Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Toledo Cetvelleri, Güneş, Ay ve gezegenlerin sabit yıldızlara göre hareketlerini tahmin etmek için kullanılan astronomi cetvelleridir. Takvim tarihlerinin tahmini, kozmik olayların zamanları ve kozmik hareket dahil olmak üzere kozmosun farklı yönlerini tanımlayan bir matematik cetvelleri koleksiyonudur.
Kökenleri
Toledo Cetvelleri, İspanya'ın Toledo kentinde bir grup Arap gök bilimci tarafından 1080 civarında tamamlandı. Başka yerlerde yapılmış önceden var olan Arapça cetveller ile başlamışlardı ve sayısal olarak Toledo'nun konumuna göre cetvelleri ayarladılar. Toledo Cetvelleri kısmen, Toledo'da yaşayan bir Arap matematikçi, astronom, astronomi aleti yapımcısı ve astrolog olan Zerkâlî'nin (Batı'da Arzachel olarak bilinir) çalışmalarına dayanıyordu. Cetveller, Zerkâlî dışında, üyeliği büyük ölçüde bilinmeyen bir ekip tarafından hazırlandı.
Toledo, cetveller tamamlandıktan kısa bir süre sonra, 1080'lerin ortalarında Hristiyan İspanyol yönetimi altına girdi. Bir asır sonra Toledo'da, Arapçadan Latinceye tercüman Gerardus Cremonensis (1114-1187), o zamanlar Avrupa'daki en doğru derleme olan Toledo Cetvelleri'ni Latince okuyucular için tercüme etti. Bu cetveller koleksiyonu, daha önceki astronomların çalışmalarından ve Batlamyus cetvelleri ve Battânî'nin çalışmaları gibi cetvellerden büyük ölçüde etkilenmiştir. Toledo Cetvelleri'nin önceki metinlerden türetmediği şey, gök cisimlerinin ortalama hareketine ilişkin parametreleriydi. Bu parametreler, diğer cetvellerden farklı olarak yıldız koordinatlarını kullanır, örneğin Batlamyus'un ki tropikaldir. On üçüncü yüzyılın ortalarında, Campanus Nouariensis, Zerkâlî'nin Toledo Cetvelleri'nden Novara meridyeni için cetveller yaptı.
Arapça Toledo Cetvelleri orijinal versiyonu kayboldu, ancak muhtemelen Kıbrıslı Rum bilgin George Lapithes tarafından 1330'larda Kıbrıs'ta yazılan Toledo Cetvelleri Yunanca çevirisi için kullanılan Latince tercümenin yüzden fazla versiyonu vardır.
Toledo Cetvelleri'nin hesaplamalarında makul miktarda hata vardır. Toledo Cetvelleri neredeyse tamamen diğer cetvellerin kopyalarının bir koleksiyonudur. Bu nedenle, birçok hata ve tutarsızlık, öncelikle kopya hataları olarak kabul edilir.
Tarihsel Kullanımları
Toledo Cetvelleri, 1270'lerde Toledo'da İspanyolca ve Latince olarak iki yüzyıl önceki orijinal cetvellerden üretilen Alfonso Cetvelleri tarafından güncellendi. Bazı düzeltmelerle güncellenen Toledo Cetvelleri'nin torunları, geç Orta Çağ Latin astronomisinde en yaygın kullanılan astronomi cetvelleriydi. Cetvelleri derleyenler Dünya'nın evrenin merkezinde durağan olduğunu varsaysa da, cetvellerdeki veriler Kopernik tarafından Güneş'in durağan olduğu modelin geliştirilmesinde başarıyla kullanılmıştır.
Toledo Cetvelleri, Toledo'lu Isaac ben Joseph Israel adlı bir adamın çalışmasında kullanıldı. Tutulmalar hakkında bilgi sağlamak için diğer kaynakların yanı sıra çeşitli Toledo Cetvelleri'nden oluşan bir koleksiyon kullandı. Bu tutulmalar, Kastilya Alfonso Cetvelleri'nin yazarlarından biri olarak bilinen R. Isaac ben Sid tarafından gözlemlenmişti. Bu nedenle, Isaac ben Joseph'in Alfonso Cetvelleri hakkında konuşacağı düşünüldü, ancak bu cetvellerden hiç bahsetmiyor, bunun yerine Toledo Cetvelleri'ne atıfta bulunuyor.
Toledo Cetvelleri'nden birkaçının önemli bir özelliği, gezegen konumlarının argümanlarını yarım derece olarak listelemeleri ve bu cetvelleri yalnızca tam derecelerle ilgilenen diğer cetvellerin iki katı uzunluğunda yapmalarıdır. Bu argümanlar özellikle Satürn, Venüs ve Merkür için bulundu. Toledo Cetvelleri aşağıdaki gibi kategoriler halinde düzenlendi:
- dönemlerin kronolojisi
- Trigonometri ve küresel astronomi
- Güneş, ay ve gezegenlerin ortalama hareketleri
- gezegen enlemleri
- tutulmalar
- Astroloji
Modern astronomide, astronomik cisimlerin hareket cetvellerine Efemeris denir. Toledo Cetvelleri'nin fikirlerini genişleten ve herhangi bir gök cisminin zamanın herhangi bir noktasında başka bir gök cismiyle ilişkili olarak nerede olacağını hesaplamak için modern hesaplama yöntemleriyle kullanılır. Modern hesaplamalar için gereken doğruluğu sağlamak için NASA tarafından yıllık olarak güncellenirler. Bu, yörünge cisimlerinin yörüngelerini daha doğru bir şekilde haritalayan koniklere güncellenmiş bir analitik çözüm kullanarak Alfonso Cetvelleri'ne genişletir.
Ayrıca bakınız
- Zic (Orta Çağ Arapça astronomi cetvelleri)
- (Toledo'da üretilmiştir, çoğunlukla orijinal Toledo Cetvelleri)
- (ilk kapsamlı güneş merkezli cetveller, 1551 yılı)
- (Kepler'in astronomi cetvelleri, 1627 yılı)
Kaynakça
- ^ "File:Gerardus Cremonensis (1114-1187) Wellcome L0070081.jpg - Wikipedia". commons.wikimedia.org (İngilizce). Erişim tarihi: 19 Nisan 2022.
- ^ a b c d e Toomer, G. J. (1968). "A Survey of the Toledan Tables". Osiris. Cilt 15. ss. 5-174. Bibcode:1968Osir.........5T. doi:10.1086/368631. ISSN 0369-7827. JSTOR 301687. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2022.
- ^ a b Glick, Thomas F. (2005). "Toledo". Thomas F. Glick; Steven John Livesey; Faith Wallis (Ed.). Medieval science, technology, and medicine: an encyclopedia. New York: Routledge. ss. 478-481. ISBN .
- ^ Chabás, José; Goldstein, Bernard R. (17 Aralık 2020). "New Approaches and Parameters in the Parisian Alfonsine Tables". Suhayl. International Journal for the History of the Exact and Natural Sciences in Islamic Civilisation (Katalanca). ss. 51-68. ISSN 2013-620X. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2022.
- ^ Benjamin, Francis Seymour; Toomer, G. J. (1971). Campanus of Novara and medieval planetary theory: Theorica planetarum. . s. 15. ISBN .
- ^ Pingree, David (1976). "The Byzantine Version of the "Toledan Tables": The Work of George Lapithes?". Dumbarton Oaks Papers. Cilt 30. ss. 85-132. doi:10.2307/1291391. ISSN 0070-7546. JSTOR 1291391. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2022.
- ^ Grivaud, Gilles (2005). "Literature". Nicolaou-Konnari, Angel; Schabel, Chris (Ed.). Cyprus: Society and Culture 1191-1374. BRILL. s. 273.
- ^ Bernard R. Goldstein; José Chabás (2017). "The Astronomical Tables of Isaac ben Joseph Israeli of Toledo". Aleph. 17 (2). s. 357. doi:10.2979/aleph.17.2.0357. ISSN 1565-1525.
- ^ Chabás, José (2012). "The Toledan Tables in Castilian: Excerpts of the Planetary Equations". Suhayl. International Journal for the History of the Exact and Natural Sciences in Islamic Civilisation. ss. 179-188. ISSN 2013-620X. 14 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2022.
- ^ Pedersen, Fritz Saaby (2002). The Toledan Tables: A Review of the Manuscripts and the Textual Versions with an Edition (İngilizce). Kgl. Danske Videnskabernes Selskab. ISBN . 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2022.
- ^ Gingerich, Owen (2017), Arias, Elisa Felicitas; Combrinck, Ludwig; Gabor, Pavel; Hohenkerk, Catherine (Ed.), "The Role of Ephemerides from Ptolemy to Kepler", The Science of Time 2016, Astrophysics and Space Science Proceedings (İngilizce), Cham: Springer International Publishing, 50, ss. 17-24, doi:10.1007/978-3-319-59909-0_3, ISBN , erişim tarihi: 9 Nisan 2022
Dış bağlantılar
- Kusukawa, Sachiko (1999). . University of Cambridge: Department of History and Philosophy of Science. 8 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Toledo Cetvelleri Gunes Ay ve gezegenlerin sabit yildizlara gore hareketlerini tahmin etmek icin kullanilan astronomi cetvelleridir Takvim tarihlerinin tahmini kozmik olaylarin zamanlari ve kozmik hareket dahil olmak uzere kozmosun farkli yonlerini tanimlayan bir matematik cetvelleri koleksiyonudur Kanonlar Gerardus Cremonensis in Toledo Cetvelleri nden bir diyagramin cevirisidir KokenleriToledo Cetvelleri Ispanya in Toledo kentinde bir grup Arap gok bilimci tarafindan 1080 civarinda tamamlandi Baska yerlerde yapilmis onceden var olan Arapca cetveller ile baslamislardi ve sayisal olarak Toledo nun konumuna gore cetvelleri ayarladilar Toledo Cetvelleri kismen Toledo da yasayan bir Arap matematikci astronom astronomi aleti yapimcisi ve astrolog olan Zerkali nin Bati da Arzachel olarak bilinir calismalarina dayaniyordu Cetveller Zerkali disinda uyeligi buyuk olcude bilinmeyen bir ekip tarafindan hazirlandi Toledo cetveller tamamlandiktan kisa bir sure sonra 1080 lerin ortalarinda Hristiyan Ispanyol yonetimi altina girdi Bir asir sonra Toledo da Arapcadan Latinceye tercuman Gerardus Cremonensis 1114 1187 o zamanlar Avrupa daki en dogru derleme olan Toledo Cetvelleri ni Latince okuyucular icin tercume etti Bu cetveller koleksiyonu daha onceki astronomlarin calismalarindan ve Batlamyus cetvelleri ve Battani nin calismalari gibi cetvellerden buyuk olcude etkilenmistir Toledo Cetvelleri nin onceki metinlerden turetmedigi sey gok cisimlerinin ortalama hareketine iliskin parametreleriydi Bu parametreler diger cetvellerden farkli olarak yildiz koordinatlarini kullanir ornegin Batlamyus un ki tropikaldir On ucuncu yuzyilin ortalarinda Campanus Nouariensis Zerkali nin Toledo Cetvelleri nden Novara meridyeni icin cetveller yapti Arapca Toledo Cetvelleri orijinal versiyonu kayboldu ancak muhtemelen Kibrisli Rum bilgin George Lapithes tarafindan 1330 larda Kibris ta yazilan Toledo Cetvelleri Yunanca cevirisi icin kullanilan Latince tercumenin yuzden fazla versiyonu vardir Toledo Cetvelleri nin hesaplamalarinda makul miktarda hata vardir Toledo Cetvelleri neredeyse tamamen diger cetvellerin kopyalarinin bir koleksiyonudur Bu nedenle bircok hata ve tutarsizlik oncelikle kopya hatalari olarak kabul edilir Tarihsel KullanimlariToledo Cetvelleri 1270 lerde Toledo da Ispanyolca ve Latince olarak iki yuzyil onceki orijinal cetvellerden uretilen Alfonso Cetvelleri tarafindan guncellendi Bazi duzeltmelerle guncellenen Toledo Cetvelleri nin torunlari gec Orta Cag Latin astronomisinde en yaygin kullanilan astronomi cetvelleriydi Cetvelleri derleyenler Dunya nin evrenin merkezinde duragan oldugunu varsaysa da cetvellerdeki veriler Kopernik tarafindan Gunes in duragan oldugu modelin gelistirilmesinde basariyla kullanilmistir Toledo Cetvelleri Toledo lu Isaac ben Joseph Israel adli bir adamin calismasinda kullanildi Tutulmalar hakkinda bilgi saglamak icin diger kaynaklarin yani sira cesitli Toledo Cetvelleri nden olusan bir koleksiyon kullandi Bu tutulmalar Kastilya Alfonso Cetvelleri nin yazarlarindan biri olarak bilinen R Isaac ben Sid tarafindan gozlemlenmisti Bu nedenle Isaac ben Joseph in Alfonso Cetvelleri hakkinda konusacagi dusunuldu ancak bu cetvellerden hic bahsetmiyor bunun yerine Toledo Cetvelleri ne atifta bulunuyor Toledo Cetvelleri nden birkacinin onemli bir ozelligi gezegen konumlarinin argumanlarini yarim derece olarak listelemeleri ve bu cetvelleri yalnizca tam derecelerle ilgilenen diger cetvellerin iki kati uzunlugunda yapmalaridir Bu argumanlar ozellikle Saturn Venus ve Merkur icin bulundu Toledo Cetvelleri asagidaki gibi kategoriler halinde duzenlendi donemlerin kronolojisi Trigonometri ve kuresel astronomi Gunes ay ve gezegenlerin ortalama hareketleri gezegen enlemleri tutulmalar Astroloji Modern astronomide astronomik cisimlerin hareket cetvellerine Efemeris denir Toledo Cetvelleri nin fikirlerini genisleten ve herhangi bir gok cisminin zamanin herhangi bir noktasinda baska bir gok cismiyle iliskili olarak nerede olacagini hesaplamak icin modern hesaplama yontemleriyle kullanilir Modern hesaplamalar icin gereken dogrulugu saglamak icin NASA tarafindan yillik olarak guncellenirler Bu yorunge cisimlerinin yorungelerini daha dogru bir sekilde haritalayan koniklere guncellenmis bir analitik cozum kullanarak Alfonso Cetvelleri ne genisletir Ayrica bakinizZic Orta Cag Arapca astronomi cetvelleri Toledo da uretilmistir cogunlukla orijinal Toledo Cetvelleri ilk kapsamli gunes merkezli cetveller 1551 yili Kepler in astronomi cetvelleri 1627 yili Kaynakca File Gerardus Cremonensis 1114 1187 Wellcome L0070081 jpg Wikipedia commons wikimedia org Ingilizce Erisim tarihi 19 Nisan 2022 a b c d e Toomer G J 1968 A Survey of the Toledan Tables Osiris Cilt 15 ss 5 174 Bibcode 1968Osir 5T doi 10 1086 368631 ISSN 0369 7827 JSTOR 301687 3 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2022 a b Glick Thomas F 2005 Toledo Thomas F Glick Steven John Livesey Faith Wallis Ed Medieval science technology and medicine an encyclopedia New York Routledge ss 478 481 ISBN 978 0 415 96930 7 Chabas Jose Goldstein Bernard R 17 Aralik 2020 New Approaches and Parameters in the Parisian Alfonsine Tables Suhayl International Journal for the History of the Exact and Natural Sciences in Islamic Civilisation Katalanca ss 51 68 ISSN 2013 620X 3 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2022 Benjamin Francis Seymour Toomer G J 1971 Campanus of Novara and medieval planetary theory Theorica planetarum s 15 ISBN 978 0 299 05960 6 Pingree David 1976 The Byzantine Version of the Toledan Tables The Work of George Lapithes Dumbarton Oaks Papers Cilt 30 ss 85 132 doi 10 2307 1291391 ISSN 0070 7546 JSTOR 1291391 3 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2022 Grivaud Gilles 2005 Literature Nicolaou Konnari Angel Schabel Chris Ed Cyprus Society and Culture 1191 1374 BRILL s 273 Bernard R Goldstein Jose Chabas 2017 The Astronomical Tables of Isaac ben Joseph Israeli of Toledo Aleph 17 2 s 357 doi 10 2979 aleph 17 2 0357 ISSN 1565 1525 Chabas Jose 2012 The Toledan Tables in Castilian Excerpts of the Planetary Equations Suhayl International Journal for the History of the Exact and Natural Sciences in Islamic Civilisation ss 179 188 ISSN 2013 620X 14 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2022 Pedersen Fritz Saaby 2002 The Toledan Tables A Review of the Manuscripts and the Textual Versions with an Edition Ingilizce Kgl Danske Videnskabernes Selskab ISBN 978 87 7876 267 2 3 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2022 Gingerich Owen 2017 Arias Elisa Felicitas Combrinck Ludwig Gabor Pavel Hohenkerk Catherine Ed The Role of Ephemerides from Ptolemy to Kepler The Science of Time 2016 Astrophysics and Space Science Proceedings Ingilizce Cham Springer International Publishing 50 ss 17 24 doi 10 1007 978 3 319 59909 0 3 ISBN 978 3 319 59908 3 erisim tarihi 9 Nisan 2022 Dis baglantilarKusukawa Sachiko 1999 University of Cambridge Department of History and Philosophy of Science 8 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2021