Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Temmuz 2020) |
John Cairncross (25 Temmuz 1913 - 8 Ekim 1995), İskoç asıllı Britanyalı, II. Dünya Savaşı yıllarında ajanlık ve istihbarat memuru.
| John Cairncross | |
|---|---|
| Casusluk faaliyeti | |
| Kod ad(ları) | Liszt |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 25 Temmuz 1913 , İskoçya |
| Ölüm | 8 Ekim 1995 (83 yaşında) , İngiltere |
| Öğrenim | Trinity College, Cambridge |
Cambridge Beşlisi’nin 5 üyesinden kimliği en son açığa çıkandır. Bu nedenle kendisi 90’larda diğer Rus istihbarat çalışanları ve medya tarafından "fifth man" olarak addedilmiştir. Kendileri Sovyetler Birliği'ne çalışan bir çift taraflı ajandır. Yani resmî olarak Birleşik Krallık adına çalışsa da aslında bir Sovyetler Birliği KGB ajanıdır. Temel olarak görevi Birleşik Krallık istihbaratındaki bilgileri Sovyetlere sızdırmaktır. Kod adı "Liszt"dir. Diğer Cambridge Five üyeleri gibi özellikle iyi yerlere gelebilecek, iyi bir eğitime olduğu için seçilmiştir zira eğitim gördüğü okullar Glasgow University, The Sarbonne ve Trinity College, Cambridge’dir. Kendisi ayrıca komünist düşünceye de sahiptir.
Eğitim hayatının ardından birkaç devlet dairesinde çalışmış ve başarılı olmuştur.
1942 ve 1943 yıllarında GCHQ’da enigma şifresi kıran, kriptografi ve şifreleme cihazları üzerinde çalışmalar yürüten bletchley park ekibinde çalışmıştır. Enigma şifresinin kırılmasının ardından çözülen Alman mesajlarını KGB’ye iletmiştir. Burada özellikle doğu cephesindeki ordu hareketleri hakkında ilettiği mesajlar Kızıl Ordun'un Kursk Muharebesi'ndeki büyük tank saldırısına hazırlanmasında hayati öneme sahiptir. Bu bilgiler de kullanılarak alınan zaferin Kızıl Ordu'nun Berlin'e kadar istikrarlı bir şekilde ilerlemesine katkı sağlamıştır. Cairncross 1944 yılına gelindiğinde MI6’ya katılmıştır. Burada bir ekibin bir diğer üyesi olan Kim Philby’nin altında bir süre çalışmıştır fakat bu ileride başına bela olacaktır. Rus arşivlerine göre bu dönemde 1945 yılına kadar Sovyetlere 5832 belge sağlamıştır. 1945 yılında Maliye Bakanlığında çalışmaya geri dönmüştür. Savaştan sonra yeni NATO ittifak planları Sovyetlere iletmiştir. Ekibin bir diğer iki üyesi ve Guy Burgess haklarında açılan soruşturma sebebiyle İngiltere'den kaçıp Burgess’in evinde yapılan aramada Cairncross tarafından yazılmış notlar bulununca kendisine MI5 tarafından soruşturma açıldı. Sovyet ajanı olma iddialarını reddetti, ancak devlet memurluğunu bırakmayı kabul etti. Daha sonra Amerika’da öğretim üyesi olarak yeni bir hayata başladı. 1964 yılında Cairncross'un bir dönem altında çalıştığı, Philby, Sovyetler Birliği'ne kaçınca; Cairncross MI5 tarafından tekrar soruşturmaya alındı ve bu sefer casusluğunu itiraf etti. İngiliz yetkililer, bilgi almak karşılığında onu yargılamama kararı aldılar ve dosya gizli kaldı. Avrupa'ya taşındı ve orada yaşamaya başladı. İlerleyen yıllarda sırrı, bir İngiliz gazeteci tarafından ifşa edilip manşetlerde yer alınca dönemin İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher, onu Sovyet Ajanı olarak parlamentoya duyurdu. Kendisi 90'larda Sovyet İstihbarat subayları tarafından en son deşifre olan ekip üyesi olmasından dolayı "fifth man" olarak adlandırıldı. 1995’ten sonra kendisi tekrar İngiltere'ye dönmüş ve Amerikalı opera şarkıcısı bir bayanla evlenmiş ve bir yıl olmadan 82 yaşında ölmüştür. Cairncross’un ölümünün ardından 1997 yılında otobiyografisi ‘’ yayımlanmıştır.
İlk Yılları
John Cairncross 25 Temmuz 1913 tarihinde İskoçya’da sekiz çocuklu bir ailenin en küçük çocuğu olarak dünyaya geldi. Cairncross, bozkırın kenarında küçük bir kasaba olan ’da büyüdü ve Cambridge yıllarına kadar olan eğitimini burada gördü. Lise mezuniyetinden sonra Cairncross, İngiliz Kamu Hizmeti sınavına girdi ve bu sınavda birinci olarak dikkatleri üzerine çekti ve böylece aynı dönemde Cambridge’deki Trinity College’e katıldı.
Cambridge ve NKVD
Cambridge’deki eğitim yıllarında Büyük Britanya Komünist Partisi’ne katıldı. Başarılarından ötürü Cairncross, Dışişleri Bakanlığı’nda ’in özel sekreteri olarak işe girdi. Dışişlerinde çalışırken Büyük Britanya Komünist Partisi’nden tarafından Sovyetler Birliği istihbaratı olan NKVD tarafından işe alındı. Cairncros, bulunduğu konumdan ötürü NKVD’ye fazlasıyla değerli bilgiler aktarmaya başladı.
Bletchley Park
John Cairncross, 1942-1943 yıllarında Alman şifrelerini çözmek için Bletchley Park’ta Enigma’nın üretilmesi için çalışmalara katıldı. Alan Turing’in şifreleri çözmesiyle birlikte İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri’nin müttefik olmalarına rağmen Sovyetler Birliği’ne gizli bilgileri iletmemesine rağmen Cairncross, Enigma tarafından ele geçirilen tüm gizli bilgileri Stalin’e iletti. Ancak söylenilenlere göre o zaman Stalin, kaynaksız olan bu istihbarat bilgilerini aldatmaca olan düşünmüş ve dikkate almamıştır.
Kursk Muharebesi
, Kursk Muharebesi sırasında Nazi Almanyası tarafından yapılan saldırılara verilen kod adıydı. İngilizler, Almanların yapacağı saldırılardan Enigma sayesinde önceden haberdar olmaktaydı. Bu savaş sırasında Cairncross, ikinci kanaldan Sovyetler Birliği’ni Wehrmacht’ın planladığı saldırılardan önceden bilgilendirdi ve bu sayede Almanya’nın, Berlin’e kadar olan geri çekilişine yardımcı oldu.
Casus Bilgileri
Rus arşivlerine göre Cairncross, 1941-1945 yılları arasında Sovyetler Birliği’ne 5.832 belge sağladı. 1944 yılında Cairncross, İngiliz Dış İstihbarat Servisi olan MI6’ e katıldı. Bu dönemde Cambridge’den arkadaşı olan Kim Philby ile birlikte savaş düzeni oluşturmak için birlikte çalıştı. Daha sonra bu dönemde Philby’nin Sovyetler Birliği ile olan bağlantısını bilmediğini iddia etti.
Açığa Çıkması
John Cairncross, 1951 yılında Donald Duart Maclean’ın MI6 tarafından göz hapsine alınmasıyla tedirgin olmaya başladı ve bu sebeple kendisi de sorguya alındı. Cairncross, Sovyetler tarafından önceden eğitim aldığı için sorgular sırasında herhangi bir fire vermedi. Ancak Guy Burgess’in de Maclean ile iltica etmesinden ötürü Burgess’in dairesinin aranması sırasında Cairncross tarafından Burgess’e yazılmış notlar ele geçirildi. Cairncross, tekrar alındığı sorgulardan sonra 15 sayfalık uluslararası politikalar hakkında bir rapor verdiğini ancak bundan başka bir şey vermediğini iddia etti. MI6 tarafından bu rapordan başka hiçbir bilgi ele geçirilemedi. İlerleyen yıllarda ise MI6, Sovyet arşivlerinden alınan bilgilere göre Cairncross’un İkinci Dünya Savaşı yıllarında yaptığı casusluklar hakkında bilgilenmeye başladı. John Cairncross’un kimliği 1990’da KGB firarisi Oleg Gordievsky’nin itirafı ile tamamen ortaya çıktı. Cairncross, kendisini hiçbir zaman Cambridge Beşlisi’nden biri olarak görmediğini söyledi. Moskova’ya gönderdiği bilgilerin İngiltere’ye zararlı olmadığına ve anavatanına sadık kaldığını iddia etti. Yalnızca müttefiklerine yardım ettiğini ileri sürdü.
Son Yılları ve Ölümü
Cairncross, 1967 yılında Roma’ya taşındı ve burada Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nde çevirmen olarak çalıştı ve aynı zamanda araştırma ofisinde çalıştı. John Cairncross, İngiltere’ye döndüğü 1995 yılına kadar Fransa’nın güneyinde emekli oldu ve 8 Ekim 1995’te felç geçirdikten sonra öldü.
Kaynakça
- ^ "John Cairncross". 14 Haziran 2015 tarihinde kaynağından .
- ^ . 4 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 12 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e f g h Cairncross, John (1997). The Enigma Spy
- ^ a b c The Cambrıdge Fıve-Captıvatıng Hıstory
- ^ a b c Cambrıdge Beşlisi-Ferit Temur
- ^ a b c d Christopher Andrew and Oleg Gordievsky, KGB: The Inside Story of its Foreign Operations from Lenin to Gorbatchev,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Temmuz 2020 John Cairncross 25 Temmuz 1913 8 Ekim 1995 Iskoc asilli Britanyali II Dunya Savasi yillarinda ajanlik ve istihbarat memuru John CairncrossCasusluk faaliyetiKod ad lari LisztKisisel bilgilerDogum25 Temmuz 1913 1913 07 25 IskocyaOlum8 Ekim 1995 83 yasinda IngiltereOgrenimTrinity College Cambridge Cambridge Beslisi nin 5 uyesinden kimligi en son aciga cikandir Bu nedenle kendisi 90 larda diger Rus istihbarat calisanlari ve medya tarafindan fifth man olarak addedilmistir Kendileri Sovyetler Birligi ne calisan bir cift tarafli ajandir Yani resmi olarak Birlesik Krallik adina calissa da aslinda bir Sovyetler Birligi KGB ajanidir Temel olarak gorevi Birlesik Krallik istihbaratindaki bilgileri Sovyetlere sizdirmaktir Kod adi Liszt dir Diger Cambridge Five uyeleri gibi ozellikle iyi yerlere gelebilecek iyi bir egitime oldugu icin secilmistir zira egitim gordugu okullar Glasgow University The Sarbonne ve Trinity College Cambridge dir Kendisi ayrica komunist dusunceye de sahiptir Egitim hayatinin ardindan birkac devlet dairesinde calismis ve basarili olmustur 1942 ve 1943 yillarinda GCHQ da enigma sifresi kiran kriptografi ve sifreleme cihazlari uzerinde calismalar yuruten bletchley park ekibinde calismistir Enigma sifresinin kirilmasinin ardindan cozulen Alman mesajlarini KGB ye iletmistir Burada ozellikle dogu cephesindeki ordu hareketleri hakkinda ilettigi mesajlar Kizil Ordun un Kursk Muharebesi ndeki buyuk tank saldirisina hazirlanmasinda hayati oneme sahiptir Bu bilgiler de kullanilarak alinan zaferin Kizil Ordu nun Berlin e kadar istikrarli bir sekilde ilerlemesine katki saglamistir Cairncross 1944 yilina gelindiginde MI6 ya katilmistir Burada bir ekibin bir diger uyesi olan Kim Philby nin altinda bir sure calismistir fakat bu ileride basina bela olacaktir Rus arsivlerine gore bu donemde 1945 yilina kadar Sovyetlere 5832 belge saglamistir 1945 yilinda Maliye Bakanliginda calismaya geri donmustur Savastan sonra yeni NATO ittifak planlari Sovyetlere iletmistir Ekibin bir diger iki uyesi ve Guy Burgess haklarinda acilan sorusturma sebebiyle Ingiltere den kacip Burgess in evinde yapilan aramada Cairncross tarafindan yazilmis notlar bulununca kendisine MI5 tarafindan sorusturma acildi Sovyet ajani olma iddialarini reddetti ancak devlet memurlugunu birakmayi kabul etti Daha sonra Amerika da ogretim uyesi olarak yeni bir hayata basladi 1964 yilinda Cairncross un bir donem altinda calistigi Philby Sovyetler Birligi ne kacinca Cairncross MI5 tarafindan tekrar sorusturmaya alindi ve bu sefer casuslugunu itiraf etti Ingiliz yetkililer bilgi almak karsiliginda onu yargilamama karari aldilar ve dosya gizli kaldi Avrupa ya tasindi ve orada yasamaya basladi Ilerleyen yillarda sirri bir Ingiliz gazeteci tarafindan ifsa edilip mansetlerde yer alinca donemin Ingiltere Basbakani Margaret Thatcher onu Sovyet Ajani olarak parlamentoya duyurdu Kendisi 90 larda Sovyet Istihbarat subaylari tarafindan en son desifre olan ekip uyesi olmasindan dolayi fifth man olarak adlandirildi 1995 ten sonra kendisi tekrar Ingiltere ye donmus ve Amerikali opera sarkicisi bir bayanla evlenmis ve bir yil olmadan 82 yasinda olmustur Cairncross un olumunun ardindan 1997 yilinda otobiyografisi yayimlanmistir Ilk YillariJohn Cairncross 25 Temmuz 1913 tarihinde Iskocya da sekiz cocuklu bir ailenin en kucuk cocugu olarak dunyaya geldi Cairncross bozkirin kenarinda kucuk bir kasaba olan da buyudu ve Cambridge yillarina kadar olan egitimini burada gordu Lise mezuniyetinden sonra Cairncross Ingiliz Kamu Hizmeti sinavina girdi ve bu sinavda birinci olarak dikkatleri uzerine cekti ve boylece ayni donemde Cambridge deki Trinity College e katildi Cambridge ve NKVDCambridge deki egitim yillarinda Buyuk Britanya Komunist Partisi ne katildi Basarilarindan oturu Cairncross Disisleri Bakanligi nda in ozel sekreteri olarak ise girdi Disislerinde calisirken Buyuk Britanya Komunist Partisi nden tarafindan Sovyetler Birligi istihbarati olan NKVD tarafindan ise alindi Cairncros bulundugu konumdan oturu NKVD ye fazlasiyla degerli bilgiler aktarmaya basladi Bletchley Park John Cairncross 1942 1943 yillarinda Alman sifrelerini cozmek icin Bletchley Park ta Enigma nin uretilmesi icin calismalara katildi Alan Turing in sifreleri cozmesiyle birlikte Ingiltere ve Amerika Birlesik Devletleri nin muttefik olmalarina ragmen Sovyetler Birligi ne gizli bilgileri iletmemesine ragmen Cairncross Enigma tarafindan ele gecirilen tum gizli bilgileri Stalin e iletti Ancak soylenilenlere gore o zaman Stalin kaynaksiz olan bu istihbarat bilgilerini aldatmaca olan dusunmus ve dikkate almamistir Kursk Muharebesi Kursk Muharebesi sirasinda Nazi Almanyasi tarafindan yapilan saldirilara verilen kod adiydi Ingilizler Almanlarin yapacagi saldirilardan Enigma sayesinde onceden haberdar olmaktaydi Bu savas sirasinda Cairncross ikinci kanaldan Sovyetler Birligi ni Wehrmacht in planladigi saldirilardan onceden bilgilendirdi ve bu sayede Almanya nin Berlin e kadar olan geri cekilisine yardimci oldu Casus BilgileriRus arsivlerine gore Cairncross 1941 1945 yillari arasinda Sovyetler Birligi ne 5 832 belge sagladi 1944 yilinda Cairncross Ingiliz Dis Istihbarat Servisi olan MI6 e katildi Bu donemde Cambridge den arkadasi olan Kim Philby ile birlikte savas duzeni olusturmak icin birlikte calisti Daha sonra bu donemde Philby nin Sovyetler Birligi ile olan baglantisini bilmedigini iddia etti Aciga CikmasiJohn Cairncross 1951 yilinda Donald Duart Maclean in MI6 tarafindan goz hapsine alinmasiyla tedirgin olmaya basladi ve bu sebeple kendisi de sorguya alindi Cairncross Sovyetler tarafindan onceden egitim aldigi icin sorgular sirasinda herhangi bir fire vermedi Ancak Guy Burgess in de Maclean ile iltica etmesinden oturu Burgess in dairesinin aranmasi sirasinda Cairncross tarafindan Burgess e yazilmis notlar ele gecirildi Cairncross tekrar alindigi sorgulardan sonra 15 sayfalik uluslararasi politikalar hakkinda bir rapor verdigini ancak bundan baska bir sey vermedigini iddia etti MI6 tarafindan bu rapordan baska hicbir bilgi ele gecirilemedi Ilerleyen yillarda ise MI6 Sovyet arsivlerinden alinan bilgilere gore Cairncross un Ikinci Dunya Savasi yillarinda yaptigi casusluklar hakkinda bilgilenmeye basladi John Cairncross un kimligi 1990 da KGB firarisi Oleg Gordievsky nin itirafi ile tamamen ortaya cikti Cairncross kendisini hicbir zaman Cambridge Beslisi nden biri olarak gormedigini soyledi Moskova ya gonderdigi bilgilerin Ingiltere ye zararli olmadigina ve anavatanina sadik kaldigini iddia etti Yalnizca muttefiklerine yardim ettigini ileri surdu Son Yillari ve OlumuCairncross 1967 yilinda Roma ya tasindi ve burada Birlesmis Milletler Gida ve Tarim Orgutu nde cevirmen olarak calisti ve ayni zamanda arastirma ofisinde calisti John Cairncross Ingiltere ye dondugu 1995 yilina kadar Fransa nin guneyinde emekli oldu ve 8 Ekim 1995 te felc gecirdikten sonra oldu Kaynakca John Cairncross 14 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan 4 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 12 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c d e f g h Cairncross John 1997 The Enigma Spy a b c The Cambridge Five Captivating History a b c Cambridge Beslisi Ferit Temur a b c d Christopher Andrew and Oleg Gordievsky KGB The Inside Story of its Foreign Operations from Lenin to Gorbatchev