Yıldız kale, ilk olarak 15. yüzyılda İtalya'da görülen, Orta Çağ'da özellikle barutun ve topun muharebe alanlarına girmesiyle birlikte yapılmaya başlanan kale türevi bir tahkimattır.
Genel bilgiler
Yıldız kalelerin öncülü kalelerdir. Yüksek surları tarafından korunun kaledeki savunmacılar düşmanın tahkimata yaklaşmasına oklarla engel olmaya çalışırken, hücum edenler ise kale kapısını kırarak veya merdiven gibi kuşatma aletleriyle surlara çıkarak kale içine girmeye çalışırlardı. Coğrafi olarak da stratejik yerlere yapılan kalelerin bu sayede alınmaları oldukça zordur. 15. yüzyılla birlikte savaş topunun muharebe alanına girmesiyle birlikte surlar yıkılmaya maruz kalmıştır. Buna önlem olarak istihkamcılar top ateşine maruz kalan bölgeleri tabyalarla güçlendirmeye gitmiştir. Surlara saldıran düşmanın her açıdan ateş altında kalması ve görüş açısı sorunundan ötürü gizlenememesi için yıldız şekilli kale tasarımı geliştirilmiştir. Ayrıca hakim mevzilerin düşman eline geçmesi durumunda bile savunulabilmesi için birbirlerinin menziline girecek şekilde konumlandırılmış toplara sahip yıldız kale tasarımları geliştirilmiştir. Bu şekilde surlara yaklaşmaya çalışan toplar da belirli bir menzilin ötesine geçirilmemekteydi. Yıldız kaleler eski kalelere göre daha alçak ve daha büyük bir araziye yerleşerek derinlemesine savunmaya izin vermektedir. Savunmadaki topçuların konumları çok iyi tahkim edilmiştir, mevzi düşmanın eline geçse bile yıldız kale şeklinden dolayı kalenin merkezine doğru atış imkânı sınırlıdır. Yapımı çok pahalı olan yıldız kaleler için harcanan paralar yüzünden bazı kentlerin iflas ettiği bile olmuştur. Tabyalarla güçlendirilmiş yıldız kalenin savunmaya kattığı güç 1500 yılındaki Pisa kuşatmasında görülmüştür. Saldıran Fransız ve Floransa topçularına karşı güçlendirilmiş surlar oldukça iyi dayanmıştır. 1509 yılında yine Fransız işgal tehdidiyle karşılaşan Padova alçak ama top ateşine dayanıklı yıldız kale tahkimatıyla işgalcilere geçit vermemiştir. Yıldız kale özellikle Akdeniz bölgesinde Osmanlı yayılmasının durdurulmasında da önemli bir etken olmuştur. Bu dönemde Rodos büyük bir zorlukla 1522 yılında ele geçirilmiş, 1537 yılında ise Korfu kuşatılsa da alınamamıştır.
Örnekleri
Galeri
- Hollanda'daki Bourtange yıldız kalesi
- Venedik Cumhuriyeti'ndeki Palmanova yıldız kalesi
-
- Cenevre tahkimatı (1841)
- Lefkoşa tahkimatı
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Yıldız kale ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yildiz kale ilk olarak 15 yuzyilda Italya da gorulen Orta Cag da ozellikle barutun ve topun muharebe alanlarina girmesiyle birlikte yapilmaya baslanan kale turevi bir tahkimattir Genel bilgilerYildiz kalelerin onculu kalelerdir Yuksek surlari tarafindan korunun kaledeki savunmacilar dusmanin tahkimata yaklasmasina oklarla engel olmaya calisirken hucum edenler ise kale kapisini kirarak veya merdiven gibi kusatma aletleriyle surlara cikarak kale icine girmeye calisirlardi Cografi olarak da stratejik yerlere yapilan kalelerin bu sayede alinmalari oldukca zordur 15 yuzyilla birlikte savas topunun muharebe alanina girmesiyle birlikte surlar yikilmaya maruz kalmistir Buna onlem olarak istihkamcilar top atesine maruz kalan bolgeleri tabyalarla guclendirmeye gitmistir Surlara saldiran dusmanin her acidan ates altinda kalmasi ve gorus acisi sorunundan oturu gizlenememesi icin yildiz sekilli kale tasarimi gelistirilmistir Ayrica hakim mevzilerin dusman eline gecmesi durumunda bile savunulabilmesi icin birbirlerinin menziline girecek sekilde konumlandirilmis toplara sahip yildiz kale tasarimlari gelistirilmistir Bu sekilde surlara yaklasmaya calisan toplar da belirli bir menzilin otesine gecirilmemekteydi Yildiz kaleler eski kalelere gore daha alcak ve daha buyuk bir araziye yerleserek derinlemesine savunmaya izin vermektedir Savunmadaki topcularin konumlari cok iyi tahkim edilmistir mevzi dusmanin eline gecse bile yildiz kale seklinden dolayi kalenin merkezine dogru atis imkani sinirlidir Yapimi cok pahali olan yildiz kaleler icin harcanan paralar yuzunden bazi kentlerin iflas ettigi bile olmustur Tabyalarla guclendirilmis yildiz kalenin savunmaya kattigi guc 1500 yilindaki Pisa kusatmasinda gorulmustur Saldiran Fransiz ve Floransa topcularina karsi guclendirilmis surlar oldukca iyi dayanmistir 1509 yilinda yine Fransiz isgal tehdidiyle karsilasan Padova alcak ama top atesine dayanikli yildiz kale tahkimatiyla isgalcilere gecit vermemistir Yildiz kale ozellikle Akdeniz bolgesinde Osmanli yayilmasinin durdurulmasinda da onemli bir etken olmustur Bu donemde Rodos buyuk bir zorlukla 1522 yilinda ele gecirilmis 1537 yilinda ise Korfu kusatilsa da alinamamistir OrnekleriOsijek deki Tvrđa tahkimati Coevorden Hollanda Hokkaidō daki Goryōkaku tahkimati Litvanya daki Birzai tahkimati Groningen Hollanda Hollanda Estremoz Portekiz Petrovaradin Sirbistan GaleriHollanda daki Bourtange yildiz kalesi Venedik Cumhuriyeti ndeki Palmanova yildiz kalesi Cekya daki Olomouc yildiz kalesi Cenevre tahkimati 1841 Lefkosa tahkimatiKaynakca Amsterdam tahkimat icin 11 milyon florin harcamis Siena ise 1544 yilinda iflasini istemistir Wikimedia Commons ta Yildiz kale ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir