Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akdeniz defnesi (Laurus nobilis), defnegillerden, her mevsim yeşil kalabilen, güzel kokulu ve yapraklarının kullanım alanı oldukça geniş olan bir çalı veya ağaç türü. Yemeklere lezzet kattığı gibi alternatif tıpta da birçok yararı vardır. Ayrıca Türkiye'nin tarım ihracatında önemli bir paya sahiptir.
| Akdeniz defnesi | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Laurus nobilis L., Sp. Pl.: 369 (1753).
| |||||||||||||||
Tanımlaması
Akdeniz'e özgü bir bitki olan defne, genelde 2-6 m boyunda bir çalı veya ağaçtır, ama boyu 10 metreyi bulabilir. Gövdesinin alt kısmı gri, üst kısmı yeşildir. Yaprakları 6–12 cm uzunlukta ve 2–4 cm genişliktedir. Yapraklar kokuludur, şekilleri mızrak ucu gibi, kenarları dalgalı, üst yüzleri koyu yeşil, alt yüzleri açık yeşıldir. Çiçekleri 1 cm çapında olup açık sarı veya yeşildir, sapın aynı noktasından 4-5 tanesi birden çıkarak birer öbek oluşturular. Bu çiçek öbekleri yaprağın yanında çift olarak açarlar. Ağaçlar erkek ve dişi olarak ayrılırlar. Meyvesi yaklaşık 1 cm çapında, içinde tek bir tohum barındıran siyah bir yemiştir. En büyük düşmanı yaprak bitidir.
Kullanımı
Defneden elde edilen defne yaprağı, yemeklerde tat vermek için kullanılmaktadır. Avrupa'da genelde önce kurutulur ve salça yapılırken beraberce pişirilir.
Akdeniz defnesi, süs bitkisi olarak, özellikle süs bahçelerinde Akdeniz iklimi ve olan bölgelerde yetiştirilir. Dona çok duyarlı olduğu için daha soğuk yerlerde ise ev bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Defne bitkisinin kaynağı Doğu Akdeniz bölgesi olup oradan ılıman iklimli başka yörelere yayılmıştır.
Defne yağı defne meyvelerini sıkarak elde edilen, 30 °C'de eriyen bir yağdır. %95 yağ asitlerinden ve %5 esansiyel yağlardan oluşur. Yağ, en çok sabun üretiminde kullanılıp, bunun yanı sıra kozmetik sanayisinde cilt nemlendirici olarak kullanılır.
Şifalı ot olarak romatizma, deri kızarıklıkları ve kulak ağrıları için kullanılır.
Tıbbi literatürde defne yaprağının antioksidan, analjezik (ağrı kesici), antienflamatuar ve antikonvulsant (antiepileptik) yararlarının olduğu belirtilmektedir.
Ekonomik boyutu
Defne yaprağınin yıllık üretimi yılda 8 bin tondur, bunun yaklaşık %80'ı Türkiye'den kaynaklanır bu üretimden 8 milyon dolar gelir elde edilmektedir.
İçeriği
Defne yaprağı %1-3 oluşur. Bu lipitler 1,8- ve , Terpen, , ve daha ufak miktarlarda α- ve β-Pinen, Phellandren, Linalool, Geraniol ve Terpineol. Defne yaprağının tat ve aroması büyük ölçüde adlı esansiyel yağdan kaynaklanır.
Tarihçe ve mitoloji
Akdeniz defnesi, Apollon'un simgesidir. Yunan mitolojisinde Apollon Dafni'ye aşık olur ama Dafni onu istemez ve ondan kaçar. Tam yakalanacağı sırada babası, nehir tanrısı Peneus onu bir defne ağacına dönüştürür. Ardından Apollon bu ağacı kendi ağacı ilan eder ve galibiyet, şarkı ve şiirlere adar. (Bakınız: Apollon ve Dafni)
Antik Yunanistan'da ve Roma'da galipler ve şairler defne yapraklarından yapılma çelenk verilirdi, bu bir taç şeklinde giyilirdi. Modern olimpiyatların öncülü sayılan defne tacın ödül olarak verilmesinin nedeni bu yarışmaların Apollon şerefine yapılmasıydı.
Simgesellik
Akdeniz defnesi, yaz kış yeşil kalır. Bu özelliği nedeniyle ölümsüzlüğün simgesidir.
Antik Yunanistan'da bu ağaç Apollon'a adanmıştır ve galibiyetle elde edilmiş ölümsüzlüğü ve bu galibiyeti sağlayan, kahramanlıkla birleşmiş erdemi simgeler. Kahramanlara, alimlere ve bilgelere verilen defne yapraklı tacın kaynağı budur. Gene Apollon'la ilişkili olarak Apollon'un kehanet özelliklerine elde edebilmek için Delfi'teki kahinler de kehanette bulunmadan önce defne yaprakları çiğnerlerdi veya yakarlardı. Kahinlerden olumlu bir cevap alanlar geri giderken bir defne tacı ile dönerlerdi.
Orta Çağlarda üniversitelerde alimlere defneden taç giydirilirdi. Tıp okullarında genç doktorların başına konan taçlar defne yaprakları ve meyvelerinden oluşurdu; Fransa'da lise diplomasının adı olan "" (Latince bacca laurea : defne meyvesi) buradan kaynaklanmaktadır.
Diğer defne türleri
Defne olarak adlandırılan çeşitli bitki türleri vardır. Yemek yapımında kullanılan defne yaprakları Akdeniz bölgesi kükenli Laurus nobilis 'tir. Kaliforniya defnesi olarak bilinen yemeklere daha kuvvetli bir koku verir. Hint mutfağında kullanılan Hint defnesi farklı bir cins (ama aynı familyaya ait) bir bitkidir, yemek yapımı bakımından kokusu daha çok (Cinnamomum Cassia) gibidir.
Defnegillerden bazı türler zehirlidir, örneğin (Daphne gnidium) ve (Daphne mezereum). Defnegillerden olmayan (Ilex aquifolium), (Kalmia latifolia) ve (Kalmia angustifolia) de zehirlidir.
Kaynakça
- ^ "Fitoterapia. 2003 Sep;74(6):613-6". 17 Şubat 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2007.
- ^ "Phytother Res. 2003 Aug;17(7):733-6". 17 Şubat 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2007.
- ^ "Phytomedicine. 2002 Apr;9(3):212-6". 17 Şubat 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2007.
- ^ . 10 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2007.
- ^ . 5 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2007.
- ^ Simon, J.E., A.F. Chadwick and L.E. Craker. 1984. Herbs: An Indexed Bibliography. 1971-1980. The Scientific Literature on Selected Herbs, and Aromatic and Medicinal Plants of the Temperate Zone. Archon Books, 770 pp., Hamden, CT (Bu sayfada kaynak verilmiş:[1] 22 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Akdeniz defnesi Laurus nobilis defnegillerden her mevsim yesil kalabilen guzel kokulu ve yapraklarinin kullanim alani oldukca genis olan bir cali veya agac turu Yemeklere lezzet kattigi gibi alternatif tipta da bircok yarari vardir Ayrica Turkiye nin tarim ihracatinda onemli bir paya sahiptir Akdeniz defnesiKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim LauralesFamilya LauraceaeCins LaurusTur L nobilisIkili adlandirmaLaurus nobilisL Sp Pl 369 1753 Vikitur de Laurus nobilis ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Laurus nobilis ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurTanimlamasiAkdeniz e ozgu bir bitki olan defne genelde 2 6 m boyunda bir cali veya agactir ama boyu 10 metreyi bulabilir Govdesinin alt kismi gri ust kismi yesildir Yapraklari 6 12 cm uzunlukta ve 2 4 cm genisliktedir Yapraklar kokuludur sekilleri mizrak ucu gibi kenarlari dalgali ust yuzleri koyu yesil alt yuzleri acik yesildir Cicekleri 1 cm capinda olup acik sari veya yesildir sapin ayni noktasindan 4 5 tanesi birden cikarak birer obek olusturular Bu cicek obekleri yapragin yaninda cift olarak acarlar Agaclar erkek ve disi olarak ayrilirlar Meyvesi yaklasik 1 cm capinda icinde tek bir tohum barindiran siyah bir yemistir En buyuk dusmani yaprak bitidir KullanimiCicek acmis defne Defneden elde edilen defne yapragi yemeklerde tat vermek icin kullanilmaktadir Avrupa da genelde once kurutulur ve salca yapilirken beraberce pisirilir Akdeniz defnesi sus bitkisi olarak ozellikle sus bahcelerinde Akdeniz iklimi ve olan bolgelerde yetistirilir Dona cok duyarli oldugu icin daha soguk yerlerde ise ev bitkisi olarak yetistirilmektedir Defne bitkisinin kaynagi Dogu Akdeniz bolgesi olup oradan iliman iklimli baska yorelere yayilmistir Defne yagi defne meyvelerini sikarak elde edilen 30 C de eriyen bir yagdir 95 yag asitlerinden ve 5 esansiyel yaglardan olusur Yag en cok sabun uretiminde kullanilip bunun yani sira kozmetik sanayisinde cilt nemlendirici olarak kullanilir Sifali ot olarak romatizma deri kizarikliklari ve kulak agrilari icin kullanilir Tibbi literaturde defne yapraginin antioksidan analjezik agri kesici antienflamatuar ve antikonvulsant antiepileptik yararlarinin oldugu belirtilmektedir Defne dali William Bouguereau XIX yy Ekonomik boyutu Defne yapraginin yillik uretimi yilda 8 bin tondur bunun yaklasik 80 i Turkiye den kaynaklanir bu uretimden 8 milyon dolar gelir elde edilmektedir IcerigiDefne yapragi 1 3 olusur Bu lipitler 1 8 ve Terpen ve daha ufak miktarlarda a ve b Pinen Phellandren Linalool Geraniol ve Terpineol Defne yapraginin tat ve aromasi buyuk olcude adli esansiyel yagdan kaynaklanir Tarihce ve mitolojiAkdeniz defnesi Apollon un simgesidir Yunan mitolojisinde Apollon Dafni ye asik olur ama Dafni onu istemez ve ondan kacar Tam yakalanacagi sirada babasi nehir tanrisi Peneus onu bir defne agacina donusturur Ardindan Apollon bu agaci kendi agaci ilan eder ve galibiyet sarki ve siirlere adar Bakiniz Apollon ve Dafni Antik Yunanistan da ve Roma da galipler ve sairler defne yapraklarindan yapilma celenk verilirdi bu bir tac seklinde giyilirdi Modern olimpiyatlarin onculu sayilan defne tacin odul olarak verilmesinin nedeni bu yarismalarin Apollon serefine yapilmasiydi SimgesellikAkdeniz defnesi yaz kis yesil kalir Bu ozelligi nedeniyle olumsuzlugun simgesidir Antik Yunanistan da bu agac Apollon a adanmistir ve galibiyetle elde edilmis olumsuzlugu ve bu galibiyeti saglayan kahramanlikla birlesmis erdemi simgeler Kahramanlara alimlere ve bilgelere verilen defne yaprakli tacin kaynagi budur Gene Apollon la iliskili olarak Apollon un kehanet ozelliklerine elde edebilmek icin Delfi teki kahinler de kehanette bulunmadan once defne yapraklari cignerlerdi veya yakarlardi Kahinlerden olumlu bir cevap alanlar geri giderken bir defne taci ile donerlerdi Orta Caglarda universitelerde alimlere defneden tac giydirilirdi Tip okullarinda genc doktorlarin basina konan taclar defne yapraklari ve meyvelerinden olusurdu Fransa da lise diplomasinin adi olan Latince bacca laurea defne meyvesi buradan kaynaklanmaktadir Diger defne turleriDefne yapraklari Defne olarak adlandirilan cesitli bitki turleri vardir Yemek yapiminda kullanilan defne yapraklari Akdeniz bolgesi kukenli Laurus nobilis tir Kaliforniya defnesi olarak bilinen yemeklere daha kuvvetli bir koku verir Hint mutfaginda kullanilan Hint defnesi farkli bir cins ama ayni familyaya ait bir bitkidir yemek yapimi bakimindan kokusu daha cok Cinnamomum Cassia gibidir Defne agaci Defnegillerden bazi turler zehirlidir ornegin Daphne gnidium ve Daphne mezereum Defnegillerden olmayan Ilex aquifolium Kalmia latifolia ve Kalmia angustifolia de zehirlidir Kaynakca Fitoterapia 2003 Sep 74 6 613 6 17 Subat 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2007 Phytother Res 2003 Aug 17 7 733 6 17 Subat 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2007 Phytomedicine 2002 Apr 9 3 212 6 17 Subat 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2007 10 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mart 2007 5 Nisan 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mart 2007 Simon J E A F Chadwick and L E Craker 1984 Herbs An Indexed Bibliography 1971 1980 The Scientific Literature on Selected Herbs and Aromatic and Medicinal Plants of the Temperate Zone Archon Books 770 pp Hamden CT Bu sayfada kaynak verilmis 1 22 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde