Saymalıtaş ya da Saimaluu Tash (Kırgızcada 'işlemeli' veya 'desenli taşlar' anlamına gelir), Kırgızistan'ın Celal-Abad ili'nde, Kazarman'ın güneyinde yer alan bir petroglif alanıdır. Siyah-beyaz kaya resimleri içeren 10.000'den fazla ve belki de 11.000 kadar oyulmuş resmi tanımlanmıştır ve bu da sit alanını dünya çapında önemli bir kaya sanatı koleksiyonu haline getirmiştir. Bu kaya sanatı örnekleri aşağı vadideki kadim insanların dini davranışlarının göstergelerindendir.
Saymalıtaş Tabiat Parkı | |
---|---|
Kırgızca: Саймалуу-Таш мамлекеттик жаратылыш паркы | |
IUCN kategori II (millî park) | |
![]() Saymalıtaş'taki petroglifler | |
Bölge | Kırgızistan |
Şehir | Celal-Abad |
İlçe | Toguz-Toro |
Koordinatları | 41°11′K 73°49′D / 41.183°K 73.817°D |
Kapladığı alan | 320.072 km2 (123.580 sq mi) |
Kuruluş tarihi | 2001 |
Koruma
Kırgız Milli Komisyonu tarafından 29 Ocak 2001 tarihinde sit alanının UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'nde listelenmesi önerilmiştir. Sit alanı "Saymalıtaş Petroglifleri" adı altında (iii), (iv) ve (vi) kriterler ile UNESCO'nun Geçici Listesi'nde listelenmiştir. Mayıs 2001'de kurulan daha büyük Saymalıtaş Tabiat Parkı'nın bir parçasıdır ve 320.072 km²'lik (123.580 sq mi) bir alanı kaplamaktadır.
Konum
Petroglif alanı, Fergana Vadisi'nde, alçak bir dağ sırtıyla ayrılmış iki yüksek vadide yaklaşık 3.200 metre (10.500 ft) rakımda yer almaktadır. Sit alanı Kazarman'ın 30 kilometre (19 mi) güneyinde yer almaktadır.Kazarman köyünden kısa bir mesafeye kadar sadece arazi araçlarının kullanabileceği bir yol bulunur ancak sit alanına geri kalan kısmına yürüyerek veya at sırtında yaklaşık bir gün içinde ulaşılabilir ancak bu yolculuk sadece Ağustos civarında gerçekleştirilebilir. Yorucu bir tırmanıştır. Diğer zamanlarda, kar koşulları bölgeye ulaşımı imkansız hale getirir. Trekking, arazi araçlarıyla üç gün ve at sırtında yedi gün sürer.
Etimoloji
Kırgızca 'Saymalıtaş'ın anlamı “desenli ya da işlemeli taşlık”tır.
Tarihi
Büyük galerilerde yer alan petroglifler Neolitik ve Bronz Çağların MÖ 2000 yıllarından MÖ 3000 yıllarına ve Orta Çağ'a (MS 8. yüzyıl) kadar tarihlendirilmektedir. Tunç Çağı yerleşimcilerinin dini petroglif yazma geleneği vardı. Bu, Demir Çağı'nda MÖ 800'e kadar; İskit ve Türk halkının yaptığı varyantlar orta çağda birkaç yüz yıl boyunca devam etti.
Ayrıca MÖ 8. yüzyıldan MS birinci yüzyıla, Kırgız öncesi Saka-Usun döneminde, insanların buraya yerleştiği belirtilmektedir. Saka keşişleri bu siteyi güneş tanrısına kurban ayinleri sırasında kullandı ve yerleşimleri Cholpon-Ata koyuna kadar uzandı. Yerleşme Tandır Dağları ve Ön Fergana halkı için kutsaldı ve günümüzde bile ruhsal ve iyileştirici nitelikleri için modern Kırgız kuşağı nesli için kutsal kabul edilmektedir. Bu alan, halkların “dini inançlar ve dağlara, doğaya, totemlere ve güneş kozmik imgelerine ibadetlerinin” ruhsal bağlarının bir parçasıdır. Yer ilk olarak 1902 yılında Rus haritacıları tarafından Celal-Abad ve Narın arasında bir askeri kampı şehre bağlamak için bir yol projesi için araştırmalar yapılırken fark edildi; bu yol şimdi Kazarman üzerinden kullanılmaktadır. Haritacılardan biri olan Nikolai Khludov, kamplarının yakınında bir çobandan "boyalı taş" üzerine masallar duydu ve bölgeyi bir denetçi ekibi ile incelemeye karar verdi. Petrogliflerle ilgili bulgularını Taşkent Arkeoloji Derneği'ne bildirdi. Bu kurum daha sonra siteyi daha ayrıntılı incelemek için bir keşif gezisi düzenledi. Ancak, saha 1950 yılına kadar araştırılmadı. Bir kazı gerçekleştirildikten sonra, petroglifler özel olarak tanımlandı, numaralandırıldı ve petrogliflerin yaşları belirlendi. Sit alanı günümüzde Bişkek Arkeoloji Enstitüsü tarafından aralıklı olarak araştırma altındadır. Neolitik çağ petroglifleri Kırgız Devlet Tarih Müzesi'nde sergilenmektedir.
Özellikleri
Arkeologlar, "Saymalıtaş 1" ve "Saymalıtaş 2" adı altında bölgeyi ikiye ayırmışlardır.
3 kilometre (1,9 mi) uzunluğundaki Saymalıtaş 1, parlak bazaltik taşların üzerine kazınmış petroglifler içerir. Bunların aşağı vadilerden getirilen "adak kurbanları" olduğuna inanılmaktadır. Burada şamanların kutsal ayinler yaptığı küçük bir göl bulunmaktadır. Taşlardaki çeşitli tasarımların petroglifleri tanımlanmıştır. En yaygın tasarımlar dağ keçisi (Türk dönemine tarihlenen uzun boynuzlu dağ keçisi daha yaygındır), atlar, aslanlar ve kurtlar gibi hayvanlardır. Bir başka yaygın çizim de geyiklerin, özellikle büyük boynuzluların avlanma sahnelerinden oluşmaktadır; bu sahnede avcılar hayvanları yaylar, oklar ve mızraklarla avlarken gösterilir. Toprağı işlemek gibi tarımsal işlemler yaygın bir temadır. Diğer sahneler dini danslar, güneş, nehirlerin akışını temsil eden dalgalı tasarımlar ve cinsel sahnelerdir. Sanatçılar belki de iyi bir mahsul veya başarılı bir av gezisi sonrasında dağın ruhlarına şükran duygularını göstermek için bunları çizmiş olmalıdır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k Mitchell 2015.
- ^ a b c . Kyrgyzstan Community Based Tourist Association. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2015.
- ^ a b c d "Saimaly-Tash Petroglyphs". UNESCO Organization. 24 Şubat 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2015.
- ^ On establishment of the State Nature Park Saimaluu-Tash in Toguz-Toro District of Jalal-Abad Province and State Nature Park Salkyn-Tor in Naryn District of Naryn Region [Об организации государственного природного парка Саймалуу-Таш в Тогуз-Тороуском районе Джалал-Абадской области и государственного природного парка Салкын-Тор в Нарынском районе Нарынской области] (Decree of the Government of the Kyrgyz Republic) (Rusça). 25 Mayıs 2001. Bilinmeyen parametre
|index=
görmezden gelindi () - ^ . Department of Biodiversity Conservation and Specially Protected Natural Areas. 14 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2022.
- ^ "Petroglyphs of Saimaluu-Tash". Oriental Express Central Asia. 3 Kasım 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2015.
- ^ a b Mayhew & Elliott 2014.
- ^ . bradtguides.com. 13 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2015.
Bibliyografya
Dış bağlantılar
- Yerel bir Tur şirketinin sitesinde Saymalıtaş hakkında3 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Saymalıtaş'ın 200124 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . yılında UNESCO'ya sunulması24 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Saymalitas ya da Saimaluu Tash Kirgizcada islemeli veya desenli taslar anlamina gelir Kirgizistan in Celal Abad ili nde Kazarman in guneyinde yer alan bir petroglif alanidir Siyah beyaz kaya resimleri iceren 10 000 den fazla ve belki de 11 000 kadar oyulmus resmi tanimlanmistir ve bu da sit alanini dunya capinda onemli bir kaya sanati koleksiyonu haline getirmistir Bu kaya sanati ornekleri asagi vadideki kadim insanlarin dini davranislarinin gostergelerindendir Saymalitas Tabiat ParkiKirgizca Sajmaluu Tash mamlekettik zharatylysh parkyIUCN kategori II milli park Saymalitas taki petrogliflerBolge KirgizistanSehir Celal AbadIlce Toguz ToroKoordinatlari 41 11 K 73 49 D 41 183 K 73 817 D 41 183 73 817Kapladigi alan 320 072 km2 123 580 sq mi Kurulus tarihi 2001KorumaKirgiz Milli Komisyonu tarafindan 29 Ocak 2001 tarihinde sit alaninin UNESCO Dunya Kultur Mirasi Listesi nde listelenmesi onerilmistir Sit alani Saymalitas Petroglifleri adi altinda iii iv ve vi kriterler ile UNESCO nun Gecici Listesi nde listelenmistir Mayis 2001 de kurulan daha buyuk Saymalitas Tabiat Parki nin bir parcasidir ve 320 072 km lik 123 580 sq mi bir alani kaplamaktadir KonumPetroglif alani Fergana Vadisi nde alcak bir dag sirtiyla ayrilmis iki yuksek vadide yaklasik 3 200 metre 10 500 ft rakimda yer almaktadir Sit alani Kazarman in 30 kilometre 19 mi guneyinde yer almaktadir Kazarman koyunden kisa bir mesafeye kadar sadece arazi araclarinin kullanabilecegi bir yol bulunur ancak sit alanina geri kalan kismina yuruyerek veya at sirtinda yaklasik bir gun icinde ulasilabilir ancak bu yolculuk sadece Agustos civarinda gerceklestirilebilir Yorucu bir tirmanistir Diger zamanlarda kar kosullari bolgeye ulasimi imkansiz hale getirir Trekking arazi araclariyla uc gun ve at sirtinda yedi gun surer EtimolojiKirgizca Saymalitas in anlami desenli ya da islemeli taslik tir TarihiBuyuk galerilerde yer alan petroglifler Neolitik ve Bronz Caglarin MO 2000 yillarindan MO 3000 yillarina ve Orta Cag a MS 8 yuzyil kadar tarihlendirilmektedir Tunc Cagi yerlesimcilerinin dini petroglif yazma gelenegi vardi Bu Demir Cagi nda MO 800 e kadar Iskit ve Turk halkinin yaptigi varyantlar orta cagda birkac yuz yil boyunca devam etti Ayrica MO 8 yuzyildan MS birinci yuzyila Kirgiz oncesi Saka Usun doneminde insanlarin buraya yerlestigi belirtilmektedir Saka kesisleri bu siteyi gunes tanrisina kurban ayinleri sirasinda kullandi ve yerlesimleri Cholpon Ata koyuna kadar uzandi Yerlesme Tandir Daglari ve On Fergana halki icin kutsaldi ve gunumuzde bile ruhsal ve iyilestirici nitelikleri icin modern Kirgiz kusagi nesli icin kutsal kabul edilmektedir Bu alan halklarin dini inanclar ve daglara dogaya totemlere ve gunes kozmik imgelerine ibadetlerinin ruhsal baglarinin bir parcasidir Yer ilk olarak 1902 yilinda Rus haritacilari tarafindan Celal Abad ve Narin arasinda bir askeri kampi sehre baglamak icin bir yol projesi icin arastirmalar yapilirken fark edildi bu yol simdi Kazarman uzerinden kullanilmaktadir Haritacilardan biri olan Nikolai Khludov kamplarinin yakininda bir cobandan boyali tas uzerine masallar duydu ve bolgeyi bir denetci ekibi ile incelemeye karar verdi Petrogliflerle ilgili bulgularini Taskent Arkeoloji Dernegi ne bildirdi Bu kurum daha sonra siteyi daha ayrintili incelemek icin bir kesif gezisi duzenledi Ancak saha 1950 yilina kadar arastirilmadi Bir kazi gerceklestirildikten sonra petroglifler ozel olarak tanimlandi numaralandirildi ve petrogliflerin yaslari belirlendi Sit alani gunumuzde Biskek Arkeoloji Enstitusu tarafindan aralikli olarak arastirma altindadir Neolitik cag petroglifleri Kirgiz Devlet Tarih Muzesi nde sergilenmektedir OzellikleriArkeologlar Saymalitas 1 ve Saymalitas 2 adi altinda bolgeyi ikiye ayirmislardir 3 kilometre 1 9 mi uzunlugundaki Saymalitas 1 parlak bazaltik taslarin uzerine kazinmis petroglifler icerir Bunlarin asagi vadilerden getirilen adak kurbanlari olduguna inanilmaktadir Burada samanlarin kutsal ayinler yaptigi kucuk bir gol bulunmaktadir Taslardaki cesitli tasarimlarin petroglifleri tanimlanmistir En yaygin tasarimlar dag kecisi Turk donemine tarihlenen uzun boynuzlu dag kecisi daha yaygindir atlar aslanlar ve kurtlar gibi hayvanlardir Bir baska yaygin cizim de geyiklerin ozellikle buyuk boynuzlularin avlanma sahnelerinden olusmaktadir bu sahnede avcilar hayvanlari yaylar oklar ve mizraklarla avlarken gosterilir Topragi islemek gibi tarimsal islemler yaygin bir temadir Diger sahneler dini danslar gunes nehirlerin akisini temsil eden dalgali tasarimlar ve cinsel sahnelerdir Sanatcilar belki de iyi bir mahsul veya basarili bir av gezisi sonrasinda dagin ruhlarina sukran duygularini gostermek icin bunlari cizmis olmalidir Kaynakca a b c d e f g h i j k Mitchell 2015 a b c Kyrgyzstan Community Based Tourist Association 28 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Kasim 2015 a b c d Saimaly Tash Petroglyphs UNESCO Organization 24 Subat 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2015 On establishment of the State Nature Park Saimaluu Tash in Toguz Toro District of Jalal Abad Province and State Nature Park Salkyn Tor in Naryn District of Naryn Region Ob organizacii gosudarstvennogo prirodnogo parka Sajmaluu Tash v Toguz Torouskom rajone Dzhalal Abadskoj oblasti i gosudarstvennogo prirodnogo parka Salkyn Tor v Narynskom rajone Narynskoj oblasti Decree of the Government of the Kyrgyz Republic Rusca 25 Mayis 2001 Bilinmeyen parametre index gormezden gelindi yardim Department of Biodiversity Conservation and Specially Protected Natural Areas 14 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2022 Petroglyphs of Saimaluu Tash Oriental Express Central Asia 3 Kasim 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2015 a b Mayhew amp Elliott 2014 bradtguides com 13 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Kasim 2015 BibliyografyaLonely Planet Central Asia Lonely Planet Publications 1 Nisan 2014 ISBN 978 1 74300 078 6 17 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2020 Kyrgyzstan Bradt Travel Guides 5 Subat 2015 ISBN 978 1 84162 856 1 27 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2020 Dis baglantilarYerel bir Tur sirketinin sitesinde Saymalitas hakkinda3 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Saymalitas in 200124 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde yilinda UNESCO ya sunulmasi24 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde