Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tanzimât, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1839 yılında Tanzimât Fermânı olarak bilinen Gülhane Hatt-ı Şerifi'nin okunmasıyla başlayan modernleşme ve yenileşme döneminin adıdır. Sözcük anlamı "düzenlemeler, reformlar" demektir. Batı dillerinde genellikle Osmanlı Reformu (İng: the Ottoman Reform) deyimi kullanılmaktadır.
Tanzimât Dönemi 1876'da II. Abdülhamit'in tahta çıkması ve Meşrutiyet'in ilânıyla sona ermiş kabul edilir. Ancak genel anlamda Osmanlı Reformunun 1922'de Osmanlı Devleti'nin sona ermesine dek sürdüğü de söylenebilir.
Tanzimât çağının önde gelen siyasi liderleri 1839-1855 döneminde Mustafa Reşit Paşa, 1850'lerin başından 1871'e kadar da Mehmed Emin Âli Paşa ve Keçecizade Fuat Paşa'dır. Fuat Paşa'nın 1868'de, Âli Paşa'nın 1871'de ölümünden sonra reform süreci krize girmiş ve uzun süren bir siyasi düzensizlik dönemi yaşanmıştır.
Kökenleri
Tanzimât'ın başlangıcı III. Selim (1789-1807) veya II. Mahmut (1808-1839) dönemine indirilebilir. Birçok tarihçiye göre Yeniçeri Ocağı'nın 1826'da lağvı (Vaka-i Hayriye) reform atılımının gerçek başlangıç noktasıdır.
Reformun ana gerekçesi, Avrupa'nın askeri, teknik ve ekonomik alanlardaki gelişimi karşısında çaresiz kalan Osmanlı Devleti'ni yeni düzenlemelerle ayağa kaldırmaktır. Napolyon'un Mısır'ı işgalinden (1798-1799) sonra bu ülkede Mehmet Ali Paşa tarafından başlatılan reform atılımı,Osmanlı yönetimine örnek olmuştur.
Bunun yanı sıra gayrimüslim uyruğun Balkanlar'da Sırp ve Yunan ayaklanmalarına yol açan hoşnutsuzluğuna karşı, Osmanlı toplum dokusunun yeni bir adalet ve eşitlik anlayışıyla onarılması, "Osmanlı vatandaşlığı"nın ön plana çıkarılması amaçlanmıştır. Osmanlıcılık düşüncesini bu bakımdan Tanzimât'ın yönlendirici düşüncesi olarak kabul edilebilir.
Tanzimât Fermânı
3 Kasım 1839 tarihinde Sultan Abdülmecid'in emriyle Koca Mustafa Reşit Paşa tarafından Gülhane Parkı'nda okunarak ilân edildi.
II. Mahmut'un saltanatının ikinci döneminde yoğunlaşan reformlara resmi bir bildiriyle hukuki biçim verme istemi sık sık dile getirildi. Ancak iç siyasi dengeler nedeniyle bu işlem uzun süre ertelendi.
1 Temmuz 1839'da II. Mahmut'un ölümü ve Abdülmecid'in tahta çıkmasından hemen sonra sadrazamlığa reform taraftarı Mehmet Hüsrev Paşa getirildi. Ağustos ayında yurda dönen Londra Büyükelçisi ve Hariciye Nazırı Mustafa Reşit Paşa, 17 yaşındaki padişahı ikna ederek Tanzimât deklarasyonunun kabulünü sağladı. 3 Kasım 1839 günü Saray eklentileri içerisinde yer alan Gülhane bahçesinde okunan bir Hatt-ı Şerif (Padişah Yazısı) ile Tanzimat-ı Hayriye (Hayırlı Düzenlemeler) ilân edildi. Osmanlı tarihinin en önemli belgelerinden biri olan bu metin, okunduğu yerden ötürü Gülhane Fermânı ve içeriğinden ötürü Tanzimat Fermânı adıyla da anılır.
Yaklaşık üç sayfalık bir metin olan fermânda, devletin bir gerileme döneminde olduğu vurgulanmış, ama yapılacak yeniliklerle ve çıkarılacak yeni yasalarla (kavanin-i cedide) bu durumdan kurtulunacağı muştulanmıştır. Daha sonra din ve mezhep ayrımı gözetmeksizin tüm Osmanlı toplumunun can ve mal ve "ırz ü namus" güvenliğinin güvence altına alınması gereği, Kur'an ve şeriata dayanarak[] ilan edilmiştir. Haksız ve dengesiz vergilerin zararından söz edilerek herkesten "emlak ve kudretine göre" vergi alınacağı, asker almanın nüfusla orantılı ve azami dört veyahut beş sene süreyle sınırlı olacağı, kimsenin yargısız idam edilmeyeceği ve malının zorla alınmayacağını, özel mülkiyete sınır getirilmeyeceği, 'nin güçlendirileceği, vükelanın serbestçe söz söylemesine sınır getirilmeyeceği, yeni Ceza kanunnamesi düzenleneceği, memurin maaşlarının adalete uygun olarak düzenleneceği, rüşvetin güçlü yasalarla önleneceği bildirilmiştir.
Düşünce ve yapı bakımından ferman, Fransız Devrimi'nin İnsan ve Vatandaş Hakları bildirgesinden esinlenmiştir. Osmanlı hukuku tarihinde ilk kez vatandaşlık kavramı ve vatandaşlıktan doğan haklar tanımlanmış, bu hakların korunması için yapılması gereken bazı işler sayılmıştır. Buna karşılık fermân, getirdiği yenilikleri Kur'an'a, şer-i şerife ve Osmanlı Devleti'nin eski töre ve yasalarına dayandırmaya özen göstermiştir.
Uygulamalar ve gelişmeler
Fermân ilan edildikten sonra ayrıntılı bir şekilde devletin resmi gazetesi olan Takvim-i Vekayi'de yer almış, daha sonra her şehrin meydanında okunması, sancak ve kazalarda halka anlatılması emredilmiştir. Bâb-ı Âli, yeni bir sürecin başladığını göstermek için her yerde donanma alayları dizmiş, sürecin bir şölen havasında başlamasını istemiştir. Yeni yasa ve düzenlemelerin eskileriyle çatışmamasına özellikle önem verilmiştir, yeni kurumlar açılırken eski kurumlar kapatılmamış, kurumlar bir süre birlikte işletilmiştir. Yeni yasalar önce merkezi otoritenin güçlü olduğu Bursa, Edirne gibi bölgelerde denenmiştir. Tanzimat fermanını izleyen ilk yirmi yılda devlet bir dizi önemli yeniliğe kapılarını açmıştır:
Hukuk alanındaki yenilikler
- Tüm vatandaşlar "Osmanlı vatandaşı" sayılarak din farklılıklarına bağlı ayrıcalıklar kısmen kaldırıldı.
- 1840'ta bazı maddeleri Fransız Ceza Yasasından alınan yeni Ceza Kanunnamesi hazırlandı. 1858'de tümüyle Batı kaynaklarından esinlenen ikinci Ceza Kanunnamesi kabul edildi.
- 1850'de Fransız Ticaret Kanunu esas alınarak hazırlanan Ticaret Kanunnamesi yürürlüğe girdi. Bu kanunla faiz, anonim şirket ve kambiyo senedi kavramları ilk kez Osmanlı hukukunda yer aldı.
- 1840'tan itibaren ceza ve ticaret davalarına bakmak üzere, laik ilkelere göre işleyen nizamiye mahkemeleri kuruldu; bu mahkemelere Müslümanların yanı sıra gayrimüslim yargıçlar atandı. 1853'te cinayet davalarında gayrimüslimlerin de tanıklık yapabileceği kabul edildi. 1851'de ticaret mahkemeleri kuruldu.
