Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Birinci Doğu Halkları Kurultayı, 1- 7 Eylül 1920 tarihleri arasında Bakü’de gerçekleşen, Komintern tarafından organize edilmiş bir uluslararası toplantıdır.
| Doğu Halkları Kurultayı | |
|---|---|
| Tarih | 31 Ağustos 1920 7 Eylül 1920 |
| Konum | Bakü, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti |
| Diğer adı | Birinci Doğu Halkları Kongresi |
| Neden | Milliyetler meselesinin işçi sınıfının önderliğinde nasıl çözüleceğine dair yol haritasını hazırlamak |
| Sonuç | Kongre tamamlandı. Doğu halklarının kurtuluşu sadece batı proletaryasının zaferiyle sonuçlanabilir kararı alındı. |
Kurultayın amacı
Rusya’da “Dünya Devrimi” sloganıyla ortaya çıkan Ekim Devrimi’nin ardından dünyadaki “milliyetler meselesinin işçi sınıfının önderliğinde nasıl çözüleceğine dair yol haritasını hazırlamak" üzere düzenlenmiştir.
Kurultayın düzenlenmesi ve gelişmeler
Kurultayın düzenlenmesi Üçüncü Enternasyonal'in ikinci kongresinde kararlaştırılmıştı. “Dünyanın en önemli olayı” olarak lanse edilen kurultayın başkanlığını, “Lenin'in sağ kolu” diye bilinen Alexander Zinovyev üstlendi. Kurultay hazırlıklarını yapmakla görevlendirilen komite, bütün Doğu ülkelerine çağrı yaptı ve delege göndermelerini istedi. Türkiye, İran, Mısır, Hindistan, Afganistan, Çin, Japonya, Kore, Arabistan, Suriye, Filistin, Buhara, Dağıstan, Ermenistan, Gürcistan gibi ülkelerden 2000'e yakın delegenin katıldığı kongrede (Azeriler dahil) Türkler, 235 delegeyle kurultaya katılan en büyük grubu oluşturdu. Başta Mustafa Suphi, Ethem Nejat olmak üzere Rusya'da kurulan Türkiye Komünist Fırkası’nın temsilcileri de Kurultay'da delege olarak bulundular. Mustafa Kemal'e bağlı BMM Hükûmeti temsilcileri, Mustafa Suphi ve arkadaşlarından oluşan Türk komünistler, (Kurultay’a katılan Enver Paşa ve arkadaşlarından oluşan İttihatçılar, birbiriyle çekişen 3 ayrı grup idi.
Kurultay, 1 Eylül 1920 ‘de Azerbaycan Cumhurbaşkanı Neriman Nerimanov’un bir konuşmasıyla açıldı.
Anadolu’daki Türk Kurtuluş Savaşı, Kurultay’ın önemli tartışma konuları arasında yer aldı. Kurultaya TBMM hükûmeti o sırada Moskova'da bulunan Türk heyeti üyelerinden Dr. İbrahim Talî Öngören’in başkanlığında, Trabzon mebusu Hafız Mehmet, Mühendis Aziz ve Yarbay Arif Bey'den oluşan bir heyetle gözlemci olarak katıldı. Enver Paşa, Halil Paşa ve Bahattin Şakir de, kurultaya Fas, Cezayir, Tunus, Trablusgarp, Mısır, Arabistan ve Hindistan Devrimci Örgütleri Birliği'ni temsilen kabul edilmişti.
Kongrenin dördüncü oturumunda Enver Paşa’nın ve İbrahim Tali Bey’in kurultaya sundukları birer bildiri okundu. Kurultay, Ankara hükûmeti önderliğindeki kurtuluş hareketini destekleme kararı aldı. Bu nedenle kurultayın Türk Kurtuluş Savaşı tarihinde önemli yeri vardır.
Kurultay, 7 Eylül'de coşkun konuşmalar, alkışlar ve Enternasyonal marşlarıyla kapandı.
Sonrası
Kurultaydan kısa bir süre sonra İngilizlerle görüşen Bolşevikler, bu kurultayı İngilizlere karşı bir şantaj olarak kullanmış; böylece kurultay bir tür dış siyaset aracına dönüşmüştür. İlkinden sonra ikincisinin düzenlenmesine Komitern tarafından izin verilmemiştir.
Uluslarına göre katılımcı sayısı
- Türk235
- Fars192
- Ermeni157
- Rus 104
- Gürcü 100
- Çeçen 82
- Tacik 61
- Kırgız 47
- Yahudi 41
- Türkmen 35
- Kumuk 33
- Lezgi 25
- Oset 17
- Özbek 15
- Hint 14
- İnguş 13
- 12
- Hazara 11
- Sart 10
- Kabartay 9
- Çinli 8
- Kürd 8
- Avar 7
- Leh 5
- Macar 3
- Alman 3
- Kalmuk 3
- Koreli 3
- Arap 3
- 2
- Abhaz 2
- Başkurt 1
- Ukraynalı 1
- Hırvat 1
- Çek 1
- Leton 1
- Toplam 1275
- Kongreye katılan toplam kişi 1891
- Komünistler 1273
- Milliyet bildirmeyen 266
- Bu anketi cevaplamayan 100
- Toplam kadın delege 55
Dış bağlantılar
- Doğu Halkları Kurultayı Tutanakları (İngilizce çeviri) 5 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Marxists Internet Archive
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 17 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2012.
- ^ Yalçın, Kemal. . 18 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2018.
- ^ Congress of the Peoples of the East 28 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Fourth Session, September 4, Marxists Internet Archive Erişim tarihi: 06.04.2012.
- ^ . 20 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2012.
- ^ Composition of the Congress by Nationalities 13 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Marxists.org
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Birinci Dogu Halklari Kurultayi 1 7 Eylul 1920 tarihleri arasinda Baku de gerceklesen Komintern tarafindan organize edilmis bir uluslararasi toplantidir Dogu Halklari KurultayiTarih31 Agustos 1920 1920 08 31 7 Eylul 1920 1920 09 07 KonumBaku Azerbaycan Sovyet Sosyalist CumhuriyetiDiger adiBirinci Dogu Halklari KongresiNedenMilliyetler meselesinin isci sinifinin onderliginde nasil cozulecegine dair yol haritasini hazirlamakSonucKongre tamamlandi Dogu halklarinin kurtulusu sadece bati proletaryasinin zaferiyle sonuclanabilir karari alindi source source source source source Dogu Halklari Kongresi nden goruntuler Kurultayin amaciRusya da Dunya Devrimi sloganiyla ortaya cikan Ekim Devrimi nin ardindan dunyadaki milliyetler meselesinin isci sinifinin onderliginde nasil cozulecegine dair yol haritasini hazirlamak uzere duzenlenmistir Kurultayin duzenlenmesi ve gelismelerKurultayin duzenlenmesi Ucuncu Enternasyonal in ikinci kongresinde kararlastirilmisti Dunyanin en onemli olayi olarak lanse edilen kurultayin baskanligini Lenin in sag kolu diye bilinen Alexander Zinovyev ustlendi Kurultay hazirliklarini yapmakla gorevlendirilen komite butun Dogu ulkelerine cagri yapti ve delege gondermelerini istedi Turkiye Iran Misir Hindistan Afganistan Cin Japonya Kore Arabistan Suriye Filistin Buhara Dagistan Ermenistan Gurcistan gibi ulkelerden 2000 e yakin delegenin katildigi kongrede Azeriler dahil Turkler 235 delegeyle kurultaya katilan en buyuk grubu olusturdu Basta Mustafa Suphi Ethem Nejat olmak uzere Rusya da kurulan Turkiye Komunist Firkasi nin temsilcileri de Kurultay da delege olarak bulundular Mustafa Kemal e bagli BMM Hukumeti temsilcileri Mustafa Suphi ve arkadaslarindan olusan Turk komunistler Kurultay a katilan Enver Pasa ve arkadaslarindan olusan Ittihatcilar birbiriyle cekisen 3 ayri grup idi Kurultay 1 Eylul 1920 de Azerbaycan Cumhurbaskani Neriman Nerimanov un bir konusmasiyla acildi Anadolu daki Turk Kurtulus Savasi Kurultay in onemli tartisma konulari arasinda yer aldi Kurultaya TBMM hukumeti o sirada Moskova da bulunan Turk heyeti uyelerinden Dr Ibrahim Tali Ongoren in baskanliginda Trabzon mebusu Hafiz Mehmet Muhendis Aziz ve Yarbay Arif Bey den olusan bir heyetle gozlemci olarak katildi Enver Pasa Halil Pasa ve Bahattin Sakir de kurultaya Fas Cezayir Tunus Trablusgarp Misir Arabistan ve Hindistan Devrimci Orgutleri Birligi ni temsilen kabul edilmisti Kongrenin dorduncu oturumunda Enver Pasa nin ve Ibrahim Tali Bey in kurultaya sunduklari birer bildiri okundu Kurultay Ankara hukumeti onderligindeki kurtulus hareketini destekleme karari aldi Bu nedenle kurultayin Turk Kurtulus Savasi tarihinde onemli yeri vardir Kurultay 7 Eylul de coskun konusmalar alkislar ve Enternasyonal marslariyla kapandi SonrasiKurultaydan kisa bir sure sonra Ingilizlerle gorusen Bolsevikler bu kurultayi Ingilizlere karsi bir santaj olarak kullanmis boylece kurultay bir tur dis siyaset aracina donusmustur Ilkinden sonra ikincisinin duzenlenmesine Komitern tarafindan izin verilmemistir Uluslarina gore katilimci sayisiTurk235 Fars192 Ermeni157 Rus 104 Gurcu 100 Cecen 82 Tacik 61 Kirgiz 47 Yahudi 41 Turkmen 35 Kumuk 33 Lezgi 25 Oset 17 Ozbek 15 Hint 14 Ingus 13 12 Hazara 11 Sart 10 Kabartay 9 Cinli 8 Kurd 8 Avar 7 Leh 5 Macar 3 Alman 3 Kalmuk 3 Koreli 3 Arap 3 2 Abhaz 2 Baskurt 1 Ukraynali 1 Hirvat 1 Cek 1 Leton 1 Toplam 1275 Kongreye katilan toplam kisi 1891 Komunistler 1273 Milliyet bildirmeyen 266 Bu anketi cevaplamayan 100 Toplam kadin delege 55Dis baglantilarDogu Halklari Kurultayi Tutanaklari Ingilizce ceviri 5 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Marxists Internet ArchiveAyrica bakinizKomintern Sultan Galiyev Mustafa Suphi Kizillar film Kaynakca 17 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2012 Yalcin Kemal 18 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2018 Congress of the Peoples of the East 28 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fourth Session September 4 Marxists Internet Archive Erisim tarihi 06 04 2012 20 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2012 Composition of the Congress by Nationalities 13 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Marxists org