Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
  | Bir Yeni Zelandalının biyografisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Sir Edmund Percival Hillary, (20 Temmuz 1919, Auckland, Yeni Zelanda - 11 Ocak 2008, Auckland, Yeni Zelanda), Yeni Zelandalı bir dağcıydı. Bir Şerpa olan Nepalli dağcı Tenzing Norgay ile birlikte 29 Mayıs 1953 tarihinde dünyanın en yüksek dağı olan Everest Dağı'na ilk tırmanışı gerçekleştirmiştir.
Edmund Percival Hillary | |
|---|---|
 Edmund Hillary, 1953 | |
| Doğum | 20 Temmuz 1919 , Yeni Zelanda |
| Ölüm | 11 Ocak 2008 (88 yaşında) Auckland, Yeni Zelanda |
| Milliyet | Yeni Zelandalı |
| İmza | |
 | |
Hayatı
Edmund Hillary, Gertrude (evlenmeden önceki soyadı Clark) ve Percival Augustus çiftinin üç çocuğundan ikincisiydi. Okula Auckland'da gitti ve on iki yaşından itibaren ünlü Auckland Gramer Okulu'na devam etti. Çocukken 'nde dağcılığı öğrendi. İlk tırmanışı 1933 yılında Yeni Zelanda'daki Ruapehu yanardağına olmuştur. Babası gibi arıcı olmadan önce iki yıl Auckland Üniversitesi'ne devam etti. İkinci Dünya Savaşı sırasında, 1944'ten 1945'e kadar Yeni Zelanda Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde istihkâm olarak görev yaptı. 1948 yılında Harry Ayres ile birlikte ilk kez güney sırtından Cook Dağı'na tırmandı.
Hillary, 1951 yılında dört Yeni Zelandalı dağcının Himalayalar'ın Hindistan kısmına yaptığı keşif gezisinin bir üyesiydi. Ertesi yıl, Nepal'deki Everest Dağı'nda yeni bir rota keşfeden Eric Shipton liderliğindeki bir İngiliz keşif gezisine katıldı. 29 Mayıs 1953'te Tenzing Norgay (1914-1986) ile birlikte, John Hunt liderliğindeki bir İngiliz keşif gezisinin üyesi olarak 8848 metre yüksekliğindeki Everest Dağı'na belgelenmiş ilk tırmanışı gerçekleştirdi. Zirve sırtının son bölümünde, o zamandan beri kendi adını taşıyan sırttaki engelleyici ve tehlikeli dik bir basamağı, Hillary Basamağı'nı aşan ilk ipli dağcı oldu: doğuya bakan kornişin bulunduğu yarıktaki kayaya sırt üstü binme riskini aldı; en kötü durumda bu korniş gevşeyebilir ve kendisini Tibet tarafından 3000 metre aşağıya, 'na savurabilirdi. Bu olay Everest'in Fethi başlıklı belgesel filmde kaydedilmiştir.
Saat tam olarak 11.30'du. Zirveye çıktıklarında her ikisi de birbirlerine sarıldılar, Hillary, Norgay'ın fotoğrafını çekti ama kendi fotoğrafını çektirmeyi unuttu ya da Norgay fotoğraf makinesi kullanmayı bilmiyordu. Tenzing de tanrılara adak olarak dağın zirvesine tatlılar bıraktı. Her ikisi de zirvede, 29 yıl önce 10 Haziran 1924'te zirve yakınlarında kaybolan George Mallory ve Andrew Irvine'den oluşan ip ekibinin daha önceki olası bir tırmanışının izlerini aradı, ancak hiçbir iz bulamadı. Edmund Hillary, daha önceki ölümcül ilk tırmanış efsanesini yorumlayarak, zirveye ilk çıkan olmanın değil, canlı olarak geri inmenin önemli olduğunu söyledi.
Kraliçe II. Elizabeth'in taç giyme töreninin arifesinde Londra'ya ulaştı; Hillary dönüş yolunda Londra'dan ilk mektubu "Sir Edmund Hillary, KBE" (Britanya İmparatorluğu Nişanı Şövalye Komutanı) olarak aldı ve bu aynı zamanda Birleşik Krallık'taki şövalyeliğini de simgeliyordu. Başarısının İngiliz BBC tarafından duyurulması üzerine Hillary sırıtarak şunları söyledi:
"Bunu duyduğumda gerçekten başardık diye düşündüm. BBC bunu bildiriyorsa, doğru olmalı."
Aynı dönüş yolculuğunda, Nepal halkı arasında iki dağcıdan hangisinin zirveye daha önce ulaştığı konusunda bir anlaşmazlık çıktı; Nepalliler, bu yönde bir bildiri imzalamaya ikna edilen yurttaşları Tenzing Norgay'ın önceliği için bastırdılar. Ancak Tenzing ve Hillary her zaman zirveye birlikte çıktıklarını söylemişlerdir. Her ikisi de sessizlik yemini etmişti. Ömür boyu arkadaş kaldılar.
1950'ler ve 1960'lardaki diğer keşif gezileri sırasında çok sayıda başka Himalaya zirvesine tırmandı. 'ın bir parçası olarak 4 Ocak 1958'de 'tan kısa bir süre önce Güney Kutbu'na ulaştı ve böylece Roald Amundsen ve Robert Falcon Scott'tan sonra Kutup'a giden üçüncü kara seferine liderlik etti.
Hillary, Yeni Zelanda Alpine Club'ın bir üyesi ve 1965'ten 1967'ye kadar da başkanıydı.
Hillary, özellikle Everest Dağı'ndaki dağcılık etkinliklerini medyada büyük bir tanıtımla yorumladı. 1990'ların başında Everest'te gelişen ve 1996'da ve 2006'da özellikle dağın yüksek kesimlerinde, ölüm bölgesinde bir dizi ölüme yol açan ticarîeşmeyi kınadı, çünkü çok fazla hırslı ve uygun olmayan insanlar ticarî Everest keşif organizatörlerinin müşterileri olarak dağa getiriliyordu. Son olarak Mayıs 2006'da, Everest'e iki plastik protezle tırmanan ve tırmanış sırasında neredeyse donmak üzere olan bir İngiliz'i ölüm bölgesinde bırakan ve kısa bir süre sonra ölen bir Yeni Zelandalı hakkında olumsuz yorumlar yaptı. Hillary, tırmanışın devam etmesini ve yardım edilmemesini aşırı hırsın bir sonucu olarak nitelendirdi ve dağcılığın yoldaşlık erdeminin yaygın ticarilik, bencillik ve aşırı hırs nedeniyle kaybolmasından yakındı. Hillary, Yeni Zelanda'da ulusal bir efsane olarak kabul edilir ve sportif konularda yüksek bir itibara sahiptir. Bununla birlikte, bazen düşüncesizce sarf ettiği düşünülen sözler nedeniyle uluslararası alanda da eleştirilmiştir.
Eşi Louise Mary Rose ile birlikte Hillary'nin üç çocuğu vardı: Peter, Sarah ve Belinda. 1975 yılında Louise ve 16 yaşındaki Belinda, Katmandu yakınlarındaki bir uçak kazasında öldüler. Hillary 1989 yılında, 1979 yılında Antarktika üzerinde bir gezi uçuşu sırasında Erebus Dağı'na çarpan 901 sefer sayılı Air New Zealand uçağının kazasında ölen eski keşif arkadaşı Peter David Mulgrew'in dul eşi June Mulgrew ile ikinci evliliğini yaptı.
Sir Edmund Hillary, 1984'ten 1989'a kadar Yeni Zelanda'nın Hindistan, Bangladeş ve Nepal büyükelçiliğini yaptı.
1960'larda Hillary, Nepalli Şerpaları desteklemek için Himalaya Vakfı'nı kurdu[4]. Bunun sonucunda, Şerpaların evi olan Everest yakınlarındaki Nepal bölgesinde hastaneler ve okullar inşa edildi. Hillary'nin kendisi bu yardımı hayatının en önemli parçası olarak tanımladı. Yayınlarından ve konferanslarından elde ettiği gelirin büyük bir kısmını bu desteğe bağışladı.
adlı doğa koruma örgütünün onursal başkanıydı.
Hillary 2007 yılında sık sık sağlık sorunlarından şikayet ediyordu. Mayıs 2007'de Nepal'e yaptığı bir geziden sonra hastaneye kaldırıldı. Edmund Hillary, 11 Ocak 2008'de Yeni Zelanda saatiyle sabah 9:35'te 88 yaşında Auckland'daki bir hastanede kalp krizinden öldü. Ölümünün ardından Yeni Zelanda Başbakanı Helen Clark onu "efsanevi bir dağcı, maceracı ve insani yardımsever" ve "yaşamış en ünlü Yeni Zelandalı" olarak tanımladı.
Hillary için devlet töreni düzenlendi ve Auckland'daki St Mary's Katedralinde düzenlenen törene 600 konuk katıldı. Tabut, Yeni Zelanda ulusal bayrağına sarıldı ve Hillary'nin Everest Dağı'na tırmanırken kullandığı buz baltasıyla süslendi. Devlet cenaze töreninden sonra Hillary'nin naaşı yakıldı ve külleri ailesinin isteği doğrultusunda Auckland limanına serpildi.
Hayattayken, paralara resmi basılan ilk Yeni Zelandalıdır.
Ölümünün ardından ismi 29 Mayıs 1953 tarihinde birlikte zirve yaptığı şerpa Tenzing Norgay ile Lukla Airport'a verilmiştir. Havalimanının yeni ismi böylece Tenzing-Hillary Airport olmuştur.
Kitapları
- High Adventure. Oxford University Press, 1955.
- No Latitude for Error. Hodder & Stoughton, 1961.
- With Desmond Doig: High in the thin cold air. Doubleday, 1962.
- Nothing venture, nothing win. Hodder & Stoughton, London 1975.
- From the Ocean to the Sky. Jet Boating Up the Ganges. Ulverscroft, Leicester 1980,
- Ecology 2000. Kampmann & Co, 1984.
- View From the Summit. Doubleday, London 1999, .
Kaynakça
- ^ "The early years". nzhistory.govt.nz (İngilizce). 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2024.
- ^ (PDF). web.archive.org. 26 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2024.
- ^ "New Zealand Antarctic Veterans Association". antarctic.homestead.com. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2024.
- ^ "Everest hero Hillary laid to rest" (İngilizce). 22 Ocak 2008. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2024.
- ^ "Final farewell for Edmund Hillary - CNN.com". edition.cnn.com. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bir Yeni Zelandalinin biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Sir Edmund Percival Hillary 20 Temmuz 1919 Auckland Yeni Zelanda 11 Ocak 2008 Auckland Yeni Zelanda Yeni Zelandali bir dagciydi Bir Serpa olan Nepalli dagci Tenzing Norgay ile birlikte 29 Mayis 1953 tarihinde dunyanin en yuksek dagi olan Everest Dagi na ilk tirmanisi gerceklestirmistir Edmund Percival HillaryEdmund Hillary 1953Dogum20 Temmuz 1919 1919 07 20 Yeni ZelandaOlum11 Ocak 2008 88 yasinda Auckland Yeni ZelandaMilliyetYeni ZelandaliImzaHayatiEdmund Hillary Gertrude evlenmeden onceki soyadi Clark ve Percival Augustus ciftinin uc cocugundan ikincisiydi Okula Auckland da gitti ve on iki yasindan itibaren unlu Auckland Gramer Okulu na devam etti Cocukken nde dagciligi ogrendi Ilk tirmanisi 1933 yilinda Yeni Zelanda daki Ruapehu yanardagina olmustur Babasi gibi arici olmadan once iki yil Auckland Universitesi ne devam etti Ikinci Dunya Savasi sirasinda 1944 ten 1945 e kadar Yeni Zelanda Kraliyet Hava Kuvvetleri nde istihkam olarak gorev yapti 1948 yilinda Harry Ayres ile birlikte ilk kez guney sirtindan Cook Dagi na tirmandi Hillary 1951 yilinda dort Yeni Zelandali dagcinin Himalayalar in Hindistan kismina yaptigi kesif gezisinin bir uyesiydi Ertesi yil Nepal deki Everest Dagi nda yeni bir rota kesfeden Eric Shipton liderligindeki bir Ingiliz kesif gezisine katildi 29 Mayis 1953 te Tenzing Norgay 1914 1986 ile birlikte John Hunt liderligindeki bir Ingiliz kesif gezisinin uyesi olarak 8848 metre yuksekligindeki Everest Dagi na belgelenmis ilk tirmanisi gerceklestirdi Zirve sirtinin son bolumunde o zamandan beri kendi adini tasiyan sirttaki engelleyici ve tehlikeli dik bir basamagi Hillary Basamagi ni asan ilk ipli dagci oldu doguya bakan kornisin bulundugu yariktaki kayaya sirt ustu binme riskini aldi en kotu durumda bu kornis gevseyebilir ve kendisini Tibet tarafindan 3000 metre asagiya na savurabilirdi Bu olay Everest in Fethi baslikli belgesel filmde kaydedilmistir Saat tam olarak 11 30 du Zirveye ciktiklarinda her ikisi de birbirlerine sarildilar Hillary Norgay in fotografini cekti ama kendi fotografini cektirmeyi unuttu ya da Norgay fotograf makinesi kullanmayi bilmiyordu Tenzing de tanrilara adak olarak dagin zirvesine tatlilar birakti Her ikisi de zirvede 29 yil once 10 Haziran 1924 te zirve yakinlarinda kaybolan George Mallory ve Andrew Irvine den olusan ip ekibinin daha onceki olasi bir tirmanisinin izlerini aradi ancak hicbir iz bulamadi Edmund Hillary daha onceki olumcul ilk tirmanis efsanesini yorumlayarak zirveye ilk cikan olmanin degil canli olarak geri inmenin onemli oldugunu soyledi Kralice II Elizabeth in tac giyme toreninin arifesinde Londra ya ulasti Hillary donus yolunda Londra dan ilk mektubu Sir Edmund Hillary KBE Britanya Imparatorlugu Nisani Sovalye Komutani olarak aldi ve bu ayni zamanda Birlesik Krallik taki sovalyeligini de simgeliyordu Basarisinin Ingiliz BBC tarafindan duyurulmasi uzerine Hillary siritarak sunlari soyledi Edmund Hillary Antarktika ya inen ilk ucaktan indikten sonra Bunu duydugumda gercekten basardik diye dusundum BBC bunu bildiriyorsa dogru olmali Ayni donus yolculugunda Nepal halki arasinda iki dagcidan hangisinin zirveye daha once ulastigi konusunda bir anlasmazlik cikti Nepalliler bu yonde bir bildiri imzalamaya ikna edilen yurttaslari Tenzing Norgay in onceligi icin bastirdilar Ancak Tenzing ve Hillary her zaman zirveye birlikte ciktiklarini soylemislerdir Her ikisi de sessizlik yemini etmisti Omur boyu arkadas kaldilar 1950 ler ve 1960 lardaki diger kesif gezileri sirasinda cok sayida baska Himalaya zirvesine tirmandi in bir parcasi olarak 4 Ocak 1958 de tan kisa bir sure once Guney Kutbu na ulasti ve boylece Roald Amundsen ve Robert Falcon Scott tan sonra Kutup a giden ucuncu kara seferine liderlik etti Hillary Yeni Zelanda Alpine Club in bir uyesi ve 1965 ten 1967 ye kadar da baskaniydi Hillary ozellikle Everest Dagi ndaki dagcilik etkinliklerini medyada buyuk bir tanitimla yorumladi 1990 larin basinda Everest te gelisen ve 1996 da ve 2006 da ozellikle dagin yuksek kesimlerinde olum bolgesinde bir dizi olume yol acan ticariesmeyi kinadi cunku cok fazla hirsli ve uygun olmayan insanlar ticari Everest kesif organizatorlerinin musterileri olarak daga getiriliyordu Son olarak Mayis 2006 da Everest e iki plastik protezle tirmanan ve tirmanis sirasinda neredeyse donmak uzere olan bir Ingiliz i olum bolgesinde birakan ve kisa bir sure sonra olen bir Yeni Zelandali hakkinda olumsuz yorumlar yapti Hillary tirmanisin devam etmesini ve yardim edilmemesini asiri hirsin bir sonucu olarak nitelendirdi ve dagciligin yoldaslik erdeminin yaygin ticarilik bencillik ve asiri hirs nedeniyle kaybolmasindan yakindi Hillary Yeni Zelanda da ulusal bir efsane olarak kabul edilir ve sportif konularda yuksek bir itibara sahiptir Bununla birlikte bazen dusuncesizce sarf ettigi dusunulen sozler nedeniyle uluslararasi alanda da elestirilmistir Esi Louise Mary Rose ile birlikte Hillary nin uc cocugu vardi Peter Sarah ve Belinda 1975 yilinda Louise ve 16 yasindaki Belinda Katmandu yakinlarindaki bir ucak kazasinda olduler Hillary 1989 yilinda 1979 yilinda Antarktika uzerinde bir gezi ucusu sirasinda Erebus Dagi na carpan 901 sefer sayili Air New Zealand ucaginin kazasinda olen eski kesif arkadasi Peter David Mulgrew in dul esi June Mulgrew ile ikinci evliligini yapti Sir Edmund Hillary 1984 ten 1989 a kadar Yeni Zelanda nin Hindistan Banglades ve Nepal buyukelciligini yapti 1960 larda Hillary Nepalli Serpalari desteklemek icin Himalaya Vakfi ni kurdu 4 Bunun sonucunda Serpalarin evi olan Everest yakinlarindaki Nepal bolgesinde hastaneler ve okullar insa edildi Hillary nin kendisi bu yardimi hayatinin en onemli parcasi olarak tanimladi Yayinlarindan ve konferanslarindan elde ettigi gelirin buyuk bir kismini bu destege bagisladi adli doga koruma orgutunun onursal baskaniydi Hillary 2007 yilinda sik sik saglik sorunlarindan sikayet ediyordu Mayis 2007 de Nepal e yaptigi bir geziden sonra hastaneye kaldirildi Edmund Hillary 11 Ocak 2008 de Yeni Zelanda saatiyle sabah 9 35 te 88 yasinda Auckland daki bir hastanede kalp krizinden oldu Olumunun ardindan Yeni Zelanda Basbakani Helen Clark onu efsanevi bir dagci maceraci ve insani yardimsever ve yasamis en unlu Yeni Zelandali olarak tanimladi Hillary icin devlet toreni duzenlendi ve Auckland daki St Mary s Katedralinde duzenlenen torene 600 konuk katildi Tabut Yeni Zelanda ulusal bayragina sarildi ve Hillary nin Everest Dagi na tirmanirken kullandigi buz baltasiyla suslendi Devlet cenaze toreninden sonra Hillary nin naasi yakildi ve kulleri ailesinin istegi dogrultusunda Auckland limanina serpildi Hayattayken paralara resmi basilan ilk Yeni Zelandalidir Olumunun ardindan ismi 29 Mayis 1953 tarihinde birlikte zirve yaptigi serpa Tenzing Norgay ile Lukla Airport a verilmistir Havalimaninin yeni ismi boylece Tenzing Hillary Airport olmustur KitaplariHigh Adventure Oxford University Press 1955 No Latitude for Error Hodder amp Stoughton 1961 With Desmond Doig High in the thin cold air Doubleday 1962 Nothing venture nothing win Hodder amp Stoughton London 1975 From the Ocean to the Sky Jet Boating Up the Ganges Ulverscroft Leicester 1980 ISBN 0 385 60020 8 Ecology 2000 Kampmann amp Co 1984 View From the Summit Doubleday London 1999 ISBN 0 385 60020 8 Kaynakca The early years nzhistory govt nz Ingilizce 12 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ocak 2024 PDF web archive org 26 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Ocak 2024 New Zealand Antarctic Veterans Association antarctic homestead com 12 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ocak 2024 Everest hero Hillary laid to rest Ingilizce 22 Ocak 2008 12 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ocak 2024 Final farewell for Edmund Hillary CNN com edition cnn com 12 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ocak 2024