- 1858'de homoseksüellik, Osmanlı İmparatorluğu'nda bir suç olmaktan çıkarıldı.
- 1867'de devlet görevlilerine karşı açılan davaları görmek için Şura-yı Devlet (Danıştay) kuruldu.
Mali alandaki gelişmeler
- 1841-1842 yılında ilk bütçe hazırlandı, 1846-1847 yılında ise ilk modern bütçeye geçildi.
- Vergilerin, mükellefler arasında düzgün ve gelirlere göre dağıtılması amaçlandı.
- Devlet görevlilerinin halktan resmi vergiler dışında aldıkları vergiler yasaklandı.
- 1840'ta Kaime-i Nakdiye ismiyle ilk kâğıt para dolaşıma sokuldu.
- 1854'te Kırım Savaşı'nın maddi yükünü karşılamak için tarihte ilk kez dışarıdan borç alındı. Borç Birleşik Krallık'tan alınmıştır.
Askeri yenilikler
- Askerlik hizmetinin yurtsal bir görev olduğu ilan edilerek zorunlu askerlik başlatıldı. 1843'te ilan edilen bir yasayla askerlik yaşı 20, zorunlu askerlik süresi 4 yıl olarak kabul edildi.
- 1847'de gayrimüslimlerin de orduya girip albay rütbesine kadar yükselmesi kararlaştırıldı.
- Avrupa gezisinde Avrupa ülkelerin donanmalarına hayran kalan Sultan Abdülaziz yeni bir donanma kurulması için emir verdi, çok güçlü bir donanma kuruldu.
- 1867'de Bahriye Nezareti kuruldu.
- 1869'da Serasker Hüseyin Avni Paşa'nın öncülüğünde Bahriye Nezareti kuruldu, askeri yapı yenilendi, terfi sistemi düzenlendi.
Eğitim alanındaki gelişmeler
- 1846'da Mekatib-i Umumiye Nezareti kuruldu. 1848'de Darülmuallim (öğretmen okulu) açıldı. Harbiye, Bahriye ve Tıbbiye dışındaki okulların kontrolü bu bakanlığa verildi.
- Rüştiyelerin açılmasına hız verildi.
- 1859'da çağa uygun sivil bürokrat yetiştirmek amacıyla Mekteb-i Mülkiye-i Şahane, İçişleri Bakanlığına bağlı olarak kuruldu.
- 1868'de Fransızca eğitim ve batılı anlamda ilk eğitim verecek olan lise ile üniversite arasında bir kurum olan Galatasaray Sultanisi açıldı.
- 1869'da Fransız eğitim sistemini örnek alan Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayınlandı.
- 1870'te Dârülmuallimât adında kız öğretmen okulu açıldı.
- Devlet memuru yetiştirmek amacıyla, Mekteb-i Maarif-i Adliye kuruldu (II. Mahmut).
Sanayileşme Hamlesi
- Devlet eliyle atölye ve tesis kurulmasını amaçlayan sanayileşme başladı. Önce Yedikule-Küçükçekmece arasında 130 metre uzunluğunda bir tür sanayi parkı kuruldu.
- Zeytinburnu'nda demir işleme ve makine imalathanesi, kumaş ve pamuklu çorap üretim tesisi, buradaki fabrikalar için teknik eleman yetiştirecek bir okul açıldı.
- Bakırköy'de baruthanenin yanına bir iplik bükme, dokuma ve pamuklu basma fabrikası, Hereke'de bir pamuklu dokuma fabrikası kuruldu.
- Yol yapımına önem verilmiştir.
- Devlet memurlarının yerli kumaş kullanması zorunluluğu getirildi.
- Ancak Birleşik Krallık ile yapılan 1838 Balta Limanı Ticaret Anlaşması, bu dönemde Osmanlı'nın zararına gelişmiş, dışa bağımlılığı artırmıştır.
Bu gelişmelere rağmen sanayi makinelerinin Avrupa'dan ithal ediliyor olması ve nitelikli eleman eksikliği yüzünden yeterli bir sanayi pazarı oluşturulamadı.
Tepkiler
Tanzimat bazı Müslüman gruplar tarafından olumsuz tepki gördü; frenkleşme ve gâvurlaşma olarak nitelendirildi, Tanzimatçıların amaçladığı merkeziyetçi yapı ise başıbozuk bölgelerin valilerini tedirgin etti. Halep, Bosna, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde kimi aileler çocuklarının zorunlu askerlik uygulamasıyla askere alınmasına karşı çıktı.
Tanzimat'ın Müslüman-gayrimüslim eşitliği ile birlikte Hristiyan mezhepler arasında da eşitlik getirmesi, diğer mezheplere göre daha güçlü ve ayrıcalıklı olan Ortodoks uyruğu tedirgin etti.
Dış dünyada ise Birleşik Krallık ve Fransa Tanzimat'ı olumlu karşılarken, Rusya bunun Osmanlı üzerindeki Batılı etkiyi arttıracağını düşünüp fermanı olumsuz karşıladı. Avusturya'da iktidardaki saltçılık(mutlakiyet) yanlısı Prens Metternich fermanı olumsuz karşılarken, Kavalalı Mehmet Ali Paşa fermânın amacını sezdi ve bunu kendisine karşı yapılan bir "şah hamlesi" olarak nitelendirdi.
Abdülaziz döneminde güçlenen Yeni Osmanlılar ise Tanzimat'ın bazı uygulamalarına karşı çıktılar ve birçoğu sürgüne gönderildi veya yurt dışına kaçtı.
Notlar
- ^ a b c d e f Afyoncu, Erhan (2007). "On Soruda: Tanzimat Düşüncesinin Gelişimi". Popüler Tarih, Dünya Yayınları.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ekim 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2012.
- ^ (PDF). 22 Kasım 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2012.
- ^ Özgül, Can Giray. . Siyasal Bilgiler Fakültesi. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2021.
Ayrıca bakınız
Vikikaynak'ta Tanzimat Fermanı ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
Kaynakça
- Osmanlı Tarihi, Boyut Yayınları.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tanzimat Osmanli Imparatorlugu nda 1839 yilinda Tanzimat Fermani olarak bilinen Gulhane Hatt i Serifi nin okunmasiyla baslayan modernlesme ve yenilesme doneminin adidir Sozcuk anlami duzenlemeler reformlar demektir Bati dillerinde genellikle Osmanli Reformu Ing the Ottoman Reform deyimi kullanilmaktadir Tanzimat Donemi 1876 da II Abdulhamit in tahta cikmasi ve Mesrutiyet in ilaniyla sona ermis kabul edilir Ancak genel anlamda Osmanli Reformunun 1922 de Osmanli Devleti nin sona ermesine dek surdugu de soylenebilir Tanzimat caginin onde gelen siyasi liderleri 1839 1855 doneminde Mustafa Resit Pasa 1850 lerin basindan 1871 e kadar da Mehmed Emin Ali Pasa ve Kececizade Fuat Pasa dir Fuat Pasa nin 1868 de Ali Pasa nin 1871 de olumunden sonra reform sureci krize girmis ve uzun suren bir siyasi duzensizlik donemi yasanmistir KokenleriTanzimat in baslangici III Selim 1789 1807 veya II Mahmut 1808 1839 donemine indirilebilir Bircok tarihciye gore Yeniceri Ocagi nin 1826 da lagvi Vaka i Hayriye reform atiliminin gercek baslangic noktasidir Reformun ana gerekcesi Avrupa nin askeri teknik ve ekonomik alanlardaki gelisimi karsisinda caresiz kalan Osmanli Devleti ni yeni duzenlemelerle ayaga kaldirmaktir Napolyon un Misir i isgalinden 1798 1799 sonra bu ulkede Mehmet Ali Pasa tarafindan baslatilan reform atilimi Osmanli yonetimine ornek olmustur Bunun yani sira gayrimuslim uyrugun Balkanlar da Sirp ve Yunan ayaklanmalarina yol acan hosnutsuzluguna karsi Osmanli toplum dokusunun yeni bir adalet ve esitlik anlayisiyla onarilmasi Osmanli vatandasligi nin on plana cikarilmasi amaclanmistir Osmanlicilik dusuncesini bu bakimdan Tanzimat in yonlendirici dusuncesi olarak kabul edilebilir Tanzimat FermaniTanzimat Hatt i Serif i 3 Kasim 1839 tarihinde Sultan Abdulmecid in emriyle Koca Mustafa Resit Pasa tarafindan Gulhane Parki nda okunarak ilan edildi II Mahmut un saltanatinin ikinci doneminde yogunlasan reformlara resmi bir bildiriyle hukuki bicim verme istemi sik sik dile getirildi Ancak ic siyasi dengeler nedeniyle bu islem uzun sure ertelendi 1 Temmuz 1839 da II Mahmut un olumu ve Abdulmecid in tahta cikmasindan hemen sonra sadrazamliga reform taraftari Mehmet Husrev Pasa getirildi Agustos ayinda yurda donen Londra Buyukelcisi ve Hariciye Naziri Mustafa Resit Pasa 17 yasindaki padisahi ikna ederek Tanzimat deklarasyonunun kabulunu sagladi 3 Kasim 1839 gunu Saray eklentileri icerisinde yer alan Gulhane bahcesinde okunan bir Hatt i Serif Padisah Yazisi ile Tanzimat i Hayriye Hayirli Duzenlemeler ilan edildi Osmanli tarihinin en onemli belgelerinden biri olan bu metin okundugu yerden oturu Gulhane Fermani ve iceriginden oturu Tanzimat Fermani adiyla da anilir Yaklasik uc sayfalik bir metin olan fermanda devletin bir gerileme doneminde oldugu vurgulanmis ama yapilacak yeniliklerle ve cikarilacak yeni yasalarla kavanin i cedide bu durumdan kurtulunacagi mustulanmistir Daha sonra din ve mezhep ayrimi gozetmeksizin tum Osmanli toplumunun can ve mal ve irz u namus guvenliginin guvence altina alinmasi geregi Kur an ve seriata dayanarak kaynak belirtilmeli ilan edilmistir Haksiz ve dengesiz vergilerin zararindan soz edilerek herkesten emlak ve kudretine gore vergi alinacagi asker almanin nufusla orantili ve azami dort veyahut bes sene sureyle sinirli olacagi kimsenin yargisiz idam edilmeyecegi ve malinin zorla alinmayacagini ozel mulkiyete sinir getirilmeyecegi nin guclendirilecegi vukelanin serbestce soz soylemesine sinir getirilmeyecegi yeni Ceza kanunnamesi duzenlenecegi memurin maaslarinin adalete uygun olarak duzenlenecegi rusvetin guclu yasalarla onlenecegi bildirilmistir Dusunce ve yapi bakimindan ferman Fransiz Devrimi nin Insan ve Vatandas Haklari bildirgesinden esinlenmistir Osmanli hukuku tarihinde ilk kez vatandaslik kavrami ve vatandasliktan dogan haklar tanimlanmis bu haklarin korunmasi icin yapilmasi gereken bazi isler sayilmistir Buna karsilik ferman getirdigi yenilikleri Kur an a ser i serife ve Osmanli Devleti nin eski tore ve yasalarina dayandirmaya ozen gostermistir Uygulamalar ve gelismelerSultan Abdulmecid Ferman ilan edildikten sonra ayrintili bir sekilde devletin resmi gazetesi olan Takvim i Vekayi de yer almis daha sonra her sehrin meydaninda okunmasi sancak ve kazalarda halka anlatilmasi emredilmistir Bab i Ali yeni bir surecin basladigini gostermek icin her yerde donanma alaylari dizmis surecin bir solen havasinda baslamasini istemistir Yeni yasa ve duzenlemelerin eskileriyle catismamasina ozellikle onem verilmistir yeni kurumlar acilirken eski kurumlar kapatilmamis kurumlar bir sure birlikte isletilmistir Yeni yasalar once merkezi otoritenin guclu oldugu Bursa Edirne gibi bolgelerde denenmistir Tanzimat fermanini izleyen ilk yirmi yilda devlet bir dizi onemli yenilige kapilarini acmistir Hukuk alanindaki yenilikler Tum vatandaslar Osmanli vatandasi sayilarak din farkliliklarina bagli ayricaliklar kismen kaldirildi 1840 ta bazi maddeleri Fransiz Ceza Yasasindan alinan yeni Ceza Kanunnamesi hazirlandi 1858 de tumuyle Bati kaynaklarindan esinlenen ikinci Ceza Kanunnamesi kabul edildi 1850 de Fransiz Ticaret Kanunu esas alinarak hazirlanan Ticaret Kanunnamesi yururluge girdi Bu kanunla faiz anonim sirket ve kambiyo senedi kavramlari ilk kez Osmanli hukukunda yer aldi 1840 tan itibaren ceza ve ticaret davalarina bakmak uzere laik ilkelere gore isleyen nizamiye mahkemeleri kuruldu bu mahkemelere Muslumanlarin yani sira gayrimuslim yargiclar atandi 1853 te cinayet davalarinda gayrimuslimlerin de taniklik yapabilecegi kabul edildi 1851 de ticaret mahkemeleri kuruldu 1858 de homoseksuellik Osmanli Imparatorlugu nda bir suc olmaktan cikarildi 1867 de devlet gorevlilerine karsi acilan davalari gormek icin Sura yi Devlet Danistay kuruldu Mali alandaki gelismeler 1841 1842 yilinda ilk butce hazirlandi 1846 1847 yilinda ise ilk modern butceye gecildi Vergilerin mukellefler arasinda duzgun ve gelirlere gore dagitilmasi amaclandi Devlet gorevlilerinin halktan resmi vergiler disinda aldiklari vergiler yasaklandi 1840 ta Kaime i Nakdiye ismiyle ilk kagit para dolasima sokuldu 1854 te Kirim Savasi nin maddi yukunu karsilamak icin tarihte ilk kez disaridan borc alindi Borc Birlesik Krallik tan alinmistir Askeri yenilikler Donanma seferberligi baslatan Sultan Abdulaziz Askerlik hizmetinin yurtsal bir gorev oldugu ilan edilerek zorunlu askerlik baslatildi 1843 te ilan edilen bir yasayla askerlik yasi 20 zorunlu askerlik suresi 4 yil olarak kabul edildi 1847 de gayrimuslimlerin de orduya girip albay rutbesine kadar yukselmesi kararlastirildi Avrupa gezisinde Avrupa ulkelerin donanmalarina hayran kalan Sultan Abdulaziz yeni bir donanma kurulmasi icin emir verdi cok guclu bir donanma kuruldu 1867 de Bahriye Nezareti kuruldu 1869 da Serasker Huseyin Avni Pasa nin onculugunde Bahriye Nezareti kuruldu askeri yapi yenilendi terfi sistemi duzenlendi Egitim alanindaki gelismeler Kisin Galatasaray Lisesi1846 da Mekatib i Umumiye Nezareti kuruldu 1848 de Darulmuallim ogretmen okulu acildi Harbiye Bahriye ve Tibbiye disindaki okullarin kontrolu bu bakanliga verildi Rustiyelerin acilmasina hiz verildi 1859 da caga uygun sivil burokrat yetistirmek amaciyla Mekteb i Mulkiye i Sahane Icisleri Bakanligina bagli olarak kuruldu 1868 de Fransizca egitim ve batili anlamda ilk egitim verecek olan lise ile universite arasinda bir kurum olan Galatasaray Sultanisi acildi 1869 da Fransiz egitim sistemini ornek alan Maarif i Umumiye Nizamnamesi yayinlandi 1870 te Darulmuallimat adinda kiz ogretmen okulu acildi Devlet memuru yetistirmek amaciyla Mekteb i Maarif i Adliye kuruldu II Mahmut Sanayilesme Hamlesi Devlet eliyle atolye ve tesis kurulmasini amaclayan sanayilesme basladi Once Yedikule Kucukcekmece arasinda 130 metre uzunlugunda bir tur sanayi parki kuruldu Zeytinburnu nda demir isleme ve makine imalathanesi kumas ve pamuklu corap uretim tesisi buradaki fabrikalar icin teknik eleman yetistirecek bir okul acildi Bakirkoy de baruthanenin yanina bir iplik bukme dokuma ve pamuklu basma fabrikasi Hereke de bir pamuklu dokuma fabrikasi kuruldu Yol yapimina onem verilmistir Devlet memurlarinin yerli kumas kullanmasi zorunlulugu getirildi Ancak Birlesik Krallik ile yapilan 1838 Balta Limani Ticaret Anlasmasi bu donemde Osmanli nin zararina gelismis disa bagimliligi artirmistir Bu gelismelere ragmen sanayi makinelerinin Avrupa dan ithal ediliyor olmasi ve nitelikli eleman eksikligi yuzunden yeterli bir sanayi pazari olusturulamadi TepkilerMisir Valisi Kavalali Mehmet Ali Pasa Tanzimat bazi Musluman gruplar tarafindan olumsuz tepki gordu frenklesme ve gavurlasma olarak nitelendirildi Tanzimatcilarin amacladigi merkeziyetci yapi ise basibozuk bolgelerin valilerini tedirgin etti Halep Bosna Dogu ve Guneydogu Anadolu Bolgesi nde kimi aileler cocuklarinin zorunlu askerlik uygulamasiyla askere alinmasina karsi cikti Tanzimat in Musluman gayrimuslim esitligi ile birlikte Hristiyan mezhepler arasinda da esitlik getirmesi diger mezheplere gore daha guclu ve ayricalikli olan Ortodoks uyrugu tedirgin etti Dis dunyada ise Birlesik Krallik ve Fransa Tanzimat i olumlu karsilarken Rusya bunun Osmanli uzerindeki Batili etkiyi arttiracagini dusunup fermani olumsuz karsiladi Avusturya da iktidardaki saltcilik mutlakiyet yanlisi Prens Metternich fermani olumsuz karsilarken Kavalali Mehmet Ali Pasa fermanin amacini sezdi ve bunu kendisine karsi yapilan bir sah hamlesi olarak nitelendirdi Abdulaziz doneminde guclenen Yeni Osmanlilar ise Tanzimat in bazi uygulamalarina karsi ciktilar ve bircogu surgune gonderildi veya yurt disina kacti Notlar a b c d e f Afyoncu Erhan 2007 On Soruda Tanzimat Dusuncesinin Gelisimi Populer Tarih Dunya Yayinlari Arsivlenmis kopya 8 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2012 PDF 22 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Mart 2012 Ozgul Can Giray Siyasal Bilgiler Fakultesi 5 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2021 Ayrica bakinizVikikaynak ta Tanzimat Fermani ile ilgili metin bulabilirsiniz Tanzimat Hatt i Serif i Tanzimat Fermani 3 Kasim 1839 Islahat Hatt i Humayun u Islahat Fermani 18 Subat 1856 Osmanli Devleti Tarihi Zaman CizelgesiKaynakcaOsmanli Tarihi Boyut Yayinlari