Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lefkoşa surları, Kıbrıs'ın başkenti Lefkoşa'yı çevreleyen bir dizi savunma duvarıdır. İlk şehir surları Orta Çağ'da inşa edilmiş ancak 16. yüzyıl ortalarında Venedik Cumhuriyeti tarafından tamamen yeniden inşa edilmiştir. Venedikli mühendis 'nun bir sanat eseri olarak görülen surlar 4,8 kilometre (3,0 mi) uzunluğunda olup on bir burç ile üç giriş kapısına sahiptir. Günümüzde büyük ölçüde bozulmamış bir hâlde olan surlar, Doğu Akdeniz'deki en iyi korunmuş Rönesans surları arasındadır. Önemli bir turistik cazibe merkezidir.
| Lefkoşa surları | |
|---|---|
| Lefkoşa, Kıbrıs, Kuzey Lefkoşa ve KKTC | |
 Lefkoşa surlarının bir parçası | |
 1597'de Lefkoşa'yı gösteren harita | |
| Koordinatlar | 35°10′15.8″K 33°22′12.2″D / 35.171056°K 33.370056°D |
| Tip | Sur ve yıldız kale |
| Yapı bilgisi | |
| Yapı sahibi | Kıbrıs Hükümeti |
| Yapı tarihçesi | |
| İnşa | 1567–1570 |
| İnşa ettiren | Venedik Cumhuriyeti |
| Muharebe/savaşlar | Osmanlı-Venedik Savaşı (1570-1573) |
Lefkoşa şehri, Malta'daki Valletta ve İtalya'daki Palmanova ile birlikte, ideal bir Rönesans kentinin kullanışlı bir örneği olarak kabul edilir ve bu durum, surlarının yanı sıra şehir içindeki kentsel yaşamdan da kaynaklanmaktadır.
Tarihi
Lefkoşa'daki ilk tahkimat, 1211'de Lusignan döneminde inşa edilmiş bir kale idi. Margarita Kulesi adında büyük bir kule, 1368 yılında Kral I. Peter tarafından yapılmıştır. II. Peter, bütün şehri çevreleyen ilk surları inşa etti ve ayrıca Margarita Kulesi'ni yıktı.
Kıbrıs, 1489'da Venedik Cumhuriyeti'nin bir parçası oldu. Venedikli valiler, kentin takviye edilmesinin gerekliliğini vurgulasa da ilkin tahkimatın iyileştirilmesi için hiçbir şey yapılmadı.. Bu durum, Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesine dair olan korkuların arttığı ve Akdeniz’deki birçok Hristiyan devletin tahkimatlarını güçlendirmeye başladığı 1565'teki Malta Kuşatması'nın ardından değişti.
Venedikliler, 1567'de şehri güçlendirmeye karar verdi ve yeni tahkimatların tasarlanması için İtalyan askeri mühendis Giulio Savorgnan ve Francesco Barbaro'yu görevlendirdi. Yapımın başlamasından on ay sonra, Savorgnano Venedik’e çağrılmış ve çalışmaya asistanları devam etmiştir. Mühendislerin şehri savunmak için yetersiz gördüğü Orta Çağ tahkimatı, yeni duvarlara yer açmak için yıkıldı. Venedikliler ayrıca hem yapı malzemelerinin satın alınması hem de kentin savunulması için daha net bir görüş alanı uğruna şehir içinde birçok evin, kilisenin ve sarayın yanı sıra yeni duvarların dışında kalan binaları da yıkmıştır. Aynı zamanda Kanlıdere, sakinleri su basmasına karşı korumak ve yeni duvarları çevreleyen hendekleri doldurmak için şehir dışına yönlendirilmiştir.
Dördüncü Osmanlı-Venedik Savaşı, tahkimatların henüz tamamlanmadığı bir dönemde başladı.Piyale Paşa komutasındaki Osmanlılar, 1 Temmuz 1570'te Kıbrıs'ı ele geçirdi ve 22 Temmuz'da Lefkoşa kuşatmasına başladı. Şehir, Osmanlılar'ın Podocattaro Kalesi'nin güvenliğini kırdığı 9 Eylül tarihine kadar direndi. Osmanlılar, müdafileri öldürüp geri kalan sakinleri ele geçirdi.
Kuşatmanın sona ermesinden sonra Lala Mustafa Paşa, şehirde 4000 asker ve 1000 süvari garnizonu bıraktı. Şehir bu zamandan sonra sürekli bir gerileme yaşadı. Kuşatmadan sonra tahkimat, Osmanlılar tarafından tamir edilmesine rağmen, 17. yüzyılın başlarında "bozuldu ya da aşınmaya başladı" ve şehir neredeyse savunmasız hâle geldi.
Şehir sonunda 19. yüzyılın ortalarında bir canlanma yaşamaya başladı. İngilizler 1878'de Kıbrıs'ı işgal ettiğinde şehir hâlâ duvarların içindeydi. Çevreye erişimi kolaylaştırmak için 1879'da Paphos Kapısı yakınında bir giriş yapıldı. 20. yüzyıl boyunca surların içinde daha fazla kapı yapılmıştır.
Mimari
Uzmanlar, surları 16. yüzyıl askeri mimarisinin ana örneği olarak görmektedir. Tasarımı, sur yapımında Rönesans döneminin başlangıç işaretlerini taşıyan belirli yenilikçi teknikleri içermektedir. Bunlara, bitişik burçların yanlara açılan kapıların pozisyonları dahildir ve böylece kuşatma zamanlarında daha kolay korunabilmiştir. Top atışlarından gelen etkiyi azaltma gücünü artırmak için surun üstteki yarısı duvarla kaplanmıştır. Buna rağmen, tahkimatların bazı eksiklikleri vardı ve Osmanlılar tarafından ele geçirildiklerinde henüz tamamlanmamıştı.
Lefkoşa surları savunma yapısı olarak yapılmış bir yapı olması sebebiyle duvarları oldukça kalın ve masif yapılmış ve yine masif burçları yuvarlak surlardan ok şeklinde dışarıya taşmaktadır. Bu sur ve burçların içleri toprakla doldurulmuş, dış cepheleri ve üstleri kesme taştan yapılmıştır ve kapılar arasında en masif görünen Mağusa Kapısı'dır. Kapıların her birine bir kaldırma köprüsü yerleştirilmiştir. Osmanlı döneminde bu kapıların üzerlerine eklemeler yapılmıştır. Bu yapılan eklemelerle birlikte üç kapının duvarlarının üzerine yerleştirilen kitabe ve 1808-1839 yılları arasında saltanat süren II. Mahmud'un H. 1236 (1820) tarihli birer tuğrası ve girişinin yanındaki plasterler üzerinde bazı belirsiz armalar vardır. Girne Kapısı'nın güney duvarında II. Mahmud'un tuğrası, onun altındaki mermer bir panoda 1562 tarihli Latince bir kitabe ve bunların sol tarafında "GVRI" harfleri, sağ tarafında 1931 tarihi bulunmaktadır. Kapının üstündeki oyma (GVRI 1931), her iki yanda yolun açıldığı ve kapının kapandığı tarihi işaret etmektedir. Kuzey duvarındaki kemerli kapı üzerindeki mermer panoda Mevlevî dervişlerinden Hattat Şeyh Feyzullah Dede'nin H. 1236 (1820/21) tarihli Kur'an'dan ayetlerin yer aldığı, iki satırlık yazıtı yer almaktadır. Baf Kapısı üzerindeki mermer bir levha üzerinde, bugün oldukça yıpranmış olan II. Mahmut'un tuğrası bulunmakta; kapıya yakın sur duvarına açılan yeni yolun tarihini gösteren, şehre girişin sol duvarının üstünde, küçük bir kumtaşının üstündeki kitabede "VR 1879" yazılıdır. Burçlarda Osmanlı dönemi eklemeleri olan siperler bulunmaktadır.
Oldukça masif görünen yaklaşık 12 metre (39 ft) yüksekliğindeki Lefkoşa surlarının duvarları bir daire oluşturmaktadır.Girne Kapısı, yuvarlak kemerli kısa bir geçittir ve kapı geçidinin üst kısmına inşa edilen kare planlı bekçi odası kubbe örtülüdür.Baf Kapısı, sivri kemerli girişi olan bir geçit şeklindeyken kapılar arasında en sağlam olan Mağusa Kapısı deniz seviyesinden en aşağıda olan kapıdır. Bu nedenle halk arasında kapıya Porta di Sotto (Aşağı Kapı) diye söylenmekte ve kapının orijinal tonozlu geçidi çok fazla değiştirilmemiştir. Her kapı aralığının genişliği 3.12 m, iç kapının yüksekliği 5.34 m ve dış kapının yüksekliği 3.2 m'dir.
Düzen
Lefkoşa'daki Venedik surları, yaklaşık 5 km çevresi bulunan dairesel bir şekle sahiptir. Duvarlar, Palmanova'nın burçlarına benzer şekilde yuvarlak orillonlarla çevrili on bir beşgen burç içermektedir. Bu burçlara, duvarların inşası için bağışta bulunan on ailenin adı verilmiştir. 11 burç şöyledir:
- (Pedokataro)
- (Kostanza)
- (D'Avilo)
- (Tripoli)
- (Rokkas)
- (Mula)
- (Quirini)
- (Barbaro)
- (Loredano)
- (Filatro)
- (Giraffa/Caraffa)
Şehrin günümüzde mevcut üç kapısı vardır:
- Baf Kapısı (Porta San Domenico)
- Mağusa Kapısı (Porta Guiliana)
- Girne Kapısı (Porta del Proveditore)
Surlar Venedikliler döneminde yeniden inşa edildiğiniden, Lüzinyanlar döneminde beş kapı yapılmış fakat bu kapılar günümüzde mevcut değildir Mevcut olmayan kapılar şunlardır:
Galeri
-
![image]()
Güney Kıbrıs tarafındaki Venedik surları
Kaynakça
- ^ Arslangazi, Havva (2007), Lefkoşa Kent Dokusunda Mimari Üsluplar, İstanbul: Marmara Üniversitesi, s. 87
- ^ a b Cosmescu, Dragos. "Nicosia". fortified-places.com. 12 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2019.
- ^ . . 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2019.
- ^ . . 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2019.
- ^ . romeartlover.tripod.com. 1 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2019.
- ^ . . 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2019.
- ^ a b c Arslangazi 2007, s. 88.
- ^ . . 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2019.
- ^ . . 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2019.
- ^ . . 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2019.
- ^ . . 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2019.
- ^ . . 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2019.
- ^ a b Arslangazi 2007, s. 89.
- ^ a b Arslangazi 2007, s. 90.
- ^ Arslangazi 2007, s. 93.
- ^ a b c d e f g Arslangazi 2007, s. 92.
- ^ a b Arslangazi 2007, s. 91.
- ^ Keshishian, Kevork K. (1978). Nicosia: Capital of Cyprus Then and Now. The Mouflon Book and Art Centre. ss. sf. 69-70.
Notlar
| Wikimedia Commons'ta Lefkoşa Surları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lefkosa surlari Kibris in baskenti Lefkosa yi cevreleyen bir dizi savunma duvaridir Ilk sehir surlari Orta Cag da insa edilmis ancak 16 yuzyil ortalarinda Venedik Cumhuriyeti tarafindan tamamen yeniden insa edilmistir Venedikli muhendis nun bir sanat eseri olarak gorulen surlar 4 8 kilometre 3 0 mi uzunlugunda olup on bir burc ile uc giris kapisina sahiptir Gunumuzde buyuk olcude bozulmamis bir halde olan surlar Dogu Akdeniz deki en iyi korunmus Ronesans surlari arasindadir Onemli bir turistik cazibe merkezidir Lefkosa surlariLefkosa Kibris Kuzey Lefkosa ve KKTCLefkosa surlarinin bir parcasi1597 de Lefkosa yi gosteren haritaKoordinatlar35 10 15 8 K 33 22 12 2 D 35 171056 K 33 370056 D 35 171056 33 370056TipSur ve yildiz kaleYapi bilgisiYapi sahibiKibris HukumetiYapi tarihcesiInsa1567 1570Insa ettirenVenedik CumhuriyetiMuharebe savaslarOsmanli Venedik Savasi 1570 1573 Lefkosa sehri Malta daki Valletta ve Italya daki Palmanova ile birlikte ideal bir Ronesans kentinin kullanisli bir ornegi olarak kabul edilir ve bu durum surlarinin yani sira sehir icindeki kentsel yasamdan da kaynaklanmaktadir TarihiLefkosa daki ilk tahkimat 1211 de Lusignan doneminde insa edilmis bir kale idi Margarita Kulesi adinda buyuk bir kule 1368 yilinda Kral I Peter tarafindan yapilmistir II Peter butun sehri cevreleyen ilk surlari insa etti ve ayrica Margarita Kulesi ni yikti Kibris 1489 da Venedik Cumhuriyeti nin bir parcasi oldu Venedikli valiler kentin takviye edilmesinin gerekliligini vurgulasa da ilkin tahkimatin iyilestirilmesi icin hicbir sey yapilmadi Bu durum Osmanli Imparatorlugu nun genislemesine dair olan korkularin arttigi ve Akdeniz deki bircok Hristiyan devletin tahkimatlarini guclendirmeye basladigi 1565 teki Malta Kusatmasi nin ardindan degisti Venedikliler 1567 de sehri guclendirmeye karar verdi ve yeni tahkimatlarin tasarlanmasi icin Italyan askeri muhendis Giulio Savorgnan ve Francesco Barbaro yu gorevlendirdi Yapimin baslamasindan on ay sonra Savorgnano Venedik e cagrilmis ve calismaya asistanlari devam etmistir Muhendislerin sehri savunmak icin yetersiz gordugu Orta Cag tahkimati yeni duvarlara yer acmak icin yikildi Venedikliler ayrica hem yapi malzemelerinin satin alinmasi hem de kentin savunulmasi icin daha net bir gorus alani ugruna sehir icinde bircok evin kilisenin ve sarayin yani sira yeni duvarlarin disinda kalan binalari da yikmistir Ayni zamanda Kanlidere sakinleri su basmasina karsi korumak ve yeni duvarlari cevreleyen hendekleri doldurmak icin sehir disina yonlendirilmistir Dorduncu Osmanli Venedik Savasi tahkimatlarin henuz tamamlanmadigi bir donemde basladi Piyale Pasa komutasindaki Osmanlilar 1 Temmuz 1570 te Kibris i ele gecirdi ve 22 Temmuz da Lefkosa kusatmasina basladi Sehir Osmanlilar in Podocattaro Kalesi nin guvenligini kirdigi 9 Eylul tarihine kadar direndi Osmanlilar mudafileri oldurup geri kalan sakinleri ele gecirdi Kusatmanin sona ermesinden sonra Lala Mustafa Pasa sehirde 4000 asker ve 1000 suvari garnizonu birakti Sehir bu zamandan sonra surekli bir gerileme yasadi Kusatmadan sonra tahkimat Osmanlilar tarafindan tamir edilmesine ragmen 17 yuzyilin baslarinda bozuldu ya da asinmaya basladi ve sehir neredeyse savunmasiz hale geldi Sehir sonunda 19 yuzyilin ortalarinda bir canlanma yasamaya basladi Ingilizler 1878 de Kibris i isgal ettiginde sehir hala duvarlarin icindeydi Cevreye erisimi kolaylastirmak icin 1879 da Paphos Kapisi yakininda bir giris yapildi 20 yuzyil boyunca surlarin icinde daha fazla kapi yapilmistir MimariSurlari gosteren guncel harita Savunma yapisi olarak yapilmis bir yapi olan Lefkosa surlarinin masif burclari yuvarlak surlardan ok seklinde disariya tasmaktadir Venedik Surlarinin bir kismi ile yakinindaki bahcelerin manzaralari Uzmanlar surlari 16 yuzyil askeri mimarisinin ana ornegi olarak gormektedir Tasarimi sur yapiminda Ronesans doneminin baslangic isaretlerini tasiyan belirli yenilikci teknikleri icermektedir Bunlara bitisik burclarin yanlara acilan kapilarin pozisyonlari dahildir ve boylece kusatma zamanlarinda daha kolay korunabilmistir Top atislarindan gelen etkiyi azaltma gucunu artirmak icin surun ustteki yarisi duvarla kaplanmistir Buna ragmen tahkimatlarin bazi eksiklikleri vardi ve Osmanlilar tarafindan ele gecirildiklerinde henuz tamamlanmamisti Lefkosa surlari savunma yapisi olarak yapilmis bir yapi olmasi sebebiyle duvarlari oldukca kalin ve masif yapilmis ve yine masif burclari yuvarlak surlardan ok seklinde disariya tasmaktadir Bu sur ve burclarin icleri toprakla doldurulmus dis cepheleri ve ustleri kesme tastan yapilmistir ve kapilar arasinda en masif gorunen Magusa Kapisi dir Kapilarin her birine bir kaldirma koprusu yerlestirilmistir Osmanli doneminde bu kapilarin uzerlerine eklemeler yapilmistir Bu yapilan eklemelerle birlikte uc kapinin duvarlarinin uzerine yerlestirilen kitabe ve 1808 1839 yillari arasinda saltanat suren II Mahmud un H 1236 1820 tarihli birer tugrasi ve girisinin yanindaki plasterler uzerinde bazi belirsiz armalar vardir Girne Kapisi nin guney duvarinda II Mahmud un tugrasi onun altindaki mermer bir panoda 1562 tarihli Latince bir kitabe ve bunlarin sol tarafinda GVRI harfleri sag tarafinda 1931 tarihi bulunmaktadir Kapinin ustundeki oyma GVRI 1931 her iki yanda yolun acildigi ve kapinin kapandigi tarihi isaret etmektedir Kuzey duvarindaki kemerli kapi uzerindeki mermer panoda Mevlevi dervislerinden Hattat Seyh Feyzullah Dede nin H 1236 1820 21 tarihli Kur an dan ayetlerin yer aldigi iki satirlik yaziti yer almaktadir Baf Kapisi uzerindeki mermer bir levha uzerinde bugun oldukca yipranmis olan II Mahmut un tugrasi bulunmakta kapiya yakin sur duvarina acilan yeni yolun tarihini gosteren sehre girisin sol duvarinin ustunde kucuk bir kumtasinin ustundeki kitabede VR 1879 yazilidir Burclarda Osmanli donemi eklemeleri olan siperler bulunmaktadir Oldukca masif gorunen yaklasik 12 metre 39 ft yuksekligindeki Lefkosa surlarinin duvarlari bir daire olusturmaktadir Girne Kapisi yuvarlak kemerli kisa bir gecittir ve kapi gecidinin ust kismina insa edilen kare planli bekci odasi kubbe ortuludur Baf Kapisi sivri kemerli girisi olan bir gecit seklindeyken kapilar arasinda en saglam olan Magusa Kapisi deniz seviyesinden en asagida olan kapidir Bu nedenle halk arasinda kapiya Porta di Sotto Asagi Kapi diye soylenmekte ve kapinin orijinal tonozlu gecidi cok fazla degistirilmemistir Her kapi araliginin genisligi 3 12 m ic kapinin yuksekligi 5 34 m ve dis kapinin yuksekligi 3 2 m dir DuzenMagusa Kapisi Lefkosa daki Venedik surlari yaklasik 5 km cevresi bulunan dairesel bir sekle sahiptir Duvarlar Palmanova nin burclarina benzer sekilde yuvarlak orillonlarla cevrili on bir besgen burc icermektedir Bu burclara duvarlarin insasi icin bagista bulunan on ailenin adi verilmistir 11 burc soyledir Pedokataro Kostanza D Avilo Tripoli Rokkas Mula Quirini Barbaro Loredano Filatro Giraffa Caraffa Sehrin gunumuzde mevcut uc kapisi vardir Baf Kapisi Porta San Domenico Magusa Kapisi Porta Guiliana Girne Kapisi Porta del Proveditore Surlar Venedikliler doneminde yeniden insa edildiginiden Luzinyanlar doneminde bes kapi yapilmis fakat bu kapilar gunumuzde mevcut degildir Mevcut olmayan kapilar sunlardir St Dominic Kapisi Trakhonas Kapisi St Paraskevi Kapisi St Andrew Kapisi Carsi KapisiGaleriGuney Kibris tarafindaki Venedik surlariKaynakca Arslangazi Havva 2007 Lefkosa Kent Dokusunda Mimari Usluplar Istanbul Marmara Universitesi s 87 a b Cosmescu Dragos Nicosia fortified places com 12 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2019 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2019 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2019 romeartlover tripod com 1 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2019 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2019 a b c Arslangazi 2007 s 88 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2019 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2019 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2019 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2019 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2019 a b Arslangazi 2007 s 89 a b Arslangazi 2007 s 90 Arslangazi 2007 s 93 a b c d e f g Arslangazi 2007 s 92 a b Arslangazi 2007 s 91 Keshishian Kevork K 1978 Nicosia Capital of Cyprus Then and Now The Mouflon Book and Art Centre ss sf 69 70 NotlarWikimedia Commons ta Lefkosa Surlari ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b Surun yarisi Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ndeki Kuzey Lefkosa da bulunmaktadir Surun bir kismi Kibris taki Birlesmis Milletler Tampon Bolgesi nde de bulunmaktadir