Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Eylül 2021) () |
Peyman Türkan Akyol (12 Eylül 1928, İstanbul - 7 Eylül 2017, Ankara), Türk tıp doktoru, akademisyen, siyasetçi, Türkiye'nin ilk kadın bakanı ve Ankara Üniversitesi rektörü.
Türkan Akyol | |
|---|---|
| Doğum | Peyman Türkan 12 Eylül 1928 İstanbul |
| Ölüm | 7 Eylül 2017 (88 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Defin yeri | Karşıyaka Mezarlığı, Ankara 39°59′31″N 32°46′37″E / 39.992°K 32.777°D |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Tıp doktoru, akademisyen, siyasetçi, ilk kadın bakan |
| Ebeveyn(ler) | Mehmet Rüştü Pekdemir (babası) Remziye Pekdemir (annesi) |
Hayatı
Türkan Akyol, 1928′de İstanbul’da doğdu. Babasının kurmay subay olması nedeniyle aile, birçok Anadolu kentinde yaşadı. Bu nedenle ilköğrenimini her yıl Anadolu’nun değişik yerlerinde okuyarak bitirdi. 1944'te girdiği İstanbul, Erenköy Kız Lisesi’nden 1947 yılında mezun oldu.
1947'de Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne girip tip eğitimine başladı. 1953'te Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden mezun oldu. Dahiliye, Göğüs Hastalıkları Uzmanlığı çalışmaları yaptı. 1954'te Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi asistanlık kadrosuna alındı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi olarak 1965'te doçentlik, 1970'te profesörlük unvanlarını aldı. Bu akademik çalışma döneminde yurt dışında da çalışmalar yaptı. 1959-1962 döneminde ABD'de araştırmacı, 1965'te Fransa’da ve sonra da Hollanda’da tıp eğitimi üzerinde kısa süreli çalışmalar yaptı.
12 Mart 1971 Silahlı Kuvvetler muhtırasının ardından 19 Mart’ta Nihat Erim'in kurduğu 33. Hükümeti'ne 25 Mart 1971′de meclis dışından bağımsız olarak Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı olarak atandı. Böylece Türkiye'de bakan olan ilk kadın oldu. 13 Aralık 1971'de bakanlık görevinden istifa ile ayrılıp tekrar Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki profesörlük görevine döndü. 31 Mayıs 1980'de Ankara Üniversitesi’ne Rektör seçildi. Böylece Türkan Akyol, Türkiye’deki ilk kadın rektör oldu.
1982 yılında çıkartılan YÖK Kanunu’na en yüksek seviyede olan bir akademik görevli olarak karşı çıktı. Bu nedenle YÖK’ün onayı ile rektörlük görevinden istifa etti. Tekrar Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki öğretim üyeliği görevine döndü.
Erdal İnönü’nün daveti ile 1983 yılında Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP)'in kurucuları arasına katıldı ve bu partinin Genel Başkan Yardımcılığı görevini yapmaya başladı. 3 Kasım 1985'te Halkçı Parti ve Sosyal Demokrasi Partisi'nin birleşmesi ile kurulan Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) kadrolarına da katıldı. 29 Kasım 1987′de XVIII. Dönem milletvekilliği seçimlerinde İzmir Milletvekili seçildi. Bu dönem sonunda milletvekilliğinden ayrılıp tekrar Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyeliği görevine döndü.
1991 Türkiye genel seçimleri kesin bir parti hükûmeti için çoğunluk sonuç vermedi ve 1995'e kadar Türkiye koalisyon hükûmetleri ile yürütüldü. Türkan Akyol, 22 Şubat 1992′de Erdal İnönü’nün Başkan Yardımcısı olduğu 49. Demirel Hükümetinde (kadın işlerinden sorumlu) Devlet Bakanı olarak dışarıdan atandı. 1993'te Cumhurbaşkanı Turgut Özal ölünce daha önce koalisyonda Başbakan olan Süleyman Demirel Cumhurbaşkanı seçildi. Tansu Çiller'in 50. Hükümeti DYP-SHP koalisyonu olarak kuruldu. Türkan Akyol dışarıdan girip SHP Milletvekili olarak Devlet Bakanı olarak 27 Temmuz 1994 tarihine kadar görev yaptı.
Türkan Akyol, akademik ve siyasi görevleri dışında birçok dernek ve kurumda sosyal faaliyetlerde bulundu. Bunlardan en önemlileri Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) (İngilizce: World Health Organization (WHO)) Avrupa Bölgesi şeref üyeliği ve dört sene yaptığı Sosyalist Enternasyonal Kadın Kolu Başkan Yardımcılığıdır.
Bursa'da 16 Ocak 1995 tarihinde Sağlık Bakanlığı'na bağlı olarak açılan göğüs hastalıkları hastanesine eski sağlık bakanına atfen "" adı verilmiştir.
7 Eylül 2017'de tedavi gördüğü Hacettepe Üniversitesi hastanesinde 88 yaşında iken hayatını kaybetti.
Evli ve iki çocuk annesiydi.
Kaynakça
- ^ "TBMM Albümü 3. Cilt (1983-2010)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ Cerezci, Serap (1 Temmuz 2018). "TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN İLK KADIN BAKANI PROF. DR. PEYMAN TÜRKAN AKYOL'UN SİYASİ HAYATI". Belgi Dergisi. 2 (16): 820-844. ISSN 2146-4456. 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ekim 2022.
- ^ "Türkiye'nin ilk kadın bakanı Türkan Akyol yaşamını yitirdi". Cumhuriyet. 7 Eylül 2017. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Eylül 2017.
Dış bağlantılar
- Ankara Üniversitesi resmî websitesi Ankara.edu.tr'de "Rektorlerimiz : Prof. Dr. Türkan Akyol (31.05.1980 – 31.07.1982)" maddesi. Online:[1] 2 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Vedat Ali Özkan | Türkiye Sağlık Bakanı 26 Mart 1971 - 13 Aralık 1971 | Sonra gelen: Cevdet Aykan |
| Akademik görevi | ||
| Önce gelen: Tahsin Özgüç | Ankara Üniversitesi Rektörü 31 Mayıs 1980 - 31 Temmuz 1982 | Sonra gelen: Tarık Somer |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Turkan Akyol haber gazete kitap akademik JSTOR Eylul 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Peyman Turkan Akyol 12 Eylul 1928 Istanbul 7 Eylul 2017 Ankara Turk tip doktoru akademisyen siyasetci Turkiye nin ilk kadin bakani ve Ankara Universitesi rektoru Turkan AkyolDogumPeyman Turkan 12 Eylul 1928 1928 09 12 IstanbulOlum7 Eylul 2017 88 yasinda Ankara TurkiyeDefin yeriKarsiyaka Mezarligi Ankara 39 59 31 N 32 46 37 E 39 992 K 32 777 D 39 992 32 777MilliyetTurkMeslekTip doktoru akademisyen siyasetci ilk kadin bakanEbeveyn ler Mehmet Rustu Pekdemir babasi Remziye Pekdemir annesi HayatiTurkan Akyol 1928 de Istanbul da dogdu Babasinin kurmay subay olmasi nedeniyle aile bircok Anadolu kentinde yasadi Bu nedenle ilkogrenimini her yil Anadolu nun degisik yerlerinde okuyarak bitirdi 1944 te girdigi Istanbul Erenkoy Kiz Lisesi nden 1947 yilinda mezun oldu 1947 de Ankara Universitesi Tip Fakultesi ne girip tip egitimine basladi 1953 te Ankara Universitesi Tip Fakultesi nden mezun oldu Dahiliye Gogus Hastaliklari Uzmanligi calismalari yapti 1954 te Ankara Universitesi Tip Fakultesi asistanlik kadrosuna alindi Ankara Universitesi Tip Fakultesi ogretim uyesi olarak 1965 te docentlik 1970 te profesorluk unvanlarini aldi Bu akademik calisma doneminde yurt disinda da calismalar yapti 1959 1962 doneminde ABD de arastirmaci 1965 te Fransa da ve sonra da Hollanda da tip egitimi uzerinde kisa sureli calismalar yapti 12 Mart 1971 Silahli Kuvvetler muhtirasinin ardindan 19 Mart ta Nihat Erim in kurdugu 33 Hukumeti ne 25 Mart 1971 de meclis disindan bagimsiz olarak Saglik ve Sosyal Yardim Bakani olarak atandi Boylece Turkiye de bakan olan ilk kadin oldu 13 Aralik 1971 de bakanlik gorevinden istifa ile ayrilip tekrar Ankara Universitesi Tip Fakultesi ndeki profesorluk gorevine dondu 31 Mayis 1980 de Ankara Universitesi ne Rektor secildi Boylece Turkan Akyol Turkiye deki ilk kadin rektor oldu 1982 yilinda cikartilan YOK Kanunu na en yuksek seviyede olan bir akademik gorevli olarak karsi cikti Bu nedenle YOK un onayi ile rektorluk gorevinden istifa etti Tekrar Ankara Universitesi Tip Fakultesi ndeki ogretim uyeligi gorevine dondu Erdal Inonu nun daveti ile 1983 yilinda Sosyal Demokrasi Partisi SODEP in kuruculari arasina katildi ve bu partinin Genel Baskan Yardimciligi gorevini yapmaya basladi 3 Kasim 1985 te Halkci Parti ve Sosyal Demokrasi Partisi nin birlesmesi ile kurulan Sosyaldemokrat Halkci Parti SHP kadrolarina da katildi 29 Kasim 1987 de XVIII Donem milletvekilligi secimlerinde Izmir Milletvekili secildi Bu donem sonunda milletvekilliginden ayrilip tekrar Ankara Universitesi Tip Fakultesi ogretim uyeligi gorevine dondu 1991 Turkiye genel secimleri kesin bir parti hukumeti icin cogunluk sonuc vermedi ve 1995 e kadar Turkiye koalisyon hukumetleri ile yurutuldu Turkan Akyol 22 Subat 1992 de Erdal Inonu nun Baskan Yardimcisi oldugu 49 Demirel Hukumetinde kadin islerinden sorumlu Devlet Bakani olarak disaridan atandi 1993 te Cumhurbaskani Turgut Ozal olunce daha once koalisyonda Basbakan olan Suleyman Demirel Cumhurbaskani secildi Tansu Ciller in 50 Hukumeti DYP SHP koalisyonu olarak kuruldu Turkan Akyol disaridan girip SHP Milletvekili olarak Devlet Bakani olarak 27 Temmuz 1994 tarihine kadar gorev yapti Turkan Akyol akademik ve siyasi gorevleri disinda bircok dernek ve kurumda sosyal faaliyetlerde bulundu Bunlardan en onemlileri Dunya Saglik Orgutu DSO Ingilizce World Health Organization WHO Avrupa Bolgesi seref uyeligi ve dort sene yaptigi Sosyalist Enternasyonal Kadin Kolu Baskan Yardimciligidir Bursa da 16 Ocak 1995 tarihinde Saglik Bakanligi na bagli olarak acilan gogus hastaliklari hastanesine eski saglik bakanina atfen adi verilmistir 7 Eylul 2017 de tedavi gordugu Hacettepe Universitesi hastanesinde 88 yasinda iken hayatini kaybetti Turkan Akyol un mezari Karsiyaka Mezarligi Evli ve iki cocuk annesiydi Kaynakca TBMM Albumu 3 Cilt 1983 2010 PDF TBMM Basin ve Halkla Iliskiler Mudurlugu 20 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan PDF Cerezci Serap 1 Temmuz 2018 TURKIYE CUMHURIYETI NIN ILK KADIN BAKANI PROF DR PEYMAN TURKAN AKYOL UN SIYASI HAYATI Belgi Dergisi 2 16 820 844 ISSN 2146 4456 3 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ekim 2022 Turkiye nin ilk kadin bakani Turkan Akyol yasamini yitirdi Cumhuriyet 7 Eylul 2017 9 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Eylul 2017 Dis baglantilarAnkara Universitesi resmi websitesi Ankara edu tr de Rektorlerimiz Prof Dr Turkan Akyol 31 05 1980 31 07 1982 maddesi Online 1 2 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Siyasi goreviOnce gelen Vedat Ali Ozkan Turkiye Saglik Bakani 26 Mart 1971 13 Aralik 1971 Sonra gelen Cevdet AykanAkademik goreviOnce gelen Tahsin Ozguc Ankara Universitesi Rektoru 31 Mayis 1980 31 Temmuz 1982 Sonra gelen Tarik Somer