İbrahim Ağa, Fransa'nın 1830'da Cezayir'i işgali sırasında Cezayir kuvvetlerinin komutanı olan Cezayirli bir soyluydu. Aynı zamanda Cezayir Beylerbeyliği'nin son dayısı Hüseyin bin Hüseyin'in damatıydı.
İbrahim Ağa Arapça: دالي إبراهيم | |
---|---|
Bağlılığı | Cezayir Beylerbeyliği |
Branşı | Cezayir Beylerbeyliği Kara Kuvvetleri |
Rütbesi | -Cezayir Beylerbeyliği'nde ordu ve içişlerinden sorumlu bakan |
Çatışma/savaşları | Cezayir'in İşgali (1830) |
Ailesi | |
Eşi | Cezayir dayısı Hüseyin bin Hüseyin'in bilinmedik bir kızı. |
Erken Yılları
Bilinmeyen bir tarihte Hüseyin Dayı'nın kızıyla evlendi. Kendisinin etnik kökeni hakkında bir bilgi yoktur; kendisinin Cezayir yerlisi Arap mı, Kabiliyeli mi, Kuloğlu Türklerinden mi yoksa Osmanlı İmparatorluğu'nun başka yerlerinden gelen Türk kökenli biri mi olduğu bilinmemektedir. 1828'den kendisi Cezayir Beylerbeyliği'nde general rütbesinin karşılığı olan Ağa rütbesine terfi ettirildi.
Sidi Fredj
1830 yılında Fransa üç yıl süren bir deniz ablukası sonrasında Cezayir'i işgal etti. Hüseyin, İbrahim'i Konstantin, Titteri ve Oran Beyliklerinden ve Yeniçeri milislerinden oluşan kuvvetlerinin başkomutanı olarak atadı. Hüseyin'e Fransızların Cezayir'e inmesine izin vermesini, böylece "hiçbirinin anavatanlarına dönmeyeceğinden" emin olmasını tavsiye etti. Fransız donanmasının Sidi Fredj yakınlarında görüldüğünü duyunca orduyu organize etti ve kasabayı savunmaya girişti. Dayı ordusunu daha iyi hale getirmek için herhangi bir çaba sarf etmediğinden, ordunun kendisi berbat bir şekilde hazırlanmıştı. Savaş 14 Haziran'da başladı ve Cezayirliler Fransızlara 32 kayıp verdirdikten sonra geri çekildiler. Cezayirliler neredeyse hiç kayıp vermediler ancak 16 top ve iki havan parçası kaybettiler.
Satvali Muharebesi
Ertesi gün 15 haziranda geri çekilirken İbrahim en güzel kıyafetlerini giymişti. Çadırı görkemli bir şekilde dekore edilmişti ve saldırıya hazırdı. O sırada Fransızlar, eski teçhizatlarının büyük bir kısmı bir fırtınada ve Sidi Ferruç savaşında yok olduğu için ek teçhizatın gelmesini bekliyorlardı. Konstantin beyliği beyi Ahmed Bey bin Muhammed Şerif'in aksi bir strateji sunmasına karşın tarafını tutan kayınpederine kesin bir zafer vadeden İbrahim bey, kamplarına hızlı bir baskın düzenleyerek düşmanı şaşırtmak istiyordu. İbrahim'in kendisi de savaşın önemini biliyordu ama yine de sayılarını, teknolojilerini ve güçlerini hafife aldığı için yaklaşık 40.000 askerinden sadece 10.000'ini Fransız ordusuna saldırmak için kullandı. Ancak 18 Haziran'a gelindiğinde Fransızlar, Sefer Ordusu'nu oluşturan üç tümenden ikisini zaten karaya çıkarmıştı. Kısacası 10.000 kişiye karşı savunma yapacak kuvvetleri vardı. Cezayir saldırısı, karşı saldırıya geçen ve Cezayir toplarını, kamplarını ve Satvali kasabasını ele geçiren Fransız ordusu tarafından geri püskürtüldü. Süngülerle takip edilen Cezayirliler, büyük grupların ortaya çıktığı her yerde olağanüstü bir ustalıkla fırlatılan ve aralarında dehşet yaratan top mermileriyle bozguna uğratıldı. Cezayir bataryalarının isabetsiz atışları ise hiçbir etki yaratmadı; daha da usta topçular tarafından yönetilen bu bataryaların ateşi Fransız birliklerini sarsmadı. O andan itibaren Cezayirliler zayıflıklarının eski kötü silahlardan ve malzemelerden kaynaklandığını anlamışlardı. Ayrıca milis ve düzensiz birlik süvarilerden oluşan bir ordu karşısında deneyimli hat piyadelerinin olduğu birliklerle doğrudan meydan muharebesine tutuşmaları da bir başka sorundu. Kendilerini tehdit eden şoku beklemediler ve bunun yerine savunmayı bile düşünmeden geçtikleri kamplarına doğru aceleyle kaçtılar.
Hüseyin Dayı'nın Tepkisi
Bu korkunç yenilginin ilk haberi Cezayir şehri'nde duyulduğunda, öfkeli halk Cezayir Kasbahı'nın kapılarını kuşatarak dayının görevden alınmasını, öldürülmesini, işkence edilmesini ve İbrahim'in idam edilmesini talep etti. Aynı anda, Kazbahı çevreleyen küçük sokaklardan Fransız askerlerinin kelleleri, silahları ve üniformalarıyla yüklü çok sayıda yeniçeri, makhzen aşireti mensubu ve amazigh piyadesi, ganimetlerinin bedelini istemeye geldi. İbrahim Cezayir'e döndüğünde Dayı'nın sarayına götürüldü ve burada aralarında şu konuşma geçti:
"İyi mi?!- diye bağırdı Hüseyin, damadını gördüğü kadar uzaktan, öfkeden titreyen bir sesle- 'yenilmez' ağamız ne haber getirdi? Bize defalarca söz verdiği gibi onları denize dökmediyse, Fransızlar şüphesiz gemilerine geri dönmüşlerdir. Kasbah onların cesetlerini, hapishaneler de bütün mahkûmları içine alacak kadar geniş olacak mı?"'
Bu kanlı ironi karşısında dehşete düşen İbrahim sustu.
"Konuş! Konuş!"- dedi Hüseyin ona- Kutsal milislerimizin Generalissimosu olan damadımın bu kâfirler ordusundan utanç içinde kaçtığı doğru mu?""
"Ne yapmamı istiyordun?"- İbrahim sonunda bir gayretle cevap verdi- Üç kez bu lanetli Hıristiyanlara karşı öfkeyle koştum ve her zaman sadık kaldılar. Allah'a yemin olsun ki! Ya güçlü bir cin tarafından korunmalılar ya da birbirlerine bağlanmalılar."
Bu bahaneyle yatışmak şöyle dursun, deyin o zamana kadar yoğunlaşmış olan öfkesi korkunç hakaretlerle patlak verdi.
"Köpek, köle, korkak!- diye öfkeyle bağırdı, İbrahim'e doğru koştu ve yüzüne tükürdü- git, sarayımdan defol sefil! Eğer kızımın kocası olmasaydın, seni hemen ayağa kaldırırdım." Dehşete kapılan İbrahim saygıyla eğildi ve utancını gizlemek için Mağribi villasının dibine gitti; orada, dayının ruhu üzerinde her şeye gücü yeten karısının şefaatiyle elde ettiği lütfun farkına varmakta gecikmedi.
Sidi-Khalef
Hem onurunu hem de Cezayir'i kurtarmak için Sidi-Khalef'te son bir umutsuz savaş başlattı, ancak yenilgisinin ardından Hüseyin tarafından görevden alındı. Fakat Cezayir Beylerbeyliğini kurtarmak için artık çok geç kalınmıştı.
Kaynakça
- ^ Andrew Hussey (22 Nisan 2014). The French Intifada: The Long War Between France and Its Arabs. Farrar, Straus and Giroux. ss. 78-. ISBN .
- ^ J. F. Ade Ajayi (1 Ocak 1989). Africa in the Nineteenth Century Until the 1880s. UNESCO. ss. 500-. ISBN .
- ^ "Ottoman Uniforms - OTTOMAN ALGERIA ARMY AND NAVY". www.ottoman-uniforms.com (İngilizce). 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2020.
- ^ Sir Grenville Temple (1835). Excursions in the Mediterranean: Algiers and Tunis. Saunders and Otley, Conduit Street. ss. 33-.
- ^ Temple, Sir Grenville (1835). Excursions in the Mediterranean: Algiers and Tunis (İngilizce). Saunders and Otley, Conduit Street. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ Boyer, P. (1 Kasım 1985). "Agha". Encyclopédie berbère (Fransızca), 2. ss. 254-258. doi:10.4000/encyclopedieberbere.915. ISSN 1015-7344. 18 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ Berthezène, Pierre (1775-1847) Auteur du texte (1855). Souvenirs militaires de la République et de l'Empire. Tome 1 / par le Bon Berthezène,... ; publiés par son fils et dédiés à S. M. l'empereur Napoléon III (İngilizce). 31 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ Quérard, Joseph-Marie; Bourquelot, Félix; Louandre, Charles; Maury, Alfred (1842). La littérature française contemporaine (Fransızca). Daguin.
- ^ Rousset, Camille (1879). La conquête d'Alger. Paris: Plon-Nourrit. s. 138. 5 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ Galibert, Léon (1843). Histoire de l'Algérie ancienne et moderne: depuis les premiers établissements des carthaginois (Fransızca). Furne.
- ^ "La bataille de Staouéli". www.algerie-ancienne.com. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ibrahim Aga Fransa nin 1830 da Cezayir i isgali sirasinda Cezayir kuvvetlerinin komutani olan Cezayirli bir soyluydu Ayni zamanda Cezayir Beylerbeyligi nin son dayisi Huseyin bin Huseyin in damatiydi Ibrahim Aga Arapca دالي إبراهيمBagliligiCezayir BeylerbeyligiBransiCezayir Beylerbeyligi Kara KuvvetleriRutbesi Cezayir Beylerbeyligi nde ordu ve icislerinden sorumlu bakanCatisma savaslariCezayir in Isgali 1830 Satvali Muharebesi Sidi Khalef MuharebesiAilesiEsiCezayir dayisi Huseyin bin Huseyin in bilinmedik bir kizi Erken YillariBilinmeyen bir tarihte Huseyin Dayi nin kiziyla evlendi Kendisinin etnik kokeni hakkinda bir bilgi yoktur kendisinin Cezayir yerlisi Arap mi Kabiliyeli mi Kuloglu Turklerinden mi yoksa Osmanli Imparatorlugu nun baska yerlerinden gelen Turk kokenli biri mi oldugu bilinmemektedir 1828 den kendisi Cezayir Beylerbeyligi nde general rutbesinin karsiligi olan Aga rutbesine terfi ettirildi Sidi Fredj1830 yilinda Fransa uc yil suren bir deniz ablukasi sonrasinda Cezayir i isgal etti Huseyin Ibrahim i Konstantin Titteri ve Oran Beyliklerinden ve Yeniceri milislerinden olusan kuvvetlerinin baskomutani olarak atadi Huseyin e Fransizlarin Cezayir e inmesine izin vermesini boylece hicbirinin anavatanlarina donmeyeceginden emin olmasini tavsiye etti Fransiz donanmasinin Sidi Fredj yakinlarinda goruldugunu duyunca orduyu organize etti ve kasabayi savunmaya giristi Dayi ordusunu daha iyi hale getirmek icin herhangi bir caba sarf etmediginden ordunun kendisi berbat bir sekilde hazirlanmisti Savas 14 Haziran da basladi ve Cezayirliler Fransizlara 32 kayip verdirdikten sonra geri cekildiler Cezayirliler neredeyse hic kayip vermediler ancak 16 top ve iki havan parcasi kaybettiler Satvali MuharebesiErtesi gun 15 haziranda geri cekilirken Ibrahim en guzel kiyafetlerini giymisti Cadiri gorkemli bir sekilde dekore edilmisti ve saldiriya hazirdi O sirada Fransizlar eski techizatlarinin buyuk bir kismi bir firtinada ve Sidi Ferruc savasinda yok oldugu icin ek techizatin gelmesini bekliyorlardi Konstantin beyligi beyi Ahmed Bey bin Muhammed Serif in aksi bir strateji sunmasina karsin tarafini tutan kayinpederine kesin bir zafer vadeden Ibrahim bey kamplarina hizli bir baskin duzenleyerek dusmani sasirtmak istiyordu Ibrahim in kendisi de savasin onemini biliyordu ama yine de sayilarini teknolojilerini ve guclerini hafife aldigi icin yaklasik 40 000 askerinden sadece 10 000 ini Fransiz ordusuna saldirmak icin kullandi Ancak 18 Haziran a gelindiginde Fransizlar Sefer Ordusu nu olusturan uc tumenden ikisini zaten karaya cikarmisti Kisacasi 10 000 kisiye karsi savunma yapacak kuvvetleri vardi Cezayir saldirisi karsi saldiriya gecen ve Cezayir toplarini kamplarini ve Satvali kasabasini ele geciren Fransiz ordusu tarafindan geri puskurtuldu Sungulerle takip edilen Cezayirliler buyuk gruplarin ortaya ciktigi her yerde olaganustu bir ustalikla firlatilan ve aralarinda dehset yaratan top mermileriyle bozguna ugratildi Cezayir bataryalarinin isabetsiz atislari ise hicbir etki yaratmadi daha da usta topcular tarafindan yonetilen bu bataryalarin atesi Fransiz birliklerini sarsmadi O andan itibaren Cezayirliler zayifliklarinin eski kotu silahlardan ve malzemelerden kaynaklandigini anlamislardi Ayrica milis ve duzensiz birlik suvarilerden olusan bir ordu karsisinda deneyimli hat piyadelerinin oldugu birliklerle dogrudan meydan muharebesine tutusmalari da bir baska sorundu Kendilerini tehdit eden soku beklemediler ve bunun yerine savunmayi bile dusunmeden gectikleri kamplarina dogru aceleyle kactilar Huseyin Dayi nin TepkisiBu korkunc yenilginin ilk haberi Cezayir sehri nde duyuldugunda ofkeli halk Cezayir Kasbahi nin kapilarini kusatarak dayinin gorevden alinmasini oldurulmesini iskence edilmesini ve Ibrahim in idam edilmesini talep etti Ayni anda Kazbahi cevreleyen kucuk sokaklardan Fransiz askerlerinin kelleleri silahlari ve uniformalariyla yuklu cok sayida yeniceri makhzen asireti mensubu ve amazigh piyadesi ganimetlerinin bedelini istemeye geldi Ibrahim Cezayir e dondugunde Dayi nin sarayina goturuldu ve burada aralarinda su konusma gecti Iyi mi diye bagirdi Huseyin damadini gordugu kadar uzaktan ofkeden titreyen bir sesle yenilmez agamiz ne haber getirdi Bize defalarca soz verdigi gibi onlari denize dokmediyse Fransizlar suphesiz gemilerine geri donmuslerdir Kasbah onlarin cesetlerini hapishaneler de butun mahkumlari icine alacak kadar genis olacak mi Bu kanli ironi karsisinda dehsete dusen Ibrahim sustu Konus Konus dedi Huseyin ona Kutsal milislerimizin Generalissimosu olan damadimin bu kafirler ordusundan utanc icinde kactigi dogru mu Ne yapmami istiyordun Ibrahim sonunda bir gayretle cevap verdi Uc kez bu lanetli Hiristiyanlara karsi ofkeyle kostum ve her zaman sadik kaldilar Allah a yemin olsun ki Ya guclu bir cin tarafindan korunmalilar ya da birbirlerine baglanmalilar Bu bahaneyle yatismak soyle dursun deyin o zamana kadar yogunlasmis olan ofkesi korkunc hakaretlerle patlak verdi Kopek kole korkak diye ofkeyle bagirdi Ibrahim e dogru kostu ve yuzune tukurdu git sarayimdan defol sefil Eger kizimin kocasi olmasaydin seni hemen ayaga kaldirirdim Dehsete kapilan Ibrahim saygiyla egildi ve utancini gizlemek icin Magribi villasinin dibine gitti orada dayinin ruhu uzerinde her seye gucu yeten karisinin sefaatiyle elde ettigi lutfun farkina varmakta gecikmedi Sidi KhalefHem onurunu hem de Cezayir i kurtarmak icin Sidi Khalef te son bir umutsuz savas baslatti ancak yenilgisinin ardindan Huseyin tarafindan gorevden alindi Fakat Cezayir Beylerbeyligini kurtarmak icin artik cok gec kalinmisti Kaynakca Andrew Hussey 22 Nisan 2014 The French Intifada The Long War Between France and Its Arabs Farrar Straus and Giroux ss 78 ISBN 978 0 374 71166 5 J F Ade Ajayi 1 Ocak 1989 Africa in the Nineteenth Century Until the 1880s UNESCO ss 500 ISBN 978 92 3 101712 4 Ottoman Uniforms OTTOMAN ALGERIA ARMY AND NAVY www ottoman uniforms com Ingilizce 30 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Kasim 2020 Sir Grenville Temple 1835 Excursions in the Mediterranean Algiers and Tunis Saunders and Otley Conduit Street ss 33 Temple Sir Grenville 1835 Excursions in the Mediterranean Algiers and Tunis Ingilizce Saunders and Otley Conduit Street 6 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Boyer P 1 Kasim 1985 Agha Encyclopedie berbere Fransizca 2 ss 254 258 doi 10 4000 encyclopedieberbere 915 ISSN 1015 7344 18 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Berthezene Pierre 1775 1847 Auteur du texte 1855 Souvenirs militaires de la Republique et de l Empire Tome 1 par le Bon Berthezene publies par son fils et dedies a S M l empereur Napoleon III Ingilizce 31 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Querard Joseph Marie Bourquelot Felix Louandre Charles Maury Alfred 1842 La litterature francaise contemporaine Fransizca Daguin Rousset Camille 1879 La conquete d Alger Paris Plon Nourrit s 138 5 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Galibert Leon 1843 Histoire de l Algerie ancienne et moderne depuis les premiers etablissements des carthaginois Fransizca Furne La bataille de Staoueli www algerie ancienne com 16 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Kasim 2020