Lokum; su, şeker, nişasta ve sitrik asit veya tartarik asit veya ile hazırlanan lokum kitlesine gerektiğinde çeşni maddeleri, kuru veya kurutulmuş meyveler ve benzeri maddelerin ilavesiyle tekniğine uygun olarak hazırlanan geleneksel bir Türk tatlısıdır.
Lokum | |
---|---|
Farklı çeşitlerde lokumlar, İstiklal Caddesi, İstanbul | |
Alternatif isim | Râhatü’l-hulkûm veya Türk lokumu |
Ülke(ler) | Osmanlı İmparatorluğu |
Türü | Şekerleme |
Ana malzemeler | Nişasta, şeker, su |
Çeşitleri | Meyveli, fındıklı, fıstıklı |
Arapçada "rahat-ul hulküm" (boğaz rahatlatan) olarak geçmekte olan ve bu tamlamadan türetilen lokum, kimi kaynaklara göre 15. yüzyıldan beri Anadolu'da yapılmaktadır. Kimi kaynaklara göre ise 18. yüzyıl sonunda Ali Muhiddin Hacı Bekir tarafından sert şekerlerden sıkılan I. Abdülhamit'in yumuşak şekerleme isteği üzerine açılan bir yarışma neticesi icat edilmiş ve bu yarışmada da Muhittin Hacı Bekir birinci olmuştur. Bununla birlikte ister 18. yüzyıl ister 15. yüzyılda icat edilmiş olsun lokumu seri olarak üreten, popülerleştiren ve Avrupa'ya tanıtan kişinin Ali Muhittin Hacı Bekir olduğu tartışmasızdır. Lokum, Avrupa'da 19. yüzyılda bir İngiliz gezgininin Avrupa'ya Hacı Bekir'in lokumunu götürmesi ile yayılmaya başladı.
Ürün özellikleri
Lokumun görünüşü, lokumun tipine özgü ve verildiği şekli korumalı, Lokumun dokusu, elâstik yapıda olmalı, parmakla bastırıldıktan sonra eski şeklini alabilmeli, ağızda yumuşak ve kaygan olarak hissedilmelidir.
Günümüzde; sade, fındıklı, Antep fıstıklı, cevizli, bademli, Hindistan cevizli, portakallı, gül yapraklı, çilekli, limonlu lokumların yanı sıra kaymaklı, naneli, vanilyalı ve zencefilli lokumlar olarak pek çok çeşit lokum üretimi yapılmaktadır.
Adı ve tarihi
Türkçede geçen lokma veya lokum kelimeleri, Arapçadaki لقمة luqma(t) 'lokma', çoğul لقوم luqūm kelimelerinden gelmektedir.Osmanlıca alternatif adı, Arapçadan gelen راحة الحلقوم raḥat al-ḥulqum ile türeyen rahat ul-hulkümdür ve boğaz rahatlatan anlamına gelmektedir.Libya, Tunus ve Suudi Arabistan'da حلقوم ḥalqūm olarak bilinmektedir. Bosna'da "rahat lokum" olarak bilinmektedir. Yunanca adı "λουκούμι" (loukoumi) idir ve Modern Türkçe ile etimolojisi neredeyse aynıdır; Kıbrıs'ta "Kıbrıs Lokumu" olarak satılmaktadır.
Lokum, yaklaşık 15. yüzyıldan beri Anadolu’da bilinmekle birlikte, özellikle 17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde yaygınlaştı. Avrupa’da ise bir İngiliz gezgin aracılığıyla "Turkish Delight" adıyla 18. yüzyılda tanınmaya başlandı. Daha önceleri bal ya da pekmez ve un bileşimi ile yapılan lokumun 17. yüzyılda "Kelle şekeri" olarak bilinen rafine şeker ile özellikle nişastanın bulunup ülkeye getirilmesi sayesinde hem yapımı, hem de lezzeti değişti.
Yörelere Göre Çeşitleri
Afyon Lokumu
Afyon Lokumu Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Osmaneli Ayva Lokumu
Osmaneli Ayva Lokumu, haşlanarak püre haline getirilen ayvalarla üretilen meyveli lokumdur. Osmaneli Ayva Lokumu ağıza alındığında, ayva meyvesinin pürede pütürlü yapısı ve ayvanın yoğun aroması nedeniyle, lokumda meyve parçaları varmış gibi hissedilir. Osmaneli Ayva Lokumunun jel görüntüsü düşük, parlaklığı az ve mat-kahverenginde olup dış kısmı hindistan cevizi ile kaplıdır. Üretimi ustalık becerisi gerektiren Osmaneli Ayva Lokumunun, Osmaneli ilçesinin, tarih boyunca önemli bir ayva üretim merkezi olmasının da katkısıyla coğrafi sınır ile ün bağı oluşmuştur. Osmaneli Ayva Lokumu Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Safranbolu Lokumu
Şeker (sakkaroz), su, nişasta ve sitrik asit ile içine çeşitli malzemeler eklenerek de yapılan üründür. Safranbolu Lokumu geçmişten günümüze uzun yıllardır Safranbolu ile anılan ve Safranbolu’ya özgü bir lokum olup, kesim yüzeyinde parlak bir görünüme sahip, ısırıldığında dişe ve çiğnendiğinde damağa yapışmayan, tüketiminde ağızda ve genizde çiğ nişasta tadı bırakmayan ve yanma hissi oluşturmayan, iki parmak arasında sıkıştırıldığında ise elastiki yapıdadır. Safranbolu Lokumu Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Isparta Gül Sarması
Isparta gül sarması lokumunun yapımında gül yaprağı kullanılmaktadır. Hazırlanan lokumun arasına Antep fıstığı sarılarak rulo halinde satışa sunulmaktadır.
Dünya'da
Yunanistan
Yunanistan'da Türk lokumu 19. yüzyıldan bu yana bilinmekte ve loukoumi [λουκούμι] olarak adlandırılmaktadır. Genellikle Patras şehrinde, Siros adasında ve kuzeyde Serres ve Komotini şehirlerinde üretilmektedir. Komotini şehrinde meşhur olan versiyonu , Türkiye'de de üretilen ile benzerlikler taşımaktadır. Yunanistan'da lokum, tıpkı Türkiye'deki gibi Türk kahvesi ile birlikte servis edilir. Gül suyu ve bergamot aromalı türlerine ilave olarak Damla sakızı aromalı türü de oldukça popülerdir. Akanes bir çeşit lokumdur. Serez şehrinde yapılmaktadır.
Romanya
Romence'de lokum, Arapça rahat ul-holkum'un kısaltması rahat olarak adlandırılmaktadır. Fakat Romence'de rahat kelimesi değişim göstermiş ve Türkçe tercümesi olarak "saçmalık", İngilizce tercümesi olarak "bullshit" anlamına gelen bir aşağılama ifadesi haline gelmiştir. Dilbilimci Lazăr Şăineanu kaynaklarına göre Romence'ye 17 ve 18. yüzyılda giren tüm Türkçe kelimeler zaman içinde alaycı veya aşağılayıcı ifadeler haline gelmiştir.
Romanya'da rahat tek başına ya da cornuleţe, cozonac veya salam de biscuiti olarak adlandırılan keklere eklenerek tüketilmektedir. Romanya ve Balkanlar'da da geleneksel olarak Türk kahvesi yanında ikram edilir.
Kuzey Amerika
Kuzey Amerika'da lokum, İngilizce adı olan Turkish delight ya da geleneksel adı olan Lokum adıyla sunulmamaktadır. 1964 yılından bu yana Kaliforniya'da konuşlu Nory Candy adında bir şirket tarafından Rahat Locum adıyla fıstıklı, fındıklı ve gülsuyu, nane, portakal, nar ve likör aromalı versiyonlarıyla üretilmektedir. Washington eyaletinde Cashmere şehrinde konuşlu Liberty Orchards adında bir diğer şirket tarafından üretilen Aplets & Cotlets ve birçok çeşidi bulunan Fruit Delights adlı ürünler Türk lokumunun amerikanlaştırılmış versiyonu olarak tanımlanabilir. Ayrıca Liberty Orchards şirketi 2012 yılından bu yana Turkish Delight adlı bir ürünün satışına başlamıştır.
Nestlé tarafından Kanada'da Big Turk Chocolate Bar adıyla satışı yapılan bir ürünün temel içeriği lokumda kullanılan malzemelerden oluşmaktadır.
Brezilya
Brezilya'da Manjar Turco, Delícia Turca, Bala de Goma Síria ve Bala de Goma Árabe isimleriyle bilinmektedir. Diğer çoğu Orta Doğu lezzetleri gibi, Latin Amerika'ya diyasporası sayesinde ulaşmıştır.
Britanya ve İngiliz Milletler Topluğu
Cadbury tarafından üretilen Fry's Turkish Delight isimli ürün; Birleşik Krallık, Avustralya, Güney Afrika, Kanada ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde satılmakta da olsa, geleneksel lokum ile çok az ortak noktası bulunmaktadır.
Hershey Canada şirketinin Bridge Mixture adlı ürününde kırmızı ve yeşil lokum kullanılmaktadır.
Jelibon'un içerisinde yer alan jölenin kökeninin lokuma dayandığı bilinmektedir.
Amerika'da Farley's & Sathers Candy Company adındaki bir şirket tarafından üretilen Chuckles adındaki ürünü, nişasta kaplı lokumdan ayrı olarak kristalize şeker kaplı üst katmanıyla üretilse de lokumla büyük oranda benzerlikler taşımaktadır.
İlgili diğer ürünler
Lokum gibi koktuğu söylenen ve ürün isminde lokumu kullanan birkaç parfüm markası bulunmaktadır. Loukhoum/, Loukhoum/ ve Loukoum/ bu ürün ve üreticiler arasında yer alır.
Popüler kültürde
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
- 2008 yılında, Amerikalı ünlü pop star Madonna'nın Hard Candy albümünde bulunan "Candy Shop" şarkısının dizelerinde "I've got Turkish delight baby and so much more..." (Bende Türk lokumu ve dahası var bebeğim...) şeklinde geçmiştir.
- Narnia Günlükleri: Aslan, Cadı ve Dolap filminde yer alan Cadı karakteri, Edmund isimli çocuk karakteri kendi tarafına çekmek için ona her fırsatta lokum ikram eder. Filmin İngiltere'de lokum satışlarını %200 attırdığı kaydediliyor.
- Charles Dickens'ın "The Mystery of Edwin Drood" adlı kitabında lokumdan bahsedilmektedir.
Kaynakça
- ^ "Kahvenin yanına en çok o yakışır". 10 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ocak 2011.
- ^ Carol Helstosky, Food culture in the Mediterranean, 2011, xvi 7 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Carr, David. Candymaking in Canada: the history and business of Canada's confectionery. 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ocak 2011.
- ^ Diran Kélékian, Dictionnaire Turc-Français (Osmanlı Türkçesi), 1911
- ^ Maan Medina, Arabic-English Dictionary, 1973
- ^ Claudia Roden, A Book of Middle Eastern Food (Roden is Egyptian)
- ^ "Cyprus villagers make giant sweet 17 Mayıs 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde .", BBC News, October 18, 2004
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38311[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/af662b0a-e78d-45bf-8637-fbf500a131ac.pdf[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/1505[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/3707a14d-cf88-4165-b326-aa2966c14a12.pdf[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37970[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/6f5acc56-4f78-46aa-be94-16e2e520f669.pdf[]
- ^ "Geleneksel Tatların Yöresel Tatlarla Buluşmasına Bir Örnek Gül Sarması". AKDENİZ SANAT DERGİSİ, 2013, Cilt 6, Sayı 11.
- ^ Aydin, H. Veli (1 Ocak 2019). "Osmanlılardan geriye kalan geleneksel Serez lokumu "akane"nin hikâyesi". Yemek Kültür, sayı 57. 22 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mart 2022.
- ^ Lazăr Şăineanu, Influența orientală asupra limbii şi culturii româneşti, 1900
- ^ (Romence) "Dictionnaire franco roumain 24 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Projet Babel 4 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ (Fransızca) Traduction de merde en roumain 16 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Romence) "INFLUENTA LIMBII TURCE ASUPRA LIMBII ROMǺNE 16 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". scritube.com 21 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ (İngilizce) "Encyclopedia of Jewish Food 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ."
- ^ [İngilizce] "The History of Jelly Beans 16 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". National Confectioners Association.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2013.
- ^ "Lokumun yükselişi..., Radikal Gazetesi". 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lokum su seker nisasta ve sitrik asit veya tartarik asit veya ile hazirlanan lokum kitlesine gerektiginde cesni maddeleri kuru veya kurutulmus meyveler ve benzeri maddelerin ilavesiyle teknigine uygun olarak hazirlanan geleneksel bir Turk tatlisidir LokumFarkli cesitlerde lokumlar Istiklal Caddesi IstanbulAlternatif isimRahatu l hulkum veya Turk lokumuUlke ler Osmanli ImparatorluguTuruSekerlemeAna malzemelerNisasta seker suCesitleriMeyveli findikli fistikli Arapcada rahat ul hulkum bogaz rahatlatan olarak gecmekte olan ve bu tamlamadan turetilen lokum kimi kaynaklara gore 15 yuzyildan beri Anadolu da yapilmaktadir Kimi kaynaklara gore ise 18 yuzyil sonunda Ali Muhiddin Haci Bekir tarafindan sert sekerlerden sikilan I Abdulhamit in yumusak sekerleme istegi uzerine acilan bir yarisma neticesi icat edilmis ve bu yarismada da Muhittin Haci Bekir birinci olmustur Bununla birlikte ister 18 yuzyil ister 15 yuzyilda icat edilmis olsun lokumu seri olarak ureten populerlestiren ve Avrupa ya tanitan kisinin Ali Muhittin Haci Bekir oldugu tartismasizdir Lokum Avrupa da 19 yuzyilda bir Ingiliz gezgininin Avrupa ya Haci Bekir in lokumunu goturmesi ile yayilmaya basladi Urun ozellikleriLokumun gorunusu lokumun tipine ozgu ve verildigi sekli korumali Lokumun dokusu elastik yapida olmali parmakla bastirildiktan sonra eski seklini alabilmeli agizda yumusak ve kaygan olarak hissedilmelidir Gunumuzde sade findikli Antep fistikli cevizli bademli Hindistan cevizli portakalli gul yaprakli cilekli limonlu lokumlarin yani sira kaymakli naneli vanilyali ve zencefilli lokumlar olarak pek cok cesit lokum uretimi yapilmaktadir Adi ve tarihiTurkcede gecen lokma veya lokum kelimeleri Arapcadaki لقمة luqma t lokma cogul لقوم luqum kelimelerinden gelmektedir Osmanlica alternatif adi Arapcadan gelen راحة الحلقوم raḥat al ḥulqum ile tureyen rahat ul hulkumdur ve bogaz rahatlatan anlamina gelmektedir Libya Tunus ve Suudi Arabistan da حلقوم ḥalqum olarak bilinmektedir Bosna da rahat lokum olarak bilinmektedir Yunanca adi loykoymi loukoumi idir ve Modern Turkce ile etimolojisi neredeyse aynidir Kibris ta Kibris Lokumu olarak satilmaktadir Lokum yaklasik 15 yuzyildan beri Anadolu da bilinmekle birlikte ozellikle 17 yuzyilda Osmanli Imparatorlugu sinirlari icinde yayginlasti Avrupa da ise bir Ingiliz gezgin araciligiyla Turkish Delight adiyla 18 yuzyilda taninmaya baslandi Daha onceleri bal ya da pekmez ve un bilesimi ile yapilan lokumun 17 yuzyilda Kelle sekeri olarak bilinen rafine seker ile ozellikle nisastanin bulunup ulkeye getirilmesi sayesinde hem yapimi hem de lezzeti degisti Yorelere Gore CesitleriAfyon Lokumu Akyonkarahisar bolgesine ait Kaymak lokumu Afyon Lokumu Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Osmaneli Ayva Lokumu Osmaneli Ayva Lokumu haslanarak pure haline getirilen ayvalarla uretilen meyveli lokumdur Osmaneli Ayva Lokumu agiza alindiginda ayva meyvesinin purede puturlu yapisi ve ayvanin yogun aromasi nedeniyle lokumda meyve parcalari varmis gibi hissedilir Osmaneli Ayva Lokumunun jel goruntusu dusuk parlakligi az ve mat kahverenginde olup dis kismi hindistan cevizi ile kaplidir Uretimi ustalik becerisi gerektiren Osmaneli Ayva Lokumunun Osmaneli ilcesinin tarih boyunca onemli bir ayva uretim merkezi olmasinin da katkisiyla cografi sinir ile un bagi olusmustur Osmaneli Ayva Lokumu Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Safranbolu Lokumu Seker sakkaroz su nisasta ve sitrik asit ile icine cesitli malzemeler eklenerek de yapilan urundur Safranbolu Lokumu gecmisten gunumuze uzun yillardir Safranbolu ile anilan ve Safranbolu ya ozgu bir lokum olup kesim yuzeyinde parlak bir gorunume sahip isirildiginda dise ve cignendiginde damaga yapismayan tuketiminde agizda ve genizde cig nisasta tadi birakmayan ve yanma hissi olusturmayan iki parmak arasinda sikistirildiginda ise elastiki yapidadir Safranbolu Lokumu Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Isparta Gul Sarmasi Isparta gul sarmasi lokumunun yapiminda gul yapragi kullanilmaktadir Hazirlanan lokumun arasina Antep fistigi sarilarak rulo halinde satisa sunulmaktadir Dunya daYunanistan Sire adasinda bir lokum magazasi Yunanistan Yunanistan da Turk lokumu 19 yuzyildan bu yana bilinmekte ve loukoumi loykoymi olarak adlandirilmaktadir Genellikle Patras sehrinde Siros adasinda ve kuzeyde Serres ve Komotini sehirlerinde uretilmektedir Komotini sehrinde meshur olan versiyonu Turkiye de de uretilen ile benzerlikler tasimaktadir Yunanistan da lokum tipki Turkiye deki gibi Turk kahvesi ile birlikte servis edilir Gul suyu ve bergamot aromali turlerine ilave olarak Damla sakizi aromali turu de oldukca populerdir Akanes bir cesit lokumdur Serez sehrinde yapilmaktadir Romanya Romence de lokum Arapca rahat ul holkum un kisaltmasi rahatolarak adlandirilmaktadir Fakat Romence de rahatkelimesi degisim gostermis ve Turkce tercumesi olarak sacmalik Ingilizce tercumesi olarak bullshit anlamina gelen bir asagilama ifadesi haline gelmistir Dilbilimci Lazăr Săineanu kaynaklarina gore Romence ye 17 ve 18 yuzyilda giren tum Turkce kelimeler zaman icinde alayci veya asagilayici ifadeler haline gelmistir Romanya da rahattek basina ya da cornuleţe cozonac veya salam de biscuiti olarak adlandirilan keklere eklenerek tuketilmektedir Romanya ve Balkanlar da da geleneksel olarak Turk kahvesi yaninda ikram edilir Kuzey Amerika Kuzey Amerika da lokum Ingilizce adi olan Turkish delight ya da geleneksel adi olan Lokumadiyla sunulmamaktadir 1964 yilindan bu yana Kaliforniya da konuslu Nory Candy adinda bir sirket tarafindan Rahat Locum adiyla fistikli findikli ve gulsuyu nane portakal nar ve likor aromali versiyonlariyla uretilmektedir Washington eyaletinde Cashmere sehrinde konuslu Liberty Orchards adinda bir diger sirket tarafindan uretilen Aplets amp Cotlets ve bircok cesidi bulunan Fruit Delights adli urunler Turk lokumunun amerikanlastirilmis versiyonu olarak tanimlanabilir Ayrica Liberty Orchards sirketi 2012 yilindan bu yana Turkish Delight adli bir urunun satisina baslamistir Nestle tarafindan Kanada da Big Turk Chocolate Bar adiyla satisi yapilan bir urunun temel icerigi lokumda kullanilan malzemelerden olusmaktadir Brezilya Brezilya da Manjar Turco Delicia Turca Bala de Goma Siria ve Bala de Goma Arabe isimleriyle bilinmektedir Diger cogu Orta Dogu lezzetleri gibi Latin Amerika ya diyasporasi sayesinde ulasmistir Britanya ve Ingiliz Milletler Toplugu Cadbury tarafindan uretilen Fry s Turkish Delight isimli urun Birlesik Krallik Avustralya Guney Afrika Kanada ve Yeni Zelanda gibi ulkelerde satilmakta da olsa geleneksel lokum ile cok az ortak noktasi bulunmaktadir Hershey Canada sirketinin Bridge Mixture adli urununde kirmizi ve yesil lokum kullanilmaktadir Jelibon un icerisinde yer alan jolenin kokeninin lokuma dayandigi bilinmektedir Amerika da Farley s amp Sathers Candy Company adindaki bir sirket tarafindan uretilen Chuckles adindaki urunu nisasta kapli lokumdan ayri olarak kristalize seker kapli ust katmaniyla uretilse de lokumla buyuk oranda benzerlikler tasimaktadir Ilgili diger urunlerLokum gibi koktugu soylenen ve urun isminde lokumu kullanan birkac parfum markasi bulunmaktadir Loukhoum Loukhoum ve Loukoum bu urun ve ureticiler arasinda yer alir Populer kulturdeBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz 2008 yilinda Amerikali unlu pop star Madonna nin Hard Candy albumunde bulunan Candy Shop sarkisinin dizelerinde I ve got Turkish delight baby and so much more Bende Turk lokumu ve dahasi var bebegim seklinde gecmistir Narnia Gunlukleri Aslan Cadi ve Dolap filminde yer alan Cadi karakteri Edmund isimli cocuk karakteri kendi tarafina cekmek icin ona her firsatta lokum ikram eder Filmin Ingiltere de lokum satislarini 200 attirdigi kaydediliyor Charles Dickens in The Mystery of Edwin Drood adli kitabinda lokumdan bahsedilmektedir Kaynakca Kahvenin yanina en cok o yakisir 10 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ocak 2011 Carol Helstosky Food culture in the Mediterranean 2011 xvi 7 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Carr David Candymaking in Canada the history and business of Canada s confectionery 7 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ocak 2011 Diran Kelekian Dictionnaire Turc Francais Osmanli Turkcesi 1911 Maan Medina Arabic English Dictionary 1973 Claudia Roden A Book of Middle Eastern Food Roden is Egyptian Cyprus villagers make giant sweet 17 Mayis 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News October 18 2004 https www ci gov tr cografi isaretler detay 38311 olu kirik baglanti https www ci gov tr Files GeographicalSigns af662b0a e78d 45bf 8637 fbf500a131ac pdf olu kirik baglanti https www ci gov tr cografi isaretler detay 1505 olu kirik baglanti https www ci gov tr Files GeographicalSigns 3707a14d cf88 4165 b326 aa2966c14a12 pdf olu kirik baglanti https www ci gov tr cografi isaretler detay 37970 olu kirik baglanti https www ci gov tr Files GeographicalSigns 6f5acc56 4f78 46aa be94 16e2e520f669 pdf olu kirik baglanti Geleneksel Tatlarin Yoresel Tatlarla Bulusmasina Bir Ornek Gul Sarmasi AKDENIZ SANAT DERGISI 2013 Cilt 6 Sayi 11 Aydin H Veli 1 Ocak 2019 Osmanlilardan geriye kalan geleneksel Serez lokumu akane nin hikayesi Yemek Kultur sayi 57 22 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mart 2022 Lazăr Săineanu Influența orientală asupra limbii si culturii romanesti 1900 Romence Dictionnaire franco roumain 24 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Projet Babel 4 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransizca Traduction de merde en roumain 16 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Romence INFLUENTA LIMBII TURCE ASUPRA LIMBII ROMǺNE 16 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde scritube com 21 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Encyclopedia of Jewish Food 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce The History of Jelly Beans 16 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde National Confectioners Association Arsivlenmis kopya 16 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2013 Arsivlenmis kopya 16 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2013 Arsivlenmis kopya 16 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2013 Lokumun yukselisi Radikal Gazetesi 16 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Nisan 2011