Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu sayfanın bazı bölümlerinin, Kuşburnu (meyve) adında yeni bir sayfaya önerilmektedir. () |
Kuşburnu (Rosa canina) Avrupa, kuzeybatı Afrika ve Batı Asya'da yetişen bir tür bitki. İçi tüylüdür ve çok sayıda tohumu vardır. Sonbaharda olgunlaşır. C vitamini açısından dünyanın en zengin meyvesidir.[]Limondan 60 kat daha fazla C vitamini içerir. Taze olarak tüketildiği gibi kurutularak da kullanılır. Çayı ve marmelatı yapılır. Yabangülü, itburnu, itgülü, gülelması, yiric gibi adlarla da bilinir. İnsanların geçimini sağlamak için kullandıkları bir ticaret metasıdır.
| Kuşburnu | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Rosa canina L., Sp. Pl.: 491 (1753).
| |||||||||||||||||
Eş anlamlıları
Avrupa genelinde bir transektten elde edilen yabani gül örneklerinin kullanılarak yapılan DNA analizinden ("Caninae" bölümünden 900 örnek ve diğer bölümlerden 200 örnek), aşağıda belirtilen türlerin tek Rosa canina türünün parçası olarak kabul edilir ve bu nedenle R. canina:
- R. balsamica Besser
- R. caesia Sm.
- R. corymbifera Borkh.
- Bechst.
- R. montana Chaix
- R. stylosa Desv.
- R. subcanina (Christ) Vuk.
- R. subcollina (Christ) Vuk.
- R. × irregularis Déségl. & Guillon
Yetiştirilmesi ve kullanımı
Köpek güllerinden elde edilen kuşburnunun eti (kabukları) yüksek düzeyde antioksidanlar, özellikle polifenoller ve askorbik asit, ayrıca karotenoidler ve B ve E vitaminleri içerir. Kuşburnu, doğal şekerler, organik asitler, çoklu doymamış yağ asitleri, fenolikler ve uçucu yağ ile birlikte yüksek miktarda karotenoid ve askorbik asit içerir bu da onu tüketim için mükemmel yapar. Kuşburnu esansiyel yağı esas olarak alkoller, monoterpenler ve seskiterpenlerden oluşur.
Meyve, yüksek seviyedeki C vitamini ile bilinir ve şurup, çay ve marmelat yapımında kullanılır. Özellikle kıtlık koşullarında veya savaş sırasında, meyvesinden (genellikle kuşburnu şurubu olarak) C vitamini üretimi için doğada yetiştirilmiş veya teşvik edilmiştir. Türler ayrıca diğer ılıman enlemlere de tanıtıldı. Amerika Birleşik Devletleri'nde İkinci Dünya Savaşı sırasında, "Rosa canina" 'lerine (Türkçe: zafer bahçesi) dikildi ve yol kenarları da dahil olmak üzere ülke genelinde ve kıyı boyunca ıslak, kıyı şeridindeki kumlu alanlarda yetişmeye devam eder.
Bolca büyüdüğü Bulgaristan'da kuşburnu çayın yanı sıra tatlı bir şarap yapmak için kullanılır. Kuşburnu Slovenya'da üretilen bir meşrubat olan Cockta'da aroma verici olarak kullanılır.
Bu bitkinin formları, ekili güllerin aşılama sında veya tomurcuklanması için stok olarak kullanılır. Yabani bitki, arazi ıslahında ve özel peyzaj düzenlemelerinde toprağı stabilize etmek için kullanılır.
Kültivasyonda çok azı yaygın olmakla birlikte, çok sayıda kültür olarak adlandırılmıştır. Rosa canina 'Assisiensis' çeşidi, dikensiz tek köpek gülüdür.
Çiçeği, biridir.
Mutfakta kullanımı
Meyve, turta, güveç ve şarap yapımında kullanılır. Çiçekleri şurup yapılabilir, veya salatalarda yenebilir veya sirke, bal ve brendi ile şekerlenebilir veya konserve edilebilir.
Canina meiosis
Rosa cinsinin Canina bölümü olan köpek gülleri (çoğunlukla Kuzey ve Orta Avrupa'da görülen 20-30 tür ve alttür) alışılmadık bir , poliploidide bile (örneğin tetraploidlerde veya hekzaploidlerde) ortaya çıkabilmesine rağmen bazen "kalıcı garip poliploidi" "olarak adlandırılır. Ploidi seviyesinden bağımsız olarak diğer kromozomları tek değerlikli olarak bırakıp yalnızca yedi oluşur. Tek değerlikli olanlar yumurta hücrelerine dahil edilir ancak polene dahil değildir. Diğer bazı organizmalarda da benzer süreçler meydana gelir. Köpek gülleri en yaygın olarak , yani ' 'Rosa' ' cinsi için yedi kromozomun temel sayısının beş katıdır ancak tetraploid veya de olabilir.
Botanik Bilgi
Gülgiller familyasından 1-3,5 m. kadar boylanabilen, gövdesi ve dalları dikenli olan bir ağaççıktır. Kenarları dişli oval biçimli 5-7 yaprakcıktan oluşan yaprakları ilkbahardan başlayıp yaz boyunca açan, açık ya da koyu pembe, bazen beyaz renkli küçük ve yalın kat, güzel kokulu çiçekleri vardır. Bu çiçeklerin tabanı olgunlaşınca taç yaprakları dökülür ve “kuşburnu” denilen, 1,5–2 cm. uzunlukta parlak kırmızı meyvelere dönüşür. Gerçekte yabani gül bitkisinin meyvesi kuşburnunun içindeki beyaz renkli tüylü çekirdeklerdir.
Türk diyalektlerindeki adları
Tuva Türkleri tarafından ıtkadı yani it-yemişi adı verilmektedir.
- Güney Azerbaycan'da "it burnu" denilir.
- Tokat yöresinde "gül burnu" olarak bilinir.
Fotoğraflar
-
![image]()
Kuşburnu meyvesi -
![image]()
Kuşburnu meyvesi -
![image]()
Kuşburnu çalısı -
![image]()
Kuşburnu çiçeği -
![image]()
Kuşburnu çalısı
Kaynakça
- ^ Kuşburnunun Faydaları Neler? 31 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Hürriyet Gazetesi
- ^ De Riek, Jan; De Cock, Katrien; Smulders, Marinus J.M.; Nybom, Hilde (2013). "AFLP-based population structure analysis as a means to validate the complex taxonomy of dog roses (Rosa section Caninae)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 67 (3): 547-559. doi:10.1016/j.ympev.2013.02.024. (PMID) 23499615.
- ^ Nybom, Hilde; Werlemark, Gun (2017). . www.ingentaconnect.com (İngilizce). 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2019.
- ^ Ahmad, Naveed; Anwar, Farooq; Gilani, Anwar-ul-Hassan (1 Ocak 2016). "Chapter 76 - Rose Hip (Rosa canina L.) Oils". Essential Oils in Food Preservation, Flavor and Safety. Academic Press. ss. 667-675. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2019.
- ^ a b . EATWEEDS. 2 Aralık 2018. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019.
- ^ Täckholm, Gunnar (1922). "Zytologische Studien über die Gattung Rosa". Acta Horti Bergiani. 7: 97-381.
- ^ Lim, K Y; Werlemark, G; Matyasek, R; Bringloe, J B; Sieber, V; El Mokadem, H; Meynet, J; Hemming, J; Leitch, A R; Roberts, A V (2005). "Evolutionary implications of permanent odd polyploidy in the stable sexual, pentaploid of Rosa canina L". Heredity. 94 (5): 501-506. doi:10.1038/sj.hdy.6800648
![image]()
. (PMID) 15770234. - ^ Stock, M.; Ustinova, J.; Betto-Colliard, C.; Schartl, M.; Moritz, C.; Perrin, N. (2011). "Simultaneous Mendelian and clonal genome transmission in a sexually reproducing, all-triploid vertebrate". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 279 (1732): 1293-9. doi:10.1098/rspb.2011.1738. (PMC) 3282369 $2. (PMID) 21993502.
Dış bağlantılar
- Kuşburnu (Rosa canina) 21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
 | Meyveler ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu sayfanin bazi bolumlerinin Kusburnu meyve adinda yeni bir sayfaya onerilmektedir Tartis Kusburnu Rosa canina Avrupa kuzeybati Afrika ve Bati Asya da yetisen bir tur bitki Ici tuyludur ve cok sayida tohumu vardir Sonbaharda olgunlasir C vitamini acisindan dunyanin en zengin meyvesidir kaynak belirtilmeli Limondan 60 kat daha fazla C vitamini icerir Taze olarak tuketildigi gibi kurutularak da kullanilir Cayi ve marmelati yapilir Yabangulu itburnu itgulu gulelmasi yiric gibi adlarla da bilinir Insanlarin gecimini saglamak icin kullandiklari bir ticaret metasidir KusburnuKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim RosalesFamilya RosaceaeOymak Cins RosaTur R caninaIkili adlandirmaRosa caninaL Sp Pl 491 1753 Vikitur de Rosa canina ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Rosa canina ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurEs anlamlilariAvrupa genelinde bir transektten elde edilen yabani gul orneklerinin kullanilarak yapilan DNA analizinden Caninae bolumunden 900 ornek ve diger bolumlerden 200 ornek asagida belirtilen turlerin tek Rosa canina turunun parcasi olarak kabul edilir ve bu nedenle R canina R balsamica Besser R caesia Sm R corymbifera Borkh Bechst R montana Chaix R stylosa Desv R subcanina Christ Vuk R subcollina Christ Vuk R irregularisDesegl amp GuillonYetistirilmesi ve kullanimitarafindan cesitli buyume asamalarini gosteren botanik resimuzun tirmanici Rosa canina calisiKusburnu Kopek gullerinden elde edilen kusburnunun eti kabuklari yuksek duzeyde antioksidanlar ozellikle polifenoller ve askorbik asit ayrica karotenoidler ve B ve E vitaminleri icerir Kusburnu dogal sekerler organik asitler coklu doymamis yag asitleri fenolikler ve ucucu yag ile birlikte yuksek miktarda karotenoid ve askorbik asit icerir bu da onu tuketim icin mukemmel yapar Kusburnu esansiyel yagi esas olarak alkoller monoterpenler ve seskiterpenlerden olusur Meyve yuksek seviyedeki C vitamini ile bilinir ve surup cay ve marmelat yapiminda kullanilir Ozellikle kitlik kosullarinda veya savas sirasinda meyvesinden genellikle kusburnu surubu olarak C vitamini uretimi icin dogada yetistirilmis veya tesvik edilmistir Turler ayrica diger iliman enlemlere de tanitildi Amerika Birlesik Devletleri nde Ikinci Dunya Savasi sirasinda Rosa canina lerine Turkce zafer bahcesi dikildi ve yol kenarlari da dahil olmak uzere ulke genelinde ve kiyi boyunca islak kiyi seridindeki kumlu alanlarda yetismeye devam eder Bolca buyudugu Bulgaristan da kusburnu cayin yani sira tatli bir sarap yapmak icin kullanilir Kusburnu Slovenya da uretilen bir mesrubat olan Cockta da aroma verici olarak kullanilir Bu bitkinin formlari ekili gullerin asilama sinda veya tomurcuklanmasi icin stok olarak kullanilir Yabani bitki arazi islahinda ve ozel peyzaj duzenlemelerinde topragi stabilize etmek icin kullanilir Kultivasyonda cok azi yaygin olmakla birlikte cok sayida kultur olarak adlandirilmistir Rosa canina Assisiensis cesidi dikensiz tek kopek guludur Cicegi biridir Mutfakta kullanimiMeyve turta guvec ve sarap yapiminda kullanilir Cicekleri surup yapilabilir veya salatalarda yenebilir veya sirke bal ve brendi ile sekerlenebilir veya konserve edilebilir Canina meiosisBir kopek gulu uzerinde Rosa cinsinin Canina bolumu olan kopek gulleri cogunlukla Kuzey ve Orta Avrupa da gorulen 20 30 tur ve alttur alisilmadik bir poliploidide bile ornegin tetraploidlerde veya hekzaploidlerde ortaya cikabilmesine ragmen bazen kalici garip poliploidi olarak adlandirilir Ploidi seviyesinden bagimsiz olarak diger kromozomlari tek degerlikli olarak birakip yalnizca yedi olusur Tek degerlikli olanlar yumurta hucrelerine dahil edilir ancak polene dahil degildir Diger bazi organizmalarda da benzer surecler meydana gelir Kopek gulleri en yaygin olarak yani Rosa cinsi icin yedi kromozomun temel sayisinin bes katidir ancak tetraploid veya de olabilir Botanik BilgiGulgiller familyasindan 1 3 5 m kadar boylanabilen govdesi ve dallari dikenli olan bir agacciktir Kenarlari disli oval bicimli 5 7 yaprakciktan olusan yapraklari ilkbahardan baslayip yaz boyunca acan acik ya da koyu pembe bazen beyaz renkli kucuk ve yalin kat guzel kokulu cicekleri vardir Bu ciceklerin tabani olgunlasinca tac yapraklari dokulur ve kusburnu denilen 1 5 2 cm uzunlukta parlak kirmizi meyvelere donusur Gercekte yabani gul bitkisinin meyvesi kusburnunun icindeki beyaz renkli tuylu cekirdeklerdir Turk diyalektlerindeki adlariTuva Turkleri tarafindan itkadi yani it yemisi adi verilmektedir Guney Azerbaycan da it burnu denilir Tokat yoresinde gul burnu olarak bilinir FotograflarKusburnu meyvesi Kusburnu meyvesi Kusburnu calisi Kusburnu cicegi Kusburnu calisiKaynakca Kusburnunun Faydalari Neler 31 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hurriyet Gazetesi De Riek Jan De Cock Katrien Smulders Marinus J M Nybom Hilde 2013 AFLP based population structure analysis as a means to validate the complex taxonomy of dog roses Rosa section Caninae Molecular Phylogenetics and Evolution 67 3 547 559 doi 10 1016 j ympev 2013 02 024 PMID 23499615 Nybom Hilde Werlemark Gun 2017 www ingentaconnect com Ingilizce 28 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Kasim 2019 Ahmad Naveed Anwar Farooq Gilani Anwar ul Hassan 1 Ocak 2016 Chapter 76 Rose Hip Rosa canina L Oils Essential Oils in Food Preservation Flavor and Safety Academic Press ss 667 675 11 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2019 a b EATWEEDS 2 Aralik 2018 9 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2019 Tackholm Gunnar 1922 Zytologische Studien uber die Gattung Rosa Acta Horti Bergiani 7 97 381 Lim K Y Werlemark G Matyasek R Bringloe J B Sieber V El Mokadem H Meynet J Hemming J Leitch A R Roberts A V 2005 Evolutionary implications of permanent odd polyploidy in the stable sexual pentaploid of Rosa canina L Heredity 94 5 501 506 doi 10 1038 sj hdy 6800648 PMID 15770234 Stock M Ustinova J Betto Colliard C Schartl M Moritz C Perrin N 2011 Simultaneous Mendelian and clonal genome transmission in a sexually reproducing all triploid vertebrate Proceedings of the Royal Society B Biological Sciences 279 1732 1293 9 doi 10 1098 rspb 2011 1738 PMC 3282369 2 PMID 21993502 Dis baglantilarKusburnu Rosa canina 21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Meyveler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz