Rodolf Ivanovich Abel, (Rusça: Рудольф Иванович Абель) gerçek adı Vilyam "Willie" Genrikhovich Fisher (Rusça: Вильям "Вилли" Генрихович Фишер) olan (11 Temmuz 1903-5 Kasım 1971) Sovyet istihbarat subayıdır. 1957 yılında Amerikan Federal Soruşturma Bürosu (FBI - Federal Bureau of Investigation) tarafından ajanlık gerekçesiyle tutuklandığı zaman kullandığı takma adını daha sonraları benimsemiştir.
Birleşik Krallık'ta Rusya göçmeni bir ailede dünya'ya geldi. 1920'lerde Rusya'ya döndü ve 1920'lerin sonu ile 1930'ların başında Sovyet İstihbaratı'nda radyo operatörü olarak yurtdışı görevi üstlenmeden önce Sovyet Ordusu'nda görev yaptı.II. Dünya Savaşı sıralarında Almanlara karşı istihbarat operasyonlarının bir parçası olmadan önce eğitim görevlerinde rol aldı.Savaş sonrasında, KGB (Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnosti - Devlet Güvenlik Komitesi) için çalışmaya başladı ve Amerika'daki Sovyet istihbarat ağının ana üssü New York'ta görevlendirildi.
1957'de onu Sovyet ajanı olarak New York'ta daha sonraları olayı olarak adlandırılacak olan gizli faaliyetlerin bir parçası olması nedeniyle 30 yıl hapse mahkûm etti ve Georgia'da bulunan Atlanta Federal Cezaevine konuldu. Amerikan U-2 pilotu Francis Gary Powers'ın Rusya'da yakalanıp Abel ile tutuklu değişimi yapılmadan önce Abel cezasının yalnızca 4 yılını çekmiştir. Sovyetler Birliğine geri döndükten sonra, 1971 yılına (68 yaşına) kadar ölmeden önce deneyimlerini ders verdi.
İlk yılları
Fisher, (William August Fisher) 11 Temmuz 1903 tarihinde Heinrich ve Lyubov Fisher'ın ikici oğlu olarak Newcastle,İngiltere'de doğdu. Babası çarlık dönemi devrimcilerden Rus asıllı Alman ve annesi Rus kökenliydi. Fisher'ın babası Sankt-Peterburg Tekonoloji Enstitüsü'nde Vladimir Lenin propagandası yapmaktaydı ve 1896 yılında halkı isyana teşvik etmek suçundan tutuklanarak 3 yıl sürgün cezasına çarptırıldı. 1901 yılında Rus Devletine karşı işlediği suçların cezasını çekmekteyken, Almanya'ya sınır dışı edilmek veya Rusya'da askerlik görevini yapmaktan kaçınmak suçundan hapsedilmek yerine İngiltere'ye kaçmaya zorlandı. Aşırı derecede Bolşevik sempatizanı olan Fisher'ın babası İngiltere'de yaşadığı dönemde, roletaryalara destek olmak amacıyla silah kaçakçılığı ve Kuzeydoğu kıyılarından Baltık ülkelerine yapılan mühimmat sevkiyatı işerinde yer almıştır.
Fisher ve ağabeyi Henry, ile Monkseaton Liselerinden burs kazandılar. Fisher ağabeyi kadar çalışkan olmasa da bilim, matematik, yabancı dil, sanat ve müzik alanında babasından gelen yeteneklerini gösterebiliyordu. Fisher'ın ailesi ona müzik sevgisi aşılamak amacıyla piano dersleri verdi ayrıca o gitar çalmayı da öğrendi. Bu süre içinde Fisher'da amatör radyo, ilkel verici ve alıcılar konularında bir ilgi ortaya çıktı.
Fisher, 'te bulunan isimli gemi üretim şirketinde bir ressamın çırağı oldu ve 1920'de Londra Üniversitesine kabul olununcaya kadar Rutherford Koleji'nde akşam sınıfına kayıt oldu. Gerçi Fisher üniversite için yeterliydi fakat maddi sebepler onun okumasına engel oldu. 1921'de Rus Devrimi'nden sonra ailesiyle birlikte Newcastle'dan Moskova'ya geri döndü.
Erken Dönem Kariyeri
Fisher ailesiyle birlikte Moskova'ya dönmesine müteakiben İngilizce, Rusça, Almanca, Lehçe ve Yidiş, dillerini çok iyi bildiği için Komintern'de çevirmen olarak çalışmaya başladı. Telsiz operatörlüğü eğitimi aldı ve Kızıl Ordu'da 1925 ve 26 yıllarında Kızıl Ordu Telsiz Taburunda görev yaptı. Mayıs 1927 yılında KGB'nin öncülü OGPU'da (Sovyet Gizli Polis Teşkilatı) işe girmeden önce kısa süre radyo araştırma enstitüsünde görev yaptı. O yıl Moskova Konservatuvarında öğrenci olan Elana Lebedeva ile evlendi. 8 Ekim 1929'da Evelyn adında bir kız çocukları oldu. OGPU ile görüşmeleri esnasında bir Rus ismi alması gerekti ve William August Fisher ismi Vilyam Genrikhovich Fisher oldu. İşe girmesinden sonra, OGPU'da telsiz operatörü olarak Norveç, Türkiye, Birleşik Krallık ve Fransa'da görev yaptı. 1939 senesinde Rusya'ya yerleşik ajanlar için telsiz operatörlüğü eğitimi veren okula müdür olarak geri döndü. Öğrencilerinden biri daha sonraları çoğunlukla "On yedi isimli ajan" olarak anılacak olan 'ti.
Yutdışı doğumlu olması ve kayınbiraderinin bir Troçkist olmakla suçlanmasına rağmen Fisher, Büyük Temizlik'ten kıl payı kurtulmuştur. Ancak 1938 yılında 1934 yılında OGPU'nun yerine kurulan NKVD'den (İçişleri Halk Komiserliği) atıldı. II. Dünya Savaşı sıralarında Alman sınırlarında tekrar gizli telsiz operatörlüğü görevi yürütmüştür. Ağustos 1944 yılında Pavel Sudoplatov'un onu himayesine almasıyla 'nda (Операция Березино) görev almıştır. Daha sonraları Sudoplatov bu operasyonu "Savaş oyununun en iyi telsiz aldatması" olarak nitelendirmiştir. Fisher bu operasyonda Amerikan istihbaratına verdiği mesajın üstleri tarafından kabul görmesi nedeniyle ödüllendirilir.
KGB görevi
1946 yılında KGB'ye tekrar katılmasının ardından, Amerika Birleşik Devletlerine sızma konusunda eğitim aldı. 1948 Ekim ayında Sovyet pasaportu kullanarak İstasyonu'ndan (Moskova) Varşova'ya gitmiştir. Varşova'da Sovyet pasaportunu atmış ve Çekoslovakya ve İsviçre üzerinden Paris'e Amerikan pasaportuyla seyahat etmiştir. Amerikan pasaportunda ilk sahte ismi olan Andrew Kayotis ismini aldı. Gerçek Andrew Kayotis Litvanya doğumlu ve Amerika'ya göç etmesinden sonra Amerikan vatandaşı olmuştur. Kayotis Sovyetler Birliği'ne gidebilmek için vize başvurusunda bulunmuştur fakat Ruslar onun pasaportuna el koymuş ve en sonunda Fisher tarafından kullanılmıştır. Kayotis sağlığının kötü olması nedeniyle Vilnius şehrinde (Litvanya) akrabalarını ziyaret etmekteyken ölmüştür. Fisher, Kayotis olarak isimli gemiyle Le Havre'den (Fransa) Kuzey Amerika'ya Québec'e gitti. Yine Kayotis'in pasaportunu kullanarak 17 Kasımda Amerika'ya giriş yaptı.
26 Kasımda Fisher (Kod ismi: "Maks" veya "Artur") ile buluştu. Grigulevich, hepsi Emil Robert Goldfus ismine kayıtlı gerçek bir doğum kartını, sahte askerlik kartını ve sahte vergi sertifikasını bin dolar ile birlikte Kayotis'in pasaport ve belgelerini geri vermesiyle Fisher Goldfus ismini aldı.Kod ismi "Mark"'tı. Gerçek Goldfus 2 Ağustos 1902'de New York'ta doğmuş ve 14 ay önce ölmüştü. Goldfus'un doğum belgeleri İspanya İç Savaşı'nın sonlarında Merkez kimlik belgelerini Uluslararası Tugaylar'dan espiyonaj operasyonlarında kullanılmak üzere topladığı zamanda NKVD tarafından elde edilmiştir.
Temmuz 1949'da, Sovyet Konsolosluğu'nda kalan ona para sağlayan "legal" bir KGB ajanıyla buluştu.Kısa bir süre sonra, Fisher'a ABD'nin nükleer sırlarını kaçıran gönüllü ağı tekrar devreye sokma görevi verildi. Bu ağın üyeleri Amerikanın Los Alamos'ta savaş sonrası güvenlik uygulamalarını sıkılaştırmasının ardından işbirliği yapmayı kesmişti. (Kod Adı: "Lesle") ve kocası (Kod Adı: "Luis" ve "Gönüllü") bu gönüllü ağ görevini yürütmekteydi ve ikisi de çok deneyimliydiler. Fizikçi olan (Kod Adı: "Mlad") Los Alamos'tan nükleer sırların sızdırılmasında bu ağın en önemli ajanıydı. Gönüllü Ağı Theodore Hall ve "Silver" ile bağlantılı olan "Aden" ve "Serb"in de katılımlarıyla büyüdü. Fisher ilk yılının büyük bölümünü bu ağı organize etmek için harcadı. Fisher'ın fark edilmeden önce nerelere gittiği ve neler yaptığı tam olarak bilinmemekte fakat çalınan Manhattan Projesi'nin kayıp taslaklarını toplamak için New Mexico'da bulunan Santa Fe'ye gitti düşünülmektedir. Savaş sırasında Fisher'ın eski öğrencisi , fizikçiden sırların alınarak ülkeye gönderilmesi işlerine bakması için bir yıllığına Santa Fe'ye gönderildi. Bu süre zarfında Fisher normalde sadece askeri personele verilen ve önemli Sovyet madalyalarından olan Kızıl Bayrak Nişanı ile ödüllendirildi.
1950 yılında, Fisher'ın illegal olarak ikamet ettiği ev, 'in kuryesi olduğu Ethel ve Julius Rosenberg'in tutuklanmasıyla tehlikeye girdi. Cohenler Moskova'ya hareket etmeden önce hemen Meksika'ya kaçtılar. Sonraları İngiltere'de Peter ve Helen Kroger olarak ortaya çıkacaklardır. Fisher Rosenberglerin hiçbir bilgiyi FBI'ya vermemesi üzerine rahatlamıştı fakat tutuklamalar onun kurduğu ağın ortaya çıkacağının habercisiydi. 21 Ekim 1952 tarihinde Moskova'dan gelen talimatlar üzerine, Reino Häyhänen New York Central Park'ta bulunan panoya bir raptiye bıraktı. Bu Fisher'ın yeni yardımcısı olan Häyhänen'nin oraya vardığını simgeliyordu. Kod adı "VIK" olan Häyhänen New York'a RMS Queen Mary gemisiyle, Eugene Nikolai Maki ismiyle geldi. Gerçek Maki babası Finlandiya asıllı Amerikalı ve annesi New York'lu olan 1919 yılında Amerika'da doğan biriydi. 1927 yılında aile Estonya'ya göçmüştü. 1948 yılında KGB Häyhänen'e yeni görevini vermek amacıyla Moskova'ya çağırdı. 1949'da Häyhänen Maki'nin kimlik belgelerini kolayca elde etti ve Maki'nin kişiliğine bürünebilmek için 3 yılını Finlandiya'da geçirdi.
New York'a gelişinden sonraki 2 yılını Häyhänen, rolünü oynamakla geçirdi. Bu süre zarfında üstlerinden Bronx ve Manhattan'da (İki kişi birbirini görmeden biri belli bir alana ileteceği şeyi bırakır, diğeri daha sonra o yerden iletilen şeyi alır) yöntemiyle para alabilmiştir. Çok içtiğinde ve Finlandiyalı karısı Hannah ile aralarında tartışma olduğunda, Häyhänen'ın daha fazla dikkat çektiği bilinmekteydi. Häyhänen 6 ay boyunca raptiyeleri kontrol etmişti fakat kimse onunla iletişime geçmemişti. Ayrıca hatırladığı ölü mektup noktalarında kontrol ediyordu. Birisinde içi boş bir 5 cent buldu. Parayı açan Häyhänen onu yanlış kapattı ve onu ya gazete almak ya da metro bileti için kullandı. İlerleyen 7 ay boyunca o para New York'ta açılmadan dolaştı. Paranın bu yolculuğu 13 yaşında bir gazete satıcısının gazetelerini dağıtırken son buldu. Çocuk parayı yanlışlıkla yere düşürmesiyle paranın içinde bulunan sayılardan oluşan görünecek şekilde ikiye ayrıldı. Çocuk parayı onu FBI'a götürecek olan dedektife verdi. 1953'ten 57'ye kadar FBI mikrofotoğrafın sırrını çözmeye çalışsa da başaramadı.
1953'ün sonlarında, Fisher Brooklyn'e taşındı ve Hick Caddesinden bir ev kiraladı. Ayrıca Fulton Caddesinde bulunan Ovington Stüdyoları binasından beşinci katta bir stüdyo kiraladı. Sanatçı ve fotoğrafçı kimliğine büründüğü için düzensiz iş saatlerini veya sık sık ortadan kaybolmasını kimse sorgulamadı. Bu arada tekniğini geliştirerek iyi bir ressam oldu. Soyut sanatı sevmez daha çok geleneksel tarzı tercih ederdi. Fisher Rus ressam hayranı olduklarına şaşırdığı New York sanatçılarının arasına karıştı. Ancak onlarla Stalin'in Sosyalist gerçekçiliği üzerin tartışmamaya dikkat ediyordu. Stüdyosunun tek ziyaretçileri ondan şüphelenmeyeceklerinden emin olduğu sanatçı arkadaşlarıydı. Özellikle ile arkadaş oldu. Fisher önceki yaşamı ile ilgili Boston'da muhasebeci olduğundan ve Pasifik Kuzeybatısı'te ormancılık yaptığı yalanını söylüyordu.
1954 senesinde Häyhänen, Fisher'ın yardımcısı olarak çalışmaya başladı. Häyhänen ölü mektup kutusuyla Birleşmiş Milletler personeli olan bir sovyet ajanına bir rapor iletti. Fakat rapor hiçbir zaman yerine ulaşmadı. Fisher, Häyhänen'in zayıf iş etiği ve alkol bağımlısı olmasından rahatsızdı. 1955 ilkbaharında Fisher ve Häyhänen 'a gittiler ve 1951'de otuz yıl hapis cezasına çarptırılan sovyet ajanı 'in eşi için beş bin dolar gömdüler.
1955'te Fisher sürekli baskı altında olmaktan yoruldu ve altı aylığına dinlenmek için Moskova'ya geri döndü. Bu süre zarfında sorumluluk Häyhänen'deydi. Moskova'da bulunduğu müddette Häyhänen'den duyduğu memnuniyetsizliği üstlerine bildirdi. 1956 yılında New York'a geri dönmesi üzerine, yokluğunda dikkatlice oluşturduğu ağ dağılmıştı. Häyhänen'in telsizi rutin olarak aynı yerden yanlış radyo frekansını kullanarak yayın yaparken, Fisher ölü mektup noktasını kontrol etti ve bulabildiği yalnızca birkaç ay önce bırakılmış bir mesajdı. KGB'nin Häyhänen'e ağı ayakta tutması için gönderdiği para Häyhänen tarafından alkol ve fahişelerle harcanmıştı.
Fisher'ın 1957 yılının başında sabrı tükendi ve Moskova'dan Häyhänen'nin geri çağrılmasını talep etti. Haziran 1957'de Häyhänen Moskova'dan Yarbay rütbesine terfi etti yönünde mesaj aldı ve Sovyetler Birliğine geri dönmesi istendi. Häyhänen haberi duyduğunda geri döndüğünde disiplin cezasına çarptırılacağından hatta idam edilebileceğinden dolayı korkuya kapıldı. Häyhänen kendini haklı çıkarmak için Fisher'ın FBI tarafından RMS Queen Mary gemisinde kaçırıldığı yalanını uydurdu. Fisher hiçbir şeyden şüphelenmeden Häyhänen'e Amerika'yı derhal terk etmesini tavsiye etti ve ona seyahati için 200 dolar verdi. Häyhänen ilk olarak 'a gömdükleri 5 bin doları kendi için almak için gitti. Häyhänen 1 Mayıs İşçi Bayramı'nda gemisiyle Amerika'dan Paris'e vardı. Burada KGB ile tekrar iletişime geçerek seyahati için 200 dolar daha aldı. Dört gün sonra Paris'te Amerikan Elçiliğine giderek, KGB ajanı olduğuna belirtti ve iltica talep etti.
Häyhänen 4 Mayıs'ta elçiliğe gittiğinde alkollüydü. Elçilikte bulunan CIA yetkilileri Häyhänen'nın anlattığı hikâyeyi inandırıcı bulmadı. CIA yetkilileri, Oyuk 5 Fin markını onlara verene kadar onun Rus ajanı olduğuna inanmamışlardı. Parayı açtıklarında içinde kare bir mikrofilm olduğunu gördüler. CIA 11 Mayıs'ta onu Amerika'ya geri götürdü ve FBI'a teslim etti. Amerikan topraklarındaki bir Sovyet istihbarat zincirinin bir parçası olarak, FBI onun hikâyesini soruşturdu ve hikâyesini doğrulamaya başladı.
Amerikaya vardıktan sonra FBI Häyhänen'i sorgulamış ve Häyhänen'de onlarla işbirliği yapmıştı. New York'taki ilk sovyet bağlantısının "Mikhail" olduğunu itiraf etti ve onlara "Mikhail" kod isimli Mikhail Svirin'in fotoğraflarını gösterdi. Bu arada Svirin iki yıl önce Moskova'ya geri dönmüştü. FBI bundan sonra dikkatini Svirin'in yerini alan kişi üstünde yoğunlaştı. Häyhänen onlara Fisher'ın sadece kod ismi "Mark" ismini ve dış görünümünü verdi. Häyhänen FBI'a Fisher'ın stüdyosunun adresini verebilir ayrıca dört yıldır sırrı çözülemeyen oyuk paranın sırrını çözmelerinde yardımcı olabilirdi.
KGB Häyhänen Amerika'ya ilticasını Ağustos'a kadar tespit edemedi ve Häyhänen'in Moskova'ya dönmede başarısız olduğunu Fisher'a ilettiler. Önlem olarak Fisher'a Amerika'dan ayrılma emri verildi. Kaçış biraz karışıktı çünkü "Mark" kimliği Häyhänen tarafından tehlikeye atıldıysa Fisher'ın diğer bütün kimliklerinde tehlikede demekti. Yani Fisher ülkeden Martin Collins, Emil Goldfus ya da uzun zamandır unutulmuş olan Andrew Kayotis olarak bile ülkeden ayrılazdı. KGB Ottawa'daki ofisinin yardımıyla Fisher'a Robert Callan ve Vasili Dzogol isimlerinde iki yeni pasaport sağlayacak fakat bu iş uzun zaman alacaktı. Fisher'a Robert Callan adında yeni pasaport sağlamayı başarmıştı fakat Fisher yeni kimliğine adapte olup ülkeden ayrılana kadar FBI tarafından tutuklandı.
Yakalanışı
Nisan 1957'de Fisher sanatçı arkadaşlarına yedi haftalığına güneye gezeye gideceğini söyledi. Üç haftadan kısa bir sürede Häyhänen'in verdiği bilgiler sayesinde Fisher'ın stüdyosu gözlem altına alındı. 28 Mayıs 1957 tarihinde FBI, küçük bir parkın karşısında bulunan Fulton Caddesinde gergin hareket eden bir adamı fark etti. Adam zaman zaman ayağa kalkıyor, sağa sola yürüyordu ve en sonunda oradan ayrıldı. FBI ajanları bu adamın "Mark" tarifine uyduğunu fark ettiler. "Mark" üzerinde araştırmalar devam etti ve 13 Haziran'da Fisher'ın stüdyosunda gece 10'da ışık göründü..
15 Haziran 1957'de Häyhänen'e Fisher'ın gizlice çekilen fotoğrefı gösterildi. Häyhänen fotoğraftakinin "Mark" olduğunu teşhis etti. Teşhisin pozitif olması nedeniyle gözetim devam etti ve Fisher'ı stüdyosundan Latham Oteline kadar takip ettiler. Fisher peşindeki kuyruğun peşindeydi fakat kaçmak için pasaportu yoktu ve bu yüzden yakalanma üzerine bir plan yaptı. Fisher, Häyhänen gibi hain olmayacağını biliyordu ve KGB ye FBI ile işbirliği yapıp onu kurtaracakları ve karısı ile kızını tekrar göreceğinden emindi.
21 Haziran 1957'de Fisher'ın 839 numaralı odasının kapısı saat 7'de çalındı. Fisher kapıyı açınca ona albay olarak seslenen FBI ajalarıyla karşı karşıya kaldı ve "Bilgi çalma" suçundan gözaltına alındı. Fisher rütbesinin onlar tarafından bilinmesinin nedeninin Häyhänen'den geldiğini biliyordu. Fisher FBI'ya hiçbir şey söylemedi ve FBI ajanları Fisher'a 23 dakika boyunca baktıktan sonra yetkililerinin gelmesinin beklendiğini onu Göçmen ve Vatandaşlık Müdürlüğü'nün 242. Bölümünün gözaltına alacaklarını söylediler
Fisher daha sonra Texas'ta bulunan Federal Yabancı Tutuklama Tesisine uçakla götürüldü ve burada altı hafta boyunca tutuldu. Bu süre zarfında Fisher Sovyet vatandaşı ve gerçek isminin olan Rudolf Ivanovich Abel olduğunu ayrıca hiçbir istihbarat görevlisiyle konuşmayacağını belirtmiştir. Rudolf Ivanovich Abel ismi merhum bir KGB albayıydı ve Fisher en kısa zamanda bu ismini Amerikan gazetelerinin manşetlerinde yakalanan albay başlığının olacağını görüyordu.
Fisher'ın gözaltında bulunduğu gözaltı süresince FBI, Fisher'ın kısa dalga telsizi, şifre kağıtları, kameralar, mikrodot yapımı için kullanılan filmler, içi boş tıraş bir fırçası ve birçok hileli içi boş civata gibi espiyonaj için kullanılan materyallerin bulunduğu otel odasını ve stüdyosunu aramakla meşguldü. FBI otel odasında dört dolar, 250 sayfalık Rusça kod çizelgesinin içinde bulunduğu oyuk abanoz, oyuk bir kalemin içinde üzerinde şifreli mesajlar bulunan mikrofilm ve içinde beş bin dolar nakit bulunan kiralık kasa anahtarını buldular. Cohenin fotoğrafları ve Fisher'ın daha önce hiç buluşmadığı bir ajanla yazışmalarıda aramalarda FBI'ın eline geçti.
Fisher illegal bir yabancıdan çıkıp ajanlık şüphesiyle 7 Ağustos 1957 de iddanameye cevap vermek üzere tekrar New York'a getirildi. Fisher Rus ajanı olmakla sonradan mahkemede suçlandı. Fisher'ın savunulması için Brooklyn Barosundan daha önce önemli politik davalarda görev yapmış avukatlarla anlaşılmaya çalışıldı fakat hiçbiri bu teklifi kabul etmedi. Sonra James B. Donovan ile temas kuruldu. Çünkü Donovan daha önce (Office of Strategic Services - OSS) savaş avukatlığı yapmıştı ayrıca yıllardır mahkemelerde olduğu içinde çok tecrübeliydi. Baro Fisher'ı savunabilecek tek kişinin Donovan olduğuna inanıyordu. Donovan Fisherla ilk toplantısında bu teklifi kabul etti. 1957 yılının Ekim ayında Fisher New York'taki Federal Mahkemede yargılandı, 3. duruşmada;
- Gizlice savunma bilgilerini Sovyetlere iletmekten 30 yıl,
- Gizlice savunma bilgilerini elde etmekten 10 yıl, ve
- Birleşik Devletler içerisinde yabancı bir devletin ajanlığını yapmaktan 5 yıl hapis cezası ile yargılandı.
Fisher'ın resmi yardımcısı olan Häyhänen mahkemede Fisher'ın aleyhinde ifade verdi. Mahkeme eğer varsa Fisher'ın istihbarat ağındaki diğer kişileri kovuşturma boyunca tespit edemedi. Jüri kendi aralarında yaptıkları 3 buçuk saatlik mütalaalarda üç duruşmada da Fisher'ı suçlu buldu. Hakim , Fisher'ı toplam 30 yıl hapsine ve üç bin dolar para cezasına çarptırdı.
Fisher ya da Rudolf Ivanovich Abel cezasını (Mahkûm 80016-A olarak) Georgia'da bulunan Atlanta Federal Cezaevinde çekmeye başladı. Fisher zamanını resim çizerek, ipek örme öğrenerek, satranç oynayarak ve sırf eğlence için logaritmik tablolar yazarak geçiriyordu. Hapishanede sovyet casusluğundan yakalanan iki kişiyle arkadaş oldu. Biri dışardayken karısı için Häyhänen tarafından kendi için aldığı beş bin dolar bıraktıkları Morton Sobell'di. Diğeri ise espiyonaj faaliyetleri yürütmekten ceza alan Avusturyalı Kurt Ponger'di.
Serbest kalması ve sonraki yaşamı
Fisher cezasının sadece dört yılını çekecekti. 10 Şubat 1962 yılında Sovyetler Birliği semalarında vurularak düşürülen Amerikan U-2 pilotu Francis Gary Powers ile tutuklu takası yapıldı. Değişim soğuk savaş sıralarına casuslar köprüsü olarak ünlenen Batı Berlin ile Postdam'ı bağlayan gerçekleşti. Aynı anda Batı Berlinde bulunan Amerikan askeri da Alman Stasi tarafından Frederic Pryor serbest bırakıldı. Fisher eşi Elena ve kızı Evelyn ile evlerine uçtular. İtibarının verilmesi için KGB Amerikada dokuz yıl fark edilmeden NKVD mensubu olarak görev yapmasını yeterli buldu. Usta casus Rudolf Abel efsanesi yerine Fisher'ın illegal olarak görev yaplası konuldu. Parti hiyerarşisi Fisher'ın gerçek manada hiçbir şey elde edemediğini anlamadılar. Sekiz yıl boyunca illegal yaşamında işe yarar hiçbir şey ya da tek bir potansiyel ajan gözükmemektedir.
Moskova'ya dönmesinden sonra, Fisher'a KGB Birinci Genel Direktörlüğü illegal İşler Müdürlüğü tarafından iş verildi, istihbarat okulunda öğrencilere konuşmalar ve dersler veriyordu. Fakat giderek hayal kırıklığına uğradı. Sovyet casus filmi filmine önsözünü kayda değer hale getirmiş ayrıca filmin danışmanlığını yapmıştır. Fisher sigara tiryakisiydi ve 15 Kasım 1971 yılında akciğer kanserinden öldü. Külleri gerçek adıyla gömülmüş ve birkaç batılı muhabir asla gerçek kimliği bulunamayan casusunu gösterilmesi için cenazeye çağrıldı.
Popüler Kültürde
Steven Spielberg'ün 2015 yapımı filmi Casuslar Köprüsü filminde Fisher/Abel rolüyle Mark Rylance gösterdiği performansıyla En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü ve BAFTA En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülünü kazandı.
Kaynakça
- ^ a b c Whittell (2010), p. 109.
- ^ a b c Arthey (2004), p. 73.
- ^ a b c d Whittell (2010), p. 9.
- ^ a b Arthey (2004), p. 11.
- ^ Arthey (2004), p. 10.
- ^ Arthey (2004), p. 8.
- ^ a b c Andrew (1999), p. 146.
- ^ a b Whittell (2010), p. 10.
- ^ Arthey (2004), p. 49.
- ^ Arthey (2004), p. 50.
- ^ Arthey (2004), pp. 75–76.
- ^ Damaskin (2001), p. 137.
- ^ a b Arthey (2004), p. 62.
- ^ Arthey (2004), p. 63.
- ^ Hearn (2006), p. 10.
- ^ Arthey (2004), p. 76.
- ^ Arthey (2004), p. 81.
- ^ Arthey (2004), p. 84.
- ^ Andrew (1999), pp. 146–147.
- ^ Damaskin (2001), p. 140.
- ^ Sudoplatov/Schecter (1994–1995), p. 168.
- ^ Whittell (2010), p. 13.
- ^ Arthey (2004), p. 163.
- ^ a b c d e f g h Andrew (1999), p. 147.
- ^ Whittell (2010), p. 17.
- ^ a b Whittell (2010), p. 18.
- ^ Andrew (1999), pp. 147–148.
- ^ Whittell (2010), p. 16.
- ^ a b Andrew (1999), p. 148.
- ^ Whittell (2010), p. 19.
- ^ Arthey (2004), p. 187.
- ^ Bernikow (1970), p. 52.
- ^ Whittell (2010), pp. 20–21.
- ^ a b c d e Andrew (1999), p. 171.
- ^ a b c d e f g h i j k l "FBI: Rudolph Ivanovich Abel (Hollow Nickel Case) 13 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .".
- ^ Whittell (2010), pp. 21–22.
- ^ Bernikow (1970), p. 21.
- ^ Hearn (2006), p. 13.
- ^ "New York Times: The Spy of Cadman Plaza 19 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .".
- ^ Whittell (2010), p. 25.
- ^ a b c d Hearn (2006), p. 15.
- ^ Arthey (2004), p. 201.
- ^ a b c d e Andrew (1999), p. 172.
- ^ a b Whittell (2010), p. 80.
- ^ Whittell (2010), p. 81.
- ^ Whittell (2010), p. 88.
- ^ Andrew (1999), p. 280.
- ^ Whittell (2010), p. 89.
- ^ a b Whittell (2010), p. 94.
- ^ Whittell (2010), p. 92.
- ^ Whittell (2010), p. 95.
- ^ West (1990), p. 91.
- ^ Bernikow (1970), p. 111.
- ^ Whittell (2010), p. 96.
- ^ Arthey (2004). p. 205.
- ^ Romerstein (2001), pp. 209–210.
- ^ a b Whittell (2010), p. 97.
- ^ Donovan (1964), pp. 22–26.
- ^ Whittell (2010), p. 107.
- ^ Bigger (2006), p. 85.
- ^ Bernikow (1970), p. 253.
- ^ Bernikow (1970), p. 255.
- ^ Andrew (1999), p. 174.
- ^ Whittell (2010), p. 251.
- ^ a b Whittell (2010), p. 258.
- ^ a b Andrew (1999), p. 175.
- ^ Propaganda, KGB style 11 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Agentura.ru.
- ^ Profession has degraded since the Cold war – former KGB officer RT.com.
- ^ Whittell (2010), p. 259.
Kaynakça
- Andrew, Christopher. (1999). The Sword and the Shield: The Mitrokhin Archive and the Secret History of the KGB. Basic Books. New York. ISBN 0-465-00310-9.
- Arthey, Vin. (2004). Like Father Like Son: A Dynasty of Spies. St. Ermin's Press in association with Little Brown. London. ISBN 1-903608-07-4.
- Bernikow, Louise. (1970). Abel. Introduction by Burt Silverman. Hodder and Stoughton. London, Sydney, Auckland, Toronto. ISBN 0-340-12593-4.
- Bigger, Philip J. (2006). NEGOTIATOR: The Life And Career of James B. Donovan. Bethlehem: Lehigh University Press. United States. ISBN 978-0-934-22385-0.
- Damaskin, Igor with Elliott, Geoffrey. (2001). Kitty Harris: The Spy With Seventeen Names. St. Ermin's Press. London. ISBN 1-903608-06-6.
- Donovan, James B. (1964). Strangers On A Bridge: The Case of Colonel Abel. Atheneum House, Inc. New York. LCCN-6414248-{{{3}}}
- Hearn, Chester G. (2006). Spies & Espionage: A Directory. Thunder Bay Press. San Diego, California. ISBN 978-1-59223-508-7.
- Romerstein, Herbert. (2001). The Venona Secrets: Exposing Soviet Espionage and America's Traitors. Regnery Publishing Ltd. Washington, D.C. ISBN 978-0-89526-225-7.
- Sudoplatov, Pavel; Sudoplatov, Anatoli; Schecter, Jerrold L. and Schecter, Leona. (1994). Special Tasks: The Memoirs of an Unwanted Witness, a Soviet Spymaster. Little Brown. Toronto, Canada. ISBN 0-316-77352-2.
- Whittell, Giles. (2010). A True Story of the Cold War: Bridge of Spies. Broadway Books. New York. ISBN 978-0-7679-3107-6.
Dış bağlantılar
- Internet Archive'de Universal News reporting Capture Of Soviet Spy Col. Rudolph Abel (1957)
- Washington Times: "U.S. intel braces for Kremlin blowback as result of spy case"30 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Retrieved: Aralık 29, 2010.
- FBI: Rudolph Ivanovich Abel (Hollow Nickel Case)13 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved: Ocak 4, 2012.
- New York Times: The Spy of Cadman Plaza19 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Retrieved: Şubat 2, 2013.
- New York Times: ABEL, SPY SUSPECT, ACCEPTS DONOVAN; Russian Has Long Talk With Former O.S.S. Counsel Who Will Defend Him Returned to Detention Cell24 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (subscription required) Retrieved: Mart 20, 2013.
- Bridge of Spies Movie Trailer 5 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved: Ekim 9, 2015.
- Rudolf Abels' Grave7 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved: Ekim 9, 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rodolf Ivanovich Abel Rusca Rudolf Ivanovich Abel gercek adi Vilyam Willie Genrikhovich Fisher Rusca Vilyam Villi Genrihovich Fisher olan 11 Temmuz 1903 5 Kasim 1971 Sovyet istihbarat subayidir 1957 yilinda Amerikan Federal Sorusturma Burosu FBI Federal Bureau of Investigation tarafindan ajanlik gerekcesiyle tutuklandigi zaman kullandigi takma adini daha sonralari benimsemistir Sovyet Istibarat memuru Rudolf Abel 1990 yilinda uretirn SSCB hatira pulu Birlesik Krallik ta Rusya gocmeni bir ailede dunya ya geldi 1920 lerde Rusya ya dondu ve 1920 lerin sonu ile 1930 larin basinda Sovyet Istihbarati nda radyo operatoru olarak yurtdisi gorevi ustlenmeden once Sovyet Ordusu nda gorev yapti II Dunya Savasi siralarinda Almanlara karsi istihbarat operasyonlarinin bir parcasi olmadan once egitim gorevlerinde rol aldi Savas sonrasinda KGB Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnosti Devlet Guvenlik Komitesi icin calismaya basladi ve Amerika daki Sovyet istihbarat aginin ana ussu New York ta gorevlendirildi 1957 de onu Sovyet ajani olarak New York ta daha sonralari olayi olarak adlandirilacak olan gizli faaliyetlerin bir parcasi olmasi nedeniyle 30 yil hapse mahkum etti ve Georgia da bulunan Atlanta Federal Cezaevine konuldu Amerikan U 2 pilotu Francis Gary Powers in Rusya da yakalanip Abel ile tutuklu degisimi yapilmadan once Abel cezasinin yalnizca 4 yilini cekmistir Sovyetler Birligine geri dondukten sonra 1971 yilina 68 yasina kadar olmeden once deneyimlerini ders verdi Ilk yillariFisher William August Fisher 11 Temmuz 1903 tarihinde Heinrich ve Lyubov Fisher in ikici oglu olarak Newcastle Ingiltere de dogdu Babasi carlik donemi devrimcilerden Rus asilli Alman ve annesi Rus kokenliydi Fisher in babasi Sankt Peterburg Tekonoloji Enstitusu nde Vladimir Lenin propagandasi yapmaktaydi ve 1896 yilinda halki isyana tesvik etmek sucundan tutuklanarak 3 yil surgun cezasina carptirildi 1901 yilinda Rus Devletine karsi isledigi suclarin cezasini cekmekteyken Almanya ya sinir disi edilmek veya Rusya da askerlik gorevini yapmaktan kacinmak sucundan hapsedilmek yerine Ingiltere ye kacmaya zorlandi Asiri derecede Bolsevik sempatizani olan Fisher in babasi Ingiltere de yasadigi donemde roletaryalara destek olmak amaciyla silah kacakciligi ve Kuzeydogu kiyilarindan Baltik ulkelerine yapilan muhimmat sevkiyati iserinde yer almistir Fisher ve agabeyi Henry ile Monkseaton Liselerinden burs kazandilar Fisher agabeyi kadar caliskan olmasa da bilim matematik yabanci dil sanat ve muzik alaninda babasindan gelen yeteneklerini gosterebiliyordu Fisher in ailesi ona muzik sevgisi asilamak amaciyla piano dersleri verdi ayrica o gitar calmayi da ogrendi Bu sure icinde Fisher da amator radyo ilkel verici ve alicilar konularinda bir ilgi ortaya cikti Fisher te bulunan isimli gemi uretim sirketinde bir ressamin ciragi oldu ve 1920 de Londra Universitesine kabul olununcaya kadar Rutherford Koleji nde aksam sinifina kayit oldu Gerci Fisher universite icin yeterliydi fakat maddi sebepler onun okumasina engel oldu 1921 de Rus Devrimi nden sonra ailesiyle birlikte Newcastle dan Moskova ya geri dondu Erken Donem KariyeriFisher ailesiyle birlikte Moskova ya donmesine muteakiben Ingilizce Rusca Almanca Lehce ve Yidis dillerini cok iyi bildigi icin Komintern de cevirmen olarak calismaya basladi Telsiz operatorlugu egitimi aldi ve Kizil Ordu da 1925 ve 26 yillarinda Kizil Ordu Telsiz Taburunda gorev yapti Mayis 1927 yilinda KGB nin onculu OGPU da Sovyet Gizli Polis Teskilati ise girmeden once kisa sure radyo arastirma enstitusunde gorev yapti O yil Moskova Konservatuvarinda ogrenci olan Elana Lebedeva ile evlendi 8 Ekim 1929 da Evelyn adinda bir kiz cocuklari oldu OGPU ile gorusmeleri esnasinda bir Rus ismi almasi gerekti ve William August Fisher ismi Vilyam Genrikhovich Fisher oldu Ise girmesinden sonra OGPU da telsiz operatoru olarak Norvec Turkiye Birlesik Krallik ve Fransa da gorev yapti 1939 senesinde Rusya ya yerlesik ajanlar icin telsiz operatorlugu egitimi veren okula mudur olarak geri dondu Ogrencilerinden biri daha sonralari cogunlukla On yedi isimli ajan olarak anilacak olan ti Yutdisi dogumlu olmasi ve kayinbiraderinin bir Trockist olmakla suclanmasina ragmen Fisher Buyuk Temizlik ten kil payi kurtulmustur Ancak 1938 yilinda 1934 yilinda OGPU nun yerine kurulan NKVD den Icisleri Halk Komiserligi atildi II Dunya Savasi siralarinda Alman sinirlarinda tekrar gizli telsiz operatorlugu gorevi yurutmustur Agustos 1944 yilinda Pavel Sudoplatov un onu himayesine almasiyla nda Operaciya Berezino gorev almistir Daha sonralari Sudoplatov bu operasyonu Savas oyununun en iyi telsiz aldatmasi olarak nitelendirmistir Fisher bu operasyonda Amerikan istihbaratina verdigi mesajin ustleri tarafindan kabul gormesi nedeniyle odullendirilir KGB gorevi1946 yilinda KGB ye tekrar katilmasinin ardindan Amerika Birlesik Devletlerine sizma konusunda egitim aldi 1948 Ekim ayinda Sovyet pasaportu kullanarak Istasyonu ndan Moskova Varsova ya gitmistir Varsova da Sovyet pasaportunu atmis ve Cekoslovakya ve Isvicre uzerinden Paris e Amerikan pasaportuyla seyahat etmistir Amerikan pasaportunda ilk sahte ismi olan Andrew Kayotis ismini aldi Gercek Andrew Kayotis Litvanya dogumlu ve Amerika ya goc etmesinden sonra Amerikan vatandasi olmustur Kayotis Sovyetler Birligi ne gidebilmek icin vize basvurusunda bulunmustur fakat Ruslar onun pasaportuna el koymus ve en sonunda Fisher tarafindan kullanilmistir Kayotis sagliginin kotu olmasi nedeniyle Vilnius sehrinde Litvanya akrabalarini ziyaret etmekteyken olmustur Fisher Kayotis olarak isimli gemiyle Le Havre den Fransa Kuzey Amerika ya Quebec e gitti Yine Kayotis in pasaportunu kullanarak 17 Kasimda Amerika ya giris yapti 26 Kasimda Fisher Kod ismi Maks veya Artur ile bulustu Grigulevich hepsi Emil Robert Goldfus ismine kayitli gercek bir dogum kartini sahte askerlik kartini ve sahte vergi sertifikasini bin dolar ile birlikte Kayotis in pasaport ve belgelerini geri vermesiyle Fisher Goldfus ismini aldi Kod ismi Mark ti Gercek Goldfus 2 Agustos 1902 de New York ta dogmus ve 14 ay once olmustu Goldfus un dogum belgeleri Ispanya Ic Savasi nin sonlarinda Merkez kimlik belgelerini Uluslararasi Tugaylar dan espiyonaj operasyonlarinda kullanilmak uzere topladigi zamanda NKVD tarafindan elde edilmistir Temmuz 1949 da Sovyet Konsoloslugu nda kalan ona para saglayan legal bir KGB ajaniyla bulustu Kisa bir sure sonra Fisher a ABD nin nukleer sirlarini kaciran gonullu agi tekrar devreye sokma gorevi verildi Bu agin uyeleri Amerikanin Los Alamos ta savas sonrasi guvenlik uygulamalarini sikilastirmasinin ardindan isbirligi yapmayi kesmisti Kod Adi Lesle ve kocasi Kod Adi Luis ve Gonullu bu gonullu ag gorevini yurutmekteydi ve ikisi de cok deneyimliydiler Fizikci olan Theodore Ted Hall Kod Adi Mlad Los Alamos tan nukleer sirlarin sizdirilmasinda bu agin en onemli ajaniydi Gonullu Agi Theodore Hall ve Silver ile baglantili olan Aden ve Serb in de katilimlariyla buyudu Fisher ilk yilinin buyuk bolumunu bu agi organize etmek icin harcadi Fisher in fark edilmeden once nerelere gittigi ve neler yaptigi tam olarak bilinmemekte fakat calinan Manhattan Projesi nin kayip taslaklarini toplamak icin New Mexico da bulunan Santa Fe ye gitti dusunulmektedir Savas sirasinda Fisher in eski ogrencisi fizikciden sirlarin alinarak ulkeye gonderilmesi islerine bakmasi icin bir yilligina Santa Fe ye gonderildi Bu sure zarfinda Fisher normalde sadece askeri personele verilen ve onemli Sovyet madalyalarindan olan Kizil Bayrak Nisani ile odullendirildi 1950 yilinda Fisher in illegal olarak ikamet ettigi ev in kuryesi oldugu Ethel ve Julius Rosenberg in tutuklanmasiyla tehlikeye girdi Cohenler Moskova ya hareket etmeden once hemen Meksika ya kactilar Sonralari Ingiltere de Peter ve Helen Kroger olarak ortaya cikacaklardir Fisher Rosenberglerin hicbir bilgiyi FBI ya vermemesi uzerine rahatlamisti fakat tutuklamalar onun kurdugu agin ortaya cikacaginin habercisiydi 21 Ekim 1952 tarihinde Moskova dan gelen talimatlar uzerine Reino Hayhanen New York Central Park ta bulunan panoya bir raptiye birakti Bu Fisher in yeni yardimcisi olan Hayhanen nin oraya vardigini simgeliyordu Kod adi VIK olan Hayhanen New York a RMS Queen Mary gemisiyle Eugene Nikolai Maki ismiyle geldi Gercek Maki babasi Finlandiya asilli Amerikali ve annesi New York lu olan 1919 yilinda Amerika da dogan biriydi 1927 yilinda aile Estonya ya gocmustu 1948 yilinda KGB Hayhanen e yeni gorevini vermek amaciyla Moskova ya cagirdi 1949 da Hayhanen Maki nin kimlik belgelerini kolayca elde etti ve Maki nin kisiligine burunebilmek icin 3 yilini Finlandiya da gecirdi New York a gelisinden sonraki 2 yilini Hayhanen rolunu oynamakla gecirdi Bu sure zarfinda ustlerinden Bronx ve Manhattan da Iki kisi birbirini gormeden biri belli bir alana iletecegi seyi birakir digeri daha sonra o yerden iletilen seyi alir yontemiyle para alabilmistir Cok ictiginde ve Finlandiyali karisi Hannah ile aralarinda tartisma oldugunda Hayhanen in daha fazla dikkat cektigi bilinmekteydi Hayhanen 6 ay boyunca raptiyeleri kontrol etmisti fakat kimse onunla iletisime gecmemisti Ayrica hatirladigi olu mektup noktalarinda kontrol ediyordu Birisinde ici bos bir 5 cent buldu Parayi acan Hayhanen onu yanlis kapatti ve onu ya gazete almak ya da metro bileti icin kullandi Ilerleyen 7 ay boyunca o para New York ta acilmadan dolasti Paranin bu yolculugu 13 yasinda bir gazete saticisinin gazetelerini dagitirken son buldu Cocuk parayi yanlislikla yere dusurmesiyle paranin icinde bulunan sayilardan olusan gorunecek sekilde ikiye ayrildi Cocuk parayi onu FBI a goturecek olan dedektife verdi 1953 ten 57 ye kadar FBI mikrofotografin sirrini cozmeye calissa da basaramadi 1953 un sonlarinda Fisher Brooklyn e tasindi ve Hick Caddesinden bir ev kiraladi Ayrica Fulton Caddesinde bulunan Ovington Studyolari binasindan besinci katta bir studyo kiraladi Sanatci ve fotografci kimligine burundugu icin duzensiz is saatlerini veya sik sik ortadan kaybolmasini kimse sorgulamadi Bu arada teknigini gelistirerek iyi bir ressam oldu Soyut sanati sevmez daha cok geleneksel tarzi tercih ederdi Fisher Rus ressam hayrani olduklarina sasirdigi New York sanatcilarinin arasina karisti Ancak onlarla Stalin in Sosyalist gercekciligi uzerin tartismamaya dikkat ediyordu Studyosunun tek ziyaretcileri ondan suphelenmeyeceklerinden emin oldugu sanatci arkadaslariydi Ozellikle ile arkadas oldu Fisher onceki yasami ile ilgili Boston da muhasebeci oldugundan ve Pasifik Kuzeybatisi te ormancilik yaptigi yalanini soyluyordu 1954 senesinde Hayhanen Fisher in yardimcisi olarak calismaya basladi Hayhanen olu mektup kutusuyla Birlesmis Milletler personeli olan bir sovyet ajanina bir rapor iletti Fakat rapor hicbir zaman yerine ulasmadi Fisher Hayhanen in zayif is etigi ve alkol bagimlisi olmasindan rahatsizdi 1955 ilkbaharinda Fisher ve Hayhanen a gittiler ve 1951 de otuz yil hapis cezasina carptirilan sovyet ajani in esi icin bes bin dolar gomduler 1955 te Fisher surekli baski altinda olmaktan yoruldu ve alti ayligina dinlenmek icin Moskova ya geri dondu Bu sure zarfinda sorumluluk Hayhanen deydi Moskova da bulundugu muddette Hayhanen den duydugu memnuniyetsizligi ustlerine bildirdi 1956 yilinda New York a geri donmesi uzerine yoklugunda dikkatlice olusturdugu ag dagilmisti Hayhanen in telsizi rutin olarak ayni yerden yanlis radyo frekansini kullanarak yayin yaparken Fisher olu mektup noktasini kontrol etti ve bulabildigi yalnizca birkac ay once birakilmis bir mesajdi KGB nin Hayhanen e agi ayakta tutmasi icin gonderdigi para Hayhanen tarafindan alkol ve fahiselerle harcanmisti Fisher in 1957 yilinin basinda sabri tukendi ve Moskova dan Hayhanen nin geri cagrilmasini talep etti Haziran 1957 de Hayhanen Moskova dan Yarbay rutbesine terfi etti yonunde mesaj aldi ve Sovyetler Birligine geri donmesi istendi Hayhanen haberi duydugunda geri dondugunde disiplin cezasina carptirilacagindan hatta idam edilebileceginden dolayi korkuya kapildi Hayhanen kendini hakli cikarmak icin Fisher in FBI tarafindan RMS Queen Mary gemisinde kacirildigi yalanini uydurdu Fisher hicbir seyden suphelenmeden Hayhanen e Amerika yi derhal terk etmesini tavsiye etti ve ona seyahati icin 200 dolar verdi Hayhanen ilk olarak a gomdukleri 5 bin dolari kendi icin almak icin gitti Hayhanen 1 Mayis Isci Bayrami nda gemisiyle Amerika dan Paris e vardi Burada KGB ile tekrar iletisime gecerek seyahati icin 200 dolar daha aldi Dort gun sonra Paris te Amerikan Elciligine giderek KGB ajani olduguna belirtti ve iltica talep etti Hayhanen 4 Mayis ta elcilige gittiginde alkolluydu Elcilikte bulunan CIA yetkilileri Hayhanen nin anlattigi hikayeyi inandirici bulmadi CIA yetkilileri Oyuk 5 Fin markini onlara verene kadar onun Rus ajani olduguna inanmamislardi Parayi actiklarinda icinde kare bir mikrofilm oldugunu gorduler CIA 11 Mayis ta onu Amerika ya geri goturdu ve FBI a teslim etti Amerikan topraklarindaki bir Sovyet istihbarat zincirinin bir parcasi olarak FBI onun hikayesini sorusturdu ve hikayesini dogrulamaya basladi Amerikaya vardiktan sonra FBI Hayhanen i sorgulamis ve Hayhanen de onlarla isbirligi yapmisti New York taki ilk sovyet baglantisinin Mikhail oldugunu itiraf etti ve onlara Mikhail kod isimli Mikhail Svirin in fotograflarini gosterdi Bu arada Svirin iki yil once Moskova ya geri donmustu FBI bundan sonra dikkatini Svirin in yerini alan kisi ustunde yogunlasti Hayhanen onlara Fisher in sadece kod ismi Mark ismini ve dis gorunumunu verdi Hayhanen FBI a Fisher in studyosunun adresini verebilir ayrica dort yildir sirri cozulemeyen oyuk paranin sirrini cozmelerinde yardimci olabilirdi KGB Hayhanen Amerika ya ilticasini Agustos a kadar tespit edemedi ve Hayhanen in Moskova ya donmede basarisiz oldugunu Fisher a ilettiler Onlem olarak Fisher a Amerika dan ayrilma emri verildi Kacis biraz karisikti cunku Mark kimligi Hayhanen tarafindan tehlikeye atildiysa Fisher in diger butun kimliklerinde tehlikede demekti Yani Fisher ulkeden Martin Collins Emil Goldfus ya da uzun zamandir unutulmus olan Andrew Kayotis olarak bile ulkeden ayrilazdi KGB Ottawa daki ofisinin yardimiyla Fisher a Robert Callan ve Vasili Dzogol isimlerinde iki yeni pasaport saglayacak fakat bu is uzun zaman alacakti Fisher a Robert Callan adinda yeni pasaport saglamayi basarmisti fakat Fisher yeni kimligine adapte olup ulkeden ayrilana kadar FBI tarafindan tutuklandi YakalanisiRudolf Ivanovich Abel in 1957 yilinda FBI tarafindan cekilen fotografi Nisan 1957 de Fisher sanatci arkadaslarina yedi haftaligina guneye gezeye gidecegini soyledi Uc haftadan kisa bir surede Hayhanen in verdigi bilgiler sayesinde Fisher in studyosu gozlem altina alindi 28 Mayis 1957 tarihinde FBI kucuk bir parkin karsisinda bulunan Fulton Caddesinde gergin hareket eden bir adami fark etti Adam zaman zaman ayaga kalkiyor saga sola yuruyordu ve en sonunda oradan ayrildi FBI ajanlari bu adamin Mark tarifine uydugunu fark ettiler Mark uzerinde arastirmalar devam etti ve 13 Haziran da Fisher in studyosunda gece 10 da isik gorundu 15 Haziran 1957 de Hayhanen e Fisher in gizlice cekilen fotogrefi gosterildi Hayhanen fotograftakinin Mark oldugunu teshis etti Teshisin pozitif olmasi nedeniyle gozetim devam etti ve Fisher i studyosundan Latham Oteline kadar takip ettiler Fisher pesindeki kuyrugun pesindeydi fakat kacmak icin pasaportu yoktu ve bu yuzden yakalanma uzerine bir plan yapti Fisher Hayhanen gibi hain olmayacagini biliyordu ve KGB ye FBI ile isbirligi yapip onu kurtaracaklari ve karisi ile kizini tekrar goreceginden emindi 21 Haziran 1957 de Fisher in 839 numarali odasinin kapisi saat 7 de calindi Fisher kapiyi acinca ona albay olarak seslenen FBI ajalariyla karsi karsiya kaldi ve Bilgi calma sucundan gozaltina alindi Fisher rutbesinin onlar tarafindan bilinmesinin nedeninin Hayhanen den geldigini biliyordu Fisher FBI ya hicbir sey soylemedi ve FBI ajanlari Fisher a 23 dakika boyunca baktiktan sonra yetkililerinin gelmesinin beklendigini onu Gocmen ve Vatandaslik Mudurlugu nun 242 Bolumunun gozaltina alacaklarini soylediler Fisher daha sonra Texas ta bulunan Federal Yabanci Tutuklama Tesisine ucakla goturuldu ve burada alti hafta boyunca tutuldu Bu sure zarfinda Fisher Sovyet vatandasi ve gercek isminin olan Rudolf Ivanovich Abel oldugunu ayrica hicbir istihbarat gorevlisiyle konusmayacagini belirtmistir Rudolf Ivanovich Abel ismi merhum bir KGB albayiydi ve Fisher en kisa zamanda bu ismini Amerikan gazetelerinin mansetlerinde yakalanan albay basliginin olacagini goruyordu Fisher in gozaltinda bulundugu gozalti suresince FBI Fisher in kisa dalga telsizi sifre kagitlari kameralar mikrodot yapimi icin kullanilan filmler ici bos tiras bir fircasi ve bircok hileli ici bos civata gibi espiyonaj icin kullanilan materyallerin bulundugu otel odasini ve studyosunu aramakla mesguldu FBI otel odasinda dort dolar 250 sayfalik Rusca kod cizelgesinin icinde bulundugu oyuk abanoz oyuk bir kalemin icinde uzerinde sifreli mesajlar bulunan mikrofilm ve icinde bes bin dolar nakit bulunan kiralik kasa anahtarini buldular Cohenin fotograflari ve Fisher in daha once hic bulusmadigi bir ajanla yazismalarida aramalarda FBI in eline gecti Fisher illegal bir yabancidan cikip ajanlik suphesiyle 7 Agustos 1957 de iddanameye cevap vermek uzere tekrar New York a getirildi Fisher Rus ajani olmakla sonradan mahkemede suclandi Fisher in savunulmasi icin Brooklyn Barosundan daha once onemli politik davalarda gorev yapmis avukatlarla anlasilmaya calisildi fakat hicbiri bu teklifi kabul etmedi Sonra James B Donovan ile temas kuruldu Cunku Donovan daha once Office of Strategic Services OSS savas avukatligi yapmisti ayrica yillardir mahkemelerde oldugu icinde cok tecrubeliydi Baro Fisher i savunabilecek tek kisinin Donovan olduguna inaniyordu Donovan Fisherla ilk toplantisinda bu teklifi kabul etti 1957 yilinin Ekim ayinda Fisher New York taki Federal Mahkemede yargilandi 3 durusmada Gizlice savunma bilgilerini Sovyetlere iletmekten 30 yil Gizlice savunma bilgilerini elde etmekten 10 yil ve Birlesik Devletler icerisinde yabanci bir devletin ajanligini yapmaktan 5 yil hapis cezasi ile yargilandi Fisher in resmi yardimcisi olan Hayhanen mahkemede Fisher in aleyhinde ifade verdi Mahkeme eger varsa Fisher in istihbarat agindaki diger kisileri kovusturma boyunca tespit edemedi Juri kendi aralarinda yaptiklari 3 bucuk saatlik mutalaalarda uc durusmada da Fisher i suclu buldu Hakim Fisher i toplam 30 yil hapsine ve uc bin dolar para cezasina carptirdi Fisher ya da Rudolf Ivanovich Abel cezasini Mahkum 80016 A olarak Georgia da bulunan Atlanta Federal Cezaevinde cekmeye basladi Fisher zamanini resim cizerek ipek orme ogrenerek satranc oynayarak ve sirf eglence icin logaritmik tablolar yazarak geciriyordu Hapishanede sovyet casuslugundan yakalanan iki kisiyle arkadas oldu Biri disardayken karisi icin Hayhanen tarafindan kendi icin aldigi bes bin dolar biraktiklari Morton Sobell di Digeri ise espiyonaj faaliyetleri yurutmekten ceza alan Avusturyali Kurt Ponger di Serbest kalmasi ve sonraki yasami KGB baskani sovyet istihbarat memuru Rudolf Abel Solda ikinci ile konusuyor Sagdan ikinci Eylul 1964 Fisher cezasinin sadece dort yilini cekecekti 10 Subat 1962 yilinda Sovyetler Birligi semalarinda vurularak dusurulen Amerikan U 2 pilotu Francis Gary Powers ile tutuklu takasi yapildi Degisim soguk savas siralarina casuslar koprusu olarak unlenen Bati Berlin ile Postdam i baglayan gerceklesti Ayni anda Bati Berlinde bulunan Amerikan askeri da Alman Stasi tarafindan Frederic Pryor serbest birakildi Fisher esi Elena ve kizi Evelyn ile evlerine uctular Itibarinin verilmesi icin KGB Amerikada dokuz yil fark edilmeden NKVD mensubu olarak gorev yapmasini yeterli buldu Usta casus Rudolf Abel efsanesi yerine Fisher in illegal olarak gorev yaplasi konuldu Parti hiyerarsisi Fisher in gercek manada hicbir sey elde edemedigini anlamadilar Sekiz yil boyunca illegal yasaminda ise yarar hicbir sey ya da tek bir potansiyel ajan gozukmemektedir Moskova ya donmesinden sonra Fisher a KGB Birinci Genel Direktorlugu illegal Isler Mudurlugu tarafindan is verildi istihbarat okulunda ogrencilere konusmalar ve dersler veriyordu Fakat giderek hayal kirikligina ugradi Sovyet casus filmi filmine onsozunu kayda deger hale getirmis ayrica filmin danismanligini yapmistir Fisher sigara tiryakisiydi ve 15 Kasim 1971 yilinda akciger kanserinden oldu Kulleri gercek adiyla gomulmus ve birkac batili muhabir asla gercek kimligi bulunamayan casusunu gosterilmesi icin cenazeye cagrildi Populer KulturdeSteven Spielberg un 2015 yapimi filmi Casuslar Koprusu filminde Fisher Abel roluyle Mark Rylance gosterdigi performansiyla En Iyi Yardimci Erkek Oyuncu Akademi Odulu ve BAFTA En Iyi Yardimci Erkek Oyuncu Odulunu kazandi Kaynakca a b c Whittell 2010 p 109 a b c Arthey 2004 p 73 a b c d Whittell 2010 p 9 a b Arthey 2004 p 11 Arthey 2004 p 10 Arthey 2004 p 8 a b c Andrew 1999 p 146 a b Whittell 2010 p 10 Arthey 2004 p 49 Arthey 2004 p 50 Arthey 2004 pp 75 76 Damaskin 2001 p 137 a b Arthey 2004 p 62 Arthey 2004 p 63 Hearn 2006 p 10 Arthey 2004 p 76 Arthey 2004 p 81 Arthey 2004 p 84 Andrew 1999 pp 146 147 Damaskin 2001 p 140 Sudoplatov Schecter 1994 1995 p 168 Whittell 2010 p 13 Arthey 2004 p 163 a b c d e f g h Andrew 1999 p 147 Whittell 2010 p 17 a b Whittell 2010 p 18 Andrew 1999 pp 147 148 Whittell 2010 p 16 a b Andrew 1999 p 148 Whittell 2010 p 19 Arthey 2004 p 187 Bernikow 1970 p 52 Whittell 2010 pp 20 21 a b c d e Andrew 1999 p 171 a b c d e f g h i j k l FBI Rudolph Ivanovich Abel Hollow Nickel Case 13 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Whittell 2010 pp 21 22 Bernikow 1970 p 21 Hearn 2006 p 13 New York Times The Spy of Cadman Plaza 19 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Whittell 2010 p 25 a b c d Hearn 2006 p 15 Arthey 2004 p 201 a b c d e Andrew 1999 p 172 a b Whittell 2010 p 80 Whittell 2010 p 81 Whittell 2010 p 88 Andrew 1999 p 280 Whittell 2010 p 89 a b Whittell 2010 p 94 Whittell 2010 p 92 Whittell 2010 p 95 West 1990 p 91 Bernikow 1970 p 111 Whittell 2010 p 96 Arthey 2004 p 205 Romerstein 2001 pp 209 210 a b Whittell 2010 p 97 Donovan 1964 pp 22 26 Whittell 2010 p 107 Bigger 2006 p 85 Bernikow 1970 p 253 Bernikow 1970 p 255 Andrew 1999 p 174 Whittell 2010 p 251 a b Whittell 2010 p 258 a b Andrew 1999 p 175 Propaganda KGB style 11 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Agentura ru Profession has degraded since the Cold war former KGB officer RT com Whittell 2010 p 259 KaynakcaAndrew Christopher 1999 The Sword and the Shield The Mitrokhin Archive and the Secret History of the KGB Basic Books New York ISBN 0 465 00310 9 Arthey Vin 2004 Like Father Like Son A Dynasty of Spies St Ermin s Press in association with Little Brown London ISBN 1 903608 07 4 Bernikow Louise 1970 Abel Introduction by Burt Silverman Hodder and Stoughton London Sydney Auckland Toronto ISBN 0 340 12593 4 Bigger Philip J 2006 NEGOTIATOR The Life And Career of James B Donovan Bethlehem Lehigh University Press United States ISBN 978 0 934 22385 0 Damaskin Igor with Elliott Geoffrey 2001 Kitty Harris The Spy With Seventeen Names St Ermin s Press London ISBN 1 903608 06 6 Donovan James B 1964 Strangers On A Bridge The Case of Colonel Abel Atheneum House Inc New York LCCN 6414248 3 Hearn Chester G 2006 Spies amp Espionage A Directory Thunder Bay Press San Diego California ISBN 978 1 59223 508 7 Romerstein Herbert 2001 The Venona Secrets Exposing Soviet Espionage and America s Traitors Regnery Publishing Ltd Washington D C ISBN 978 0 89526 225 7 Sudoplatov Pavel Sudoplatov Anatoli Schecter Jerrold L and Schecter Leona 1994 Special Tasks The Memoirs of an Unwanted Witness a Soviet Spymaster Little Brown Toronto Canada ISBN 0 316 77352 2 Whittell Giles 2010 A True Story of the Cold War Bridge of Spies Broadway Books New York ISBN 978 0 7679 3107 6 Dis baglantilarInternet Archive de Universal News reporting Capture Of Soviet Spy Col Rudolph Abel 1957 Washington Times U S intel braces for Kremlin blowback as result of spy case 30 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved Aralik 29 2010 FBI Rudolph Ivanovich Abel Hollow Nickel Case 13 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved Ocak 4 2012 New York Times The Spy of Cadman Plaza19 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved Subat 2 2013 New York Times ABEL SPY SUSPECT ACCEPTS DONOVAN Russian Has Long Talk With Former O S S Counsel Who Will Defend Him Returned to Detention Cell24 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde subscription required Retrieved Mart 20 2013 Bridge of Spies Movie Trailer 5 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved Ekim 9 2015 Rudolf Abels Grave7 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved Ekim 9 2015