Liberteryenizm özgürlüğün ve özgürlüğün bileşenlerinin siyaset içerisinde en önemli değer olduğuna inanan

Liberteryenizm, özgürlüğün ve özgürlüğün bileşenlerinin siyaset içerisinde en önemli değer olduğuna inanan bir siyaset felsefesidir. Liberteryen felsefeye göre insanlar özgür olduğunda herkes için daha güvenli, daha iyi ve daha adil bir dünya yaratılabilir. Liberteryenizmin bazı türleri ise negatif özgürlüğe daha çok odaklanır. Liberteryenler otonomi ve seçme özgürlüğünü maksimize etmeye çalışır; , gönüllü iş birliği ve bireysel karar önceliğini vurgular, bu doğrultuda da devletin minimize edilmesini savunur. Popüler anlamda, otoriterlik ile zıt anlamda kullanılır. Liberteryenler otorite ve devlet iktidarı konusunda aynı şüpheciliği paylaşıyorlar, ancak bazıları mevcut ekonomik ve politik sistemlere muhalefetlerinin kapsamı konusunda farklılaşıyor. Çeşitli liberteryen düşünce okulları, devletin ve özel iktidarın meşru işlevlerine ilişkin bir dizi görüş sunar ve genellikle zorlayıcı sosyal kurumların sınırlandırılmasını veya tasfiye edilmesini ister.

Klasik liberalizmin sınırlı bir türevi biçiminde tanımlanabilen modern liberteryenizm,liberalizmin yirminci yüzyılda geçirmiş olduğu anlam değişikliklerinden dolayı ‘sol’ düşünceleri savunanlara ABD'de "liberal" denilmeye başlanmasından beri klasik liberal geleneğin takipçisi olanların kendilerini ve düşüncelerini ‘liberaller’den ayırma amacıyla liberteryen kelimesini kullanmasıyla ortaya çıkar. Bu yeniden canlanma, serbest piyasa veya sağ liberteryenizminin düşünce kuruluşları ve siyasi partilerin aracılığı ile Kuzey Amerika dışında yayılmasıyla sonuçlanır.

Etimoloji ve Tarihçe

Etimoloji

İngilizcede yaygın kullanımıyla serbest piyasa kapitalizmi ve minimal devleti savunanları, ansiklopedik kullanımdaysa bir dizi siyasi ideolojiyi ifade eden libertarian sözcüğü Fransızca libertaire'nin İngilizceye uyarlamasıdır. Ancak daha sonra İngilizcedeki bu uyarlama tekrar Fransızcaya uyarlanarak Libertarien şeklini almıştır. Fransızcada libertaire kelimesi günümüzde de anarşizm ile eş anlamlı kullanılırken, İngilizceden uyarlanan Libertarien kavramıysa serbest piyasa kapitalizmini destekleyen ideolojik grupları tanımlamada kullanılır. İki terim de Türkçeye liberter ve liberteryen olarak uyarlanmıştır. Bununla birlikte İngilizcedeki Left-libertarianism (sol liberteryenizm) ve Libertarian socialism (liberteryen sosyalizm) gibi daha sol ideolojileri tanımlama amacıyla kullanılan kavramlar Türkçede liberteryen sözcüğü kullanılarak ifade edilebilmektedir. Özellikle anarşistler tarafından liberter kavramının Fransızcadaki anlamıyla kullanıldığı görülmektedir. Fakat bazen "liberter" kavramının, liberteryenin kısaltması şeklinde, onun yerine kullanıldığına da rastlanır.

Tarihçe

Liberteryen (ing. libertarian) kelimesi özgün haliyle ilk olarak fr. libertaire (liberter) ifadesiyle, ve anarşistler gibi devlet karşıtı sosyalistler, özellikle sosyal anarşistler, ancak daha genel olarak liberter komünistler ve liberter sosyalistler gibi bir sol-kanat siyaset biçimi olarak ortaya çıktı. Bu özgürlükçüler, bağımsızlığın ve özgürlüğün önünde bir engel olarak görerek, kapitalizmi ve üretim araçlarının özel mülkiyetini ortadan kaldırmaya, kooperatif mülkiyet ve işçilerin yönetimi lehine, mülkiyet normlarının kullanım alanını ya da etkilerini sınırlandırmaya çalışırlar.

20. yüzyılın ortalarında, anarko-kapitalizm ve minarşizm gibi serbest piyasa kapitalizmini temel alan ideolojiler, liberteryen terimini, Laissez faire (bırakınız yapsınlar) kapitalizmi ve toprak, altyapı ve doğal kaynaklar gibi güçlü özel mülkiyet haklarını savunmak yolunda kullandılar. ABD'deki ortaya çıkan bu baskın siyasi görüş dizisi; sivil özgürlükleri,doğal hukuku,serbest piyasa kapitalizmini ve bunlara ek olarak modern refah devletinin büyük ölçüde tersine çevrilmesini savunur.

İngilizcede farklı ideolojileri kastetmek için de kullanılan liberteryenizmin (ing. libertarianism) içinde oluşan çeşitli liberteryenizm biçimlerini ayırt etmek için farklı kategoriler kullanılmıştır. Akademisyenler, mülkiyet ve sermayenin doğasına ilişkin özgürlükçü görüşleri, genellikle sol-sağ veya sosyalist-kapitalist çizgilerde ayırt ederler.

Liberter sözcüğünün Fransızcada kullanımı ise; anarşist Joseph Déjacque Le Libertaire, Journal du Mouvement Social dergisini 1858 ile 1861 arasında New York’ta çıkarması ve Fransız anarşist kongresinin bunu benimsediği Kasım 1880′e kadar gitmektedir. “Liberter” teriminin kullanımı, anarşizm karşıtı yasaları delmek ve halkın aklındaki “anarşi” kelimesinin olumsuz çağrışımından sakınmak üzere Fransa’da kullanılmaya başlandığı 1890′lardan sonra daha da popüler hale geldi.

Felsefesi

Felsefî liberteryenizm bir metafizik teorisidir. Tüm liberteryenlerin, sivil özgürlükler ve devletin gücünün azaltılması veya ortadan kaldırılması lehine savundukları kişisel özerklik anlayışıyla başlar.

Liberteryen hareket

Murray Rothbard, 19. yüzyıl Amerikan bireyci anarşistlerin klasik liberal fikirlerin etkisiyle şekillenmiş çalışmalarından etkilendi. 19. yüzyılda bireycilerin bir emek değer teorisi vardı, fakat Rothbard neoklasik iktasadın bir öğrencisi olarak emek değer teorisini kabul etmedi. Rothbard 19. yüzyıl Amerikan bireycilerinin savunduğu özel savunma ve serbest piyasayı Avusturya İktisat Okulunun ilkeleriyle birleştirmeye çalıştı.

1971 yılında New York Times 17. yüzyıl filozofu Baruch Spinozanın modern liberteryenizmin habercisi olduğunu yazdı. Yazarlar, modern liberteryenizmin 18. ve 19. yüzyıl liberalizminin kısmen devamı olduğunu belirtti. 1950'lerde yazar Ayn Rand adına objektivizm dediği bir felsefi sistem geliştirdi. Rand'ın fikirlerini ifade ettiği Hayatın Kaynağı ve Atlas Silkindi romanları ve diğer çalışmaları birçok liberteryeni etkiledi. Bununla birlikte Rand, liberteryen etiketini reddetmiş ve "sağcı hippiler" olarak tanımladığı liberteryen hareketi sertçe kınamıştır.

1960'larda, Vietnam Savaşı sırasında liberteryenler, anarşistler ve muhafazakârlar bölünmüştü. Bu dönemde ABD'de gençler orduya girmeye zorlanıyordu. Liberteryenler savaşa katılmaya karşı çıktı ve barış hareketlerine katıldı ve Rothbard'ın Liberteryen Forumu gibi kendi yayınlarını kurmaya başladılar. Ayrıca 1960'larda Radikal Liberteryen İttifak ve Bireysel Özgürlük Derneği gibi kuruluşlar kuruldu. 1971 yılında küçük bir Amerikan grup David Nolan liderliğindeki Liberteryen Partiyi kurdu. Yıllar içinde kapitalizmi destekleyen onlarca liberteryen politik partinin dünya çapında ortaya çıktığı görüldü.

Gadsden bayrağı günümüzde liberteryenlerce de kullanılmaktadır. Özellikle ABD'de kullanılır fakat giderek dünya çapında kullanımı yaygınlaşmaktadır. Bayrağa vergi karşıtı ve özgürlük yanlısı protestolarda rastlanır.

Modern liberteryenizm, Harvard Üniversitesi profesörü Robert Nozick'in Anarşi, Devlet ve Ütopya isimli kitabıyla akademik olarak tanınmıştır. Rawls'un adalet teorisini eleştirmek için yazdığı Anarşi, Devlet ve Ütopya kitabı modern liberteryenizmin en önemli kitaplarından biri hâline gelmiştir. Bu kitapta Nozick, devletin rolünün, vatandaşları şiddetten ve hırsızlıktan korumak ve sosyal sözleşmelere uyulmasını sağlamakla sınırlı olduğu görüşünü savunmuştur. Anarşi, Devlet ve Ütopya 1975 yılında Ulusal Kitap Ödülünü kazandı.

Ayrımlar

Minarşizm

Liberteryenizmin popüler kullanımı minarşizme denktir. Modern liberteryenizm, bireysel özgürlüklerin korunmasıyla sınırlandırılmış minimal devlet fikrini güçlü şekilde savunan; serbest ticareti ve serbest piyasa ekonomisini destekleyen; 18. ve 19. yüzyıl klasik liberal fikirlerin kısmen devamı olan bir 21. yüzyıl siyaset felsefesidir.

Bu modern liberteryenizm, Harvard Üniversitesi profesörü Robert Nozick'in Anarşi, Devlet ve Ütopya isimli kitabıyla akademik olarak tanınmıştır. Rawls'un adalet teorisini eleştirmek için yazdığı Anarşi, Devlet ve Ütopya kitabı modern liberteryenizmin en önemli kitaplarından biri hâline gelmiştir. Bu kitapta Nozick, devletin rolünün, vatandaşları şiddetten ve hırsızlıktan korumak ve sosyal sözleşmelere uyulmasını sağlamakla sınırlı olduğu görüşünü savunmuştur.

Anarko-kapitalizm

, bir antik sözcüğüdür. "Özgürlük/Bağımsızlık" anlamına gelen sözcüğün, bu kavramı dile getiren ilk insan yazısı olduğuna inanılmaktadır. Bu nedenle de zaman zaman anarko-kapitalistler tarafından sembol olarak kullanılır.

Anarko kapitalizm (ayrıca özel mülkiyet anarşizmi veya serbest piyasa anarşizmi ile ifade edilebilir) özel mülkiyet hakkına, iktidar müdahalesinin reddine ve temel toplumsal etkileşim mekanizması olarak rekabete dayalı serbest piyasanın savunusuna dayanan siyasal düşüncedir. Anarko kapitalizm, özel mülkiyeti şu şartlarda meşru görür: bir emek ürünü ise, ticaret etkinliğinin bir sonucu ise veya hediye olarak elde edilmiş ise. Ekole göre, anarko kapitalist toplumda; serbest piyasa işleyişini, toplumsal kurumları, yasa uygulamalarını, güvenliği ve altyapıyı, devlet yerine kâr amaçlı rekabete dayalı şirketlerin, yardım derneklerinin veya gönüllülüğe dayanan birliklerin düzenlemesi öngörülür.

Anarko kapitalizm, piyasa teorisyenleri Gustave de Molinari, Frederic Bastiat ve Robert Nozick ile birlikte Amerikalı bireyciler Tucker ve Spooner gibi düşünürlerin fikirleri ile şekillenmiştir. Bir tür bireyci anarşizm biçimi olarak karakterize edilir. Fakat, Tucker ve Spooner'ın çizgisinde olan bireyci anarşizmden farklı olarak, anarko kapitalizm emek değer teorisini ve onun normatif uygulamalarını reddeder. Anarko kapitalist düşünceler agorizm ve piyasa merkezli liberteryen sol felsefelerin gelişimine katkılarda bulunmuştur.

Anarko kapitalizm hem doğal haklar hem de faydacı (utilitarian) temelde savunulmuştur. Rothbard uzlaşmaya dayalı değişimi ifade eden serbest piyasa kapitalizmini, onu yok etmek üzere baskıcı yöntemler kullanan hükûmet ve büyük şirketler arasında bir birliktelik olarak tanımladığı devlet kapitalizminden ayırır. Bu bağlamda Rothbard "kapitalizm"i anarşizmin en yetkin ifade biçimi ve aynı şekilde anarşizmi de kapitalizmin en yetkin ifade biçimi olarak tanımlamıştır.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Liberteryen TR 6 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
The Humble Libertarian 1 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Foundation for Economic Education 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Libertarianism.com 2 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

Kaynakça

^ "WHAT IS A LIBERTARIAN?". libertarianism.org. 27 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2023.
^ : Moralische Selbstachtung: Zur Grundfigur einer sozialliberalen Gerechtigkeitstheorie, , S. 139
^ Woodcock, George (2004). Anarchism: A History Of Libertarian Ideas And Movements. Peterborough, Ont.: Broadview Press. s. 16. ISBN . for the very nature of the libertarian attitude -- its rejection of dogma, its deliberate avoidance of rigidly systematic theory, and, above all, its stress on extreme freedom of choice and on the primacy of the individual judgment
^ "Libertarianism". Encyclopædia Britannica. 4 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014. libertarianism, political philosophy that takes individual liberty to be the primary political value
^ . 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
^ ^a ^b . 6 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
^ Republican Party Begins Long March to Liberalism: Amity Shlaes, 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 23 Eylül 2014, .Modern libertarianism is a derivative of classical liberalism, though a limited one.
^ Atilla Yayla, Liberalizm, Turhan Kitabevi, Ankara, 1992, s. XIV
^ Steven Teles and Daniel A. Kenney, chapter "Spreading the Word: The diffusion of American Conservativsm in Europe and beyond," (pp. 136–169) in Growing apart?: America and Europe in the twenty-first century 3 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Sven Steinmo, Cambridge University Press, 2008, The chapter discusses how libertarian ideas have been more successful at spreading worldwide than social conservative ideas.
^ Anthony Gregory, Real World Politics and Radical Libertarianism 30 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., , April 24, 2007.
^ "Libertaire". 13 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.
^ "Définitions de « libertarianisme »". lalanguefrancaise. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "philomag". 22 Haziran 2023. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "Libertarien, libertarianisme". toupie. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "libertarianisme". ordnet. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "La quête d'absolu des libertariens, apôtres de la liberté individuelle à tout prix". 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "libertarianisme". vitrinelinguistique. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "LİBERTERYENİZM". ansiklopedi.tubitak.gov.tr. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. Kaynaktan alıntı: Dil bilimci N. Chomsky gibi kendini sosyalist liberteryen olarak tanımlayan kimseler de vardır...
^ "Nietzsche ve Liberter İşçi Hareketi". 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.
^ . 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.
^ Liberterler ülke kuruyor!, 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 13 Ağustos 2014, Başörtülüler Arabistan’a, komünistler Moskova’ya… Peki, hem sağcıların hem de solcuların hışmına uğrayan liberterler nereye gitsin? Demek ki şu koca dünyada herkese yetecek kadar mutluluk var ama herkese yetecek kadar yer yokmuş. Ama neyse ki bu ‘büyük’ belirsizlik yakın bir tarihte son bulacak. Artık liberteryenlerin de bir ülkesi olacak!
^ Long, Roderick T. (2012). "The Rise of Social Anarchism". In Gaus, Gerald F.; D'Agostino, Fred, eds. The Routledge Companion to Social and Political Philosophy. p. 223 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. "In the meantime, anarchist theories of a more communist or collectivist character had been developing as well. One important pioneer is French anarcho-communist Joseph Déjacque (1821–1864), who [...] appears to have been the first thinker to adopt the term 'libertarian' for this position; hence 'libertarianism' initially denoted a communist rather than a free-market ideology."
^ Long, Roderick T. (2012). "Anarchism". In Gaus, Gerald F.; D'Agostino, Fred, eds. The Routledge Companion to Social and Political Philosophy. p. 227 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. "In its oldest sense, it is a synonym either for anarchism in general or social anarchism in particular."
^ Rothbard, Murray (2009) [2007]. The Betrayal of the American Right (PDF). Mises Institute. s. 83. ISBN . 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2020. One gratifying aspect of our rise to some prominence is that, for the first time in my memory, we, 'our side,' had captured a crucial word from the enemy. 'Libertarians' had long been simply a polite word for left-wing anarchists, that is for anti-private property anarchists, either of the communist or syndicalist variety. But now we had taken it over.
^ Marshall, Peter (2009). . p. 641 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. "For a long time, libertarian was interchangeable in France with anarchism but in recent years, its meaning has become more ambivalent. Some anarchists like Daniel Guérin will call themselves 'libertarian socialists', partly to avoid the negative overtones still associated with anarchism, and partly to stress the place of anarchism within the socialist tradition. Even Marxists of the New Left like E. P. Thompson call themselves 'libertarian' to distinguish themselves from those authoritarian socialists and communists who believe in revolutionary dictatorship and vanguard parties."
^ Kropotkin, Peter (1927). Anarchism: A Collection of Revolutionary Writings. Courier Dover Publications. s. 150. ISBN . It attacks not only capital, but also the main sources of the power of capitalism: law, authority, and the State.
^ Otero, Carlos Peregrin (2003). "Introduction to Chomsky's Social Theory". Otero, Carlos Peregrin (Ed.). Radical Priorities. Chomsky, Noam Chomsky (3. bas.). Oakland, California: . s. 26. ISBN .
^ Chomsky, Noam (2003). Carlos Peregrin Otero (Ed.). Radical Priorities (3. bas.). Oakland, California: . ss. 227-228. ISBN .
^ Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilbur R. The Social History of Crime and Punishment in America: An Encyclopedia. SAGE Publications. p. 1006 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. "[S]ocialist libertarians view any concentration of power into the hands of a few (whether politically or economically) as antithetical to freedom and thus advocate for the simultaneous abolition of both government and capitalism".
^ Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilburn R., ed. The Social History of Crime and Punishment in America. London: Sage Publications. p. 1006 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. .
^ Rothbard, Murray (1 March 1971). "The Left and Right Within Libertarianism" 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. WIN: Peace and Freedom Through Nonviolent Action. 7 (4): 6–10. Retrieved 14 January 2020.
^ Miller, Fred (15 Ağustos 2008). "Natural Law". The Encyclopedia of Libertarianism. 26 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2019.
^ Boaz, David (12 Nisan 2019). . Cato Institute. 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2019.
^ . Institute for Humane Studies. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2019.
^ Baradat, Leon P. (2015). Political Ideologies. Routledge. s. 31. ISBN .
^ Long, Joseph. W (1996). "Toward a Libertarian Theory of Class". Social Philosophy and Policy. 15 (2): 310. "When I speak of 'libertarianism' [...] I mean all three of these very different movements. It might be protested that LibCap [libertarian capitalism], LibSoc [libertarian socialism] and LibPop [libertarian populism] are too different from one another to be treated as aspects of a single point of view. But they do share a common—or at least an overlapping—intellectual ancestry."
^ Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilburn R., ed. The Social History of Crime and Punishment in America. London: Sage Publications. p. 1006 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. . "There exist three major camps in libertarian thought: right-libertarianism, socialist libertarianism, and left-libertarianism; the extent to which these represent distinct ideologies as opposed to variations on a theme is contested by scholars."
^ Francis, Mark (Aralık 1983). "Human Rights and Libertarians". . 29 (3): 462-472. doi:10.1111/j.1467-8497.1983.tb00212.x. ISSN 0004-9522.
^ Max Nettlau, Anarşizmin Kısa Tarihi, s. 75 ve s. 145
^ DeLeon, David (1978). The American as Anarchist: Reflections on Indigenous Radicalism. Johns Hopkins University Press. p. 127. "only a few individuals like Murray Rothbard, in Power and Market, and some article writers were influenced by [past anarchists like Spooner and Tucker]. Most had not evolved consciously from this tradition; they had been a rather automatic product of the American environment."
^ "The Spooner-Tucker Doctrine: An Economist's View 2 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Journal of Libertarian Studies, vol. 20, no. 1, p. 7 (1965, 2000)
^ Stan Lehr and Louis Rossetto Jr., PAY WALL ARTICLE The New Right Credo – Libertarianism 5 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., , January 10, 1971. Quotes: "Baruch Spinoza, the 17th-century philosopher, was a forerunner of modern libertarians.; "Modern libertarianism is thus in some respects a continuation of 18th-century and 19th-century liberalism. On the other hand, modern libertarianism is on a much more solid intellectual footing than old-style liberalism ever was. While many early liberals tried to argue that 'all men are endowed by their Creator with certain inalienable rights,' this was merely reversal of the old divine-right theory of kings, albeit with happier results. Both theories were based on equally spurious premises. In contrast, modern libertarianism argues not from unprovable mysticism, but rather from a scientific appraisal of the nature of man and his needs."
^ Rubin, Harriet (15 Eylül 2007). "Ayn Rand's Literature of Capitalism". The New York Times. 16 Mart 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2007.
^ . Ayn Rand Institute. 15 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2014. More specifically, I disapprove of, disagree with and have no connection with, the latest aberration of some conservatives, the so-called "hippies of the right," who attempt to snare the younger or more careless ones of my readers by claiming simultaneously to be followers of my philosophy and advocates of anarchism. [...] libertarians are a monstrous, disgusting bunch of people: they plagiarize my ideas when that fits their purpose, and denounce me in a more vicious manner than any communist publication when that fits their purpose
^ Ronald Lora, William Henry Longton, (1999) Conservative press in 20th-century America, pp. 367–374 26 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Westport CT: Greenwood Publishing Group
^ Marc Jason Gilbert, The Vietnam War on campus: other voices, more distant drums, p. 35 26 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 2001, Greenwood Publishing Group,
^ Rebecca E. Klatch, A Generation Divided: The New Left, the New Right, and the 1960s 24 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., University of California Press, 1999 pp. 215–237.
^ "National Book Award: 1975 – Philosophy and Religion". 9 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2014.
^ David Lewis Schaefer, Robert Nozick and the Coast of Utopia 21 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., , April 30, 2008.
^ Chris Matthew Sciabarra, Ayn Rand, The Pennsylvania State University Press, Pennsylvania, 1995, s. 266
^ "This volume honors the foremost contemporary exponent of free-market anarchism. One contributor describes Murray Rothbard as 'the most ideologically committed zero-State academic economist on earth'." Review by Lawrence H. White of Man, Economy, and liberty: Essays in honor of Murray N. Rothbard, published in Journal of Economic Literature, Vol XXVIII, Haziran 1990, sayfa 664
^ Anarcho-capitalism has a theory of that supports private property as long as it was obtained by labor, trade, or gift.Rothbard, Murray (1969) Confiscation and the Homestead Principle 27 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (580 ) The Libertarian Forum Vol. I, No. VI (15 Haziran 1969) Retrieved 5 Ağustos 2006
^ "anarcho-capitalism." Oxford English Dictionary. 2004. Oxford University Press
^ Rothbard, Murray (1969) Confiscation and the Homestead Principle 27 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (580 ) The Libertarian Forum Vol. I, No. VI (15 Haziran 1969) erişim tarihi 5 Ağustos 2006
^ Hess, Karl. "The Death of Politics 2 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Interview in Playboy Magazine, March 1969
^ DeLeon, David. The American as Anarchist: Reflections on Indigenous Radicalism. Johns Hopkins University Press, 1978, p. 127 and Blackwell Encyclopaedia of Political Thought, 1987, , p. 290: "A student and disciple of the Austrian economist Ludwig von Mises, Rothbard combined the laissez-faire economics of his teacher with the absolutist views of human rights and rejection of the state he had absorbed from studying the individualist American anarchists of the nineteenth century such as Lysander Spooner and Benjamin Tucker. (Rothbard himself is on the anarchist wing of the movement.)"
^ Adams, Ian. 2002. Political Ideology Today. p. 135. Manchester University Press; Ostergaard, Geoffrey. 2003. Anarchism. In W. Outwaite (Ed.), The Blackwell Dictionary of Modern Social Thought. p. 14. Blackwell Publishing
^ Konkin, Samuel Edward (1 Mayıs 2006). New Libertarian Manifesto. KoPubCo year = 2006. ISBN . KB1 bakım: Dikey çizgi eksik () (online version 23 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
^ Murray Rothbard ve Hans-Hermann Hoppe
^ e.g. by
^ Rothbard, Murray N. A Future of Peace and Capitalism. In Modern Political Economy. James H. Weaver (ed.). pp 419. Allyn and Bacon.
^ Murray Rothbard, A Future of Peace and Capitalism; Murray Rothbard, Left and Right: The Prospects for Liberty.
^ Exclusive Interview With Murray Rothbard 7 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The New Banner: A Fortnightly Libertarian Journal ( 1972)

[1] "WHAT IS A LIBERTARIAN?". libertarianism.org. 27 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2023.

[Moral-2] : Moralische Selbstachtung: Zur Grundfigur einer sozialliberalen Gerechtigkeitstheorie, , S. 139

[3] Woodcock, George (2004). Anarchism: A History Of Libertarian Ideas And Movements. Peterborough, Ont.: Broadview Press. s. 16. ISBN . for the very nature of the libertarian attitude -- its rejection of dogma, its deliberate avoidance of rigidly systematic theory, and, above all, its stress on extreme freedom of choice and on the primacy of the individual judgment

[4] "Libertarianism". Encyclopædia Britannica. 4 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014. libertarianism, political philosophy that takes individual liberty to be the primary political value

[5] . 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.

[theihs-6] . 6 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.

[7] Republican Party Begins Long March to Liberalism: Amity Shlaes, 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 23 Eylül 2014, .Modern libertarianism is a derivative of classical liberalism, though a limited one.

[8] Atilla Yayla, Liberalizm, Turhan Kitabevi, Ankara, 1992, s. XIV

[teles2008diffusion-9] Steven Teles and Daniel A. Kenney, chapter "Spreading the Word: The diffusion of American Conservativsm in Europe and beyond," (pp. 136–169) in Growing apart?: America and Europe in the twenty-first century 3 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Sven Steinmo, Cambridge University Press, 2008, The chapter discusses how libertarian ideas have been more successful at spreading worldwide than social conservative ideas.

[lewrockwell.com-10] Anthony Gregory, Real World Politics and Radical Libertarianism 30 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., , April 24, 2007.

[11] "Libertaire". 13 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.

[12] "Définitions de « libertarianisme »". lalanguefrancaise. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[13] "philomag". 22 Haziran 2023. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[14] "Libertarien, libertarianisme". toupie. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[15] "libertarianisme". ordnet. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[lemonde-16] "La quête d'absolu des libertariens, apôtres de la liberté individuelle à tout prix". 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[17] "libertarianisme". vitrinelinguistique. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[18] "LİBERTERYENİZM". ansiklopedi.tubitak.gov.tr. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. Kaynaktan alıntı: Dil bilimci N. Chomsky gibi kendini sosyalist liberteryen olarak tanımlayan kimseler de vardır...

[19] "Nietzsche ve Liberter İşçi Hareketi". 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.

[20] . 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.

[21] Liberterler ülke kuruyor!, 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 13 Ağustos 2014, Başörtülüler Arabistan’a, komünistler Moskova’ya… Peki, hem sağcıların hem de solcuların hışmına uğrayan liberterler nereye gitsin? Demek ki şu koca dünyada herkese yetecek kadar mutluluk var ama herkese yetecek kadar yer yokmuş. Ama neyse ki bu ‘büyük’ belirsizlik yakın bir tarihte son bulacak. Artık liberteryenlerin de bir ülkesi olacak!

[22] Long, Roderick T. (2012). "The Rise of Social Anarchism". In Gaus, Gerald F.; D'Agostino, Fred, eds. The Routledge Companion to Social and Political Philosophy. p. 223 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. "In the meantime, anarchist theories of a more communist or collectivist character had been developing as well. One important pioneer is French anarcho-communist Joseph Déjacque (1821–1864), who [...] appears to have been the first thinker to adopt the term 'libertarian' for this position; hence 'libertarianism' initially denoted a communist rather than a free-market ideology."

[23] Long, Roderick T. (2012). "Anarchism". In Gaus, Gerald F.; D'Agostino, Fred, eds. The Routledge Companion to Social and Political Philosophy. p. 227 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. "In its oldest sense, it is a synonym either for anarchism in general or social anarchism in particular."

[RothbardBetrayal-24] Rothbard, Murray (2009) [2007]. The Betrayal of the American Right (PDF). Mises Institute. s. 83. ISBN . 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2020. One gratifying aspect of our rise to some prominence is that, for the first time in my memory, we, 'our side,' had captured a crucial word from the enemy. 'Libertarians' had long been simply a polite word for left-wing anarchists, that is for anti-private property anarchists, either of the communist or syndicalist variety. But now we had taken it over.

[Marshall-25] Marshall, Peter (2009). . p. 641 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. "For a long time, libertarian was interchangeable in France with anarchism but in recent years, its meaning has become more ambivalent. Some anarchists like Daniel Guérin will call themselves 'libertarian socialists', partly to avoid the negative overtones still associated with anarchism, and partly to stress the place of anarchism within the socialist tradition. Even Marxists of the New Left like E. P. Thompson call themselves 'libertarian' to distinguish themselves from those authoritarian socialists and communists who believe in revolutionary dictatorship and vanguard parties."

[Kropotkin-26] Kropotkin, Peter (1927). Anarchism: A Collection of Revolutionary Writings. Courier Dover Publications. s. 150. ISBN . It attacks not only capital, but also the main sources of the power of capitalism: law, authority, and the State.

[Otero-27] Otero, Carlos Peregrin (2003). "Introduction to Chomsky's Social Theory". Otero, Carlos Peregrin (Ed.). Radical Priorities. Chomsky, Noam Chomsky (3. bas.). Oakland, California: . s. 26. ISBN .

[Chomsky_2003-28] Chomsky, Noam (2003). Carlos Peregrin Otero (Ed.). Radical Priorities (3. bas.). Oakland, California: . ss. 227-228. ISBN .

[Carlson_p._1006-29] Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilbur R. The Social History of Crime and Punishment in America: An Encyclopedia. SAGE Publications. p. 1006 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. "[S]ocialist libertarians view any concentration of power into the hands of a few (whether politically or economically) as antithetical to freedom and thus advocate for the simultaneous abolition of both government and capitalism".

[Carlson-30] Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilburn R., ed. The Social History of Crime and Punishment in America. London: Sage Publications. p. 1006 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. .

[Rothbard-31] Rothbard, Murray (1 March 1971). "The Left and Right Within Libertarianism" 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. WIN: Peace and Freedom Through Nonviolent Action. 7 (4): 6–10. Retrieved 14 January 2020.

[32] Miller, Fred (15 Ağustos 2008). "Natural Law". The Encyclopedia of Libertarianism. 26 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2019.

[33] Boaz, David (12 Nisan 2019). . Cato Institute. 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2019.

[34] . Institute for Humane Studies. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2019.

[Baradat-35] Baradat, Leon P. (2015). Political Ideologies. Routledge. s. 31. ISBN .

[Long1-36] Long, Joseph. W (1996). "Toward a Libertarian Theory of Class". Social Philosophy and Policy. 15 (2): 310. "When I speak of 'libertarianism' [...] I mean all three of these very different movements. It might be protested that LibCap [libertarian capitalism], LibSoc [libertarian socialism] and LibPop [libertarian populism] are too different from one another to be treated as aspects of a single point of view. But they do share a common—or at least an overlapping—intellectual ancestry."

[Carlson1-37] Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilburn R., ed. The Social History of Crime and Punishment in America. London: Sage Publications. p. 1006 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. . "There exist three major camps in libertarian thought: right-libertarianism, socialist libertarianism, and left-libertarianism; the extent to which these represent distinct ideologies as opposed to variations on a theme is contested by scholars."

[Francis-38] Francis, Mark (Aralık 1983). "Human Rights and Libertarians". . 29 (3): 462-472. doi:10.1111/j.1467-8497.1983.tb00212.x. ISSN 0004-9522.

[39] Max Nettlau, Anarşizmin Kısa Tarihi, s. 75 ve s. 145

[40] DeLeon, David (1978). The American as Anarchist: Reflections on Indigenous Radicalism. Johns Hopkins University Press. p. 127. "only a few individuals like Murray Rothbard, in Power and Market, and some article writers were influenced by [past anarchists like Spooner and Tucker]. Most had not evolved consciously from this tradition; they had been a rather automatic product of the American environment."

[autogenerated3-41] "The Spooner-Tucker Doctrine: An Economist's View 2 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Journal of Libertarian Studies, vol. 20, no. 1, p. 7 (1965, 2000)

[42] Stan Lehr and Louis Rossetto Jr., PAY WALL ARTICLE The New Right Credo – Libertarianism 5 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., , January 10, 1971. Quotes: "Baruch Spinoza, the 17th-century philosopher, was a forerunner of modern libertarians.; "Modern libertarianism is thus in some respects a continuation of 18th-century and 19th-century liberalism. On the other hand, modern libertarianism is on a much more solid intellectual footing than old-style liberalism ever was. While many early liberals tried to argue that 'all men are endowed by their Creator with certain inalienable rights,' this was merely reversal of the old divine-right theory of kings, albeit with happier results. Both theories were based on equally spurious premises. In contrast, modern libertarianism argues not from unprovable mysticism, but rather from a scientific appraisal of the nature of man and his needs."

[Rubin-43] Rubin, Harriet (15 Eylül 2007). "Ayn Rand's Literature of Capitalism". The New York Times. 16 Mart 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2007.

[44] . Ayn Rand Institute. 15 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2014. More specifically, I disapprove of, disagree with and have no connection with, the latest aberration of some conservatives, the so-called "hippies of the right," who attempt to snare the younger or more careless ones of my readers by claiming simultaneously to be followers of my philosophy and advocates of anarchism. [...] libertarians are a monstrous, disgusting bunch of people: they plagiarize my ideas when that fits their purpose, and denounce me in a more vicious manner than any communist publication when that fits their purpose

[Lora-Longton-45] Ronald Lora, William Henry Longton, (1999) Conservative press in 20th-century America, pp. 367–374 26 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Westport CT: Greenwood Publishing Group

[46] Marc Jason Gilbert, The Vietnam War on campus: other voices, more distant drums, p. 35 26 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 2001, Greenwood Publishing Group,

[47] Rebecca E. Klatch, A Generation Divided: The New Left, the New Right, and the 1960s 24 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., University of California Press, 1999 pp. 215–237.

[48] "National Book Award: 1975 – Philosophy and Religion". 9 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2014.

[49] David Lewis Schaefer, Robert Nozick and the Coast of Utopia 21 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., , April 30, 2008.

[50] Chris Matthew Sciabarra, Ayn Rand, The Pennsylvania State University Press, Pennsylvania, 1995, s. 266

[51] "This volume honors the foremost contemporary exponent of free-market anarchism. One contributor describes Murray Rothbard as 'the most ideologically committed zero-State academic economist on earth'." Review by Lawrence H. White of Man, Economy, and liberty: Essays in honor of Murray N. Rothbard, published in Journal of Economic Literature, Vol XXVIII, Haziran 1990, sayfa 664

[52] Anarcho-capitalism has a theory of that supports private property as long as it was obtained by labor, trade, or gift.Rothbard, Murray (1969) Confiscation and the Homestead Principle 27 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (580 ) The Libertarian Forum Vol. I, No. VI (15 Haziran 1969) Retrieved 5 Ağustos 2006

[53] "anarcho-capitalism." Oxford English Dictionary. 2004. Oxford University Press

[54] Rothbard, Murray (1969) Confiscation and the Homestead Principle 27 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (580 ) The Libertarian Forum Vol. I, No. VI (15 Haziran 1969) erişim tarihi 5 Ağustos 2006

[55] Hess, Karl. "The Death of Politics 2 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Interview in Playboy Magazine, March 1969

[56] DeLeon, David. The American as Anarchist: Reflections on Indigenous Radicalism. Johns Hopkins University Press, 1978, p. 127 and Blackwell Encyclopaedia of Political Thought, 1987, , p. 290: "A student and disciple of the Austrian economist Ludwig von Mises, Rothbard combined the laissez-faire economics of his teacher with the absolutist views of human rights and rejection of the state he had absorbed from studying the individualist American anarchists of the nineteenth century such as Lysander Spooner and Benjamin Tucker. (Rothbard himself is on the anarchist wing of the movement.)"

[57] Adams, Ian. 2002. Political Ideology Today. p. 135. Manchester University Press; Ostergaard, Geoffrey. 2003. Anarchism. In W. Outwaite (Ed.), The Blackwell Dictionary of Modern Social Thought. p. 14. Blackwell Publishing

[newlibman-58] Konkin, Samuel Edward (1 Mayıs 2006). New Libertarian Manifesto. KoPubCo year = 2006. ISBN . KB1 bakım: Dikey çizgi eksik () (online version 23 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)

[59] Murray Rothbard ve Hans-Hermann Hoppe

[60] .g. by

[61] Rothbard, Murray N. A Future of Peace and Capitalism. In Modern Political Economy. James H. Weaver (ed.). pp 419. Allyn and Bacon.

[62] Murray Rothbard, A Future of Peace and Capitalism; Murray Rothbard, Left and Right: The Prospects for Liberty.

[63] Exclusive Interview With Murray Rothbard 7 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The New Banner: A Fortnightly Libertarian Journal ( 1972)