Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Millî Parkı, Aydın il sınırları içinde Dilek Dağı'nın Ege Denizi'ne uzandığı son noktada yer alan millî parktır. 27.675 hektarlık bir alana sahiptir. Bu alanın 10.985 hektarı 19.05.1966 yılında Millî Park ilan edilen Dilek Yarımadasına, 16.690 hektarı 1994 yılında Millî Park ilan edilen Büyük Menderes Deltasına aittir.
| Dilek Yarımadası | |
|---|---|
| Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Millî Parkı | |
 Deniz manzaralı açık bir günde Dilek yarımadasından bir görünüm | |
 | |
| Alan türü | Millî park |
| Sınıflandırma | IUCN II |
| Devlet |  Türkiye |
| Devlet | Türkiye |
| Şehir | Aydın |
| İlçe | Kuşadası |
| Koordinatları | 37°40′08.14″K 27°09′42.32″D / 37.6689278°K 27.1617556°D |
| Karasal alanı | 27,598 |
| Kuruluş tarihi | 19 Mayıs 1966 |
| Kontrol kuruluşu | Türkiye Cumhuriyeti Orman ve Su İşleri Bakanlığı |
| İnternet sitesi http://www.dilekyarimadasi.com/ | |
Karşısında Yunanistan'a ait Ege adalarından Sisam adası bulunan Millî Parkın Dilek Yarımadası bölümü, Samsun Dağları'nın Ege Denizi'ne doğru uzanan son noktasıdır. Jeolojik yapısı; Paleozoik şistler, Mezozoik kalkerler ve mermerler ile Neojen tortul kütlelerden meydana gelmiştir. Yarımadanın morfolojik yapısı içinde birçok tepe, vadi, kanyon ve koy bulunur. Ortalama 650 m yüksekliğe sahip yarımadanın en yüksek yeri Millî Parkın adını aldığı Dilek Tepe'dir (Mykale) ve 1237 m yüksekliğindedir. Millî Park adını bu tepeden almaktadır. Ayrıca kumlu, killi, yatık ve yüksek kıyı şekillerini içeren plajlarıyla ilgi çekici kıyı özelliklerine sahiptir.
MÖ 9. yüzyılda İyon kentinin kutsal toplanma merkezi Panionion, antik Thebai kenti, Ayayorgi Manastırı, tarihi Doğanbey Köyü (Domatia) ile Karine, Hagios Antonios Manastırı ve Zeus Mağarası da Millî Park Sınırları içindedir.
Yarımadanın güneyine bitişik olan Büyük Menderes Deltasının en önemli su kaynağı 584 km uzunluğundaki Büyük Menderes Nehridir. Delta, birkaç lagün, tuzcul bataklıklar ve çamur düzlüklerini kapsayan taşkın sahası özelliğinde önemli bir sulakalandır. Bu alan zengin biyolojik çeşitlilik, nesli tükenmek üzere olan canlıları ve endemik türleri barındırması nedeniyle uluslararası öneme sahiptir.
Millî Park, Uluslararası Sulakalanlar Sözleşmesi (Ramsar), Avrupa´nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunmasına Yönelik Sözleşme (Bern), Biyolojik Çeşitlilik Anlaşması (Rio) ve Akdeniz'in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi (Barselona) kapsamında korunan alan niteliğindedir. Dilek Yarımadası – Büyük Menderes Deltası Millî Parkı, Önemli Kuş Alanı, Önemli Bitki Alanı ve Önemli Memeli Alanı olması nedeniyle aynı zamanda Önemli Doğa Alanıdır.
Flora
Hem Dilek Yarımadası hem de Büyük Menderes Deltası'nın barındırdığı farklı ve çeşitli fiziksel özellikler bitki örtüsünün de kısa mesafeler içerisinde farklı ve çeşitli olmasına yol açmıştır. Millî Park içerisinde 804 bitki türü belirlenmiştir. Bu bitkilerden 6'sı dünyada sadece burada görülür. Ayrıca dünyada sadece Türkiye'de bulunan 18 bitki türünü de barındırır. Akdeniz maki bitki örtüsünün hemen hemen bütün bitki türlerinin en canlı ve sağlıklı örnekleri yarımadada yer alır. Dilek Yarımadası, genelde yaygın olarak Kuzey ve Batı Anadolu'da yayılış gösteren Anadolu Kestanesi'nin en güneye indiği, Türkiye'de birkaç yerde bulunan Kartopu'nun, Finike Ardıcı'nın, Melez Pırnal Meşesinin ve Dallı Servinin küçük orman toplulukları meydana getirerek yetiştiği tek yerdir. Başka deyişle, Millî Park, Akdeniz'den Karadeniz'e kadar tüm Anadolu'da var olan bitki türlerinin doğal olarak bir arada görüldüğü biricik doğa müzesi olma özelliğini taşımaktadır. Bu benzersiz biyolojik çeşitlilik nedeniyle Dilek Yarımadası, Avrupa Konseyi tarafından “Flora Biyogenetik Rezerv Alanı” yani, bitki örtüsü açısından soyu tükenmekte veya genetik çeşitliliği çok azalmakta olan bir canlı türü ya da topluluklarını korumaya yönelik uluslararası düzeyde koruma alanı olarak kabul edilmiştir.
Millî Park'ta bulunan bitki türleri arasında ayrıca Karaçam, , Erguvan, Defne,Sandal Ağacı, Zeytin, Meşe türleri, Akçaağaç, Ihlamur, Çınar, Zakkum,, Hanımeli, Kavak, İncir, , Böğürtlen, Keçiboynuzu, Katırtırnağı, Dişbudak, Yasemin, Alıç, Menengiç, Sumak, Karaağaç, Funda ve Eğrelti otları sayılabilir.
Fauna
Dilek Yarımadası 28 çeşit memeli, 42 çeşit sürüngen ve çok sayıda deniz canlısına ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca yarımada, nesli tükenmekte olan Anadolu Parsı'nın batıda yaşadığı son noktadır. Bunun dışında Kurt, Tilki, Çakal,Sırtlan, Vaşak, Yaban kedisi, Porsuk, Sansar, Kirpi, Oklu kirpi, Yaban Domuzu, Kertenkele, Kaplumbağa, Kaya Kartalı, Deniz Kartalı, Şahin, Doğan, Martı, Karatavuk, Keklik, , Tahtalı güvercin, Yaban İneği, Yabani at, Tavşan, Su samuru, Akdeniz foku, Çulluk, Kerkenez, Yeşilbaş Ördek, Hazar sumrusu, doğaya terk edilmiş ve yabanileşmiş sığırlar ve atlar yarımadada yaşayan hayvanlar arasında sayılabilir.
Kaynakça
- ^ Dilek yarımadası millî parkı 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – gezikolik.com. 08 Haziran 2012 tarihinde erişilmiştir.
- ^ a b c Dilek Yarımadası Millî Park Müdürlüğü Tanıtım Broşürü
- ^ a b Güzelçamlı 23 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – guzelcamli.com. 08 Haziran 2012 tarihinde erişilmiştir.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Millî Parkı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Millî Parkı 15 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dilek Yarimadasi Buyuk Menderes Deltasi Milli Parki Aydin il sinirlari icinde Dilek Dagi nin Ege Denizi ne uzandigi son noktada yer alan milli parktir 27 675 hektarlik bir alana sahiptir Bu alanin 10 985 hektari 19 05 1966 yilinda Milli Park ilan edilen Dilek Yarimadasina 16 690 hektari 1994 yilinda Milli Park ilan edilen Buyuk Menderes Deltasina aittir Dilek YarimadasiDilek Yarimadasi Buyuk Menderes Deltasi Milli ParkiDeniz manzarali acik bir gunde Dilek yarimadasindan bir gorunumAlan turu Milli parkSiniflandirma IUCN IIDevlet TurkiyeDevlet TurkiyeSehir AydinIlce KusadasiKoordinatlari 37 40 08 14 K 27 09 42 32 D 37 6689278 K 27 1617556 D 37 6689278 27 1617556Karasal alani 27 598Kurulus tarihi 19 Mayis 1966 1966 05 19 Kontrol kurulusu Turkiye Cumhuriyeti Orman ve Su Isleri BakanligiInternet sitesi http www dilekyarimadasi com Karsisinda Yunanistan a ait Ege adalarindan Sisam adasi bulunan Milli Parkin Dilek Yarimadasi bolumu Samsun Daglari nin Ege Denizi ne dogru uzanan son noktasidir Jeolojik yapisi Paleozoik sistler Mezozoik kalkerler ve mermerler ile Neojen tortul kutlelerden meydana gelmistir Yarimadanin morfolojik yapisi icinde bircok tepe vadi kanyon ve koy bulunur Ortalama 650 m yukseklige sahip yarimadanin en yuksek yeri Milli Parkin adini aldigi Dilek Tepe dir Mykale ve 1237 m yuksekligindedir Milli Park adini bu tepeden almaktadir Ayrica kumlu killi yatik ve yuksek kiyi sekillerini iceren plajlariyla ilgi cekici kiyi ozelliklerine sahiptir MO 9 yuzyilda Iyon kentinin kutsal toplanma merkezi Panionion antik Thebai kenti Ayayorgi Manastiri tarihi Doganbey Koyu Domatia ile Karine Hagios Antonios Manastiri ve Zeus Magarasi da Milli Park Sinirlari icindedir Yarimadanin guneyine bitisik olan Buyuk Menderes Deltasinin en onemli su kaynagi 584 km uzunlugundaki Buyuk Menderes Nehridir Delta birkac lagun tuzcul batakliklar ve camur duzluklerini kapsayan taskin sahasi ozelliginde onemli bir sulakalandir Bu alan zengin biyolojik cesitlilik nesli tukenmek uzere olan canlilari ve endemik turleri barindirmasi nedeniyle uluslararasi oneme sahiptir Milli Park Uluslararasi Sulakalanlar Sozlesmesi Ramsar Avrupa nin Yaban Hayati ve Yasam Ortamlarinin Korunmasina Yonelik Sozlesme Bern Biyolojik Cesitlilik Anlasmasi Rio ve Akdeniz in Kirlilige Karsi Korunmasi Sozlesmesi Barselona kapsaminda korunan alan niteligindedir Dilek Yarimadasi Buyuk Menderes Deltasi Milli Parki Onemli Kus Alani Onemli Bitki Alani ve Onemli Memeli Alani olmasi nedeniyle ayni zamanda Onemli Doga Alanidir FloraHem Dilek Yarimadasi hem de Buyuk Menderes Deltasi nin barindirdigi farkli ve cesitli fiziksel ozellikler bitki ortusunun de kisa mesafeler icerisinde farkli ve cesitli olmasina yol acmistir Milli Park icerisinde 804 bitki turu belirlenmistir Bu bitkilerden 6 si dunyada sadece burada gorulur Ayrica dunyada sadece Turkiye de bulunan 18 bitki turunu de barindirir Akdeniz maki bitki ortusunun hemen hemen butun bitki turlerinin en canli ve saglikli ornekleri yarimadada yer alir Dilek Yarimadasi genelde yaygin olarak Kuzey ve Bati Anadolu da yayilis gosteren Anadolu Kestanesi nin en guneye indigi Turkiye de birkac yerde bulunan Kartopu nun Finike Ardici nin Melez Pirnal Mesesinin ve Dalli Servinin kucuk orman topluluklari meydana getirerek yetistigi tek yerdir Baska deyisle Milli Park Akdeniz den Karadeniz e kadar tum Anadolu da var olan bitki turlerinin dogal olarak bir arada goruldugu biricik doga muzesi olma ozelligini tasimaktadir Bu benzersiz biyolojik cesitlilik nedeniyle Dilek Yarimadasi Avrupa Konseyi tarafindan Flora Biyogenetik Rezerv Alani yani bitki ortusu acisindan soyu tukenmekte veya genetik cesitliligi cok azalmakta olan bir canli turu ya da topluluklarini korumaya yonelik uluslararasi duzeyde koruma alani olarak kabul edilmistir Milli Park ta bulunan bitki turleri arasinda ayrica Karacam Erguvan Defne Sandal Agaci Zeytin Mese turleri Akcaagac Ihlamur Cinar Zakkum Hanimeli Kavak Incir Bogurtlen Keciboynuzu Katirtirnagi Disbudak Yasemin Alic Menengic Sumak Karaagac Funda ve Egrelti otlari sayilabilir FaunaDilek Yarimadasi 28 cesit memeli 42 cesit surungen ve cok sayida deniz canlisina ev sahipligi yapmaktadir Ayrica yarimada nesli tukenmekte olan Anadolu Parsi nin batida yasadigi son noktadir Bunun disinda Kurt Tilki Cakal Sirtlan Vasak Yaban kedisi Porsuk Sansar Kirpi Oklu kirpi Yaban Domuzu Kertenkele Kaplumbaga Kaya Kartali Deniz Kartali Sahin Dogan Marti Karatavuk Keklik Tahtali guvercin Yaban Inegi Yabani at Tavsan Su samuru Akdeniz foku Culluk Kerkenez Yesilbas Ordek Hazar sumrusu dogaya terk edilmis ve yabanilesmis sigirlar ve atlar yarimadada yasayan hayvanlar arasinda sayilabilir Kaynakca Dilek yarimadasi milli parki 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde gezikolik com 08 Haziran 2012 tarihinde erisilmistir a b c Dilek Yarimadasi Milli Park Mudurlugu Tanitim Brosuru a b Guzelcamli 23 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde guzelcamli com 08 Haziran 2012 tarihinde erisilmistir Dis baglantilarWikimedia Commons ta Dilek Yarimadasi Buyuk Menderes Deltasi Milli Parki ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Doga Koruma ve Milli Parklar Genel Mudurlugu Dilek Yarimadasi Buyuk Menderes Deltasi Milli Parki 15 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde