Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Ağustos 2010) () |
Zilan Katliamı veya Zilan Deresi Katliamı veya Zilan Deresi Kırımı (Kürtçe: Komkujiya Zîlan veya Komkujiya Geliyê Zîlan), 1930 yılının Temmuz ayındaAğrı Dağı İsyanları sırasında Ferik Salih Omurtak komutasındaki 9. Kolordu tarafından Üçüncü Ağrı Harekâtı başlatılmadan önce Van ilinin Erciş ilçesinde yer alan Zilan Deresi'ne (günümüzde "Hatun Çukurovası" olarak da bilinir) sığınan Kürtlere yönelik gerçekleştirilen katliam. Temmuz 16, 1930 tarihli Cumhuriyet gazetesine göre 15.000 kişi, bizzat Ağrı isyanında da yer alan Kürt yazar (1907-Eylül 14, 1985)'ye göre, Ademan, Sipkan, Zilan ve Hesenan aşiretlerden oluşan 18 köyden 47.000 köylü Ermeni araştırmacı 'e göre, 5.000 kadın, çocuk ve yaşlı öldürülmüştür, Ekim 3, 1930 tarihli gazetesi ise, Türkler, Zilan bölgesinde 220 köyü imha etti ve 4.500 kadın ve yaşlı katletti şeklinde aktardı.Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi ise, Zilan Bölgesi vadilerinden birinde 1.550 kişi kesildi, Erciş bölgesinde 200 köy yakıldı, Patnos sahasında yakılıp yıkılmayan tek köy kalmadı, Türk askerleri, Kürtlerin hayvanlarını da alıp aşırdılar. şeklinde aktarmaktadır.
 | |
| Bölge | Zilan Deresi, Erciş, Van |
|---|---|
| Tarih | Temmuz 1930 |
| Ölü | Çeşitli kaynaklar 1.500 ila 15.000 arasında kişinin öldüğünü belirtmektedir. |
| İşleyenler | Türk Silahlı Kuvvetleri 9. Kolordusu |
Arka plan
Ağrı isyanları sırasında Ağrı Dağı ve civarında Hoybun Merkez Komitesi tarafından İhsan Nuri Paşa'nın önderliğinde "Ağrı Cumhuriyeti" ilan edildi.
Türkiye'nin hazırlıkları
9 Mayıs 1928 tarihinde Türkiye direnişçileri vazgeçirmek için af çıkardı. Daha önce Süleyman Nazif, Vaaz ve nasihat veya re’fet ve şefkat zamanı çoktan geçti, eline silah almış olan her asinin eli başıyla birlikte kesilmelidir. demiş. Direnişçiler dağdan inmelerine rağmen İran’da faaliyetlerini sürdürdükleri için sonuçta Süleyman Nazif'in isteği uygulanmış oldu.
Türkiye müzakerede inisiyatif elde edemeyince İhsan Nuri Paşa ile doğrudan müzakere etmeye karar verdi. Fakat bu da sonuç vermedi.
Mustafa Kemal Atatürk başkanlığında, Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve Birinci Umumî Müfettiş İbrahim Tali Öngören'in de hazır bulunduğu Bakanlar Kurulu toplantısında 29 Aralık 1929 tarihli ve 8692 sayılı kanun hükmünde kararname çıkarıldı. Burada Haziran ayında Ağrı'ya yönelik hareket öngörüldü.
Bakanlar Kurulu kararname doğrultusunda 7 Ocak 1930'da Genelkurmay Başkanlığı 9. Kolordu komutanlığına, Bulakbaşı ile Şıhlı köyü arasında asilerle meskûn olan köyler ile sığınılan yerler ele geçirilerek asiler geçim üssünden yoksun bırakacağını, bölge eşkıyadan temizledikten sonra Ağrı Tepeler hattına doğru takip edileceğini ve bölgede jandarma alayları için lazım olan yerlerden başka meskûn yer bırakılmayacağına dair emir verdi.
Üçüncü Ağrı Harekâtı'nın ertelenmesi
Mart 18 1930 tarihinde Salih Omurtak 9. Kolordu Komutanlığına atandı (8 Mayıs 1934'e kadar). 11 Haziran 1930 tarihinde Türk tarafının Ağrı direnişçilerine karşı silahlı muhalefeti başladı. Hoybun bütün Kürdistan'a yönelik yardım çağrısında bulundu. Bundan dolayı geniş cephede direnişçilerin cevap alma endişesine kapılan Türkiye 800-1500 silanlı olduğu tahmin edilen Ağrı Dağı'ndaki direnişi kırmak için hazırlanan saldırıdan geçici olarak vazgeçti.
Katliam
Türk Ordusu iki kolordu (7. Kolordu ve 9. Kolordu) ve 80 uçaktan oluşan hava gücü kullandı.Cumhuriyet gazetesi özel muhabiri Yusuf Mazhar'ın aktardığına göre, isyana katılan bütün köyler yakılırken 15.000 kadar kişi Zilan Deresi'nde öldürüldü. Sağ kalanların bir kısmı ise İran'a kaçıp katliamdan kurtulmayı başardılar.
Cumhuriyet gazetesi 16 Temmuz 1930 tarihinde bu olayı "Ağrı Dağı tepelerinde tayyarelerimiz şakiler üzerine çok şiddetli bombardıman ediyorlar. Ağrı Dağı daimi olarak infilak ve ateş içinde inlemektedir. Türk’ün demir kartalları asilerin hesabını temizlemektedir. Zilan Deresi ağzına kadar ceset dolmuştur." şeklinde duyurmuştur. Aynı gün çıkan Akşam gazetesinde ise ölü sayısı 3000 olarak verilmektedir.
Birleşik Krallık Dışişleri Bakanlığına ait rapor, Erciş ve Zilan yakınındaki Türk başarısı'nın birkaç silahlı adamlar ve büyük çoğunluğu oluşturan savaşçı olmayanlara karşı kazanıldığını aktarmaktadır.
Sonraları
Katliamın ardından bölge halkının tüm mallarına el konuldu, 1950 yılında Erciş Asliye Ceza Mahkemesi'ne mallarını geri almak için başvuran köylüler, herhangi bir sonuç alamadı ve 2012 yılında konu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine taşındı. Söz konusu dava kabul edilmiştir, davacılardan Mehmet Gürbüz, dedesinden kalma altı bin dönüm arazisine el konulduğunu ve o dönemden kalma tapu kayıtlarının kabul edilmediğini belirtti.
Kültürel etkiler
Yaşar Kemal 1950'li yıllardaki röportajlarında "Zilan Deresi Katliamı"nı öğrenip çok etkilendiğini belirtmiştir. Daha sonra Deniz Küstü adlı romanında katliamdan söz etti. Romanın başkahramanlarından biri Selim Balıkçı, Ağrı harekâtlarına katılmış ve yüzünden yaralanarak Cerrahpaşa Hastanesi'ne kaldırılmıştır.
Oktay Candemir ve Ercan Öksüz'ün davası
2007 yılında DİHA Van muhabirleri Oktay Candemir ve Ercan Öksüz, Zilan deresi katliamı tanıklarından 94 yaşındaki Kakil Erdem'in tanık olduğu olayları konu alan "Zilan Katliamı'nın Tanığı Konuştu" başlıklı bir röportaj yayınladılar. Röportajın ardından iki muhabir hakkında "halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama" iddiasıyla dava açıldı. 9 Eylül 2008'de Van 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görülmeye başlanan dava neticesinde iki muhabir birer buçuk yıl hapse mahkûm oldu.
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Mehmet Şevket Eygi, "Zilan katliamı" 19 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Millî Gazete, 17 Kasım 2009, URL erişim tarihi: 16 Ağustos 2010.
- ^ Felit Özsoy, Tahsin Eriş, Öncesi ve Sonrasıyla 1925 Kürt Direnişi (Palu-Hanî-Genç), Pêrî Yayınları, 2007, , s. 271.
- ^ Nazan Sala, "Devlet Zilan Katliamı ile yüzleşm" 10 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., , 8 Ekim 2009, URL erişim tarihi: 18 Ağustos 2010.
- ^ a b Cengiz Çandar, "“Kürt açılımı”nı Ararat-Süphan ekseninde izlerken..." 4 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Radikal, 31 Temmuz 2009, URL erişim tarihi: 16 Ağustos 2010.
- ^ a b c Zilan Deresi Katliamı AİHM'de 27 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . haberi, Evrensel Gazetesi, İdris Yılmaz (24.04.2012).
- ^ Kemal Burkay, Anılar, belgeler, Cilt 1, Deng Yayınları, 2000, p. 8. 2 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Hovîtiya Artêşê şermezar dikin" 16 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Azadiya Welat, 15 Temmuz 2010, URL erişim tarihi: 16 Ağustos 2010. (Kürtçe)
- ^ "Geliyê Zîlan bir rojeva parlemenê". (Kürtçe). 11 Şubat 2010. 21 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ağustos 2010.
- ^ . HABER DIYARBAKIR (Kürtçe). 26 Haziran 2009. 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2010.
- ^ . Nasname (Kürtçe). Nisan 15, 2009. 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2010.
- ^ Altan Tan, Kürt sorunu, Timaş Yayınları, 2009, , s. 275. 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Pınar Selek, Barışamadık, İthaki Yayınları, 2004, , s. 109. 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Yusuf Mazhar, Cumhuriyet, 16 Temmuz 1930, ... Zilan harekatında imha edilenlerin sayısı 15.000 kadardır. Zilan Deresi ağzına kadar ceset dolmuştur...
- ^ Ahmet Kahraman, ibid, p. 211, Karaköse, 14 (Özel muhabirimiz bildiriyor) ...
- ^ Ayşe Hür, "Osmanlı'dan bugüne Kürtler ve Devlet-4" 1 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Taraf, October 23, 2008, Retrieved August 16, 2010.
- ^ M. Kalman, Belge, tanık ve yaşayanlarıyla Ağrı Direnişi 1926-1930, Pêrî Yayınları, İstanbul, 1997, , p. 105.
- ^ Ahmet Kahraman, ibid, pp. 207-208.
- ^ "Der Krieg am Ararat" (Telegramm unseres Korrespondenten) , October 3, 1930, ... die Türken in der Gegend von Zilan 220 Dörfer zerstört und 4500 Frauen und Greise massakriert. (Almanca)
- ^ Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi Doğu Bilimleri Enstitüsü ile Ermenistan Sovyet Soyalist Cumhuriyeti Bilimleri Akademisi Doğu Bilimleri Enstitüsü Kürt Komisyonu (Çev. M. Aras), Yeni ve Yakın Çağda Kürt Siyaset Tarihi, Pêrî Yayınları, İstanbul, 1998 (orijinal baskısı: 1986), , p. 179
- ^ , "Cumhuriyet ve Kürtler", Toplumsal Tarih, Sayı: 160, Nisan 2007, s. 27-28.
- ^ a b Paul J. White, Primitive rebels or revolutionary modernizers?: the Kurdish national movement in Turkey, Zed Books, 2000, , p. 78. (İngilizce)
- ^ a b c Ayşe Hür, Osmanlı’dan bugüne Kürtler ve Devlet-4 17 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 23 Ekim 2008 tarihli Taraf gazetesi.
- ^ Wadie Jwaideh, The Kurdish national movement: its origins and development, Syracuse University Press, 2006, , p. 212. (İngilizce)
- ^ a b Mehmet Köçer, "Ağrı İsyanı (1926-1930)", Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, s. 385. 2 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Cemşid Bender, Genelkurmay Belgelerinde Kürt İsyanları, C. 2, Kaynak Yayınları, 1992, s. 93-94.
- ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 232.
- ^ Osman Pamukoğlu, Unutulanlar dışında yeni bir şey yok: Hakkari ve Kuzey Irak dağlarındaki askerler, Harmoni Yayıncılık, 2003, , s. 16.
- ^ Yönetim Zamandizini 1930 yılı, Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2, Ankara, 2007, s. 180 (Pdf dosyasının 78 sayfası 10 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ Ahmet Kahraman, Kürt İsyanları: Tedip ve Tenkil, Evrensel Basım Yayın, , s. 211., Karaköse, 14 (Özel muhabirimiz bildiriyor) ...
- ^ a b Başka Dersim'ler Var mı? 6 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . haberi, Zaman gazetesi, Mustafa Armağan (04.12.2011)
- ^ , Islam, Kurds and the Turkish nation state, 2003, sayfa 102 (İngilizce)
- ^ "Akşam". 16 Temmuz 1930. 13 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022.
- ^ The conviction here is that the Turkish succcess near Ergish and Zilan were realy gained over a few armed men and a large percentage of non-combatants., Robin Leonard Bidwell, Kenneth Bourne, Donald Cameron Watt, Great Britain Foreign Office, British documents on foreign affairs: reports and papers from the foreign office confidential print. From the first to the the second world war. Turkey, Iran, and the Middle-East, 1918-1939. The Turkish revival, 1921-1923, University Publications of America, 1997, , s. 106.
- ^ Yashar Kemal, çev. Thilda Kemal (Serrero), The sea-crossed fisherman, Braziller, 1985, , p. 58, (Salih Pasha )......Every time one of his soldiers was killed by the Kurds, he'd go mad with rage and order the nearest Kurdish village to be set on fire and all its men shot. (İngilizce)
- ^ Yashar Kemal, ibid, p. 57, 58, 149 etc. (İngilizce)
- ^ "2008 Raporu: TCK madde 125 - 220 Davaları" 11 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., , URL erişim tarihi: 20 Ağustos 2010.
- ^ "Üç Ayda 190 Düşünce Suçlusu!" 28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Bianet, 06 Kasım 2009, URL erişim tarihi: 20 Ağustos 2010.
Dipnotlar
- ^ Katliamın gerçekleştirildiği tarih genelde 13 Temmuz 1930 olarak anılmasına karşın Cumhuriyet gazetesi özel muhabiri Yusuf Mazhar, 12 Temmuz 1930 tarihli telefon görüşmesinde Süphan Dağı ve Zeylân havalisindeki temizliğinin tamamen bittiğini aktarmıştır., Cumhuriyet, 13 temmuz 1930, "Temizlik başladı: Zeylân deresindekiler tamamen imha edildi. Bunlardan tek bir kişi kurtulmamıştır. Ağrı'da harekât devam ediyor." Ankara 12 (Telefonla) --- Son malûmata göre Erciş, Süphan dağı ve Zeylân havalisinde temizlik tamamen birmiş....
- ^ Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarih Araştırması'nın hazırladığı Yönetim Zamandizini'ne 8 Temmuz 1930'da Ağrı'daki eşkıya üzerine iki kolordu asker ve 80 uçaktan oluşan hava gücü harekata başladı. 12 Temmuz'da Zeylan deresi civarındaki eşkıya imha edildi. şeklinde aktarılmaktadır., Yönetim Zamandizini 1930 yılı, Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2, Ankara, 2007, s. 180 (Pdf dosyasının 78 sayfası 10 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Agustos 2010 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Zilan Katliami veya Zilan Deresi Katliami veya Zilan Deresi Kirimi Kurtce Komkujiya Zilan veya Komkujiya Geliye Zilan 1930 yilinin Temmuz ayindaAgri Dagi Isyanlari sirasinda Ferik Salih Omurtak komutasindaki 9 Kolordu tarafindan Ucuncu Agri Harekati baslatilmadan once Van ilinin Ercis ilcesinde yer alan Zilan Deresi ne gunumuzde Hatun Cukurovasi olarak da bilinir siginan Kurtlere yonelik gerceklestirilen katliam Temmuz 16 1930 tarihli Cumhuriyet gazetesine gore 15 000 kisi bizzat Agri isyaninda da yer alan Kurt yazar 1907 Eylul 14 1985 ye gore Ademan Sipkan Zilan ve Hesenan asiretlerden olusan 18 koyden 47 000 koylu Ermeni arastirmaci e gore 5 000 kadin cocuk ve yasli oldurulmustur Ekim 3 1930 tarihli gazetesi ise Turkler Zilan bolgesinde 220 koyu imha etti ve 4 500 kadin ve yasli katletti seklinde aktardi Sovyetler Birligi Bilimler Akademisi ise Zilan Bolgesi vadilerinden birinde 1 550 kisi kesildi Ercis bolgesinde 200 koy yakildi Patnos sahasinda yakilip yikilmayan tek koy kalmadi Turk askerleri Kurtlerin hayvanlarini da alip asirdilar seklinde aktarmaktadir Zilan KatliamiBolgeZilan Deresi Ercis VanTarihTemmuz 1930OluCesitli kaynaklar 1 500 ila 15 000 arasinda kisinin oldugunu belirtmektedir IsleyenlerTurk Silahli Kuvvetleri 9 KolordusuArka planAgri isyanlari sirasinda Agri Dagi ve civarinda Hoybun Merkez Komitesi tarafindan Ihsan Nuri Pasa nin onderliginde Agri Cumhuriyeti ilan edildi Turkiye nin hazirliklari9 Mayis 1928 tarihinde Turkiye direniscileri vazgecirmek icin af cikardi Daha once Suleyman Nazif Vaaz ve nasihat veya re fet ve sefkat zamani coktan gecti eline silah almis olan her asinin eli basiyla birlikte kesilmelidir demis Direnisciler dagdan inmelerine ragmen Iran da faaliyetlerini surdurdukleri icin sonucta Suleyman Nazif in istegi uygulanmis oldu Turkiye muzakerede inisiyatif elde edemeyince Ihsan Nuri Pasa ile dogrudan muzakere etmeye karar verdi Fakat bu da sonuc vermedi Mustafa Kemal Ataturk baskanliginda Genelkurmay Baskani Fevzi Cakmak ve Birinci Umumi Mufettis Ibrahim Tali Ongoren in de hazir bulundugu Bakanlar Kurulu toplantisinda 29 Aralik 1929 tarihli ve 8692 sayili kanun hukmunde kararname cikarildi Burada Haziran ayinda Agri ya yonelik hareket ongoruldu Bakanlar Kurulu kararname dogrultusunda 7 Ocak 1930 da Genelkurmay Baskanligi 9 Kolordu komutanligina Bulakbasi ile Sihli koyu arasinda asilerle meskun olan koyler ile siginilan yerler ele gecirilerek asiler gecim ussunden yoksun birakacagini bolge eskiyadan temizledikten sonra Agri Tepeler hattina dogru takip edilecegini ve bolgede jandarma alaylari icin lazim olan yerlerden baska meskun yer birakilmayacagina dair emir verdi Ucuncu Agri Harekati nin ertelenmesiMart 18 1930 tarihinde Salih Omurtak 9 Kolordu Komutanligina atandi 8 Mayis 1934 e kadar 11 Haziran 1930 tarihinde Turk tarafinin Agri direniscilerine karsi silahli muhalefeti basladi Hoybun butun Kurdistan a yonelik yardim cagrisinda bulundu Bundan dolayi genis cephede direniscilerin cevap alma endisesine kapilan Turkiye 800 1500 silanli oldugu tahmin edilen Agri Dagi ndaki direnisi kirmak icin hazirlanan saldiridan gecici olarak vazgecti KatliamTurk Ordusu iki kolordu 7 Kolordu ve 9 Kolordu ve 80 ucaktan olusan hava gucu kullandi Cumhuriyet gazetesi ozel muhabiri Yusuf Mazhar in aktardigina gore isyana katilan butun koyler yakilirken 15 000 kadar kisi Zilan Deresi nde olduruldu Sag kalanlarin bir kismi ise Iran a kacip katliamdan kurtulmayi basardilar Cumhuriyet gazetesi 16 Temmuz 1930 tarihinde bu olayi Agri Dagi tepelerinde tayyarelerimiz sakiler uzerine cok siddetli bombardiman ediyorlar Agri Dagi daimi olarak infilak ve ates icinde inlemektedir Turk un demir kartallari asilerin hesabini temizlemektedir Zilan Deresi agzina kadar ceset dolmustur seklinde duyurmustur Ayni gun cikan Aksam gazetesinde ise olu sayisi 3000 olarak verilmektedir Birlesik Krallik Disisleri Bakanligina ait rapor Ercis ve Zilan yakinindaki Turk basarisi nin birkac silahli adamlar ve buyuk cogunlugu olusturan savasci olmayanlara karsi kazanildigini aktarmaktadir SonralariKatliamin ardindan bolge halkinin tum mallarina el konuldu 1950 yilinda Ercis Asliye Ceza Mahkemesi ne mallarini geri almak icin basvuran koyluler herhangi bir sonuc alamadi ve 2012 yilinda konu Avrupa Insan Haklari Mahkemesine tasindi Soz konusu dava kabul edilmistir davacilardan Mehmet Gurbuz dedesinden kalma alti bin donum arazisine el konuldugunu ve o donemden kalma tapu kayitlarinin kabul edilmedigini belirtti Kulturel etkilerYasar Kemal 1950 li yillardaki roportajlarinda Zilan Deresi Katliami ni ogrenip cok etkilendigini belirtmistir Daha sonra Deniz Kustu adli romaninda katliamdan soz etti Romanin baskahramanlarindan biri Selim Balikci Agri harekatlarina katilmis ve yuzunden yaralanarak Cerrahpasa Hastanesi ne kaldirilmistir Oktay Candemir ve Ercan Oksuz un davasi2007 yilinda DIHA Van muhabirleri Oktay Candemir ve Ercan Oksuz Zilan deresi katliami taniklarindan 94 yasindaki Kakil Erdem in tanik oldugu olaylari konu alan Zilan Katliami nin Tanigi Konustu baslikli bir roportaj yayinladilar Roportajin ardindan iki muhabir hakkinda halki kin ve dusmanliga tahrik veya asagilama iddiasiyla dava acildi 9 Eylul 2008 de Van 2 Asliye Ceza Mahkemesinde gorulmeye baslanan dava neticesinde iki muhabir birer bucuk yil hapse mahkum oldu Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Ayrica bakinizTurkiye de Kurtlere yonelik insan haklari ihlalleri Turkiye de yasanmis katliamlar listesiKaynakca Mehmet Sevket Eygi Zilan katliami 19 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Milli Gazete 17 Kasim 2009 URL erisim tarihi 16 Agustos 2010 Felit Ozsoy Tahsin Eris Oncesi ve Sonrasiyla 1925 Kurt Direnisi Palu Hani Genc Peri Yayinlari 2007 ISBN 978 975 9010 57 7 s 271 Nazan Sala Devlet Zilan Katliami ile yuzlesm 10 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde 8 Ekim 2009 URL erisim tarihi 18 Agustos 2010 a b Cengiz Candar Kurt acilimi ni Ararat Suphan ekseninde izlerken 4 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Radikal 31 Temmuz 2009 URL erisim tarihi 16 Agustos 2010 a b c Zilan Deresi Katliami AIHM de 27 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde haberi Evrensel Gazetesi Idris Yilmaz 24 04 2012 Kemal Burkay Anilar belgeler Cilt 1 Deng Yayinlari 2000 p 8 2 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hovitiya Artese sermezar dikin 16 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Azadiya Welat 15 Temmuz 2010 URL erisim tarihi 16 Agustos 2010 Kurtce Geliye Zilan bir rojeva parlemene Kurtce 11 Subat 2010 21 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Agustos 2010 HABER DIYARBAKIR Kurtce 26 Haziran 2009 10 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2010 Nasname Kurtce Nisan 15 2009 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2010 Altan Tan Kurt sorunu Timas Yayinlari 2009 ISBN 978 975 263 884 6 s 275 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pinar Selek Barisamadik Ithaki Yayinlari 2004 ISBN 978 975 8725 95 3 s 109 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Yusuf Mazhar Cumhuriyet 16 Temmuz 1930 Zilan harekatinda imha edilenlerin sayisi 15 000 kadardir Zilan Deresi agzina kadar ceset dolmustur Ahmet Kahraman ibid p 211 Karakose 14 Ozel muhabirimiz bildiriyor Ayse Hur Osmanli dan bugune Kurtler ve Devlet 4 1 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Taraf October 23 2008 Retrieved August 16 2010 M Kalman Belge tanik ve yasayanlariyla Agri Direnisi 1926 1930 Peri Yayinlari Istanbul 1997 ISBN 975 8245 01 5 p 105 Ahmet Kahraman ibid pp 207 208 Der Krieg am Ararat Telegramm unseres Korrespondenten October 3 1930 die Turken in der Gegend von Zilan 220 Dorfer zerstort und 4500 Frauen und Greise massakriert Almanca Sovyetler Birligi Bilimler Akademisi Dogu Bilimleri Enstitusu ile Ermenistan Sovyet Soyalist Cumhuriyeti Bilimleri Akademisi Dogu Bilimleri Enstitusu Kurt Komisyonu Cev M Aras Yeni ve Yakin Cagda Kurt Siyaset Tarihi Peri Yayinlari Istanbul 1998 orijinal baskisi 1986 ISBN 975 8245 06 6 p 179 Cumhuriyet ve Kurtler Toplumsal Tarih Sayi 160 Nisan 2007 s 27 28 a b Paul J White Primitive rebels or revolutionary modernizers the Kurdish national movement in Turkey Zed Books 2000 ISBN 978 1 85649 822 7 p 78 Ingilizce a b c Ayse Hur Osmanli dan bugune Kurtler ve Devlet 4 17 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde 23 Ekim 2008 tarihli Taraf gazetesi Wadie Jwaideh The Kurdish national movement its origins and development Syracuse University Press 2006 ISBN 978 0 8156 3093 7 p 212 Ingilizce a b Mehmet Kocer Agri Isyani 1926 1930 Firat Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt 14 Sayi 2 s 385 2 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cemsid Bender Genelkurmay Belgelerinde Kurt Isyanlari C 2 Kaynak Yayinlari 1992 s 93 94 T C Genelkurmay Harp Tarihi Baskanligi Yayinlari Turk Istiklal Harbine Katilan Tumen ve Daha Ust Kademelerdeki Komutanlarin Biyografileri Genkurmay Baskanligi Basimevi Ankara 1972 s 232 Osman Pamukoglu Unutulanlar disinda yeni bir sey yok Hakkari ve Kuzey Irak daglarindaki askerler Harmoni Yayincilik 2003 ISBN 975 6340 00 2 s 16 Yonetim Zamandizini 1930 yili Turkiye Cumhuriyeti Idare Tarihi Arastirmasi TIDATA Ankara Universitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi Kamu Yonetimi Arastirma ve Uygulama Merkezi 2 Ankara 2007 s 180 Pdf dosyasinin 78 sayfasi 10 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ahmet Kahraman Kurt Isyanlari Tedip ve Tenkil Evrensel Basim Yayin ISBN 978 975 6525 48 7 s 211 Karakose 14 Ozel muhabirimiz bildiriyor a b Baska Dersim ler Var mi 6 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde haberi Zaman gazetesi Mustafa Armagan 04 12 2011 Islam Kurds and the Turkish nation state 2003 sayfa 102 Ingilizce Aksam 16 Temmuz 1930 13 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Temmuz 2022 The conviction here is that the Turkish succcess near Ergish and Zilan were realy gained over a few armed men and a large percentage of non combatants Robin Leonard Bidwell Kenneth Bourne Donald Cameron Watt Great Britain Foreign Office British documents on foreign affairs reports and papers from the foreign office confidential print From the first to the the second world war Turkey Iran and the Middle East 1918 1939 The Turkish revival 1921 1923 University Publications of America 1997 ISBN 978 0 89093 603 0 s 106 Yashar Kemal cev Thilda Kemal Serrero The sea crossed fisherman Braziller 1985 ISBN 978 0 8076 1122 7 p 58 Salih Pasha Every time one of his soldiers was killed by the Kurds he d go mad with rage and order the nearest Kurdish village to be set on fire and all its men shot Ingilizce Yashar Kemal ibid p 57 58 149 etc Ingilizce 2008 Raporu TCK madde 125 220 Davalari 11 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 20 Agustos 2010 Uc Ayda 190 Dusunce Suclusu 28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bianet 06 Kasim 2009 URL erisim tarihi 20 Agustos 2010 Dipnotlar Katliamin gerceklestirildigi tarih genelde 13 Temmuz 1930 olarak anilmasina karsin Cumhuriyet gazetesi ozel muhabiri Yusuf Mazhar 12 Temmuz 1930 tarihli telefon gorusmesinde Suphan Dagi ve Zeylan havalisindeki temizliginin tamamen bittigini aktarmistir Cumhuriyet 13 temmuz 1930 Temizlik basladi Zeylan deresindekiler tamamen imha edildi Bunlardan tek bir kisi kurtulmamistir Agri da harekat devam ediyor Ankara 12 Telefonla Son malumata gore Ercis Suphan dagi ve Zeylan havalisinde temizlik tamamen birmis Ankara Universitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi Turkiye Cumhuriyeti Idare Tarih Arastirmasi nin hazirladigi Yonetim Zamandizini ne 8 Temmuz 1930 da Agri daki eskiya uzerine iki kolordu asker ve 80 ucaktan olusan hava gucu harekata basladi 12 Temmuz da Zeylan deresi civarindaki eskiya imha edildi seklinde aktarilmaktadir Yonetim Zamandizini 1930 yili Turkiye Cumhuriyeti Idare Tarihi Arastirmasi TIDATA Ankara Universitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi Kamu Yonetimi Arastirma ve Uygulama Merkezi 2 Ankara 2007 s 180 Pdf dosyasinin 78 sayfasi 10 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde