Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Erebus Dağı, Antarktika'daki Ross Adası'nın batısında bulunan ve dünyadaki etkin yanardağlar içinde en güneyde yer alan bir stratovolkandır. Ross Adası'nı oluşturan dört yanardağdan Erebus dışındakiler, sönmüş yanardağlardır.
| Erebus Dağı | |
|---|---|
 Erebus Dağı'nın 1972'de çekilmiş bir görüntüsü | |
 | |
| En yüksek noktası | |
| Yükseklik | 3.794 m |
| Çıkıntı | 3.794 metre (12.448 ft) |
| 121 kilometre (75 mi) | |
| Koordinatlar | 77° 32' G, 167° 17' D |
| Coğrafya | |
| Konum | Ross Adası, Antarktika |
| Jeoloji | |
| Kayaç yaşı | 1 milyon yıl |
| Dağ türü | Stratovolkan |
| Tırmanma | |
| İlk tırmanan | 1908, ve ekibi |
| En kolay rota | Temel kar / buz tırmanışı |
Bu yanardağ, bölgede bulunan ve New Mexico Madencilik ve Teknoloji Enstitüsü (New Mexico Institute of Mining and Technology)'nce işletilen Erebus Dağı Volkan Gözlemevi (Mount Erebus Volcano Observatory) tarafından izlenmektedir.
Jeolojik yapı
1972'den beri sürekli aktif durumda olan Erebus Dağı, günümüzde Antarktika'nın en etkin yanardağıdır. Krateri, dünyada çok az sayıda bulunan daimi lav göllerinden birinin ev sahibidir ve bu lav gölü, günlük olarak Stromboli maruz kalmaktadır. 2005'te küçük çaplı kül püskürmeleri izlenmiş ve hatta, lav gölünün yakınındaki yarıklardan da küçük bir lav akıntısı gözlenmiştir.
Deniz seviyesinden yüksekliği 3.794 metre olan Erebus, tıpkı Etna gibi, alt yarısı ve üst yarısı da stratovolkan konisi olan bir dağdır. Jeolojik tarihi boyunca görece farklı nitelikte lav püskürmeleri ve yapı değişimleri göstermiş olması nedeniyle, olarak sınıflandırılır:
- En eski püskürme ürünlerini, görece başkalaşmamış ve koyu kıvamlı olmayan yapılı lav akıntıları oluşturur. Dağın kalkan yapılı geniş alt yarısı bu akıntıların ürünüdür.
- Daha sonraki bazanit ve lavlar, genç bir Erebus'un aşınmış kalıntısı olan Fang Ridge (Azı Dişi Sırtı) ve dağın yamaçlarındaki birbirinden ayrı diğer bölgelerin üzerinde birikmiştir.
- Daha koyu kıvamlı fonotefrit, ve trakit lav püskürmeleri, bazanit akıntılarından sonra oluşmuştur.
- Güncel püskürme etkinliğinin bileşimiyse, dağın açıktaki lav akıntısının çoğunu oluşturan - ve .
Erebus'un stratovolkan konisi yapılı üst yarısının yamaçları yaklaşık 30° dikliktedir ve büyük ölçekli kenar setlerine sahip tefritik fonolit lav akıntılarının hâkimiyetindedir. Bu eğimde yaklaşık 3.200 metreye ulaşıldığında, 100.000 yıldan daha genç bir kalderayı temsil eden zirve platosuna bağlı bariz bir kırılma gözlenir. Bu kalderanın kendisi, düşük hacimli tefritik fonolit ve fonolit lav akıntıları ile dolmuştur. Kalderanın ortasındaysa, temel yapısında dağılmış ve büyük miktarda anortoklas kristali birikintileri bulunan, dik yamaçlı bir koni oturur. Dağın tepesindeki etkin lav gölü de bu zirve konisinin tepesinde bulunur. Yanardağın sık ürettiği Stromboli tipi patlamalar, en içte bulunan kraterdeki çeşitli yarıklardan ve en sık olarak da 10 metre çapa ulaşabilen gaz balonlarının lav gölünden patlayıcı bir şekilde çıkması tarzında gelişir.
Geçmiş
Erebus Dağı, coğrafya keşifleri nedeniyle sonradan "Sör" unvanıyla onurlandırılan bir İngiliz ve kâşif olan James Clark Ross tarafından keşfedilmiştir. 1839'la 1843 yılları arasında, komutasındaki ve adlı gemilerle Antarktika'ya keşif gezileri düzenlemiş olan James Clark Ross, kıtanın kıyı şeridinin büyük bölümünün haritasını çıkarmış ve 1841'de de Ross Denizi, ve gemilerinin adlarını verdiği Erebus Dağı ile Terör Dağı'nı keşfetmiştir.
Erebus Dağı'na ilk defa 1908'de, Sör Ernest Shackleton ve ekibinin Nimrod keşif seferi sırasında çıkılmıştır.
Uçak kazası
- Ana madde: Yeni Zelanda Hava Yolları - Uçuş 901
Yeni Zelanda Hava Yolları - Uçuş 901, Yeni Zelanda'nın 'yla Antarktika arasındaki tarifesiz ve gidiş-dönüş yolcu taşıma hizmetiydi. Şubat 1977'de başlatılan ve tipi uçakla yürütülen bu servis, uçağın 1979'daki bir uçuş sırasında Erebus Dağı'na çakılması ve taşıdığı 257 yolcunun tümünün ölmesiyle sona ermiştir.
Kaynakça
- İngilizce Wikipedia'daki Mount Erebus maddesinin 15 Haziran 2006 sürümü.
- İngilizce Wikipedia'daki James Clark Ross maddesinin 8 Şubat 2006 sürümü.
Dış bağlantılar
- Global Volcanism Program (Küresel Volkanizm Programı) sitesinde Erebus 8 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- .
Fotoğraflar
Wikimedia Commons'ta Mount Erebus ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Erebus Dagi Antarktika daki Ross Adasi nin batisinda bulunan ve dunyadaki etkin yanardaglar icinde en guneyde yer alan bir stratovolkandir Ross Adasi ni olusturan dort yanardagdan Erebus disindakiler sonmus yanardaglardir Erebus DagiErebus Dagi nin 1972 de cekilmis bir goruntusuEn yuksek noktasiYukseklik3 794 mCikinti3 794 metre 12 448 ft 121 kilometre 75 mi Koordinatlar77 32 G 167 17 D CografyaKonumRoss Adasi AntarktikaJeolojiKayac yasi1 milyon yilDag turuStratovolkanTirmanmaIlk tirmanan1908 ve ekibiEn kolay rotaTemel kar buz tirmanisi Bu yanardag bolgede bulunan ve New Mexico Madencilik ve Teknoloji Enstitusu New Mexico Institute of Mining and Technology nce isletilen Erebus Dagi Volkan Gozlemevi Mount Erebus Volcano Observatory tarafindan izlenmektedir Jeolojik yapi1972 den beri surekli aktif durumda olan Erebus Dagi gunumuzde Antarktika nin en etkin yanardagidir Krateri dunyada cok az sayida bulunan daimi lav gollerinden birinin ev sahibidir ve bu lav golu gunluk olarak Stromboli maruz kalmaktadir 2005 te kucuk capli kul puskurmeleri izlenmis ve hatta lav golunun yakinindaki yariklardan da kucuk bir lav akintisi gozlenmistir Deniz seviyesinden yuksekligi 3 794 metre olan Erebus tipki Etna gibi alt yarisi ve ust yarisi da stratovolkan konisi olan bir dagdir Jeolojik tarihi boyunca gorece farkli nitelikte lav puskurmeleri ve yapi degisimleri gostermis olmasi nedeniyle olarak siniflandirilir En eski puskurme urunlerini gorece baskalasmamis ve koyu kivamli olmayan yapili lav akintilari olusturur Dagin kalkan yapili genis alt yarisi bu akintilarin urunudur Daha sonraki bazanit ve lavlar genc bir Erebus un asinmis kalintisi olan Fang Ridge Azi Disi Sirti ve dagin yamaclarindaki birbirinden ayri diger bolgelerin uzerinde birikmistir Daha koyu kivamli fonotefrit ve trakit lav puskurmeleri bazanit akintilarindan sonra olusmustur Guncel puskurme etkinliginin bilesimiyse dagin aciktaki lav akintisinin cogunu olusturan ve Erebus Dagi nin uydudan elde edilmis goruntusu Erebus un stratovolkan konisi yapili ust yarisinin yamaclari yaklasik 30 dikliktedir ve buyuk olcekli kenar setlerine sahip tefritik fonolit lav akintilarinin hakimiyetindedir Bu egimde yaklasik 3 200 metreye ulasildiginda 100 000 yildan daha genc bir kalderayi temsil eden zirve platosuna bagli bariz bir kirilma gozlenir Bu kalderanin kendisi dusuk hacimli tefritik fonolit ve fonolit lav akintilari ile dolmustur Kalderanin ortasindaysa temel yapisinda dagilmis ve buyuk miktarda anortoklas kristali birikintileri bulunan dik yamacli bir koni oturur Dagin tepesindeki etkin lav golu de bu zirve konisinin tepesinde bulunur Yanardagin sik urettigi Stromboli tipi patlamalar en icte bulunan kraterdeki cesitli yariklardan ve en sik olarak da 10 metre capa ulasabilen gaz balonlarinin lav golunden patlayici bir sekilde cikmasi tarzinda gelisir GecmisErebus Dagi cografya kesifleri nedeniyle sonradan Sor unvaniyla onurlandirilan bir Ingiliz ve kasif olan James Clark Ross tarafindan kesfedilmistir 1839 la 1843 yillari arasinda komutasindaki ve adli gemilerle Antarktika ya kesif gezileri duzenlemis olan James Clark Ross kitanin kiyi seridinin buyuk bolumunun haritasini cikarmis ve 1841 de de Ross Denizi ve gemilerinin adlarini verdigi Erebus Dagi ile Teror Dagi ni kesfetmistir Erebus Dagi na ilk defa 1908 de Sor Ernest Shackleton ve ekibinin Nimrod kesif seferi sirasinda cikilmistir Ucak kazasi Ana madde Yeni Zelanda Hava Yollari Ucus 901 Yeni Zelanda Hava Yollari Ucus 901 Yeni Zelanda nin yla Antarktika arasindaki tarifesiz ve gidis donus yolcu tasima hizmetiydi Subat 1977 de baslatilan ve tipi ucakla yurutulen bu servis ucagin 1979 daki bir ucus sirasinda Erebus Dagi na cakilmasi ve tasidigi 257 yolcunun tumunun olmesiyle sona ermistir KaynakcaIngilizce Wikipedia daki Mount Erebus maddesinin 15 Haziran 2006 surumu Ingilizce Wikipedia daki James Clark Ross maddesinin 8 Subat 2006 surumu Dis baglantilarGlobal Volcanism Program Kuresel Volkanizm Programi sitesinde Erebus 8 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde FotograflarWikimedia Commons ta Mount Erebus ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur