Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fornovo Muharebesi 6 Temmuz 1495 tarihinde Parma kentinin 30 km güneybatısında olan muharebedir. İtalya topraklarına girmiş olan VIII. Charles komutasındaki Fransız birlikleri İtalyan şehir devletleri ittifakı tarafından püskürtülmüştür. İtalya Savaşlarının en önemli muharebelerindendir ve bu muharebe ardından Fransız geri çekilişi başlamıştır.
| Fornovo Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İtalya Savaşları | |||||||
 Vatikan Müzesindeki savaşa dair fresk | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Fransa Krallığı |  Venedik Cumhuriyeti Milano Dükalığı Mantua Dükalığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| VIII. Charles | |||||||
| Güçler | |||||||
| 12.000 | 20.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 1.200 | 2.000 | ||||||
Arka planı
VIII. Charles'ın en büyük hayali Kutsal Toprakları ele geçirmek ve Kudüs ketini yeniden Hristiyanların denetimine geçirmektir. Bu planının ilk aşaması olarak Napoli Krallığını ele geçirmesi gerekir. Amaçladığı İtalya seferine çıkabilmek için komşularıyla çok ağır şartlarda barış antlaşması imzalar. İngiltere kralı VII. Henry doğrudan para alacak, Aragon kralı II. Fernando'ya verilecek ve Kutsal Roma Cermen İmparatoru I. Maximilian'a da Artois ve Franche-Comté verilecektir. Uzun görüşlü olarak değerlendirilmeyen bu hamlelerden sonra Charles seferi için üs olarak belirlediği Napoli'ye doğru yola çıkar.
Bu dönemde İtalyan yarımadasında bağımsız şehir devletleri arasındaki savaşlar condottieri eliyle paralı askerler tarafından yapılmaktaydı. Kentlerin birbirleri arasındaki sorunları etkili şekilde çözen bu sistem düzenli büyük ordulara karşı işe yaramayacak ve Fransızlar İtalya'da neredeyse hiçbir direnişle karşılaşmadan ilerleyecektir.
Fransız seferi
Charles, İtalya'nın kuzeyindeki Milano ve Venedik ile iyi ilişkiler içindeydi. Hatta her iki kent devleti de Fransızların Napoli tahtı üzerindeki hak iddialarını destekliyordu. Charles bu durumda Napoli kralı II. Alfonso üzerine yürürken bu iki devletin yardımını alacağını öngörüyordu. Özellikle Aragon kralı II. Ferdinand'ın da Napoli üzerinde hak iddiasının olduğu bir durumda bu destek önem kazanıyordu. 1494 yılı Ağustos ayında oldukça kalabalık bir İsviçreli paralı asker birliği ve Fransız askerlerinden oluşan ordusuyla İtalyan topraklarına giren Charles, İtalya'da ilk kez görülen topçu bataryaları sebebiyle kolaylıkla ilerler. Milano'dan geçen Fransızlar Floransa, Papalık Devleti ve Napoli tarafından reddedilir. Napoli'ye doğru ilerleyen Charles, Papalık Devleti ve Napoli tarafından üzerine gönderilen küçük condottieri birliklerini vahşice ezer, direnen şehirleri bombardımana tutarak ele geçirir. Daha önce bu kadar kanlı savaşlara alışık olmayan İtalyanlar bu durum karşısında şaşkına döner. Fransızlar 22 Şubat 1495 günü hiçbir direnişle karşılaşmadan Napoli'ye girer. Hızlı ve vahşi harekât İtalyanları savunmasız bırakmıştır. Venedik Cumhuriyeti ve Milano Dükü Fransızlara karşı konulmazsa tüm İtalya'nın doğrudan Fransız egemenliğine gireceğini görürler ve hareket geçmeye karar verirler. 31 Mart günü ise Venedik öncülüğünde bir ittifak başlatılır. İttifaka Venedik Cumhuriyetinin yanı sıra Milano, Papalık Devleti, İspanyol İmparatorluğu, İngiltere ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu katılır. İttifak birliklerinin komutası deneyimli condottieri Mantua Dükü II. Francesco Gonzaga'ya verilir. Birliğin amacı bir ordu meydana getirip Fransızları İtalya'dan atmaktır. 1 Mayıs'a gelindiğinde ittifak birlikleri Fransız Ordusunun Fransa-İtalya arasındaki istihkam hatlarına saldırmaya başlamıştır bile. Yabancı bir ülkede desteksiz kalacağını gören Charles 20 Mayıs günü Napoli'de bir garnizon askerini bırakarak Fransa'ya dönmek üzere yola çıkmak zorunda kalır.
Dönemsel harekâta etki düzeyi bilinmese de Fransız birliklerinin Napoli'deyken başına musallat olan yeni bir hastalık hızla yayılır. Yeni Dünya'dan dönen askerler tarafından getirildiği öne sürülen frengi hastalığı bu dönemde İtalya'dan başlayarak tüm Avrupa'ya yayılır.
Fransız Ordusu geri dönüş yolunda çok büyük bir yağma ganimetini de beraberinde götürmekteydi. 4 Temmuz günü Fornovo köyüne ulaştığında ilerleyişi İtalyan ittifak birliği tarafından kesilir.
Muharebe
Muharebe dönemin doktoru tarafından kaleme alınıştır. 4 Temmuz günü Fransa'dan destek birliklerinin kesinlikle gelmeyeceğini öğrenen Charles, henüz tarafsız konumda olan devletlerin kendine aleyhine dönmesini beklemeden hızla yarımadadan çıkmaya koyulur. Parma kentinin de Venedik zoruyla aleyhine döndüğünü gören Charles Venedik'e elçi göndererek kendisine geçiş imkânı tanınmasını ister. Venedik ise bu isteği ancak kendilerinden alınan ganimetlerin geri verilmesi durumunda olabileceğini bildirir. Çevre bölgeyi keşif için gönderdiği öncü birlikler de deneyimli Arnavut Leş birlikleri tarafından püskürtülür. İaşe sorunu çekmeye başlayan Fransız Ordusu 6 Temmuz günü savaşmaya karar verir. Venedik birlikleri 'nin sağında konumlanır. Sol tarafta kalan Fransızlar süvari saldırısına karşı tahkim mevzide kalır. Fransız hatlarına yapılan ilk hafif süvari saldırısı kötü arazi koşulları sebebiyle başarısız olur. Muharebenin ilerleyen döneminde Fransızların ganimetle dolu büyük yük katarının İtalyanların saldırısına uğradığı ve yağmalandığı haberi alınır. Yavaş yavaş Venedik lehine ilerlemekte olan muharebe daha da kanlı hale gelir. Barutu ıslandığı için Fransız topçu bataryaları işlemez hale gelir. Yedek Venedik birliklerinin de muharebeye dahil olması Fransızların moralini bozacaktır. Savaşın ilerleyen döneminde iki taraf da geriye çekilerek bir değerlendirme yapar. Bu aşamada Fransızlar yaklaşık bin İtalyanlar ise iki bin seviyesinde kayıp vermiştir, çok sayıda asil ölmüş, ganimetle dolu Fransız yük katarı yağmalanmıştır. Ölülerin gömülmesi için bir gün ateşkes ilan edilir. Düşmanın durumundan habersiz olan iki taraf da çekinceli de olsa kendisini kazanan taraf olarak görerek tam bir sonuca ulaşmayan muharebeyi bitirmeye niyetlenir.
Sonuçları
Muharebenin ardından Charles İtalya'dan hiçbir kazanç sağlayamamış şekilde ayrılır. Sonraki birkaç yıl ordusunu tekrar oluşturmaya çalışsa da önceki seferin borçları yüzünden başarılı olamaz. Geri çekilişin iki buçuk yıl ardından bir kaza sonrasında komaya girdikten sonra hayatını kaybeder. Ülkesini borç batağında bırakan Charles, geri alınması yüzyıllar sürecek olan önemli Fransız topraklarını da kaybetmiştir. Seferleri sırasında İtalyan Rönesans fikirleri Fransız aydın ve sanatçılarına ulaşmıştır. Seferin ardından İtalya daha büyük saldırılara açık hale düşer. Seferden dönen askerlerin ilettiği bilgiler, birbiriyle düşman küçük kent devletlerinin zayıf condottieri birliklerince korunduğu ve zengin toprakların istilaya açık olduğu ortaya çıkar. Avrupa kıtasındaki büyük güçler gözlerini İtalya'ya dikecek ve İtalyanlar 19. yüzyıla kadar bu kavgalarda piyon olacaktır. İstila döneminde sadece Venedik bağımsızlığını büyük bedeller karşılığında koruyabilecektir.
Kaynakça
- ^ Onun bu fetih amacını destekleyecek şekilde anneannesi Anjoulu Marie (1404-1463) üzerinden tahtta zayıf da olsa bir hak iddiası bulunur
- ^ Hastalığın adı Fransızlardan geçtiği için frengi olarak anılacaktır
- ^ Diaria de Bello Carolino
- ^ İtalyanlar ilk başlarda muharebeden kaçan asker sayısının çok olduğundan çekinerek yenilgi arifesinde olup olmadıklarını anlayamazlar. Ancak ertesi gün durumlarının gayet iyi olduğundan hareketle zafer kazandıklarını ilan ederler. Charles ise ganimeti kaptırmış olsa da az sayıda kayıpla muharebeyi atlattığı için mutludur.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fornovo Muharebesi 6 Temmuz 1495 tarihinde Parma kentinin 30 km guneybatisinda olan muharebedir Italya topraklarina girmis olan VIII Charles komutasindaki Fransiz birlikleri Italyan sehir devletleri ittifaki tarafindan puskurtulmustur Italya Savaslarinin en onemli muharebelerindendir ve bu muharebe ardindan Fransiz geri cekilisi baslamistir Fornovo MuharebesiItalya SavaslariVatikan Muzesindeki savasa dair freskTarih6 Temmuz 1495Bolge ItalyaSonucFransiz stratejik zaferi Venedik taktik zaferiTaraflarFransa KralligiVenedik Cumhuriyeti Milano Dukaligi Mantua DukaligiKomutanlar ve liderlerVIII CharlesGucler12 00020 000Kayiplar1 2002 000Arka planiVIII Charles in en buyuk hayali Kutsal Topraklari ele gecirmek ve Kudus ketini yeniden Hristiyanlarin denetimine gecirmektir Bu planinin ilk asamasi olarak Napoli Kralligini ele gecirmesi gerekir Amacladigi Italya seferine cikabilmek icin komsulariyla cok agir sartlarda baris antlasmasi imzalar Ingiltere krali VII Henry dogrudan para alacak Aragon krali II Fernando ya verilecek ve Kutsal Roma Cermen Imparatoru I Maximilian a da Artois ve Franche Comte verilecektir Uzun goruslu olarak degerlendirilmeyen bu hamlelerden sonra Charles seferi icin us olarak belirledigi Napoli ye dogru yola cikar Bu donemde Italyan yarimadasinda bagimsiz sehir devletleri arasindaki savaslar condottieri eliyle parali askerler tarafindan yapilmaktaydi Kentlerin birbirleri arasindaki sorunlari etkili sekilde cozen bu sistem duzenli buyuk ordulara karsi ise yaramayacak ve Fransizlar Italya da neredeyse hicbir direnisle karsilasmadan ilerleyecektir Fransiz seferiCharles Italya nin kuzeyindeki Milano ve Venedik ile iyi iliskiler icindeydi Hatta her iki kent devleti de Fransizlarin Napoli tahti uzerindeki hak iddialarini destekliyordu Charles bu durumda Napoli krali II Alfonso uzerine yururken bu iki devletin yardimini alacagini ongoruyordu Ozellikle Aragon krali II Ferdinand in da Napoli uzerinde hak iddiasinin oldugu bir durumda bu destek onem kazaniyordu 1494 yili Agustos ayinda oldukca kalabalik bir Isvicreli parali asker birligi ve Fransiz askerlerinden olusan ordusuyla Italyan topraklarina giren Charles Italya da ilk kez gorulen topcu bataryalari sebebiyle kolaylikla ilerler Milano dan gecen Fransizlar Floransa Papalik Devleti ve Napoli tarafindan reddedilir Napoli ye dogru ilerleyen Charles Papalik Devleti ve Napoli tarafindan uzerine gonderilen kucuk condottieri birliklerini vahsice ezer direnen sehirleri bombardimana tutarak ele gecirir Daha once bu kadar kanli savaslara alisik olmayan Italyanlar bu durum karsisinda saskina doner Fransizlar 22 Subat 1495 gunu hicbir direnisle karsilasmadan Napoli ye girer Hizli ve vahsi harekat Italyanlari savunmasiz birakmistir Venedik Cumhuriyeti ve Milano Duku Fransizlara karsi konulmazsa tum Italya nin dogrudan Fransiz egemenligine girecegini gorurler ve hareket gecmeye karar verirler 31 Mart gunu ise Venedik onculugunde bir ittifak baslatilir Ittifaka Venedik Cumhuriyetinin yani sira Milano Papalik Devleti Ispanyol Imparatorlugu Ingiltere ve Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu katilir Ittifak birliklerinin komutasi deneyimli condottieri Mantua Duku II Francesco Gonzaga ya verilir Birligin amaci bir ordu meydana getirip Fransizlari Italya dan atmaktir 1 Mayis a gelindiginde ittifak birlikleri Fransiz Ordusunun Fransa Italya arasindaki istihkam hatlarina saldirmaya baslamistir bile Yabanci bir ulkede desteksiz kalacagini goren Charles 20 Mayis gunu Napoli de bir garnizon askerini birakarak Fransa ya donmek uzere yola cikmak zorunda kalir Donemsel harekata etki duzeyi bilinmese de Fransiz birliklerinin Napoli deyken basina musallat olan yeni bir hastalik hizla yayilir Yeni Dunya dan donen askerler tarafindan getirildigi one surulen frengi hastaligi bu donemde Italya dan baslayarak tum Avrupa ya yayilir Fransiz Ordusu geri donus yolunda cok buyuk bir yagma ganimetini de beraberinde goturmekteydi 4 Temmuz gunu Fornovo koyune ulastiginda ilerleyisi Italyan ittifak birligi tarafindan kesilir MuharebeMuharebe donemin doktoru tarafindan kaleme alinistir 4 Temmuz gunu Fransa dan destek birliklerinin kesinlikle gelmeyecegini ogrenen Charles henuz tarafsiz konumda olan devletlerin kendine aleyhine donmesini beklemeden hizla yarimadadan cikmaya koyulur Parma kentinin de Venedik zoruyla aleyhine dondugunu goren Charles Venedik e elci gondererek kendisine gecis imkani taninmasini ister Venedik ise bu istegi ancak kendilerinden alinan ganimetlerin geri verilmesi durumunda olabilecegini bildirir Cevre bolgeyi kesif icin gonderdigi oncu birlikler de deneyimli Arnavut Les birlikleri tarafindan puskurtulur Iase sorunu cekmeye baslayan Fransiz Ordusu 6 Temmuz gunu savasmaya karar verir Venedik birlikleri nin saginda konumlanir Sol tarafta kalan Fransizlar suvari saldirisina karsi tahkim mevzide kalir Fransiz hatlarina yapilan ilk hafif suvari saldirisi kotu arazi kosullari sebebiyle basarisiz olur Muharebenin ilerleyen doneminde Fransizlarin ganimetle dolu buyuk yuk katarinin Italyanlarin saldirisina ugradigi ve yagmalandigi haberi alinir Yavas yavas Venedik lehine ilerlemekte olan muharebe daha da kanli hale gelir Barutu islandigi icin Fransiz topcu bataryalari islemez hale gelir Yedek Venedik birliklerinin de muharebeye dahil olmasi Fransizlarin moralini bozacaktir Savasin ilerleyen doneminde iki taraf da geriye cekilerek bir degerlendirme yapar Bu asamada Fransizlar yaklasik bin Italyanlar ise iki bin seviyesinde kayip vermistir cok sayida asil olmus ganimetle dolu Fransiz yuk katari yagmalanmistir Olulerin gomulmesi icin bir gun ateskes ilan edilir Dusmanin durumundan habersiz olan iki taraf da cekinceli de olsa kendisini kazanan taraf olarak gorerek tam bir sonuca ulasmayan muharebeyi bitirmeye niyetlenir SonuclariMuharebenin ardindan Charles Italya dan hicbir kazanc saglayamamis sekilde ayrilir Sonraki birkac yil ordusunu tekrar olusturmaya calissa da onceki seferin borclari yuzunden basarili olamaz Geri cekilisin iki bucuk yil ardindan bir kaza sonrasinda komaya girdikten sonra hayatini kaybeder Ulkesini borc bataginda birakan Charles geri alinmasi yuzyillar surecek olan onemli Fransiz topraklarini da kaybetmistir Seferleri sirasinda Italyan Ronesans fikirleri Fransiz aydin ve sanatcilarina ulasmistir Seferin ardindan Italya daha buyuk saldirilara acik hale duser Seferden donen askerlerin ilettigi bilgiler birbiriyle dusman kucuk kent devletlerinin zayif condottieri birliklerince korundugu ve zengin topraklarin istilaya acik oldugu ortaya cikar Avrupa kitasindaki buyuk gucler gozlerini Italya ya dikecek ve Italyanlar 19 yuzyila kadar bu kavgalarda piyon olacaktir Istila doneminde sadece Venedik bagimsizligini buyuk bedeller karsiliginda koruyabilecektir Kaynakca Onun bu fetih amacini destekleyecek sekilde anneannesi Anjoulu Marie 1404 1463 uzerinden tahtta zayif da olsa bir hak iddiasi bulunur Hastaligin adi Fransizlardan gectigi icin frengi olarak anilacaktir Diaria de Bello Carolino Italyanlar ilk baslarda muharebeden kacan asker sayisinin cok oldugundan cekinerek yenilgi arifesinde olup olmadiklarini anlayamazlar Ancak ertesi gun durumlarinin gayet iyi oldugundan hareketle zafer kazandiklarini ilan ederler Charles ise ganimeti kaptirmis olsa da az sayida kayipla muharebeyi atlattigi icin mutludur Ayrica bakinizItalya Savaslari