Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1918 ile 1920 yılları arasında Macaristan'da bir devrimler ve müdahaleler dönemi yaşandı. Macaristan Demokratik Cumhuriyeti, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda 1918'de Yıldızpatı Devrimi sırasında Mihály Károlyi tarafından Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun yıkıntılarından kuruldu. 1919'da cumhuriyet başka bir devrimle devrildi ve Macaristan Sovyet Cumhuriyeti kuruldu. Çözülmemiş çatışmalar, 1919'da Macaristan ile komşu devletler (Romanya Krallığı, Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti ve gelişmekte olan Çekoslovakya) arasında savaşlara yol açtı. Macaristan Sovyet Cumhuriyeti, Romanya işgalinden sonra sona erdi. Versay'daki 1920 Trianon Antlaşması, Macaristan Krallığı'nı yarattı.
Arka plan
İki savaş arası yıllarda Orta Avrupa'nın değişken ve siyasi açıdan istikrarsız atmosferi bu dönemi güzel nitelendirmektedir. Kasım 1918'de eski Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılması ardından Macaristan'ın eski imparatorluğun topraklarını geri alma mücadelesine sahne olan bu dönem, Macaristan Demokratik Cumhuriyeti Devlet Başkanı Mihály Károlyi'nin Lenin tarafından gönderilen Bolşevik yanlısı Béla Kun lehine istifa ederek kaçmasıyla başladı.
Askeri çatışmalar
Savaş sırasında Macar Kızıl Ordusu, Çekoslovakya ve Romanya'dan gelen birliklere karşı savaşırken, Fransa da ihtilaflara diplomatik olarak oldukça müdahil oldu. Savaşın son aşamasında, her iki taraftan 120.000'den fazla asker katıldı.
İktidara gelmesinden sonraki bir hafta içinde komşu ülkelere kaybettiği toprakları geri alma vaadiyle gelen Bela Kun, Çekoslovakya'ya savaş ilan etti. Macar kuvvetleri 20 Mayıs'ta Yukarı Macaristan'ı işgal edip birkaç hafta içinde güney bölgelerini ele geçirdi. İlerleyen Macar birlikleri karşısında, Müttefikler Macar hükûmetine baskı yapmaya başladılar ve harekâtın üçüncü haftasında Kun'un çok güvendiği Rus desteğinin gerçekleşemeyeceği anlaşılınca, Macaristan, Romanya kuvvetlerinin Tiszántúl'dan geri çekileceğine dair bir garanti ile birlikte Fransa tarafından verilen bir ültimatomdan sonra, yeni ilan edilen Slovak Sovyet Cumhuriyeti'nden çekilmek zorunda kaldı.
Rumenler, Fransız liderliğinin garantilerini hiçe saydılar ve Tisa Nehri'nin doğu kıyılarında kaldılar. İtilaf Devletleri'nin Romanya'ya dayatacağını iddia ettiği çekilem emrinin Romanya tarafından hiçe sayılacağını gören Macar hükûmeti, askerî güç tehdidini kesin olarak ortadan kaldırma kararı aldı. Rumenleri Tiszántúl'dan atmayı, Rumen ordusunu yok etmeyi ve hatta Transilvanya'yı geri almayı planladılar. Ancak Macar saldırısı Rumen ordusu tarafından yenilgiye uğratıldı ve önceki tüm taahhütlere, anlaşmalara ve garantilere rağmen Rumenler Tisa Nehrini geçerek hızla Budapeşte'ye doğru ilerlediler. Macaristan'ın başkenti 4 Ağustos'ta, Bela Kun'un Viyana'ya kaçmasından sadece üç gün önce düştü. Macaristan Sovyet Cumhuriyeti'nin yıkılması ve Ağustos 1919'da başkenti Budapeşte de dahil olmak üzere Macaristan'ın bazı kısımlarının Romanya tarafından işgal edilmesi savaşı sona erdirdi. Rumen birlikleri, Macaristan'dan savaş tazminatı olarak gördükleri büyük miktarda mala el koyduktan sonra Mart 1920'de Macaristan'dan çekildi.
