Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2017) () |
Avrupa Uzay Ajansı veya yaygın İngilizce kısaltmasıyla ESA (İngilizce: European Space Agency), 1975 yılında, uzayın keşfini amaçlayan, hükûmetlerarası bir organizasyon olarak kurulmuştur. Şu an 22 üyesi olan ajansın merkezi Fransa'nın başkenti Paris'tedir. 2021 yılı itibarıyla 4,55 milyar Euro'luk bütçeye ve (ulusal uzay ajansları hariç) yaklaşık 2200 çalışana sahiptir.
| Avrupa Uzay Ajansı | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | ESA/ASE |
| Kuruluş | 1975 |
| Tür | UAÖ |
| Merkez | Paris, Fransa |
| Konum | |
| Resmî diller | İngilizce, Fransızca ve Almanca |
| Lider | Johann-Dietrich Wörner |
| Bütçe |  €4.55 milyar/ £3.85 milyar / $5.33 milyar (2021) |
ESA'nın uzay uçuş programı, özellikle de astronotların katılımı ile Uluslararası Uzay İstasyonu programı, gezegenler ve Ay için insansız keşif uçuşlarını içerir. ESA telekomünikasyon, navigasyon, araştırma, uzay gözlemi gibi birçok konuda da faaliyet yürütmektedir.
Ana fırlatma aracı Ariane 5'tir. Ariane 5 roketinin çeşitli türevleri olup kütlesi en çok olanı Ariane 5 ECA'dır. Roket, 2002 yılındaki ilk test uçuşu sırasında başarısız olmasına rağmen şimdiye kadar onlarca ardışık başarılı uçuş yapmıştır.
2 Mart 2004 tarihinde ESA tarafından uzaya gönderilen, yanında Philae uzay sondasını taşıyan Rosetta uzay aracı, 12 Kasım 2014 tarihinde 510 milyon kilometre uzaklıktaki (67P) kuyrukluyıldızına ulaştı.
Tarih
Kuruluş
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, birçok Avrupalı bilim insanı Amerika Birleşik Devletleri ile çalışmak için Batı Avrupa'dan ayrıldı. 1950'lerin ekonomik patlaması Batı Avrupalı ülkelerinin araştırmaya ve özellikle uzayla ilgili faaliyetlere yatırım yapmasını mümkün kılmış olsa da, Batı Avrupalı bilim adamları yalnızca ulusal projelerin iki ana süper güçle rekabet edemeyeceklerini fark ettiler. 1958'de, Sputnik şoku 'ndan sadece aylar sonra, (İtalya) ve (Fransa)'dan Batı Avrupa bilim camiasının önde gelen iki üyesi ortak bir Batı Avrupa uzay ajansının kuruluşunu görüşmek üzere bir araya geldi. Toplantıya, Harrie Massey (Birleşik Krallık) dahil olmak üzere sekiz ülkeden bilimsel temsilciler katıldı.
Batı Avrupa ülkeleri iki ajansa sahip olmaya karar verdiler: Bunlardan birisi fırlatma sistemi geliştirmekle ilgilenen (Avrupa Fırlatıcı Geliştirme Organizasyonu) ve diğeri Avrupa Uzay Ajansı'nın öncüsü (Avrupa Uzay Araştırmaları Örgütü) 'dur. İkincisi, 14 Haziran 1962'de imzalanan bir anlaşma ile 20 Mart 1964'te kuruldu. 1968'den 1972'ye kadar ESRO yedi araştırma uydusu fırlattı.
Mevcut haliyle ESA, 1975 yılında ESRO'nun ELDO ile birleştiği ESA Sözleşmesi ile kurulmuştur. ESA'nın on kurucu üye ülkesi vardı: Belçika, Danimarka, Fransa, Batı Almanya, İtalya, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre ve Birleşik Krallık. Bunlar, 1975 yılında ESA Sözleşmesini imzaladılar ve sözleşmenin yürürlüğe girdiği 1980 yılına kadar onay belgelerini tevdi ettiler. Bu süre zarfında ajans fiili bir tarzda faaliyet göstermiştir. ESA ilk büyük bilimsel görevini, ilk kez ESRO tarafından üzerinde çalışılan, evrende gama ışını emisyonları'nı izleyen uzay sondası Cos-B'yi 1975'te fırlattı.
Daha sonraki aktiviteler
ESA, 1978'de fırlatılan ve 18 yıl boyunca başarıyla çalışan dünyanın ilk yüksek yörüngeli teleskopu (IUE) üzerinde NASA ile işbirliği yaptı. Bunu bir dizi başarılı Dünya yörüngesi projesi izledi ve 1986'da ESA, Halley ve " kuyruklu yıldızlarını incelemek için ilk derin uzay görevi olan 'ya başladı. Yıldız haritalama görevi Hipparcos 1989'da fırlatıldı ve 1990'larda , ve Hubble Uzay Teleskobu, hepsi NASA ile ortaklaşa yürütüldü. NASA ile işbirliği içinde daha sonraki bilimsel görevler arasında ESA'nın iniş modülü Huygens'i inşa ederek katkıda bulunduğu Cassini–Huygens uzay sondası yer alır.
'nun halefi olarak ESA, bilimsel ve ticari yükler için roketler de üretti. 1979'da fırlatılan Ariane 1 1984'ten itibaren çoğunlukla ticari yükleri yörüngeye taşıdı. Ariane roketinin sonraki iki modeli, 1988 ve 2003 yılları arasında faaliyet gösteren ve ESA'yı 1990'larda ticari uzay fırlatmalarında dünya lideri yapan daha gelişmiş bir fırlatma sistemi Ariane 4'ün geliştirilmesinde ara aşamalarıydı. Bir sonraki Ariane 5 ilk uçuşunda arıza yaşamasına rağmen, o zamandan beri 2018'e kadar 82 başarılı fırlatma ile son derece rekabetçi ticari uzay fırlatma pazarında sağlam bir yer edindi. Ariane 5'in halefi fırlatma aracı geliştirme aşamasındadır ve 2020'lerde hizmete girmesi öngörülmekteydi.
Yeni milenyumun başlangıcında, ESA, NASA, JAXA, ISRO, CSA ve Roscosmos gibi ajanslarla birlikte bilimsel uzay araştırması'nda en önemli katılımcılardan biri oldu. ESA, önceki yıllarda, özellikle 1990'larda NASA ile işbirliğine güvenmiş olsa da, değişen koşullar (Birleşik Devletler ordusu tarafından bilgi paylaşımına ilişkin katı yasal kısıtlamalar gibi) daha çok kendisi ve Rusya ile işbirliği hakkında kararlara sebep oldu. 2011 tarihli bir basın yayınında şu ifadeler yer aldı:
Rusya, uzaya uzun vadeli erişim sağlama çabalarında ESA'nın ilk ortağıdır. ESA ve Rusya Federasyonu hükümeti arasında uzayın barışçıl amaçlarla araştırılması ve kullanılmasında işbirliği ve ortaklık konusunda bir çerçeve anlaşması var ve her iki ortağa da fayda sağlayacak iki farklı fırlatıcı faaliyeti alanında işbirliği halihazırda devam ediyor.
Dikkate değer ESA programları arasında, son teknoloji uzay tahrik teknolojisini test eden sonda , ve Venus Express görevleri ve ayrıca Ariane 5 roketinin geliştirilmesi ve ISS ortaklığındaki rolü vardır. ESA, bilimsel ve araştırma projelerini esasen 27 Aralık 2006'da fırlatılan gibi exoplanet'ler arayışında dönüm noktası olan astronomi-uzay görevleri için sürdürmektedir.
21 Ocak 2019'da ve Arianespace, Ay 'i için Ay'ın madenlerini araştırma görevine çalışmak ve hazırlanmak için ESA ile bir yıllık bir sözleşme duyurdu.
Tesisler
Ajansın tesisleri aşağıdaki merkezler arasında dağıtılmıştır:
- ESA bilim görevleri, Noordwijk, Hollanda'daki 'dedir;
- Frascati, İtalya'daki 'ndeki Dünya Gözlem görevleri;
- ESA Görev Kontrolü () Darmstadt, Almanya'dadır;
- Gelecekteki görevler için astronotları eğiten (EAC) Köln, Almanya'dadır;
- 2009 yılında kurulan bir araştırma enstitüsü (ECSAT), İngiltere, 'dedir;
- ve (ESAC) , Madrid, İspanya'dadır.
uzun vadeli uzay bilimi ve uzay araştırma görevleri programıdır.
Projeleri
Mars Express, Smart-1, Columbus, Vega, Galileo, Olympus, Giotto, ESA’nın en önemli projelerinden bazılarıdır.
Fırlatma Araçları Donanması
ESA bu fırlatma pazarının tüm sektörlerde rekabet ettiği farklı fırlatma araçları vardır. Ariane 5, Soyuz-2 ve Vega ESA'nın filosu bu üç büyük roketten oluşur. ESA'nın Fransız Guyanası Uzay Merkezinde ESA'nın uzay mekiklerini yapan ve 23 hissedarları olan Arianespace tarafından Ariane 5 üretilmektedir. Ariane 5 Fransız Guyanası'ndan fırlatılıyor çünkü ekvatorda olduğundan uzay mekiğinin dönme hızına yaklaşık 500 m/s ekstra 'itme' kuvveti veriyor.
Ariane 5
Ariane 5 roketi ESA'nın birincil fırlatma aracıdır. Bu 1997 yılından beri hizmettedir ve Ariane 4'ün yerini almıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b . www.esa.int (İngilizce). 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2021.
- ^ "Convention for the establishment of a European Space Agency" (PDF). ESA. 2003. 6 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2008.
- ^ . www.esa.int (İngilizce). 28 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2021.
- ^ a b c . www.esa.int (İngilizce). 15 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2021.
- ^ "12 Kasım 2014 BBC Türkçe haberi". 15 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Kasım 2014.
- ^ "ESA turns 30! A successful track record for Europe in space" (Basın açıklaması). European Space Agency. 31 Mayıs 2005. 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2021.
- ^ . European Space Agency. 14 Mayıs 2004. 25 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2015.
- ^ . ESA. 25 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2014.
- ^ Wehner, Mike (23 Ocak 2019). . New York Post. 23 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2019.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta ESA ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- ESA resmî internet sitesi13 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Avrupa Uzay Ajansi haber gazete kitap akademik JSTOR Ocak 2017 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Avrupa Uzay Ajansi veya yaygin Ingilizce kisaltmasiyla ESA Ingilizce European Space Agency 1975 yilinda uzayin kesfini amaclayan hukumetlerarasi bir organizasyon olarak kurulmustur Su an 22 uyesi olan ajansin merkezi Fransa nin baskenti Paris tedir 2021 yili itibariyla 4 55 milyar Euro luk butceye ve ulusal uzay ajanslari haric yaklasik 2200 calisana sahiptir Avrupa Uzay AjansiKisaltmaESA ASEKurulus1975TurUAOMerkezParis FransaKonumAvrupaResmi dillerIngilizce Fransizca ve AlmancaLiderJohann Dietrich WornerButce 4 55 milyar 3 85 milyar 5 33 milyar 2021 ESA nin uzay ucus programi ozellikle de astronotlarin katilimi ile Uluslararasi Uzay Istasyonu programi gezegenler ve Ay icin insansiz kesif ucuslarini icerir ESA telekomunikasyon navigasyon arastirma uzay gozlemi gibi bircok konuda da faaliyet yurutmektedir Ana firlatma araci Ariane 5 tir Ariane 5 roketinin cesitli turevleri olup kutlesi en cok olani Ariane 5 ECA dir Roket 2002 yilindaki ilk test ucusu sirasinda basarisiz olmasina ragmen simdiye kadar onlarca ardisik basarili ucus yapmistir 2 Mart 2004 tarihinde ESA tarafindan uzaya gonderilen yaninda Philae uzay sondasini tasiyan Rosetta uzay araci 12 Kasim 2014 tarihinde 510 milyon kilometre uzakliktaki 67P kuyrukluyildizina ulasti TarihKurulus Paris teki genel merkezibinalari Noordwijk Hollanda ESTEC ESRO nun ana teknik merkeziydi ve halef kurulus ESA icin de oyle olmaya devam etmektedir Ikinci Dunya Savasi ndan sonra bircok Avrupali bilim insani Amerika Birlesik Devletleri ile calismak icin Bati Avrupa dan ayrildi 1950 lerin ekonomik patlamasi Bati Avrupali ulkelerinin arastirmaya ve ozellikle uzayla ilgili faaliyetlere yatirim yapmasini mumkun kilmis olsa da Bati Avrupali bilim adamlari yalnizca ulusal projelerin iki ana super gucle rekabet edemeyeceklerini fark ettiler 1958 de Sputnik soku ndan sadece aylar sonra Italya ve Fransa dan Bati Avrupa bilim camiasinin onde gelen iki uyesi ortak bir Bati Avrupa uzay ajansinin kurulusunu gorusmek uzere bir araya geldi Toplantiya Harrie Massey Birlesik Krallik dahil olmak uzere sekiz ulkeden bilimsel temsilciler katildi Bati Avrupa ulkeleri iki ajansa sahip olmaya karar verdiler Bunlardan birisi firlatma sistemi gelistirmekle ilgilenen Avrupa Firlatici Gelistirme Organizasyonu ve digeri Avrupa Uzay Ajansi nin oncusu Avrupa Uzay Arastirmalari Orgutu dur Ikincisi 14 Haziran 1962 de imzalanan bir anlasma ile 20 Mart 1964 te kuruldu 1968 den 1972 ye kadar ESRO yedi arastirma uydusu firlatti Mevcut haliyle ESA 1975 yilinda ESRO nun ELDO ile birlestigi ESA Sozlesmesi ile kurulmustur ESA nin on kurucu uye ulkesi vardi Belcika Danimarka Fransa Bati Almanya Italya Hollanda Ispanya Isvec Isvicre ve Birlesik Krallik Bunlar 1975 yilinda ESA Sozlesmesini imzaladilar ve sozlesmenin yururluge girdigi 1980 yilina kadar onay belgelerini tevdi ettiler Bu sure zarfinda ajans fiili bir tarzda faaliyet gostermistir ESA ilk buyuk bilimsel gorevini ilk kez ESRO tarafindan uzerinde calisilan evrende gama isini emisyonlari ni izleyen uzay sondasi Cos B yi 1975 te firlatti Daha sonraki aktiviteler Ariane 1 modulunun modeli ESA 1978 de firlatilan ve 18 yil boyunca basariyla calisan dunyanin ilk yuksek yorungeli teleskopu IUE uzerinde NASA ile isbirligi yapti Bunu bir dizi basarili Dunya yorungesi projesi izledi ve 1986 da ESA Halley ve kuyruklu yildizlarini incelemek icin ilk derin uzay gorevi olan ya basladi Yildiz haritalama gorevi Hipparcos 1989 da firlatildi ve 1990 larda ve Hubble Uzay Teleskobu hepsi NASA ile ortaklasa yurutuldu NASA ile isbirligi icinde daha sonraki bilimsel gorevler arasinda ESA nin inis modulu Huygens i insa ederek katkida bulundugu Cassini Huygens uzay sondasi yer alir nun halefi olarak ESA bilimsel ve ticari yukler icin roketler de uretti 1979 da firlatilan Ariane 1 1984 ten itibaren cogunlukla ticari yukleri yorungeye tasidi Ariane roketinin sonraki iki modeli 1988 ve 2003 yillari arasinda faaliyet gosteren ve ESA yi 1990 larda ticari uzay firlatmalarinda dunya lideri yapan daha gelismis bir firlatma sistemi Ariane 4 un gelistirilmesinde ara asamalariydi Bir sonraki Ariane 5 ilk ucusunda ariza yasamasina ragmen o zamandan beri 2018 e kadar 82 basarili firlatma ile son derece rekabetci ticari uzay firlatma pazarinda saglam bir yer edindi Ariane 5 in halefi firlatma araci gelistirme asamasindadir ve 2020 lerde hizmete girmesi ongorulmekteydi Yeni milenyumun baslangicinda ESA NASA JAXA ISRO CSA ve Roscosmos gibi ajanslarla birlikte bilimsel uzay arastirmasi nda en onemli katilimcilardan biri oldu ESA onceki yillarda ozellikle 1990 larda NASA ile isbirligine guvenmis olsa da degisen kosullar Birlesik Devletler ordusu tarafindan bilgi paylasimina iliskin kati yasal kisitlamalar gibi daha cok kendisi ve Rusya ile isbirligi hakkinda kararlara sebep oldu 2011 tarihli bir basin yayininda su ifadeler yer aldi Rusya uzaya uzun vadeli erisim saglama cabalarinda ESA nin ilk ortagidir ESA ve Rusya Federasyonu hukumeti arasinda uzayin bariscil amaclarla arastirilmasi ve kullanilmasinda isbirligi ve ortaklik konusunda bir cerceve anlasmasi var ve her iki ortaga da fayda saglayacak iki farkli firlatici faaliyeti alaninda isbirligi halihazirda devam ediyor Dikkate deger ESA programlari arasinda son teknoloji uzay tahrik teknolojisini test eden sonda ve Venus Express gorevleri ve ayrica Ariane 5 roketinin gelistirilmesi ve ISS ortakligindaki rolu vardir ESA bilimsel ve arastirma projelerini esasen 27 Aralik 2006 da firlatilan gibi exoplanet ler arayisinda donum noktasi olan astronomi uzay gorevleri icin surdurmektedir 21 Ocak 2019 da ve Arianespace Ay i icin Ay in madenlerini arastirma gorevine calismak ve hazirlanmak icin ESA ile bir yillik bir sozlesme duyurdu Tesisler Ajansin tesisleri asagidaki merkezler arasinda dagitilmistir ESA bilim gorevleri Noordwijk Hollanda daki dedir Frascati Italya daki ndeki Dunya Gozlem gorevleri ESA Gorev Kontrolu Darmstadt Almanya dadir Gelecekteki gorevler icin astronotlari egiten EAC Koln Almanya dadir 2009 yilinda kurulan bir arastirma enstitusu ECSAT Ingiltere dedir ve ESAC Madrid Ispanya dadir uzun vadeli uzay bilimi ve uzay arastirma gorevleri programidir ProjeleriMars Express Smart 1 Columbus Vega Galileo Olympus Giotto ESA nin en onemli projelerinden bazilaridir Firlatma Araclari DonanmasiESA bu firlatma pazarinin tum sektorlerde rekabet ettigi farkli firlatma araclari vardir Ariane 5 Soyuz 2 ve Vega ESA nin filosu bu uc buyuk roketten olusur ESA nin Fransiz Guyanasi Uzay Merkezinde ESA nin uzay mekiklerini yapan ve 23 hissedarlari olan Arianespace tarafindan Ariane 5 uretilmektedir Ariane 5 Fransiz Guyanasi ndan firlatiliyor cunku ekvatorda oldugundan uzay mekiginin donme hizina yaklasik 500 m s ekstra itme kuvveti veriyor Ariane 5 Ariane 5 roketi ESA nin birincil firlatma aracidir Bu 1997 yilindan beri hizmettedir ve Ariane 4 un yerini almistir Ayrica bakinizIran Uzay AjansiKaynakca a b www esa int Ingilizce 28 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2021 Convention for the establishment of a European Space Agency PDF ESA 2003 6 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2008 www esa int Ingilizce 28 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2021 a b c www esa int Ingilizce 15 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2021 12 Kasim 2014 BBC Turkce haberi 15 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Kasim 2014 ESA turns 30 A successful track record for Europe in space Basin aciklamasi European Space Agency 31 Mayis 2005 20 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Aralik 2021 European Space Agency 14 Mayis 2004 25 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Haziran 2015 ESA 25 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2014 Wehner Mike 23 Ocak 2019 New York Post 23 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2019 Dis baglantilarWikimedia Commons ta ESA ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur ESA resmi internet sitesi13 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde