Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pabuç gagalı (Balaeniceps rex) ya da pabuç gagalı leylek, leyleğe benzeyen çok büyük bir kuş türüdür. Adını çok büyük ve ayakkabıya benzeyen gagasından alır. Genel biçim itibarıyla leyleğe benzese ve daha önceden leyleksiler (Ciconiiformes) takımında sınıflandırılmış olsa da diğer yaşayan kuşlarla olan akrabalık ilişkisi tam olarak belirlenememiştir. Bazı otoriteler pelikansılar (Pelecaniformes) takımı içinde sınıflandırmaya başlamıştır. Monotipik Balaenicipitidae familyasındaki monotipik Balaeniceps cinsinin tek türüdür. Erişkin kuşlar genel olarak gri tüylere sahip iken genç kuşlar daha kahverengi tüylere sahiptir. Afrika'nın tropikal doğu bölgesinde, Sudan'dan Zambiya'ya kadar büyük bataklıklarda yaşarlar.
| Pabuç gagalı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Hassas (IUCN 2.3) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Balaeniceps rex Gould, 1850 | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Pabuç gagalı dağılımı | |||||||||||||||
Taksonomi ve sınıflandırma
Pabuç gagalı, bazı kuş derileri Afrika'dan Avrupa'ya getirildikten sonra ancak 19. yüzyılda sınıflandırılmıştır. Çok daha sonraları canlı örnekler bilimsel topluluğa sunulabilmiştir. Ancak kuş Eski Mısırlılar ve Araplar tarafından tanınıyordu. Geleneksel olarak leyleklerle (Ciconiiformes) bağlantılı olan pabuç gagalı, ilgisiz birçok taksonu "Ciconiiformes" takımına alan da aynı takımda kalmıştır. Ancak son zamanlarda anatomik karşılaştırmalarla pelikanlara biyokimyasala kanıtlarla da balıkçıllara daha yakın akraba olduğu öne sürülmüştür. Yakın zamanda yapılmış bir DNA araştırması da pabuç gagalının Pelecaniformes takımının bir parçası olduğunu önerir.
Sınıflandırma konusundaki tartışma Ciconiiformes ile Pelecaniformes takımları arasındaki sınırın nereye konacağı ya da sınır konması gerekip gerekmediği üzerinde yoğunlaşmaktadır. Karabataklar ve benzerleri muhtemelen gerçekten de Pelecaniformes takımında yer almadığından günümüzdeki bazı otoriteler Pelecaniformes takımının ana grubu ile Ciconiiformes takımını birleştirme yolunda gitmektedir. Pabuç gagalı ve hamerkop (Scopus umbretta) pelikanlar ile leylekler arasındaki kayıp halka olabilir.
Fiziksel özellikleri
Uzun boylu bir kuş olan pabuç gagalının ortalama boyu 110 ila 140 cm arasındadır ve bazı bireyler 152 cm boya kadar erişirler. Kuyruktan gagaya olan uzunluk 100 ila 140 cm arasında, kanat açıklığı da 230 ila 260 cm arasındadır. Ağırlığı 4 ila 7 kg arasında değişir. Yaklaşık ortalama 5,6 kg ağırlığa sahip olan erkek kuş yaklaşık ortalama 4,9 kg ağırlığa sahip olan dişiden daha büyüktür. Türün kendine özgü en büyük özelliği saman sarısı renginde olan ve üzerinde grimsi izler bulunan çok büyük ve şişkin gagasıdır. (ya da üst gaga uzunluğu) 18,8 ila 24 cm arasındadır. Gagaların keskin kenarları yakaladıkları avın kafasını koparmaya ve av ile birlikte gagaya alınan bitkilerden kurtulmaya yarar. Pelikanlar gibi üst gaga gemi omurgası şeklindedir ve ucu sivridir. Koyu renkli bacaklar oldukça uzundur ve tarsus uzunluğu 21,7 ila 25,5 cm arasındadır. Pabuç gagalının ayakları muhtemelen su bitkileri arasında avlanırken ayakta durmasını kolaylaştırmak için oldukça büyüktür ve orta parmağı 16,8 ila 18,5 cm arasındadır. Balıkçıl ve turna gibi diğer uzun bacaklı ve suda yürüyerek avlanan kuşlara nazaran boyunları daha kısa ve kalındır. Süzülmeye çok iyi adapte olmuş olan kanatları geniştir ve kanat kiriş uzunluğu 58,8 ila 78 cm arasındadır.
Uçuş düzeni
Süzülerek uçarken pelikanlar ve Leptoptilos cinsi leylekler gibi kanatlarını düz olarak açar ve boynu geriye doğru çekilmiş olarak uçar. Dakikada 150 olarak tahmin edilen kanat çırpma hızı büyük leylek türleri dışında kuşlar arasında en düşük kanat çırpma hızlarından biridir. Yaklaşık yedi saniye süren ve tekrar eden kanat çırpma ve süzülme yöntemleri ile uçuş mesafesi büyük leylekler ile And kondoru (Vultur gryphus) arasındadır. Ürktüklerinde bulundukları yerden en fazla 100 ila 500 m öteye uçarak kaçarlar. Pabuç gagalılar nadiren uzun mesafe uçarlar ve 20 m olan minimum avlanma mesafesinden uzun uçtuklarına çok az rastlanır.
Erişkin kuşların tüyleri mavi-gri renktedir ve uçuş tüyleri daha koyu arduvaz-gri renklidir. Göğüste koyu renkli sapları olan uzun tüyler bulunur. Genç kuşların tüyleri erişkinlere benzer ancak daha koyu gridir ve kahverengi tonları vardır. Yeni yumurtadan çıkan pabuç gagalıların gagaları orta büyüklüktedir ve gümüşi gri renktedir. Yavrular 23 günlük olduğunda gaga belirginleşir ve 43 günlük olduklarında asıl büyüklüğüne erişir.
Tanımlama
Yakın mesafede kendine özgü özellikleri sayesinde kolayca tanımlanabilir. Uçarken kendine has gagası görülemediği durumlarda silüeti leylek ya da kondora benzer ancak tüyleri ayırt edici olarak mavi-gri renktedir. Sıra dışı başka bir özelliği de kuyruğunun da kanatları ile aynı renkte olmasıdır. Kötü görüş koşulları altında boyutlarının ve kanat açıklığının yaşadığı yerlerde bulunan diğer kuşlarla karşılaştırılması tanımlanmasına yardımcı olur. Uçarken leyleklerle aynı uzunluğa sahip olan ayaklarını geriye doğru düz olarak uzatır ve ayakları kuyruğunu geçer. Diğer kuşlarla benzer olan kanat-kuyruk oranı tanımlama için kullanılamaz.
Dağılımı ve yaşam alanı
Pabuç gagalı Sudan'ın güneyinden Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğusu, Ruanda, Uganda ve Tanzanya'nın batısı boyunca merkezî tropikal Afrika'da tatlısu bataklıklarında yaşar. En çok sayıda popülasyonları Uganda'nın kuzeybatısında ve buraya komşu Sudan'ın güneyinde, ayrıca Uganda'nın sulak havzaları ile Tanzanya'nın batısında bulunur. Kenya'da, Orta Afrika Cumhuriyeti'nde, Kamerun'un kuzeyinde, Etiyopya'nın güneybatısında ve Malavi'de münferit kuşlara rastlanmıştır. Botsvana ve Kongo Nehri'nin yukarılarında da konuk olarak geldikleri gözlemlenmiştir. Pabuç gagalının dağılımı papirüs ve akciğerli balıkların dağılımıyla örtüşür. Göçmen değildir ancak habitat değişikliği, besin varlığı ve insanlar tarafından rahatsız edilme nedenleriyle mevsimsel olarak sınırlı mesafede yer değiştirirler.
Genel olarak tatlısu bataklıklarında yaşarlar. Bu türün bulunduğu hemen hemen tüm su havzalarında Cyperus papyrus ile Phragmites ve Typha cinsi sazlıklar bulunur. Her ne kadar dağılımları orta Afrika'daki papirüs dağılımı ile örtüşsede bu tür yalnızca papirüs bulunan yerlerden çok karışık bitki örtüsü olan yerleri tercih eder. Nadiren çeltik tarlaları ile su baskınına uğramış tarlalarda avlanırken görülürler.
Davranış ve ekoloji
Yavaş hareketleri ve uzun süre "heykel gibi" kıpırdamadan ayakta durması dikkat çekici özellikleridir. İnsan varlığından çabucak etkilenirler ve yakınlarda bulunan insanlardan ürkerek yuvalarını terk edebilirler. Genellikle balıkların nefes almak için yüzeye doğru gelmek zorunda oldukları az oksijenli sularda avlanmayı tercih ederler. Bu büyüklükte bir kuş olarak istisnai durumlarda yüzen bitki örtüsü üzerinde tünerler. Tipik olarak çamurlu sularda avlanırlar ve yalnız dolaşan pabuç gagalılar yoğun popülasyonlarda bile minimum avlanma mesafesi olan 20 m aralıklarla birbirlerinden uzakta avlanırlar. Bu tür yavaş hareketlerle avını pusuya yatarak bekler. Avlanırken çok yavaş hareket eder ve uzun süre hareketsiz kalır. Diğer büyük boyutlu, suda yürüyerek avlanan kuşların aksine bu tür yalnızca görme duyusunu kullanarak avlanır ve dokunarak avlanma yöntemini kullanmaz. Avını gördüğünde hızlı ve şiddetli bir şekilde saldırır. Ancak avın büyüklüğüne göre ilk saldırıdan sonra avını yakalaması 10 dakika kadar sürebilir. İlk saldırıların yaklaşık %60'ında avını yakalayabilir. Sıklıkla ilk saldırı sırasında avla birlikte su ve bitki de gagaya girer ve gaganın kenarlarından dışarı çıkarlar. Ara sıra su aygırlarınınsuya battıkları sırada balıkları su yüzüne doğru itmelerinden pabuç gagalılar faydalanır.
Pabuç gagalı daha çok balık ile beslense de su havzalarında bulunan omurgalılarının çoğu ile beslenir. Tercih ettikleri avlar arasında ve Senegal bişiri (Polypterus senegalus) ile Tilapia cinsi balıklar ve Clarias cinsi yayınlar bulunur. Diğer avlar arasında kurbağalar, su yılanları, Varanus niloticus ve yavru timsahlar bulunur. Nadiren kaplumbağalar, salyangozlar, kemirgenler ve küçük su kuşları yedikleri de bildirilmiştir. Keskin kenarlı, devasa ve çok açılan gagası sayesinde pabuç gagalı büyük avlar avlayabilir. Bu tür tarafından yenen balıklar 15 ila 50 cm boyunda ve ortalama 500 g ağırlığındadır ancak 1 m boyunda akciğerli balıklara saldırdıkları görülür. Yaklaşık 50 ila 60 cm uzunluğunda yılanları avlarlar.
Üreme
Yalnız yaşamayı tercih eden pabuç gagalıların bu özelliği üreme alışkanlıklarına da yansır. Genellikle koloniler hâlinde yuva yapan balıkçıllar, karabataklar, pelikanlar ve leyleklerin aksine pabuç gagalıların yuvalarının sayısı kilometrekareye üç yuvadan azdır. Üreme dönemindeki pabuç gagalı çifti yaklaşık 2 ila 4 km2lik bir bölgeyi diğer kuşlara karşı oldukça gayretli bir şekilde savunurlar. Yaşadıkları bölgenin en kuzey ve en güney ucunda yağmurlar durduktan sonra yuva yapmaya başlarlar. Daha orta bölümlerde ise sonraki yağmurlu mevsimde yumurtlamak için yağmurlu mevsimin sonunda doğru yuva yapmaya başlarlar. Erkek ve dişi kuş birlikte yaklaşık 3 m çapında bir alanı temizledikten sonra yüzen bir platforma yuva yapar. Genellikle suya gömülü olan bu platform 3 m derinliğinde olabilir. Yuvanın kendisi 1 ila 1,7 m arasındadır. Hem yuva hem de yüzen platform su bitkilerinden yapılır. Sudan'da yuvalar erişkin bir kişiyi taşıyabilirken Zambiya'da taşıyamamaktadır. Bir ila üç adet beyaz yumurta yumurtlanır. Bu yumurtaların boyutu 80–90 mm boyunda ve 56–61 mm genişliğindedir ve ortalama 164 g ağırlığındadır. Kuluçka süresi yaklaşık 30 gündür. Hem erkek hem de dişi kuluçkaya yatar ve yavruları besleyip korur. Besinler doğrudan erişkinlerin boğazından yavruların gagalarına kusularak çıkartılır. Pabuç gagalılar nadiren birden fazla yavru yetiştirir ancak en büyüğün ölmesi ya da zayıf olması durumunda yedek olarak daha fazla sayıda yavru yumurtadan çıkar. Yavrular 105 günde palazlanır ve genç kuşlar 112 günde uçabilir. Ancak uçmaya başladıktan sonra bir ay kadar daha ebeveynler tarafından beslenirler. Genç pabuç gagalılar cinsel olgunluğa üç yılda erişirler.
Ses
Pabuç gagalı normal olarak sessizdir ancak yuvada iken gaga takırdatarak ses çıkarırlar. Bu takırtılı sesleri çıkarırken erişkin kuşların ayrıca inekler gibi böğürdükleri ve yüksek perdeli sesler çıkardıkları da görülmüştür. Üreme döneminde hem erişkinler hem de yavrular iletişim için gagalarını takırdatarak ses çıkarırlar. Yavru kuşlar yemek istediklerinde insan hıçkırığına benzer sesler çıkarırlar.
Korunma durumu
Popülasyonlarının 5.000 ila 8.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir ve çoğu Sudan, Uganda, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusu ve Zambiya'daki bataklıklarda yaşar. BirdLife International yaşam alanı yokolması, insanlar tarafından rahatsız edilme ve avlanma tehditleri ile bu kuş türünü hassas türler arasında listelemiştir.
İnsanlarla ilişkileri
Bu tür, ornitologlar tarafından Afrika'da en çok görülmesi istenen ilk beş kuş türü arasında sayılmaktadır.Antik Mısırlılar tarafından yapılmış ve pabuç gagalıyı resmeden tasvirler bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c del Hoyo, J. Elliott, A. & Sargatal, J. (editors). (1992) Handbook of the Birds of the World. Volume 1: Ostrich to Ducks. Lynx Edicions.
- ^ Mayr, Gerald (2003). (PDF). Journal für Ornithologie. doi:10.1046/j.1439-0361.2003.03002.x. 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2014.
- ^ Hagey, J. R.; Schteingart, C. D.; Ton-Nu, H.-T. & Hofmann, A. F. (2002). "A novel primary bile acid in the Shoebill stork and herons and its phylogenetic significance". Journal of lipid research. 43 (5). ss. 685-90. (PMID) 11971938.
- ^ Hackett, SJ; Kimball, RT; Reddy, S; Bowie, RC; Braun, EL; Braun, MJ; Chojnowski, JL; Cox, WA; Han, KL; ve diğerleri. (2008). "A phylogenomic study of birds reveals their evolutionary history" (PDF). Science. 320 (5884). ss. 1763-8. doi:10.1126/science.1157704. (PMID) 18583609. 19 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Temmuz 2014.
- ^ Balaeniceps rex 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Fsbio-hannover.de.
- ^ Stevenson, Terry and Fanshawe, John (2001). Field Guide to the Birds of East Africa: Kenya, Tanzania, Uganda, Rwanda, Burundi. Elsevier Science,
- ^ a b c d e f g h i j Hancock & Kushan, Storks, Ibises and Spoonbills of the World. Princeton University Press (1992), .
- ^ Williams, J.G; Arlott, N (1980). A Gield Guide to the Birds of East Africa. Collins. ISBN .
- ^ Matthiessen, Peter (1991). African Silences. New York: Random House. s. 56. ISBN .
Dış bağlantılar
- Pabuç gagalı ile ilgili bilgiler 7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ARKive -
- BirdLife tür bilgi formu 3 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- The Internet Bird Collection - Uçarken görüntülenen pabuç gagalı 14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pabuc gagali Balaeniceps rex ya da pabuc gagali leylek leylege benzeyen cok buyuk bir kus turudur Adini cok buyuk ve ayakkabiya benzeyen gagasindan alir Genel bicim itibariyla leylege benzese ve daha onceden leyleksiler Ciconiiformes takiminda siniflandirilmis olsa da diger yasayan kuslarla olan akrabalik iliskisi tam olarak belirlenememistir Bazi otoriteler pelikansilar Pelecaniformes takimi icinde siniflandirmaya baslamistir Monotipik Balaenicipitidae familyasindaki monotipik Balaeniceps cinsinin tek turudur Eriskin kuslar genel olarak gri tuylere sahip iken genc kuslar daha kahverengi tuylere sahiptir Afrika nin tropikal dogu bolgesinde Sudan dan Zambiya ya kadar buyuk batakliklarda yasarlar Pabuc gagaliKorunma durumuHassas IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim PelecaniformesFamilya Balaenicipitidae Bonaparte 1853Cins Balaeniceps Gould 1850Tur B rexIkili adlandirmaBalaeniceps rexGould 1850Pabuc gagali dagilimiTaksonomi ve siniflandirmaMolekuler arastirmalar sonucunda pabuc gagalinin en yakin akrabasinin hamerkop oldugu one surulmustur Pabuc gagali bazi kus derileri Afrika dan Avrupa ya getirildikten sonra ancak 19 yuzyilda siniflandirilmistir Cok daha sonralari canli ornekler bilimsel topluluga sunulabilmistir Ancak kus Eski Misirlilar ve Araplar tarafindan taniniyordu Geleneksel olarak leyleklerle Ciconiiformes baglantili olan pabuc gagali ilgisiz bircok taksonu Ciconiiformes takimina alan da ayni takimda kalmistir Ancak son zamanlarda anatomik karsilastirmalarla pelikanlara biyokimyasala kanitlarla da balikcillara daha yakin akraba oldugu one surulmustur Yakin zamanda yapilmis bir DNA arastirmasi da pabuc gagalinin Pelecaniformes takiminin bir parcasi oldugunu onerir Siniflandirma konusundaki tartisma Ciconiiformes ile Pelecaniformes takimlari arasindaki sinirin nereye konacagi ya da sinir konmasi gerekip gerekmedigi uzerinde yogunlasmaktadir Karabataklar ve benzerleri muhtemelen gercekten de Pelecaniformes takiminda yer almadigindan gunumuzdeki bazi otoriteler Pelecaniformes takiminin ana grubu ile Ciconiiformes takimini birlestirme yolunda gitmektedir Pabuc gagali ve hamerkop Scopus umbretta pelikanlar ile leylekler arasindaki kayip halka olabilir Fiziksel ozellikleriPabuc gagalinin goze carpan gagasi en bilinen ozelligidir Uzun boylu bir kus olan pabuc gagalinin ortalama boyu 110 ila 140 cm arasindadir ve bazi bireyler 152 cm boya kadar erisirler Kuyruktan gagaya olan uzunluk 100 ila 140 cm arasinda kanat acikligi da 230 ila 260 cm arasindadir Agirligi 4 ila 7 kg arasinda degisir Yaklasik ortalama 5 6 kg agirliga sahip olan erkek kus yaklasik ortalama 4 9 kg agirliga sahip olan disiden daha buyuktur Turun kendine ozgu en buyuk ozelligi saman sarisi renginde olan ve uzerinde grimsi izler bulunan cok buyuk ve siskin gagasidir ya da ust gaga uzunlugu 18 8 ila 24 cm arasindadir Gagalarin keskin kenarlari yakaladiklari avin kafasini koparmaya ve av ile birlikte gagaya alinan bitkilerden kurtulmaya yarar Pelikanlar gibi ust gaga gemi omurgasi seklindedir ve ucu sivridir Koyu renkli bacaklar oldukca uzundur ve tarsus uzunlugu 21 7 ila 25 5 cm arasindadir Pabuc gagalinin ayaklari muhtemelen su bitkileri arasinda avlanirken ayakta durmasini kolaylastirmak icin oldukca buyuktur ve orta parmagi 16 8 ila 18 5 cm arasindadir Balikcil ve turna gibi diger uzun bacakli ve suda yuruyerek avlanan kuslara nazaran boyunlari daha kisa ve kalindir Suzulmeye cok iyi adapte olmus olan kanatlari genistir ve kanat kiris uzunlugu 58 8 ila 78 cm arasindadir Pabuc gagali ucarken Ucus duzeni Suzulerek ucarken pelikanlar ve Leptoptilos cinsi leylekler gibi kanatlarini duz olarak acar ve boynu geriye dogru cekilmis olarak ucar Dakikada 150 olarak tahmin edilen kanat cirpma hizi buyuk leylek turleri disinda kuslar arasinda en dusuk kanat cirpma hizlarindan biridir Yaklasik yedi saniye suren ve tekrar eden kanat cirpma ve suzulme yontemleri ile ucus mesafesi buyuk leylekler ile And kondoru Vultur gryphus arasindadir Urktuklerinde bulunduklari yerden en fazla 100 ila 500 m oteye ucarak kacarlar Pabuc gagalilar nadiren uzun mesafe ucarlar ve 20 m olan minimum avlanma mesafesinden uzun uctuklarina cok az rastlanir Eriskin kuslarin tuyleri mavi gri renktedir ve ucus tuyleri daha koyu arduvaz gri renklidir Goguste koyu renkli saplari olan uzun tuyler bulunur Genc kuslarin tuyleri eriskinlere benzer ancak daha koyu gridir ve kahverengi tonlari vardir Yeni yumurtadan cikan pabuc gagalilarin gagalari orta buyukluktedir ve gumusi gri renktedir Yavrular 23 gunluk oldugunda gaga belirginlesir ve 43 gunluk olduklarinda asil buyuklugune erisir Tanimlama Yakin mesafede kendine ozgu ozellikleri sayesinde kolayca tanimlanabilir Ucarken kendine has gagasi gorulemedigi durumlarda silueti leylek ya da kondora benzer ancak tuyleri ayirt edici olarak mavi gri renktedir Sira disi baska bir ozelligi de kuyrugunun da kanatlari ile ayni renkte olmasidir Kotu gorus kosullari altinda boyutlarinin ve kanat acikliginin yasadigi yerlerde bulunan diger kuslarla karsilastirilmasi tanimlanmasina yardimci olur Ucarken leyleklerle ayni uzunluga sahip olan ayaklarini geriye dogru duz olarak uzatir ve ayaklari kuyrugunu gecer Diger kuslarla benzer olan kanat kuyruk orani tanimlama icin kullanilamaz source source source source source source Hayvanat bahcesinde bir pabuc gagali video Dagilimi ve yasam alaniPabuc gagali Sudan in guneyinden Kongo Demokratik Cumhuriyeti nin dogusu Ruanda Uganda ve Tanzanya nin batisi boyunca merkezi tropikal Afrika da tatlisu batakliklarinda yasar En cok sayida populasyonlari Uganda nin kuzeybatisinda ve buraya komsu Sudan in guneyinde ayrica Uganda nin sulak havzalari ile Tanzanya nin batisinda bulunur Kenya da Orta Afrika Cumhuriyeti nde Kamerun un kuzeyinde Etiyopya nin guneybatisinda ve Malavi de munferit kuslara rastlanmistir Botsvana ve Kongo Nehri nin yukarilarinda da konuk olarak geldikleri gozlemlenmistir Pabuc gagalinin dagilimi papirus ve akcigerli baliklarin dagilimiyla ortusur Gocmen degildir ancak habitat degisikligi besin varligi ve insanlar tarafindan rahatsiz edilme nedenleriyle mevsimsel olarak sinirli mesafede yer degistirirler Genel olarak tatlisu batakliklarinda yasarlar Bu turun bulundugu hemen hemen tum su havzalarinda Cyperus papyrus ile Phragmites ve Typha cinsi sazliklar bulunur Her ne kadar dagilimlari orta Afrika daki papirus dagilimi ile ortussede bu tur yalnizca papirus bulunan yerlerden cok karisik bitki ortusu olan yerleri tercih eder Nadiren celtik tarlalari ile su baskinina ugramis tarlalarda avlanirken gorulurler Davranis ve ekolojiPabuc gagalinin buyuk gagasi acik konumda Yavas hareketleri ve uzun sure heykel gibi kipirdamadan ayakta durmasi dikkat cekici ozellikleridir Insan varligindan cabucak etkilenirler ve yakinlarda bulunan insanlardan urkerek yuvalarini terk edebilirler Genellikle baliklarin nefes almak icin yuzeye dogru gelmek zorunda olduklari az oksijenli sularda avlanmayi tercih ederler Bu buyuklukte bir kus olarak istisnai durumlarda yuzen bitki ortusu uzerinde tunerler Tipik olarak camurlu sularda avlanirlar ve yalniz dolasan pabuc gagalilar yogun populasyonlarda bile minimum avlanma mesafesi olan 20 m araliklarla birbirlerinden uzakta avlanirlar Bu tur yavas hareketlerle avini pusuya yatarak bekler Avlanirken cok yavas hareket eder ve uzun sure hareketsiz kalir Diger buyuk boyutlu suda yuruyerek avlanan kuslarin aksine bu tur yalnizca gorme duyusunu kullanarak avlanir ve dokunarak avlanma yontemini kullanmaz Avini gordugunde hizli ve siddetli bir sekilde saldirir Ancak avin buyuklugune gore ilk saldiridan sonra avini yakalamasi 10 dakika kadar surebilir Ilk saldirilarin yaklasik 60 inda avini yakalayabilir Siklikla ilk saldiri sirasinda avla birlikte su ve bitki de gagaya girer ve gaganin kenarlarindan disari cikarlar Ara sira su aygirlarininsuya battiklari sirada baliklari su yuzune dogru itmelerinden pabuc gagalilar faydalanir Pabuc gagali daha cok balik ile beslense de su havzalarinda bulunan omurgalilarinin cogu ile beslenir Tercih ettikleri avlar arasinda ve Senegal bisiri Polypterus senegalus ile Tilapia cinsi baliklar ve Clarias cinsi yayinlar bulunur Diger avlar arasinda kurbagalar su yilanlari Varanus niloticus ve yavru timsahlar bulunur Nadiren kaplumbagalar salyangozlar kemirgenler ve kucuk su kuslari yedikleri de bildirilmistir Keskin kenarli devasa ve cok acilan gagasi sayesinde pabuc gagali buyuk avlar avlayabilir Bu tur tarafindan yenen baliklar 15 ila 50 cm boyunda ve ortalama 500 g agirligindadir ancak 1 m boyunda akcigerli baliklara saldirdiklari gorulur Yaklasik 50 ila 60 cm uzunlugunda yilanlari avlarlar Ureme Yalniz yasamayi tercih eden pabuc gagalilarin bu ozelligi ureme aliskanliklarina da yansir Genellikle koloniler halinde yuva yapan balikcillar karabataklar pelikanlar ve leyleklerin aksine pabuc gagalilarin yuvalarinin sayisi kilometrekareye uc yuvadan azdir Ureme donemindeki pabuc gagali cifti yaklasik 2 ila 4 km2lik bir bolgeyi diger kuslara karsi oldukca gayretli bir sekilde savunurlar Yasadiklari bolgenin en kuzey ve en guney ucunda yagmurlar durduktan sonra yuva yapmaya baslarlar Daha orta bolumlerde ise sonraki yagmurlu mevsimde yumurtlamak icin yagmurlu mevsimin sonunda dogru yuva yapmaya baslarlar Erkek ve disi kus birlikte yaklasik 3 m capinda bir alani temizledikten sonra yuzen bir platforma yuva yapar Genellikle suya gomulu olan bu platform 3 m derinliginde olabilir Yuvanin kendisi 1 ila 1 7 m arasindadir Hem yuva hem de yuzen platform su bitkilerinden yapilir Sudan da yuvalar eriskin bir kisiyi tasiyabilirken Zambiya da tasiyamamaktadir Bir ila uc adet beyaz yumurta yumurtlanir Bu yumurtalarin boyutu 80 90 mm boyunda ve 56 61 mm genisligindedir ve ortalama 164 g agirligindadir Kulucka suresi yaklasik 30 gundur Hem erkek hem de disi kuluckaya yatar ve yavrulari besleyip korur Besinler dogrudan eriskinlerin bogazindan yavrularin gagalarina kusularak cikartilir Pabuc gagalilar nadiren birden fazla yavru yetistirir ancak en buyugun olmesi ya da zayif olmasi durumunda yedek olarak daha fazla sayida yavru yumurtadan cikar Yavrular 105 gunde palazlanir ve genc kuslar 112 gunde ucabilir Ancak ucmaya basladiktan sonra bir ay kadar daha ebeveynler tarafindan beslenirler Genc pabuc gagalilar cinsel olgunluga uc yilda erisirler Ses Pabuc gagali normal olarak sessizdir ancak yuvada iken gaga takirdatarak ses cikarirlar Bu takirtili sesleri cikarirken eriskin kuslarin ayrica inekler gibi bogurdukleri ve yuksek perdeli sesler cikardiklari da gorulmustur Ureme doneminde hem eriskinler hem de yavrular iletisim icin gagalarini takirdatarak ses cikarirlar Yavru kuslar yemek istediklerinde insan hickirigina benzer sesler cikarirlar Korunma durumuPopulasyonlarinin 5 000 ila 8 000 arasinda oldugu tahmin edilmektedir ve cogu Sudan Uganda Demokratik Kongo Cumhuriyeti nin dogusu ve Zambiya daki batakliklarda yasar BirdLife International yasam alani yokolmasi insanlar tarafindan rahatsiz edilme ve avlanma tehditleri ile bu kus turunu hassas turler arasinda listelemistir Insanlarla iliskileriBu tur ornitologlar tarafindan Afrika da en cok gorulmesi istenen ilk bes kus turu arasinda sayilmaktadir Antik Misirlilar tarafindan yapilmis ve pabuc gagaliyi resmeden tasvirler bulunmaktadir Kaynakca a b c del Hoyo J Elliott A amp Sargatal J editors 1992 Handbook of the Birds of the World Volume 1 Ostrich to Ducks Lynx Edicions ISBN 84 87334 10 5 Mayr Gerald 2003 PDF Journal fur Ornithologie doi 10 1046 j 1439 0361 2003 03002 x 29 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Temmuz 2014 Hagey J R Schteingart C D Ton Nu H T amp Hofmann A F 2002 A novel primary bile acid in the Shoebill stork and herons and its phylogenetic significance Journal of lipid research 43 5 ss 685 90 PMID 11971938 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Hackett SJ Kimball RT Reddy S Bowie RC Braun EL Braun MJ Chojnowski JL Cox WA Han KL ve digerleri 2008 A phylogenomic study of birds reveals their evolutionary history PDF Science 320 5884 ss 1763 8 doi 10 1126 science 1157704 PMID 18583609 19 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Temmuz 2014 KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link Balaeniceps rex 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fsbio hannover de Stevenson Terry and Fanshawe John 2001 Field Guide to the Birds of East Africa Kenya Tanzania Uganda Rwanda Burundi Elsevier Science ISBN 978 0856610790 a b c d e f g h i j Hancock amp Kushan Storks Ibises and Spoonbills of the World Princeton University Press 1992 ISBN 978 0 12 322730 0 Williams J G Arlott N 1980 A Gield Guide to the Birds of East Africa Collins ISBN 0 00 219179 2 Matthiessen Peter 1991 African Silences New York Random House s 56 ISBN 0 679 40021 4 Dis baglantilarPabuc gagali ile ilgili bilgiler 7 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ARKive BirdLife tur bilgi formu 3 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Internet Bird Collection Ucarken goruntulenen pabuc gagali 14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde