın 'nde ölmüş olan kardeşinin oğlu ; ; Bretonya Dükü I. John; March Kontu XVII. Hugues de Lusignan; Soissons Kontu II. Jean; ve Chatillon Kontu III. Guy bulunmaktaydı.
Fransa limanlarından gemilere binen Haçlı kuvvetleri hedefin neresi olacağını bilmemekte idiler. 13 Temmuz 1270'da bu filo Sardinya'da demirlediği zaman bir toplantı yapan IX. Louis Haçlıların ilk hedefinin Tunus olduğunu açıkladı. Bundan sonra günümüze kadar tarihçiler niçin bu hedefin seçildiği ve kimin bunu tavsiye ettiği hakkında çok düşünceler ortaya koymuşlardır.
Tarihçilerin çoğu bunun nedeninin IX. Louis'e kardeşi ve Sicilya Kralı olan Charles d'Anjou'nun etkisidir. Charles d'Anjou Sicilya kralı olarak Sicilya'da Hohenstaufen Hanedanı idaresine son verip idaresi getirdiği için kendisine karşı, hatta düşman olup krallık tahtına meşru iddiaları olan Hohenstaufen Hanedanı destekleyicilerin Tunus'a kaçmaları ve Tunus Emiri'nin bunları iyi ağırlaması dolayısıyla Tunus'u bir vasal krallık haline getirmek istemesidir. Fakat bu açıklamanın bir büyük eksikliği Charles d'Anjou'nun Tunus'u himayeye almak istediğine dair hiçbir belgenin elimize geçmemiş olmasıdır. Buna karşılık günün kronik tarihçileri Charles d'Anjou'nun, 1261'de yeniden Konstanopolis'i ele geçiren Palaelogos hanedanı idaresi altında bulunan Bizans İmparatorluğu'na göz dikerek Konstantinopolis'e yeniden Katolik Hristiyan Latin Romanya İmparatorluğu getirmeye ve bu imparatorluk başına da kendisini geçmesini istediğini açıklayan belgeler bulunmaktadır. Eğer Charles d'Anjou Latin Romanya İmparatorluğu'nu yeniden kurmak istemekteyse, Haçlıların Tunus'a gitmesi kararını bir yanlış bulacağı aşikardır.
Haçlılarain Tunus'a çıkartma yapmaları kararına bir diğer neden ise bu kararı ile Fransa Kralı IX. Louis kardeşi Sicilya Kralı Charles d'Anjou'nun Haçlı ordusunu kullanıp Konstantinopolis'i eleine geçirmeye hedefine bu Tunus'a gitmenin bir önleme vesilesi olduğudur. Gerçekten de Mart 1270'da Charles d'Anjou bir gemiler filosu toplayıp ve asker topladığı ve askerı hazırlıkları, Bizans imparatoruna karşı ayaklanan Mora'da isyancılara İmparator'a karşı, bir destek sağlamak için yaptığı belgelenip bilinmektedir. Eğer bu destekte başarılı olursa Charles d'Anjou'nun Konstantinopolis'e yürüyerek Bizans devletini ele almayı düşündüğü de belgelenmiştir. Bütün bunları beğenmeyen Fransa Kralı IX. Louis Haçlılar ordusunu Tunus'a çıkartmakla kardeşi Charles d'Anjou'nun bu imparatorluk planlarını boşa çıkarttığı bazı tarihçilerle yapılmıştır. IX. Louis kardeşini bu maceradan vazgeçirmek için ona doğrudan doğruya başvurmamıştır. Çünkü o sıralarda Charles d'Anjou Sicilya'da kardeşinin bu seferde erzak olarak gerektirdiği yiyecek, büyükbaş hayvan ve zahire tedariki ve bunları Haçlı filosunun gelmesi beklenen Sardinya'daki Cagliari limanına nakil edilmesi ile uğraşmaktaydı ve doğrudan doğruya konuşmak Charles d'Anjou'yu rencide ederek onun bu erzak tedarikini durdurma imkân dahilinde idi.
IX. Louis Cagliarı'de filosunda bulunan Haçlılara bu Haçlı seferinin Tunus'a karşı olacağını Haçlılar ordusunu bu limanda bir arada topladıktan sonra toplantıda açıkladı. Bu Haçlı ordusunu askerlerini memnun etmek için de bu kararın Papa ve Katolik Kilisesi'nin ana idare heyeti olan Curia tarafından onaylandığını da bildirdi. Bu sefere çıkan Haçlı ordusu mensuplarına bu Haçlı seferine katılanlara da aynen Kudüs'e yapılan Haçlı seferleri gibi dünyevi günahlarının affedildiğine dair bir endüljans belgesi verileceğini vadetti.
O zaman çıkan haberlere ve kroniklerde bildirilen dedikodulara göre eğer büyük bir Hristiyan ordusu yanında bulunup Tunus halkının azabından kendini korurlarsa Tunus Emiri Müslümanlığı bırakıp Hristiyanlığa dönmeyi kabul edecekti. Eğer bu imkân dahilinde ise ve Tunus Hafsıdliler devleti Haçlılar eline geçebilecek ve Mısır'daki Memluklular devletine Tunus üzerinden karadan da bir Haçlı hücumu imkân dahiline girebilecekti. Eldeki belgelerden tam bu sırada Paris'e Tunus'tan bir elçinin geldiği bilinmektedir. Fakat bu elçi ile konuşmalar ve müzakereler hangi konularda olduğu hakkında belgeler hiçbir bilgi sağlamamaktadır.
Tunus'un seçilmesine diğer bir amil ise İran merkezli Moğol İlhanlılar hükümdarı olan Abaka Han'ın tutumu olduğu iddia edilmektedir. Abaka Han 1268'de Fransa Paris'e bir elçi gönderip Abaka Han'ın eşlerinden birinin babası olan Bizans İmparatoru VIII. Mihail, İlhanlılar ve batıdan gelen Haçlılar (özellikle Fransız Haçlılar) arasında, Mısır'da bulunan Memlüklüleri elemine etmek hedefli bir ittifak teklif etmişti. Ama bazı tarihçiler bu ittifakın uzaklıkların çok büyük olması nedeni ile ve Abaka Han'ın Altın Orda Devleti ile savaş girmesi dolayısıyla Moğolların bu tekliflerini takip edememelerinin öğrenilmesi ile Filistin'in Haçlılar hedefi seçilmemesine bir neden olduğunu da iddia etmektedirler.
Tunus Şehrinin Kuşatılması
15 Temmuz'da Cagliari'den ayrılan filo ile IX. Louis 18 Temmuz'da Tunus ayak bastı. Bu bir baskın halinde olmadı çünkü Haçlı Seferi'nin gelmekte olduğu haberi Tunus'a hızla erişmişti. Tunus kalesi iyice onarılmış ve bir kuşatmaya direnmek için yeterli erzak ve levazım kalede stok edilmişti. Tunus limanının girişini kontrol eden bir arazi parçası bulunmaktaydı ama bu araziye asker çıkartmak karaya çıkan askere içecek suyun tedariki imkânsız olduğu için pratik değildi. 21 Temmuz'da ovada buluna Kartaca şehrinin birkaç içecek su kuyusu Haçlıların eline geçti ve 24 Temmuz'da Haçlılar Kartaca şehrine hücum ettiler.
Fakat Tunus Emiri, bekleyişlerin aksine hareket ederek, bu hücuma uğrayınca hemen taraf değiştirmedi. Bunun yerine emir Mısır Memluklu'lerinden yardım ve destek talep etti. Memluklu Sultanı olan Baybars Haçlıların Mısır üzerine yöneleceklerini beklediği için ordusunu Nil Nehri deltasına herhangi bir Haçlılar çıkartmasına karşı hemen savunma yapabilmesi için hazırlık yapmakla uğraşmakta idi. Ancak bu hazırlıkların tamamlandığını ınandığı zaman Tunus'a bir askeri seferle yardım imkâni olduğunu düşünmekte idi. Haçlılar ordusunda bulunan Tapınak Şövalyeleri Baş Üstadı, kralın kardeşi ve Sicilya Kralı Charles d'Anjou'nun bu sefere iştirak edeceği haberini getirdi. Bunu üzerine IX. Louis Tunus'a daha güçlü bir ordu ile hücum etmenin daha uygun olacağını düşünerek kaleye hücumu bekletti. Müslümanlar Haçlıların kampına devamlı olarak baskın hücumları yapmakta idiler. Fakat IX. Louis Haçlı ordusunu bu hücumu yapıp kaçmakta olan Müslüman birliklerini kovalamalarını yasakladı ve kovalayan Haçlıların böylece Müslümanların bir tuzağına düşmelerini önledi. Hava gayet sıkıcı sıcaktı ve Haçlı askerlerin çadırlarda kalmaları dayanılmaz olmaktaydı. Ele geçirilen su kuyularından getirilen içecek sular temiz değildi ve içenlerde hastalık yapmaya başladı ve bu hastalık kampdaki Haçlı askerler arasında hızla yayılmaya başladı. Bazı günün kronik-tarih yazarları bu hastalığın veba salgını olduğunu yazmışlardır. Fakat büyük olasılıkla pis su içmekten geçen salgın hastalık dizanteri idi. 2 Ağustos'ta Kralın Dimyat'ta doğmuş olan oğlu (1250-1270) bu hastalığa yakalanıp hayatını kaybetti. Charles d'Anjou gemi ile gelip Tunus'a çıktıktan bir gün sonra da 26 Ağustos'ta Kral IX. Louis bu salgın hastalıktan vefat etti.
Fransa krallık tahtına geçen III. Philippe'in hiç komutanlık tecrübesi bulunmamaktaydı ve hem de o da sudan aldığı mikropla yatağa düşmüştü. Bu nedenle Haçlı ordusunun komutanlığın Charles d'Anjou üzerine aldı. 24 Eylül 'da yaptığı bir hücumla Müslümanların kampını eline geçirdi. Kral IX. Louis'nin kardeşi olan Charles d'Anjou Müslüman ordularının taktik ve stratejilerini gayet iyi bilmekte idi. 29 Ağustos'ta Charles d'Anjou filoya ait olan gemilerin ve diğer tüccar gemilerinin Tunus yakınlarında bulunan ve liman olarak görev yapabilecek bir sahilde toplanmalarını emretti. Bunu gören Tunuslu savaşçılar Haçlıların Tunus'tan ayrılma yapma hazırlıkları yaptıklarına kanaat getirdiler. Küçük birliklerle baskın yapma taktiğini bıraktılar ve Müslüman ordusunun, gemilere çıkmalarını bekledikleri Haçlılara tüm güçle taarruza geçebilmesi için ordu birliklerini konsantre edip birleştirdiler. Bunu fırsat bilen Sicilya Kralı Charles d'Anjou ve Kont II. Robert Artois ağır süvari olan şövalyelerle bu konstare olmuş Tunus ordusuna karşı bir ağır süvari taarruzuna geçtiler. Tunuslu piyade ordusunu büyük zaiyata uğratıp dağılıp çekilmesini sağladılar.
Kuşatmanın Kaldırılması ve seferin sonu
Haçlılar ordusunda da önemli kişiler salgın dizanteriden veya diğer hastalıklardan öldüler. Bunlar arasında papalık temsilcisi Raoul Gosparni; Eu Kontu Alfons de Brienne; Marche Kontu XII. Hugues Lusingaclı ve Anglome Kontu III. Mathie de Montmercy ; Mareşal Gautier de Namur ve Vekilharç Mathieu de Villebeon bulunmaktaydı.
Charles d'Anjou, Tunus kalesini almak için savaşmaktan hoşlanmamaktaydı. Tunus Emiri de zaten hasta idi ve savunma ordusu da bu salgın hastalıktan dolayı büyük zayiat görmüştü. Her iki taraf da barış müzakerelerine başlamaya hazırdı. Bu müzakereler 30 Ekim'de bir anlaşma ile sona erdi.
Tunus Emiri Sicilya Kralına 210.000 onz altın tazminat vermeyi kabul etti ve her yılda yıllik tazminat vermeyi kabul etti. Tunus'a Emir'in sarayına siğinmış olan "Guelfes" taraftarları Avrupalıları Tunus'tan atmayı kabul etti. Hristiyan tacirlerin Tunus'ta serbestçe ticaret yapmalarına izin vereceğini ilan etti. Tunus'ta hala bulunan Hristiyan kiliselerinde Hristiyan papazların serbestçe ve açıkça vaaz verip Hristiyanlık ayinleri yapmalarına izin verdi. Buna karşılık olarak Haçlılar ordusu Tunus topraklarından ayrılıp gideceklerdi.
10 Kasım 1270 İngiltere Krallık veliahtı olan Prens Edward İngiltere'den getirdiği Haçlılar ordusu ile gemilerle Tunus limanına geldi. Fakat eski Haçlı komutanı IX. Louis'in ölmüş olduğunu ve kalan ordunun Tunuslulara bir barış antlaşması yaptığını öğrenince ordusunu Tunus'a çıkartmadı. Doğrudan doğruya Filistin'e gidip başlamış olan Sekizinci Haçlı Seferi'ne oradan devam etmek üzere 11-14 Kasım'da Tunus'tan denize yeniden açıldı. Bu filo önce Sicilya'da limanına gitti. Orada babası İngiltere Kralı III. Henry'nin öldüğü ve kendinin I. Edward olarak İngiltere Kralı olduğu haberini aldı. İngiltere'de geride bıraktığı krallık naibi ve idarecilerini inancı olduğu için gemilerle Filistin'e gitmeye devam etmeye karar verdi. Fakat filo Trepani limandan ayrıldıktan sonra çok geçmeden şiddetli bir fırtınaya yakalandı. Bu fırtınadan filoya ait olan 40 gemi, mürettebatları ve taşıdıkları Haçlı askerlerle birlikte battılar ve kurtulan hemen hemen olmadı. Kral I. Edward ve İngiltere Haçlıları subayları Fransa'ya dönüp yeniden bir Haçlı Seferi hazırlığına başlamaya karar verdiler. Sekizinci Haçlı Seferi'nin Filistin'den devam etmesi ancak bir rüya oldu.
Sekizinci Haçlı Seferi'ne Ait Edebiyat
Kaynakça
- "Sekizinci Haçlı seferi" maddesi[](Fransızca)
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Sekizinci Haçlı Seferi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Richard, Jean (1983). "Saint Louis, roi d'une France féodale, soutien de la Terre sainte". Fayard. (Fransızca)
- Sivéry, =Gérard (2003). "Philippe III le Hardi". Fayard. ISBN . (Fransızca)
- Al-Maqrizi, (1997) Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk, Kahire:Dar al-kotob. (Arapça)
- Bohn, Henry G., (1969) The Road to Knowledge of the Return of Kings, Chronicles of the Crusades, AMS Press, (İngilizce)
- Richard, Jean, (1999) The Crusades, c.1071-c.1291, Cambridge University, (İngilizce)
- Beebe, Bruce, "The English Baronage and the Crusade of 1270", in Bulletin of the Institute of Historical Research Cilt xlviii (118), Kasim 1975, say.. 127–148.
- Throop, Palmer A. "Criticism of Papal Crusade Policy in Old French and Provençal." ,Cilt. 13, No. 4. (Oct., 1938), say. 379–412.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sekizinci Hacli Seferi 1270 yilinda Fransa Krali IX Louis in baslattigi Hacli seferidir Sekizinci Hacli seferiHacli SeferleriSekizinci Hacli Seferi nde Tunus KusatmasiTarih1270BolgeTunusSonucIX Louis in olumu Tunus un Avrupa ile ticarete acilmasiTaraflarHaclilar Fransa Kralligi AnjouMuslumanlar HafsilerKomutanlar ve liderlerIX Louis olu Charles d Anjou Bu hacli seferine sira numarasi verilmesi tartismalidir Bazi tarihciler Misir da Dimyat a yonelik Besinci Hacli Seferi ni ve Kutsal Roma Imparatoru II Friedrich in Altinci Hacli Seferi ni tek bir Hacli seferi saymaktadirlar ve bu halde Sekizinci Hacli Seferi Ismi Yedinci Hacli Seferi olmasi gerekmektedir Diger bazi tarihciler ise Ingiltere veliahti Prens Edward in katilip komuta ettigi Dokuzuncu Hacli Seferi nin Fransiz Krali IX Louis in Tunus a yonelttigi Sekizinci Hacli Seferi nin bir kismi olarak kabul ederler Arka plan Yakin Dogu da durumYedinci Hacli Seferi 1248 1254 doneminde once Filistin ve Misir a hucum edip basarisiz kaldiktan sonra bu seferin en onemli komutani olan Fransiz Krali IX Louis Misir da fidye odeyip esaretten kurtulunca tekrar Akka ya donmus ve Nisan 1254 te ulkesine donmek icin Akka dan ayrilmisti Bu tarihten sonra o zaman kadar Iran da ve Kafkaslarda askeri hareket yapan Mogollar askeri hedeflerini degistirmislerdi 1251 1259 doneminde Mogolistan da Karakurum da Buyuk Han olarak hukum suren veya Mengu Han in Cengiz Han in torunu olan Hulagu Han a buyuk bir Mogol ordusu vererek guneybati Asya daki kalan Musluman devletlerini yikip Mogol hukumdarligi altina almakla gorevlendirmisti Hulagu Han once Iran da Mogollara bagli olmayan bolgeleri bu arada Luristan i ve Hashasiler den Alamut Kalesini aldi Sonra Irak a gecti ve 1258 de Bagdat Kusatmasi sonucunda Bagdat i eline gecirdi Sehri yakip yikti ve sehir halkini katliama ugratti Son Bagdad Abbasiler halifesi Mustasim i oldurtup bu halifeligi sona erdirdi Sira birbirleriyle aralarinda savasmakta olan Suriye deki kucuk Eyyubiler emirlerine geldi 1259 da Mogollar Halep Emirligi ve Sam Emirligi ni ellerine gecirip Halep ve Sam sehirlerinde uslendiler Sira Misir a gelmisti Ama 1259 da son onemli Mogol Buyuk Hani olan Mongke Han Cin de savasmakta iken oldu Mogol imparatorlugu efektif olarak dorde ayrildi Orta Asya ve bati Asya bu arada Iran ve Suriye Hulagu Han in Iran merkezli olarak kurmus oldugu Ilhanlilar etki alani icine girdi 1250 de Yedinci Hacli Seferi Misir a hucumuna devam etmekte iken Misir da bulunan Eyyubiler devleti sona ermis ve yerine Memluklu Devleti kurulmustu ve bu devlet Yakin Dogu Muslumanlarinin koruyucusu kisvesini takinmisti Ilhanli Mogollara karsi dogu Akdeniz deki Hristiyan ve Frank Hacli devletlerinin tutumunda da degisiklik olmustu Antakya Prensligi ve Sis gunumuzde Kozan merkezli Kilikya Ermeni Kralligi krallari un politikasi ile Mogollarla yakin muttefiklik kurmuslardi Akka merkezli Kutsal Kudus Kralligi ve Trablussam merkezli Trablus Kontlugu ise Ilhanli Mogollara karsi Memluklularla muttefiklik yapmislardi Memluklulara Ilhanli Mogollarin teslim olup bir vasal devlet olma taleplerine karsi koydular Mogollara karsi savasarak direnmeye kara verdiler Sonunda 3 Ekim 1260 ta komutanlari Sultan Kutuz altinda Memlukluler buyuk bir Mogol ordusunu nde yenip Mogol ilerlemesine son verdiler Memlukluler yine Sam Emirligi ve Halep Emirligi ni de ellerine gecirdiler Boylece Frank Haclilar devletleri tekrar musluman Memluklu devleti tarafindan cevrildiler Bu cok onemli savasi kazanan Memluklu Sultani Sultan Kutuz cok gecmeden Emir Baybars tarafindan olduruldu ve Memluklu tahtina Sultan Baybars cikti Sultan Baybars tum Hacli Frank devletlerini Suriye ve Filistin den atmaya kararli idi Fransiz Krali IX Louis Yakin Dogu daki olaylari cok yakindan takip etmekte idi Bu sirada Papa IV Urbanus yakin doguda bulunan Frank Hacli devletlerinin bozuk finansal duzenlerini iyilestirmek icin tum Hristiyan Bati Avrupa ya uc yil sureyle bir ozel hasat vergisi uygulamaya karar verdi Bu vergi Avrupa halki tarafindan cok nefret edilir olmasina ragmen Fransiz Krali IX Louis in istegiyle vergi suresi 3 yildan 5 yila uzatildi Tam bu sirada Avrupa nin Mogollar tarafindan istilasi cok onemli tehdit konusu olmaya basladi ve 1237 den Cengiz Han in Rusya istilasi sureci Cengiz Han in torunu olan Batu Han komutasinda Altin Orda adi ile anilan Mogol ordularinin Rusya yi isgal etmesi ile devam etti ve sonra Mogollar Orta Avrupa ordularini yenerek Hristiyan Bati Avrupa yi tehdit eder hale geldiler Tum Hristiyan Bati Avrupa bu Mogol Altin Orda tehlikesinden korkmaya basladi ve bu gayet korkulu donemde hicbir Bati Avrupali papa veya hukumdar Dogu Akdeniz e Hacli seferine gidip Kudus u kurtarma dusu gormez oldu Dogu Akdeniz bolgesinde ise Memluklu Sultani 1263 te Hristiyan Ermeni ve Frank Hacli devletlerini elimine etme stratejisini uygulamaya koyuldu Hacli Frank devletleri ileri gelenleri birbirleri arasinda krallik naiplik ve vekilharclik gorevlerinin paylasilmasi icin cekismeler icinde bulunmaktaydilar 1246 da veraset yolu ile gelen Kibris Kralligi hukumdari Alis Champagneli olmustu Ama Alis in verasetten hukumdarligi kabul edildikten sonra hemen 1246 da Alis Champagneli oldu Ama Kibris Kralligi nin efektif hukumdarligi Alis Champagneli olmeden hemen once naip olan oglu olan Kibris Krali I Henry eline gecmisti Annesinin olumunden sonra I Henry kendi adina Kibris Krali oldu Kudus Krali tahti veraseten Conrad a gecti O Onun 1254 olumunden sonra veraset yoluyla Kudus Krali Conradin oldu ama Conradin Kudus e gitmedi Kibris Krali olan I Henry Kudus Kralligi icin de taht naipligi yapmaya basladi Fakat I Henry Kibris ta yasamayi tercih ettigi icin Kudus Kralligi baskenti Akka da bu devletin gunbegun idaresi vekilharc bailli unvanli John Yafali elinde idi 1253 te Fransa Krali IX Louis Akka ya geldiginde I Henry oldu Kibris Krali olarak cocuk yasinda olan II Hugues Kibris krali ilan edildi Cocuk II Hugues ayni zamanda hukuken Kudus Kralligi naibi idi Bu halde John Yafali yine Akka da vekilharc ve efektif idareci olarak kaldi Kibris ta ve Kudus te ise kucuk II Hugues ya naip olan Hugues un annesi Plaisence Antakyali oldu Akka vekilharci olan John Yafali yerine Akka vekilharci olarak John Arsuflu goreve getirildi 1258 de Akka da vekilharc bailli John Arsuflu oldu Fransiz Krali IX Louis in Akka temsilcisi olan Godfrei Serginesli Akka da vekilharc oldu Kibris ve Kudus te cocuk kral II Hugues ya naip olan Plaisence Antakyali idi Plaisence Antakyali 1261 de oldu ve Kibris a yeni taht naip olarak kuzeni Hugeus Antakya Lusihnanli gecirildi Onun annesi Isabella Kibrisli Akka da Kudus Kralligi naibi oldu Akka vekilharci gorevi Isabella nin kocasi Henry Antakyali ya verildi 1264 te Isabella Antakyali oldu ve Akka da Kudus Kralligi naipligine Hugues Antakya Lusignanli gecti 1267 de daha yetiskinlige erismeyen cocuk kral II Hugues oldu ve Kibris Krali Hugh Antakya Lusignanli oldu ve III Hugues ismini aldi 1268 de babasindan veraset yolu ile Kudus Krali olan Conradin Sicilya da idam edildi Hohenstaufefen hanedanindan tahta gececek kimse kalmadigi icin hanedan degisti 1269 da III Hugues yeni hanedan mensubu olarak Kudus Krali da oldu Bu Kibris Krali Kibris Kral naipligi Kudus Krali Kudus Kral naipligi ve Kudus Kralligi Akka vekilharcligi gorevleri arasinda degismeler ve cekismeler Hacli devletlerinin politik ve askeri durumunu dogal olarak zayiflatmaktaydi Frank Hacli devletlerinde yerlesmis bulunan hacli Franklarin Memluklu Sultani Baybars in muhtemel hucumuna karsi direnme gucleri gayet zayifti Franklar Hugues lari bile kral olarak kabul etmeyerek kendi aralarinda kucuk hedeflerle mucadeleye 30 yildir devam etmekteydiler Baybars in hucumlarina karsi koymaya IX Louis Filistin e geldigi zaman basladilar 1250 1254 doneminde Filistin de bulunan IX Louis kale duvarlari yikilmis olan sehirlerde gayet kabaca kaleleri yeniden yaptirdi ve mevcut duvarlari onarlatti Boylece Filistin de yerlesmis olan Frank Haclilar Baybars in hucumlarina karsi direnis gucleri yavas olsa da iyilesmeye basladi Kudus Krali olan III Hugues Akka ya geldi ve sehri kusatmaya direnmek icin hazirlamaya basladi Akka merkezli Kudus Devleti mesru krali once Frank Kudus Kralligi merkezi olan Akka kalesini kusatti ama ele geciremedi Ama 1265 te Nasira Arsuf Hayfa Yafa Askelon ve Kayserya sahil sehirlerindeki kaleleri eline gecirip kaleleri yiktirip liman varsa doldurtup buralarin sonradan tekrar bir savunma mevkii olarak kullanilamamasini sagladi 1266 da Baybars Ilhanlilara tabi olmayi kabul eden I Hetuma karsi sefer acip bu ulkeyi ve baskenti Sis i simdiki Kozan zaptetti Haclilarin Antakya Prensligi ve Trablus Kontlugu tecrit edildi 1268 da Antakya sehri kusatildi ve 8 Mayis ta sehir Baybars a teslim oldu Baybars sehrin kalesini yiktirip sehrin savunmasina giren Hristiyan ahalinin cogunu esir aldi Bu sehre Baybars hucum etmekte iken Antakya Prensi IV Boemondo Antakya da bulunmayip Trablussam da bulunuyordu Tunus a Hacli SeferiSekizinci Hacli Seferi nde Hacli ordusu guzergahi Fransa Krali IX Louis in erkek kardesi Sicilya Krali Charles d Anjou nun 1270 yilinda Temmuz ayinda Tunus a saldirmasi ile baslamistir Savas icin hic uygun olmayan bu mevsimde yetersiz icme suyu nedeniyle ordunun bircogu hasta oldu Kardesinin Afrika ya ayak basmasindan bir gun sonra Kral IX Louis ordusu icinde cikan ya veba veya dizanteri salgini sonucu oldu Diger hastaliklar nedeniyle kusatma 30 Ekimde Sultan ile yapilan bir anlasma ile kaldirildi Aragon Krali nin Ogullarinin Filistin e Hacli Seferi Muslumanlari 1299 da Balear Adalari ndan atmasi ve Valencia Kraligi arazisinden cikartmasi zaferleri ile cok buyuk gurur duyan Aragon Krali Jacques Eylul 1269 da iki gayrimesru olan oglu Fernando Sanchez ve Pedro Fernandez komutasinda Aragonlu lardan olusan bir ordu ile Filistin de Kutsal Ulkeye Hacli seferine yolladi Bu iki Aragonlu kral oglu ordulari ile Akka ya cikmislardi ama oradan fazla ayrilma imkani bulamamislardi Her ikisi de Ispanya da Haclilarin Muslumanlara karsi olan galibiyetlerinden dolayi kendilerini ordularini ve dinlerini pek begenmislerdi Dogu Akdeniz kiyilarinda yasayan Haclilarin durumunu ve Memluk Sultani Baybars i kiskirtacak faaliyetlerde bulunmama geregini hic anlamamislardi Bu arazilerde yasamis ve tecrubeli Tapinak Sovalyeleri ve Hospitalier Sovalyeleri nin defalarca yaptiklari ikazlara hic aldiris etmez gorunmekte idiler Akka dan birkac kere cikis yapip etraftaki musluman ve Hristiyan tarim arazilerini talan etmislerdi Sovalyelerden olusan kilavuzlarin gayet bilincli tavsiye ve hareketleri ile Memluklerin hazirladiklari pusulardan ancak kil payi kurtulmuslardi Sonunda Aragon kralinin gayrimesru ogullari ve Aragonlu Hacli ordusu fazla bir sey yapamadan Akka dan ayrilip Iberik yarimadasina donduler Fransa Krali nin Hazirliklari Fransa Krali IX Louis Ressam Emile Signol 1804 1892 Fransa Krali IX Louis nin yeni bir daha Hacli Seferi ni organize etmesi eskiden ozellikle Yedinci Hacli Seferi ne katilmis olan pek cok sayida eski Hacli sovalye tarafindan siddetle tenkit edildi ve bunlar bu sefere katilmayi kabul etmediler Bununla beraber bazi onemli Fransiz soylulara bu sefere katilacaklarina ant ictiler Bunlar arasinda Kralin kardesi Sicilya Krali Charles d Anjou kralin nde olmus olan kardesinin oglu Bretonya Duku I John March Kontu XVII Hugues de Lusignan Soissons Kontu II Jean ve Chatillon Kontu III Guy bulunmaktaydi Fransa limanlarindan gemilere binen Hacli kuvvetleri hedefin neresi olacagini bilmemekte idiler 13 Temmuz 1270 da bu filo Sardinya da demirledigi zaman bir toplanti yapan IX Louis Haclilarin ilk hedefinin Tunus oldugunu acikladi Bundan sonra gunumuze kadar tarihciler nicin bu hedefin secildigi ve kimin bunu tavsiye ettigi hakkinda cok dusunceler ortaya koymuslardir Tarihcilerin cogu bunun nedeninin IX Louis e kardesi ve Sicilya Krali olan Charles d Anjou nun etkisidir Charles d Anjou Sicilya krali olarak Sicilya da Hohenstaufen Hanedani idaresine son verip idaresi getirdigi icin kendisine karsi hatta dusman olup krallik tahtina mesru iddialari olan Hohenstaufen Hanedani destekleyicilerin Tunus a kacmalari ve Tunus Emiri nin bunlari iyi agirlamasi dolayisiyla Tunus u bir vasal krallik haline getirmek istemesidir Fakat bu aciklamanin bir buyuk eksikligi Charles d Anjou nun Tunus u himayeye almak istedigine dair hicbir belgenin elimize gecmemis olmasidir Buna karsilik gunun kronik tarihcileri Charles d Anjou nun 1261 de yeniden Konstanopolis i ele geciren Palaelogos hanedani idaresi altinda bulunan Bizans Imparatorlugu na goz dikerek Konstantinopolis e yeniden Katolik Hristiyan Latin Romanya Imparatorlugu getirmeye ve bu imparatorluk basina da kendisini gecmesini istedigini aciklayan belgeler bulunmaktadir Eger Charles d Anjou Latin Romanya Imparatorlugu nu yeniden kurmak istemekteyse Haclilarin Tunus a gitmesi kararini bir yanlis bulacagi asikardir Haclilarain Tunus a cikartma yapmalari kararina bir diger neden ise bu karari ile Fransa Krali IX Louis kardesi Sicilya Krali Charles d Anjou nun Hacli ordusunu kullanip Konstantinopolis i eleine gecirmeye hedefine bu Tunus a gitmenin bir onleme vesilesi oldugudur Gercekten de Mart 1270 da Charles d Anjou bir gemiler filosu toplayip ve asker topladigi ve askeri hazirliklari Bizans imparatoruna karsi ayaklanan Mora da isyancilara Imparator a karsi bir destek saglamak icin yaptigi belgelenip bilinmektedir Eger bu destekte basarili olursa Charles d Anjou nun Konstantinopolis e yuruyerek Bizans devletini ele almayi dusundugu de belgelenmistir Butun bunlari begenmeyen Fransa Krali IX Louis Haclilar ordusunu Tunus a cikartmakla kardesi Charles d Anjou nun bu imparatorluk planlarini bosa cikarttigi bazi tarihcilerle yapilmistir IX Louis kardesini bu maceradan vazgecirmek icin ona dogrudan dogruya basvurmamistir Cunku o siralarda Charles d Anjou Sicilya da kardesinin bu seferde erzak olarak gerektirdigi yiyecek buyukbas hayvan ve zahire tedariki ve bunlari Hacli filosunun gelmesi beklenen Sardinya daki Cagliari limanina nakil edilmesi ile ugrasmaktaydi ve dogrudan dogruya konusmak Charles d Anjou yu rencide ederek onun bu erzak tedarikini durdurma imkan dahilinde idi IX Louis Cagliari de filosunda bulunan Haclilara bu Hacli seferinin Tunus a karsi olacagini Haclilar ordusunu bu limanda bir arada topladiktan sonra toplantida acikladi Bu Hacli ordusunu askerlerini memnun etmek icin de bu kararin Papa ve Katolik Kilisesi nin ana idare heyeti olan Curia tarafindan onaylandigini da bildirdi Bu sefere cikan Hacli ordusu mensuplarina bu Hacli seferine katilanlara da aynen Kudus e yapilan Hacli seferleri gibi dunyevi gunahlarinin affedildigine dair bir enduljans belgesi verilecegini vadetti O zaman cikan haberlere ve kroniklerde bildirilen dedikodulara gore eger buyuk bir Hristiyan ordusu yaninda bulunup Tunus halkinin azabindan kendini korurlarsa Tunus Emiri Muslumanligi birakip Hristiyanliga donmeyi kabul edecekti Eger bu imkan dahilinde ise ve Tunus Hafsidliler devleti Haclilar eline gecebilecek ve Misir daki Memluklular devletine Tunus uzerinden karadan da bir Hacli hucumu imkan dahiline girebilecekti Eldeki belgelerden tam bu sirada Paris e Tunus tan bir elcinin geldigi bilinmektedir Fakat bu elci ile konusmalar ve muzakereler hangi konularda oldugu hakkinda belgeler hicbir bilgi saglamamaktadir Tunus un secilmesine diger bir amil ise Iran merkezli Mogol Ilhanlilar hukumdari olan Abaka Han in tutumu oldugu iddia edilmektedir Abaka Han 1268 de Fransa Paris e bir elci gonderip Abaka Han in eslerinden birinin babasi olan Bizans Imparatoru VIII Mihail Ilhanlilar ve batidan gelen Haclilar ozellikle Fransiz Haclilar arasinda Misir da bulunan Memlukluleri elemine etmek hedefli bir ittifak teklif etmisti Ama bazi tarihciler bu ittifakin uzakliklarin cok buyuk olmasi nedeni ile ve Abaka Han in Altin Orda Devleti ile savas girmesi dolayisiyla Mogollarin bu tekliflerini takip edememelerinin ogrenilmesi ile Filistin in Haclilar hedefi secilmemesine bir neden oldugunu da iddia etmektedirler Tunus Sehrinin Kusatilmasi Tunus sehrinin kusatilmasi ve Fransiz Krali IX Louis in olumu Kaynak Jean Fouquet Grandes Chroniques de France 15 Temmuz da Cagliari den ayrilan filo ile IX Louis 18 Temmuz da Tunus ayak basti Bu bir baskin halinde olmadi cunku Hacli Seferi nin gelmekte oldugu haberi Tunus a hizla erismisti Tunus kalesi iyice onarilmis ve bir kusatmaya direnmek icin yeterli erzak ve levazim kalede stok edilmisti Tunus limaninin girisini kontrol eden bir arazi parcasi bulunmaktaydi ama bu araziye asker cikartmak karaya cikan askere icecek suyun tedariki imkansiz oldugu icin pratik degildi 21 Temmuz da ovada buluna Kartaca sehrinin birkac icecek su kuyusu Haclilarin eline gecti ve 24 Temmuz da Haclilar Kartaca sehrine hucum ettiler Fakat Tunus Emiri bekleyislerin aksine hareket ederek bu hucuma ugrayinca hemen taraf degistirmedi Bunun yerine emir Misir Memluklu lerinden yardim ve destek talep etti Memluklu Sultani olan Baybars Haclilarin Misir uzerine yoneleceklerini bekledigi icin ordusunu Nil Nehri deltasina herhangi bir Haclilar cikartmasina karsi hemen savunma yapabilmesi icin hazirlik yapmakla ugrasmakta idi Ancak bu hazirliklarin tamamlandigini inandigi zaman Tunus a bir askeri seferle yardim imkani oldugunu dusunmekte idi Haclilar ordusunda bulunan Tapinak Sovalyeleri Bas Ustadi kralin kardesi ve Sicilya Krali Charles d Anjou nun bu sefere istirak edecegi haberini getirdi Bunu uzerine IX Louis Tunus a daha guclu bir ordu ile hucum etmenin daha uygun olacagini dusunerek kaleye hucumu bekletti Muslumanlar Haclilarin kampina devamli olarak baskin hucumlari yapmakta idiler Fakat IX Louis Hacli ordusunu bu hucumu yapip kacmakta olan Musluman birliklerini kovalamalarini yasakladi ve kovalayan Haclilarin boylece Muslumanlarin bir tuzagina dusmelerini onledi Hava gayet sikici sicakti ve Hacli askerlerin cadirlarda kalmalari dayanilmaz olmaktaydi Ele gecirilen su kuyularindan getirilen icecek sular temiz degildi ve icenlerde hastalik yapmaya basladi ve bu hastalik kampdaki Hacli askerler arasinda hizla yayilmaya basladi Bazi gunun kronik tarih yazarlari bu hastaligin veba salgini oldugunu yazmislardir Fakat buyuk olasilikla pis su icmekten gecen salgin hastalik dizanteri idi 2 Agustos ta Kralin Dimyat ta dogmus olan oglu 1250 1270 bu hastaliga yakalanip hayatini kaybetti Charles d Anjou gemi ile gelip Tunus a ciktiktan bir gun sonra da 26 Agustos ta Kral IX Louis bu salgin hastaliktan vefat etti Fransa krallik tahtina gecen III Philippe in hic komutanlik tecrubesi bulunmamaktaydi ve hem de o da sudan aldigi mikropla yataga dusmustu Bu nedenle Hacli ordusunun komutanligin Charles d Anjou uzerine aldi 24 Eylul da yaptigi bir hucumla Muslumanlarin kampini eline gecirdi Kral IX Louis nin kardesi olan Charles d Anjou Musluman ordularinin taktik ve stratejilerini gayet iyi bilmekte idi 29 Agustos ta Charles d Anjou filoya ait olan gemilerin ve diger tuccar gemilerinin Tunus yakinlarinda bulunan ve liman olarak gorev yapabilecek bir sahilde toplanmalarini emretti Bunu goren Tunuslu savascilar Haclilarin Tunus tan ayrilma yapma hazirliklari yaptiklarina kanaat getirdiler Kucuk birliklerle baskin yapma taktigini biraktilar ve Musluman ordusunun gemilere cikmalarini bekledikleri Haclilara tum gucle taarruza gecebilmesi icin ordu birliklerini konsantre edip birlestirdiler Bunu firsat bilen Sicilya Krali Charles d Anjou ve Kont II Robert Artois agir suvari olan sovalyelerle bu konstare olmus Tunus ordusuna karsi bir agir suvari taarruzuna gectiler Tunuslu piyade ordusunu buyuk zaiyata ugratip dagilip cekilmesini sagladilar Kusatmanin Kaldirilmasi ve seferin sonu Haclilar ordusunda da onemli kisiler salgin dizanteriden veya diger hastaliklardan olduler Bunlar arasinda papalik temsilcisi Raoul Gosparni Eu Kontu Alfons de Brienne Marche Kontu XII Hugues Lusingacli ve Anglome Kontu III Mathie de Montmercy Maresal Gautier de Namur ve Vekilharc Mathieu de Villebeon bulunmaktaydi Charles d Anjou Tunus kalesini almak icin savasmaktan hoslanmamaktaydi Tunus Emiri de zaten hasta idi ve savunma ordusu da bu salgin hastaliktan dolayi buyuk zayiat gormustu Her iki taraf da baris muzakerelerine baslamaya hazirdi Bu muzakereler 30 Ekim de bir anlasma ile sona erdi Tunus Emiri Sicilya Kralina 210 000 onz altin tazminat vermeyi kabul etti ve her yilda yillik tazminat vermeyi kabul etti Tunus a Emir in sarayina siginmis olan Guelfes taraftarlari Avrupalilari Tunus tan atmayi kabul etti Hristiyan tacirlerin Tunus ta serbestce ticaret yapmalarina izin verecegini ilan etti Tunus ta hala bulunan Hristiyan kiliselerinde Hristiyan papazlarin serbestce ve acikca vaaz verip Hristiyanlik ayinleri yapmalarina izin verdi Buna karsilik olarak Haclilar ordusu Tunus topraklarindan ayrilip gideceklerdi 10 Kasim 1270 Ingiltere Krallik veliahti olan Prens Edward Ingiltere den getirdigi Haclilar ordusu ile gemilerle Tunus limanina geldi Fakat eski Hacli komutani IX Louis in olmus oldugunu ve kalan ordunun Tunuslulara bir baris antlasmasi yaptigini ogrenince ordusunu Tunus a cikartmadi Dogrudan dogruya Filistin e gidip baslamis olan Sekizinci Hacli Seferi ne oradan devam etmek uzere 11 14 Kasim da Tunus tan denize yeniden acildi Bu filo once Sicilya da limanina gitti Orada babasi Ingiltere Krali III Henry nin oldugu ve kendinin I Edward olarak Ingiltere Krali oldugu haberini aldi Ingiltere de geride biraktigi krallik naibi ve idarecilerini inanci oldugu icin gemilerle Filistin e gitmeye devam etmeye karar verdi Fakat filo Trepani limandan ayrildiktan sonra cok gecmeden siddetli bir firtinaya yakalandi Bu firtinadan filoya ait olan 40 gemi murettebatlari ve tasidiklari Hacli askerlerle birlikte battilar ve kurtulan hemen hemen olmadi Kral I Edward ve Ingiltere Haclilari subaylari Fransa ya donup yeniden bir Hacli Seferi hazirligina baslamaya karar verdiler Sekizinci Hacli Seferi nin Filistin den devam etmesi ancak bir ruya oldu Sekizinci Hacli Seferi ne Ait EdebiyatKaynakca Grousset Rene 1934 Histoire des croisades et du royaume franc de Jerusalem III 1188 1291 L anarchie franque Paris Perrin 1934 yeni baski 2006 s 664 665 Grouset s 646 647 Sivery 2003 s 45 46 Sekizinci Hacli seferi maddesi olu kirik baglanti Fransizca Dis baglantilarWikimedia Commons ta Sekizinci Hacli Seferi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Richard Jean 1983 Saint Louis roi d une France feodale soutien de la Terre sainte Fayard Eksik ya da bos url yardim Fransizca Sivery Gerard 2003 Philippe III le Hardi Fayard ISBN 2 213 61486 5 Eksik ya da bos url yardim Fransizca Al Maqrizi 1997 Al Selouk Leme refatt Dewall al Melouk Kahire Dar al kotob Arapca Bohn Henry G 1969 The Road to Knowledge of the Return of Kings Chronicles of the Crusades AMS Press Ingilizce Richard Jean 1999 The Crusades c 1071 c 1291 Cambridge University ISBN 0521625661 Ingilizce Beebe Bruce The English Baronage and the Crusade of 1270 in Bulletin of the Institute of Historical Research Cilt xlviii 118 Kasim 1975 say 127 148 Throop Palmer A Criticism of Papal Crusade Policy in Old French and Provencal Cilt 13 No 4 Oct 1938 say 379 412