Prekmurje ve Macaristan'a Karşı Yugoslav Müdahaleleri
Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti birleştirilmesinden kısa bir süre sonra, yeni Banat cumhuriyeti de 1 Kasım'da ilan edildi. Ancak Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti, bölgenin ele geçirilmesi için orduya emir vermişti. Nitekim Sırp Ordusu Banat'ın (Tamışvar dahil) batı ve orta bölgelerine girdi ve cumhuriyeti ortadan kaldırdı; Rumen ordusu da bölgenin doğusuna girdi. Baçka ve Baranya da Novi Sad Sırp yönetimine teslim edildi.
Bu arada doğu Međimurje'deki birkaç köyde bir isyan patlak verdi ve halk arasında hızla bölgeye yayıldı. Ertesi gün isyan bastırıldı ve bazı devrimciler idam edildi. 13 Kasım'da Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti Međimurje'yi ele geçirmek için başarısız bir girişimde bulundular. Nihayet 24 Aralık'ta zaten birleşik olan Yugoslavya Krallığı, Međimurje'ye başarılı olan başka bir saldırı başlattı ve Yugoslavya, Međimurje'nin tamamının kontrolünü ele geçirmeyi başardı. Bölgedeki çatışmalar Yugoslav saldırısının ardından sona erdi ve bölge Yugoslavya tarafından ilhak edildi.
29 Mayıs'ta, bağımsızlığından bir hafta sonra Macaristan Sovyet Cumhuriyeti tarafından işgal edilen yeni Prekmurje Cumhuriyeti ilan edildi. 1 Ağustos'ta Macaristan Sovyet Cumhuriyeti, Rumen güçleri tarafından devrildi ve kısa süre sonra Yugoslav Ordusu Prekmurje'ye girerek oradaki komünist yönetimi sona erdirdi.
Trianon Antlaşması Baranya bölgesinin büyük kısmı Macaristan'a verilmesi, bölgede büyük protestolara ve ressam Petar Dobrović yönetimindeki bir grup insanın Sırp-Macar Baranya-Baja Cumhuriyeti ilan etmesine yol açtı. Bu Cumhuriyet sadece birkaç gün sürdü ve 25 Ağustos 1921'de, Trianon Antlaşması ile tanımlanan Macaristan sınırlarına uygun olarak Macaristan tarafından işgal edildi.
Sonrası
Bu sarsıntılı dönemi sona erdiren Macaristan-Romanya Savaşı'nda kesin Romanya zaferiydi.
Romanya hükûmeti, savaş tazminatı olarak gördükleri adına, ülkenin vagonlarının %50'sinin, besi hayvanlarının %30'unun, yirmi bin araba dolusu yemin teslimini istedi.
1920'nin başlarında, Macaristan'dan yiyecek, kamyonlar, lokomotifler ve vagonlar, fabrika ekipmanları, hatta devlet dairelerinden gelen telefonlar ve daktilolar dahil birçok şeye el koydular; Macarlar, bunu yağma olarak değerlendirdi. Rumen işgali yaklaşık altı ay sürdü.
Rumen işgalinden sonra Miklós Horthy'nin "Beyaz Terör"ü, bir önceki "Kızıl Terör"e tepki olarak gerçekleştirilmiştir.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
- ^ Brecher, Michael; Wilkenfeld, Jonathan (29 Eylül 1997). A Study of Crisis (İngilizce). University of Michigan Press. ISBN .
- ^ Division, Federal Research (1 Haziran 2004). Romania a Country Study (İngilizce). Kessinger Publishing. ISBN .
- ^ a b Slavicek, Louise Chipley (2010). The Treaty of Versailles (İngilizce). Infobase Publishing. ISBN .
- ^ White, George W. (2000). Nationalism and Territory: Constructing Group Identity in Southeastern Europe (İngilizce). Rowman & Littlefield. ISBN .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1918 ile 1920 yillari arasinda Macaristan da bir devrimler ve mudahaleler donemi yasandi Macaristan Demokratik Cumhuriyeti Birinci Dunya Savasi nin sonunda 1918 de Yildizpati Devrimi sirasinda Mihaly Karolyi tarafindan Avusturya Macaristan Imparatorlugu nun yikintilarindan kuruldu 1919 da cumhuriyet baska bir devrimle devrildi ve Macaristan Sovyet Cumhuriyeti kuruldu Cozulmemis catismalar 1919 da Macaristan ile komsu devletler Romanya Kralligi Sloven Hirvat ve Sirp Devleti ve gelismekte olan Cekoslovakya arasinda savaslara yol acti Macaristan Sovyet Cumhuriyeti Romanya isgalinden sonra sona erdi Versay daki 1920 Trianon Antlasmasi Macaristan Kralligi ni yaratti Arka planAvusturya Macaristan Iki savas arasi yillarda Orta Avrupa nin degisken ve siyasi acidan istikrarsiz atmosferi bu donemi guzel nitelendirmektedir Kasim 1918 de eski Avusturya Macaristan Imparatorlugu nun dagilmasi ardindan Macaristan in eski imparatorlugun topraklarini geri alma mucadelesine sahne olan bu donem Macaristan Demokratik Cumhuriyeti Devlet Baskani Mihaly Karolyi nin Lenin tarafindan gonderilen Bolsevik yanlisi Bela Kun lehine istifa ederek kacmasiyla basladi Askeri catismalarSavas sirasinda Macar Kizil Ordusu Cekoslovakya ve Romanya dan gelen birliklere karsi savasirken Fransa da ihtilaflara diplomatik olarak oldukca mudahil oldu Savasin son asamasinda her iki taraftan 120 000 den fazla asker katildi Iktidara gelmesinden sonraki bir hafta icinde komsu ulkelere kaybettigi topraklari geri alma vaadiyle gelen Bela Kun Cekoslovakya ya savas ilan etti Macar kuvvetleri 20 Mayis ta Yukari Macaristan i isgal edip birkac hafta icinde guney bolgelerini ele gecirdi Ilerleyen Macar birlikleri karsisinda Muttefikler Macar hukumetine baski yapmaya basladilar ve harekatin ucuncu haftasinda Kun un cok guvendigi Rus desteginin gerceklesemeyecegi anlasilinca Macaristan Romanya kuvvetlerinin Tiszantul dan geri cekilecegine dair bir garanti ile birlikte Fransa tarafindan verilen bir ultimatomdan sonra yeni ilan edilen Slovak Sovyet Cumhuriyeti nden cekilmek zorunda kaldi Rumenler Fransiz liderliginin garantilerini hice saydilar ve Tisa Nehri nin dogu kiyilarinda kaldilar Itilaf Devletleri nin Romanya ya dayatacagini iddia ettigi cekilem emrinin Romanya tarafindan hice sayilacagini goren Macar hukumeti askeri guc tehdidini kesin olarak ortadan kaldirma karari aldi Rumenleri Tiszantul dan atmayi Rumen ordusunu yok etmeyi ve hatta Transilvanya yi geri almayi planladilar Ancak Macar saldirisi Rumen ordusu tarafindan yenilgiye ugratildi ve onceki tum taahhutlere anlasmalara ve garantilere ragmen Rumenler Tisa Nehrini gecerek hizla Budapeste ye dogru ilerlediler Macaristan in baskenti 4 Agustos ta Bela Kun un Viyana ya kacmasindan sadece uc gun once dustu Macaristan Sovyet Cumhuriyeti nin yikilmasi ve Agustos 1919 da baskenti Budapeste de dahil olmak uzere Macaristan in bazi kisimlarinin Romanya tarafindan isgal edilmesi savasi sona erdirdi Rumen birlikleri Macaristan dan savas tazminati olarak gordukleri buyuk miktarda mala el koyduktan sonra Mart 1920 de Macaristan dan cekildi Prekmurje ve Macaristan a Karsi Yugoslav MudahaleleriSloven Hirvat ve Sirp Devleti birlestirilmesinden kisa bir sure sonra yeni Banat cumhuriyeti de 1 Kasim da ilan edildi Ancak Sloven Hirvat ve Sirp Devleti bolgenin ele gecirilmesi icin orduya emir vermisti Nitekim Sirp Ordusu Banat in Tamisvar dahil bati ve orta bolgelerine girdi ve cumhuriyeti ortadan kaldirdi Rumen ordusu da bolgenin dogusuna girdi Backa ve Baranya da Novi Sad Sirp yonetimine teslim edildi Bu arada dogu Međimurje deki birkac koyde bir isyan patlak verdi ve halk arasinda hizla bolgeye yayildi Ertesi gun isyan bastirildi ve bazi devrimciler idam edildi 13 Kasim da Sloven Hirvat ve Sirp Devleti Međimurje yi ele gecirmek icin basarisiz bir girisimde bulundular Nihayet 24 Aralik ta zaten birlesik olan Yugoslavya Kralligi Međimurje ye basarili olan baska bir saldiri baslatti ve Yugoslavya Međimurje nin tamaminin kontrolunu ele gecirmeyi basardi Bolgedeki catismalar Yugoslav saldirisinin ardindan sona erdi ve bolge Yugoslavya tarafindan ilhak edildi 29 Mayis ta bagimsizligindan bir hafta sonra Macaristan Sovyet Cumhuriyeti tarafindan isgal edilen yeni Prekmurje Cumhuriyeti ilan edildi 1 Agustos ta Macaristan Sovyet Cumhuriyeti Rumen gucleri tarafindan devrildi ve kisa sure sonra Yugoslav Ordusu Prekmurje ye girerek oradaki komunist yonetimi sona erdirdi Trianon Antlasmasi Baranya bolgesinin buyuk kismi Macaristan a verilmesi bolgede buyuk protestolara ve ressam Petar Dobrovic yonetimindeki bir grup insanin Sirp Macar Baranya Baja Cumhuriyeti ilan etmesine yol acti Bu Cumhuriyet sadece birkac gun surdu ve 25 Agustos 1921 de Trianon Antlasmasi ile tanimlanan Macaristan sinirlarina uygun olarak Macaristan tarafindan isgal edildi SonrasiRumen birlikler Budapeste de ilerliyor Bu sarsintili donemi sona erdiren Macaristan Romanya Savasi nda kesin Romanya zaferiydi Romanya hukumeti savas tazminati olarak gordukleri adina ulkenin vagonlarinin 50 sinin besi hayvanlarinin 30 unun yirmi bin araba dolusu yemin teslimini istedi 1920 nin baslarinda Macaristan dan yiyecek kamyonlar lokomotifler ve vagonlar fabrika ekipmanlari hatta devlet dairelerinden gelen telefonlar ve daktilolar dahil bircok seye el koydular Macarlar bunu yagma olarak degerlendirdi Rumen isgali yaklasik alti ay surdu Rumen isgalinden sonra Miklos Horthy nin Beyaz Teror u bir onceki Kizil Teror e tepki olarak gerceklestirilmistir Kaynakca Arsivlenmis kopya 28 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 28 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 28 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2023 Brecher Michael Wilkenfeld Jonathan 29 Eylul 1997 A Study of Crisis Ingilizce University of Michigan Press ISBN 978 0 472 10806 0 Division Federal Research 1 Haziran 2004 Romania a Country Study Ingilizce Kessinger Publishing ISBN 978 1 4191 4531 5 a b Slavicek Louise Chipley 2010 The Treaty of Versailles Ingilizce Infobase Publishing ISBN 978 1 4381 3132 0 White George W 2000 Nationalism and Territory Constructing Group Identity in Southeastern Europe Ingilizce Rowman amp Littlefield ISBN 978 0 8476 9809 7 Arsivlenmis kopya 28 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 1 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2023