Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahmet Veli Menger (d. 8 Aralık 1891, Petropavlovsk, Rus İmparatorluğu - ö. 10 Kasım 1978, İstanbul), Türk iş insanı, sanayici; Ahmet Veli Menger Holding, Mengerler Otomotiv ve Otomarsan şirketlerinin kurucusu. Türkiye'de Mercedes-Benz şirketinin ilk distribütörüdür.
Ahmet Veli Menger | |
|---|---|
| Doğum | 8 Aralık 1891 Petropavlovsk, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 10 Kasım 1978 İstanbul, Türkiye |
| Milliyet | Sibir |
| Meslek | İş insanı, sanayici, mümessil, A.V.M. Holding Kurucusu ve eski Yönetim Kurulu Başkanı |
| Organizasyon | Ahmet Veli Menger Holding, Mengerler Otomotiv, Otomarsan, Bosch Türk |
| Evlilik | Ayşe Menger (e. 1925) |
| Çocuk(lar) | Safiye Menger (d. 1927, Tientsin) |
Hayatı
Menger, 8 Aralık 1891 yılında Sibirya'nın Petropavlovsk kentinde (şimdi Kazakistan'ın Kızılyar şehri), Mehmetcan İbrahimoff'un 13 çocuğunun en küçüğü olarak dünyaya gelir. Kendisi aslen bir Kazan Tatarıdır. Eğitimini dini okulda devam ettirirken, orada elde ettiği bilgileri ve öğrenimleri yetersiz bulur ve bir arkadaşı ile birlikte İstanbul'daki Galatasaray Lisesi'nde okumak hevesi ile evden kaçar.
Kaçarken Odessa'da yakalanarak ailesine iade edildiğinde daha fazla okumasını istemeyen babası tarafından ağabeyinin bakkal dükkanına çırak olarak verilir. 18 yaşına geldiğinde kendisinin bakkal dükkanında kalmasının uygun olmadığına inanarak, merkezi Almanya'nın Bremen şehrinde olan ve yün, ham deri ile kürk sektörlerinde iş yapan "Stucken" firmasının Rusya organizasyonunda küçük bir görev ile iş hayatına başlar.
22 yaşında imza yetkisi alarak şirket adına satın alma işlerini yapmak üzere Moğolistan'a gönderilir. Bu sırada Rusya'daki ayaklanmalar ve isyanların çapı genişler ve Menger, Rusya'ya dönmeyip Çin'e yerleşmeye karar verir.
1925 yılında kendisi gibi Rusya'dan göç etmiş Tatar asıllı Satlıgan ailesinin kızı Ayşe ile evlenir ve Çin'in Tientsin kentine yerleşir. 2 yıl sonra kızları Safiye dünyaya gelir.
Stucken firmasında yün ve kürk eksperi olarak yetişen Menger, Çin'de Stucken ürünlerinin ihracatı üzerine bir şirket kurar. Çin'de kaldığı 11 sene içerisinde toplam 42 adet şube ve iki yerde yün arındırma ve işleme fabrikası kurar. Başta İngilizlerle ticarete odaklanarak çalışırken daha sonrasında Alman "Melchers" firması ile birlikte Almanya'ya ürün ihracat etmeye başlar. 1937 yılında başlayan Japon işgali sebebiyle ticaret ve ihracat zorlaşır, Menger ise bu yüzden Çin'de işleri sonlandırıp, gençliğinde öğrenim görmek istediği Türkiye'ye göç etmeye kararını verir. Tientsin kentini terk ederek Japonya ve ABD üzerinden Avrupa'ya gelir, geçici olarak Berlin'e yerleşir ve Türkiye'nin Almanya büyükelçiliğine göç müracaatında bulunur.
1938 yılının 2. yarısında büyükelçilikten olumlu cevap gelir ve Menger, ailesi ile beraber İstanbul'a yerleşir. Türkiye'de ilk işini, Karaköy'de küçük bir yazıhane açarak başlatır, ancak 1939 yılının Eylül ayında başlayan II. Dünya Savaşı, ticari faaliyetleri durdurma noktasına getirir. Savaş sonrası Alman firmaları finansal olarak toparlanıp kendilerine yeni temsilciler ve mümessiller aradıklarında "Melchers" firmasının aracısı ile Menger başta Daimler-Benz, Bosch ve Hentig gibi firmalardan mümessillik teklifi alır.
Türkiye, savaşa katılmadığından dolayı elinde yeterince döviz rezervi bulunmamaktaydı. Bu sıkıntıyı gidermek için koyulan kararlar ve yasalar, ithalat yapan firmalara işlerini büyütme imkanını doğurur. Menger, bu durumun uzun sürmeyeceği kanaatine vararak temsil ettiği Alman firmalarını Türkiye'de yatırımda bulunup, üretime geçmeleri konusunda ikna etmeye çalışır. O zamanlarda Alman firmaları, dış devletlerde yatırım yapmaktan çekinir ve bu sebeple Menger'in, Mercedes-Benz firmasıyla görüşmeleri 10 yıla yakın bir vakit alır. 1967 yılında bu uzun görüşmeler sona erer ve Otomarsan kurulur. Bu şirket sayesinde Mercedes-Benz marka otobüsler, "Otomarsan" markasıyla Türkiye'de imal edilebilecek ve satılabilecektir.
1960'lı yıllarda Bosch şirketi ile Türkiye'de akümülatör ve buzdolabı imalatı üzerine yapılan müzakereler bir sonuç vermemiştir. Menger, Bosch ile yaptığı uzun görüşmeler sonrasında 1970 yılında Menger-Bosch ortaklığı ile "Robert Bosch Türk" fabrikası kurulur ve enjektör memesi imalatına başlanarak Bosch'un Türkiye'de üretim yapması garantilenir.
Menger, otomotiv ve elektrikli aletler haricinde ziraat sektöründe de yer almıştır. 1955 yılında Silivri yakınlarındaki Köstemir Çiftliği'ni satın alıp modern zirai yatırımlara başlar. Bu ve bu tür çiftlikleri işletmek için "Gülçin Çiftliği Ziraat ve Ticaret A.Ş." şirketi kurulur.
En nihainde otomotiv, elektrikli aletler, tarım, ölçüm aletleri ve diğer birçok sektörde faaliyet gösteren Menger, tüm şirketleri tek bir çatı altında toplayarak Ahmet Veli Menger Holding'i kurar.
Menger, Türkiye'deki Tatarların tanınması için birçok faaliyetlerde bulunmuştur. 1965 yılında Ankara'da, Kazan Kültür ve Yardımlaşma Derneği'nin kurucuları arasında yer almıştır. Son yıllarında, hayırseverlik ve kültürel faaliyetler için Ahmet Veli Menger Vakfı'nı kurar.
Menger, aynı sırada Yapı ve Kredi Bankası'nın kurucusu Kazım Taşkent'in dostudur.
Ahmet Veli Menger, 10 Kasım 1978 tarihinde ölmüştür.
Kaynakça
- ^ "Ergün Diler - PARAYI TAKİP ET!". takvim.com.tr. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.
- ^ "Ahmet Veli Menger Holding". www.avm.com.tr. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.
- ^ "«Гениальный коммерсант»: как казанский татарин Ахметвали Менгер стал турецким дилером Мерседеса и Бош". 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ Mumcu, Uğur (10 Ekim 2018). 40'ların Cadı Kazanı. um:ag. ISBN . 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.
- ^ "Bizim Ahıska dergisi - Bir Muhaceretin Hikayesi" (PDF). www.ahiska.org.tr. 2015. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.
- ^ Taşkent, Kâzım (1980). Yaşadığım Günler. Yapi Kredi Publishing. ISBN . 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmet Veli Menger d 8 Aralik 1891 Petropavlovsk Rus Imparatorlugu o 10 Kasim 1978 Istanbul Turk is insani sanayici Ahmet Veli Menger Holding Mengerler Otomotiv ve Otomarsan sirketlerinin kurucusu Turkiye de Mercedes Benz sirketinin ilk distributorudur Ahmet Veli MengerDogum8 Aralik 1891 Petropavlovsk Rus ImparatorluguOlum10 Kasim 1978 Istanbul TurkiyeMilliyetSibirMeslekIs insani sanayici mumessil A V M Holding Kurucusu ve eski Yonetim Kurulu BaskaniOrganizasyonAhmet Veli Menger Holding Mengerler Otomotiv Otomarsan Bosch TurkEvlilikAyse Menger e 1925 Cocuk lar Safiye Menger d 1927 Tientsin HayatiMenger 8 Aralik 1891 yilinda Sibirya nin Petropavlovsk kentinde simdi Kazakistan in Kizilyar sehri Mehmetcan Ibrahimoff un 13 cocugunun en kucugu olarak dunyaya gelir Kendisi aslen bir Kazan Tataridir Egitimini dini okulda devam ettirirken orada elde ettigi bilgileri ve ogrenimleri yetersiz bulur ve bir arkadasi ile birlikte Istanbul daki Galatasaray Lisesi nde okumak hevesi ile evden kacar Kacarken Odessa da yakalanarak ailesine iade edildiginde daha fazla okumasini istemeyen babasi tarafindan agabeyinin bakkal dukkanina cirak olarak verilir 18 yasina geldiginde kendisinin bakkal dukkaninda kalmasinin uygun olmadigina inanarak merkezi Almanya nin Bremen sehrinde olan ve yun ham deri ile kurk sektorlerinde is yapan Stucken firmasinin Rusya organizasyonunda kucuk bir gorev ile is hayatina baslar 22 yasinda imza yetkisi alarak sirket adina satin alma islerini yapmak uzere Mogolistan a gonderilir Bu sirada Rusya daki ayaklanmalar ve isyanlarin capi genisler ve Menger Rusya ya donmeyip Cin e yerlesmeye karar verir 1925 yilinda kendisi gibi Rusya dan goc etmis Tatar asilli Satligan ailesinin kizi Ayse ile evlenir ve Cin in Tientsin kentine yerlesir 2 yil sonra kizlari Safiye dunyaya gelir Stucken firmasinda yun ve kurk eksperi olarak yetisen Menger Cin de Stucken urunlerinin ihracati uzerine bir sirket kurar Cin de kaldigi 11 sene icerisinde toplam 42 adet sube ve iki yerde yun arindirma ve isleme fabrikasi kurar Basta Ingilizlerle ticarete odaklanarak calisirken daha sonrasinda Alman Melchers firmasi ile birlikte Almanya ya urun ihracat etmeye baslar 1937 yilinda baslayan Japon isgali sebebiyle ticaret ve ihracat zorlasir Menger ise bu yuzden Cin de isleri sonlandirip gencliginde ogrenim gormek istedigi Turkiye ye goc etmeye kararini verir Tientsin kentini terk ederek Japonya ve ABD uzerinden Avrupa ya gelir gecici olarak Berlin e yerlesir ve Turkiye nin Almanya buyukelciligine goc muracaatinda bulunur 1938 yilinin 2 yarisinda buyukelcilikten olumlu cevap gelir ve Menger ailesi ile beraber Istanbul a yerlesir Turkiye de ilk isini Karakoy de kucuk bir yazihane acarak baslatir ancak 1939 yilinin Eylul ayinda baslayan II Dunya Savasi ticari faaliyetleri durdurma noktasina getirir Savas sonrasi Alman firmalari finansal olarak toparlanip kendilerine yeni temsilciler ve mumessiller aradiklarinda Melchers firmasinin aracisi ile Menger basta Daimler Benz Bosch ve Hentig gibi firmalardan mumessillik teklifi alir Turkiye savasa katilmadigindan dolayi elinde yeterince doviz rezervi bulunmamaktaydi Bu sikintiyi gidermek icin koyulan kararlar ve yasalar ithalat yapan firmalara islerini buyutme imkanini dogurur Menger bu durumun uzun surmeyecegi kanaatine vararak temsil ettigi Alman firmalarini Turkiye de yatirimda bulunup uretime gecmeleri konusunda ikna etmeye calisir O zamanlarda Alman firmalari dis devletlerde yatirim yapmaktan cekinir ve bu sebeple Menger in Mercedes Benz firmasiyla gorusmeleri 10 yila yakin bir vakit alir 1967 yilinda bu uzun gorusmeler sona erer ve Otomarsan kurulur Bu sirket sayesinde Mercedes Benz marka otobusler Otomarsan markasiyla Turkiye de imal edilebilecek ve satilabilecektir 1960 li yillarda Bosch sirketi ile Turkiye de akumulator ve buzdolabi imalati uzerine yapilan muzakereler bir sonuc vermemistir Menger Bosch ile yaptigi uzun gorusmeler sonrasinda 1970 yilinda Menger Bosch ortakligi ile Robert Bosch Turk fabrikasi kurulur ve enjektor memesi imalatina baslanarak Bosch un Turkiye de uretim yapmasi garantilenir Menger otomotiv ve elektrikli aletler haricinde ziraat sektorunde de yer almistir 1955 yilinda Silivri yakinlarindaki Kostemir Ciftligi ni satin alip modern zirai yatirimlara baslar Bu ve bu tur ciftlikleri isletmek icin Gulcin Ciftligi Ziraat ve Ticaret A S sirketi kurulur En nihainde otomotiv elektrikli aletler tarim olcum aletleri ve diger bircok sektorde faaliyet gosteren Menger tum sirketleri tek bir cati altinda toplayarak Ahmet Veli Menger Holding i kurar Menger Turkiye deki Tatarlarin taninmasi icin bircok faaliyetlerde bulunmustur 1965 yilinda Ankara da Kazan Kultur ve Yardimlasma Dernegi nin kuruculari arasinda yer almistir Son yillarinda hayirseverlik ve kulturel faaliyetler icin Ahmet Veli Menger Vakfi ni kurar Menger ayni sirada Yapi ve Kredi Bankasi nin kurucusu Kazim Taskent in dostudur Ahmet Veli Menger 10 Kasim 1978 tarihinde olmustur Kaynakca Ergun Diler PARAYI TAKIP ET takvim com tr 16 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2022 Ahmet Veli Menger Holding www avm com tr 16 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2022 Genialnyj kommersant kak kazanskij tatarin Ahmetvali Menger stal tureckim dilerom Mersedesa i Bosh 27 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2023 Mumcu Ugur 10 Ekim 2018 40 larin Cadi Kazani um ag ISBN 978 605 4274 58 1 16 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2022 Bizim Ahiska dergisi Bir Muhaceretin Hikayesi PDF www ahiska org tr 2015 16 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Agustos 2022 Taskent Kazim 1980 Yasadigim Gunler Yapi Kredi Publishing ISBN 978 975 08 3131 7 16 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2022