Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aspendos veya Belkıs, Antalya ili Serik ilçesinde bulunan Belkıs köyünde yer alan antik tiyatrosuyla meşhur bir antik kenttir. Pamfilya'nın en zengin şehirlerinden birisidir.
 Aspendos Antik Kenti | |
| Konum |  Antalya, Serik |
|---|---|
| Bölge | Pamfilya |
| Koordinatlar | 36°56′26″K 31°10′10″D / 36.94056°K 31.16944°D |
| Tarihçe | |
| Kuruluş | MÖ 1200 |
| Devir(ler) | Geç Bronz Çağ |
| Kültür(ler) | Helenistik Dönem, Roma Dönemi |
| Sit ayrıntıları | |
| Buluntu(lar) | Stadion, agora, bazilika, hamam, su kemeri, nympheum (anıtsal çeşme), akropol, market binası, odeion. |
| Arkeologlar | Doç.Dr.Veli Köse |
| Kamusal erişim | Açık |
Yerleşim
Aspendos, Serik ilçesinin 8 kilometre doğusunda, Köprüçayı'nın dağlık bölgesinden düzlüğe ulaştığı yerde M.Ö. 10. yüzyılda Akalar tarafından kurulmuş ve antik devrin mamur zengin kentlerinden biridir. Buradaki tiyatro M.S. 2. yüzyılda Romalılar tarafından inşa edilmiştir. Kent biri büyük, biri küçük iki tepe üzerine kurulmuştur.
Tarihçe
Coğrafyacı Strabon ve Pamponrus Mela-(Pomponius Mela), Kentin kurulduğunu yazarlar. Bölgeye MÖ 1200'den sonra Yunan göçleri olmuştur oysa Aspendos adının kaynağı Rumlardan önceki yerli Anadolu dilidir. Önemli bir ticaret yolu üzerinde olduğu ve Köprüçay Irmağı ile limana bağlandığı için Aspendos, her çağda ele geçirilmek istenen kentler arasında yer almıştır. Antik Kent Aspendos İ.Ö. 5. Yüzyıl ilk çeyreğine kadar Pers hakimiyetinde idi. Şehrin yakınlarında akan nehrin kenarında İ.Ö. 467 yılında Yunanlarla Persler arasında geçen, Eurymedon Savaşı adıyla anılan savaşta Yunanlar kazanmıştı.
Tiyatro
Aspendos'un en önemli yapısı tiyatrosudur. Antik tiyatrolar arasında en iyi şekilde korunarak gelmiş bir açık hava tiyatrosudur. Bu tiyatro Anadolu'daki Roma tiyatrolarının günümüze sahnesi ile ulaşabilen en eski ve sağlam bir örneğidir. Mimarı Aspendos'lu Theodorus'un oğlu Zenon'dur. Antonius Pius zamanında yapımına başlanmış Marcus Aurelius zamanında tamamlanmıştır (138-164). Tiyatro, kentin yerli tanrıları ile imparator ailesine sunulmuştur.
Her yıl binlerce yerli, yabancı turist Aspendos'u gezmektedir. Antik tiyatro ayrıca konserler, etkinlikler için kullanılmaktadır.
Bir de Aspendos Antik Tiyatrosu'nun küçük bir öyküsü var. Aspendos kralının bir zamanlar herkesin evlenmek istediği çok güzel bir kızı vardır. Kral kızını kime vereceğini bilemediği için halka, "Kim halkımız, kentimiz için en yararlı şeyi yaparsa kızımı ona vereceğim" diye duyurur. Bunun üzerine iki ikiz kardeş iki büyük yapı yaparlar. Biri kente çok uzaklardan, karmaşık yolları birçok zorluğu geçerek, su getiren su kemerleri; öteki ortasında yere metal para atıldığında üst sıralardan bile sesinin duyulduğu dünyanın akustik olarak en iyi tiyatrosudur. Kral su kemerlerini gördükten sonra kızını su kemerlerini yapana vermek ister. Bunun üzerine tiyatronun mimarı Zenon krala bir oyun oynar. Kral tiyatronun üst sıralarında gezerken bir fısıltı duyar: "Kral kızını bana vermeli." Akustiğe hayran kalan kral kızını büyük bir kılıçla ikiye ayırır ve kardeşlere verir.
Kentteki diğer yapılar
Su kemeri
Antik yerleşimde kentin su ihtiyacını karşılayan Aspendos su kemeri hala yapıldığı tarihten günümüze kadar ayakta kalmış eserler arasında görülmekte. Su kemeri kalıntılarını inceleyen arkeologların yapmış olduğu bilimsel araştırma ve değerlendirme sonucu elde edilen verilerin M.S. 2. yüzyıl içerisinde yapıldığı sanılmaktadır. Yapılış tarz ve mimarisinde dönemin tekniklerini taşıyan su kemeri, kaynağından 15 metre yükseklikte oyulmuş taş bloklar kanalı ile antik yerleşime 30 metre yükseklikteki kulelerde biriktirilip antik yerleşime dağıtıldığı gözükmektedir. Ayrıca su kemeri hakkındaki en net bilginin ören yerinde bulunan bir yazıtta adı geçen Tiberius Claudius Italicus tarafından yaptırıldığı ve şehrin hizmetine sunulduğu yazmaktadır.
Antik sikkeleri
Aspendos antik kenti sikkeleri Pers döneminde, MÖ 5. yy ortalarında başlamıştır. En iyi bilinen antik sikkeleri, MÖ 420-300/250 dolaylarında darb edilmiş olan gümüş stater serisidir. Bu stater kategorisinde olan antik sikkeler, ön yüzde boğuşan çıplak iki güreşçi tasvirine sahiptir. Genellikle aralarında harfler veya semboller bulunurken, sikke arka yüzlerde belirgin bir şekilde bir sapancı, fırlatma duruşunda, genellikle bir Triskeles [Aspendos'un sikkelerinde uzun bir sivil amblem] şehrin etnik kökenini gösterir. Antik sikkeler üzerindeki güreşçi tipinin seçimi belirsizdir. Güreş, eski zamanlarda popüler bir spordur ve olimpiyatlardaki etkinliklerden birisidir. Belki Aspendos antik kenti o zamanlar güreşçileriyle ünlüydü veya 5. yüzyılın ortalarındaki Olimpiyat etkinliğinde galip gelmiştir, ancak bir yüzyıldan fazla sikkelerinde varlığını sürdüren bu tip antik sikkelerin öne çıkması önemli olduğunu göstermektedir. Aspendos antik kentinin gümüş sikkelerinin bolluğu aynı zamanda şehrin ticari öneminin de bir kanıtıdır.
Bir çift güreşçiyi tasvir eden Aspendos sikkeleri, ilk olarak MÖ 400'lü yıllardan itibaren Aspendos tarafından darb edilmiş ve 320'li yıllarda Büyük İskender'in evrensel para birimi ile değiştirilene kadar darb edilmeye devam edilmiştir. Bu güreşçi sikkeleri, genellikle bir hoplit savaşçısını veya süvarisini tasvir eden militarist bir ön yüze sahip olan, arka yüzünde ise bir triskeles veya domuz bulunan daha öncekiantik sikkelerin yerini almıştır. Pisidya'daki antik Selge şehri, 4. yüzyılda Aspendos'un antik sikkelerini açıkça taklit eden bir dizi stater kategorisinde olan kendi antik sikkelerini darb etmiştir.
Aspendos'un antik dünyadaki geniş sikke yelpazesi, MÖ 5. yüzyılda Aspendos'un Pamphylia'daki en önemli şehir haline geldiğini göstermektedir. O zamanlar Eurymedon [Köprüçay] Nehri Aspendos'a kadar ulaşıma elverişliydi ve şehir tuz, yağ ve yün ticaretinden büyük bir zenginlik elde etmiştir. Antik kentte darb edilmiş olan sikkelerin arka yüzlerinde antik kentin Anadolu adı olan orijinal ismi ΕΣΤFΕΔΙΙΥΣ-ESTFEDIIYS lejantları görülmektedir. Diğer tip Stater sikkelerinde ön yüzde miğferli, sağa ilerleyen çıplak Hoplit, sağ elinde mızrak ve sol elinde yuvarlak kalkan, arka tip Triskeles ve antik kentin Anadolu adı olan orijinal ismi ΕΣΤFΕΔΙΙΥΣ-ESTFEDIIYS lejantları EΣTFΔII ve Ε-Σ-T-F olarak görülmektedir. Drahmi kategorisinde olan antik sikkelerde ön yüzde at üzerinde mızrak fırlatan süvari tasviri arka tip yaban domuzu üzerinde bir mızrak ile birlikte EΣTFEΔIIYΣ ve EΣT lejantları görülmektedir.
-
![image]()
Aspendos antik kentinde darb edilmiş Stater kategorisinde olan antik sikke. Ön yüzde birbirleriyle boğuşmaya başlayan çıplak iki güreşçi, arka tip sapancı atış pozisyonunda sağda triskele, arkasında antik kentin Anadolu adı olan orijinal ismi ΕΣΤFΕΔΙΙΥΣ-ESTFEDIIYS lejantı. Triskele; Üçlü Sarmal ya da Triskele Avrupa'nın batısından, Orta Asya'daki bazı Türki milletlere kadar birçok yerde kullanılan, ilk örnekleri MÖ 3000'li yıllara dayanan semboldür. Merkezden yayılan sarmal şekilde devam eden üç kol şeklindeki sembolün yunanca adının kökeni "üç bacaklı" demektir. -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Aspendos antik kentinde darb edilmiş Drahmi kategorisinde olan antik sikke. Ön yüzde at üzerinde süvari mızrak fırlatıyor, arka tip yaban domuzu altta antik kent ismi kısaltma olarak EΣT. -
![image]()
Aspendos antik kentinde darb edilmiş Stater kategorisinde olan antik sikke. Ön yüzde birbirleriyle boğuşmaya başlayan çıplak iki güreşçi, ortalarında ΠO-PO lejantı, arka tip sapancı atış pozisyonunda sağda atın ön kısmı altta mızrak, solda antik kentin Anadolu adı olan orijinal ismi ΕΣΤFΕΔΙΙΥ[Σ]-ESTFEDIIY[Σ] lejantı.
Resimler
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Aspendos ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Aspendos antik tiyatrosu'nun uydudan görünüşü 25 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Google Maps
![image]()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aspendos veya Belkis Antalya ili Serik ilcesinde bulunan Belkis koyunde yer alan antik tiyatrosuyla meshur bir antik kenttir Pamfilya nin en zengin sehirlerinden birisidir AspendosAspendos Antik KentiKonumAntalya SerikBolgePamfilyaKoordinatlar36 56 26 K 31 10 10 D 36 94056 K 31 16944 D 36 94056 31 16944TarihceKurulusMO 1200Devir ler Gec Bronz CagKultur ler Helenistik Donem Roma DonemiSit ayrintilariBuluntu lar Stadion agora bazilika hamam su kemeri nympheum anitsal cesme akropol market binasi odeion ArkeologlarDoc Dr Veli KoseKamusal erisimAcikAspendos Antik Tiyatrosu 2003 AspendosAspendos 2008 YerlesimAspendos Serik ilcesinin 8 kilometre dogusunda Koprucayi nin daglik bolgesinden duzluge ulastigi yerde M O 10 yuzyilda Akalar tarafindan kurulmus ve antik devrin mamur zengin kentlerinden biridir Buradaki tiyatro M S 2 yuzyilda Romalilar tarafindan insa edilmistir Kent biri buyuk biri kucuk iki tepe uzerine kurulmustur TarihceCografyaci Strabon ve Pamponrus Mela Pomponius Mela Kentin kuruldugunu yazarlar Bolgeye MO 1200 den sonra Yunan gocleri olmustur oysa Aspendos adinin kaynagi Rumlardan onceki yerli Anadolu dilidir Onemli bir ticaret yolu uzerinde oldugu ve Koprucay Irmagi ile limana baglandigi icin Aspendos her cagda ele gecirilmek istenen kentler arasinda yer almistir Antik Kent Aspendos I O 5 Yuzyil ilk ceyregine kadar Pers hakimiyetinde idi Sehrin yakinlarinda akan nehrin kenarinda I O 467 yilinda Yunanlarla Persler arasinda gecen Eurymedon Savasi adiyla anilan savasta Yunanlar kazanmisti Tiyatro Aspendos un en onemli yapisi tiyatrosudur Antik tiyatrolar arasinda en iyi sekilde korunarak gelmis bir acik hava tiyatrosudur Bu tiyatro Anadolu daki Roma tiyatrolarinin gunumuze sahnesi ile ulasabilen en eski ve saglam bir ornegidir Mimari Aspendos lu Theodorus un oglu Zenon dur Antonius Pius zamaninda yapimina baslanmis Marcus Aurelius zamaninda tamamlanmistir 138 164 Tiyatro kentin yerli tanrilari ile imparator ailesine sunulmustur Her yil binlerce yerli yabanci turist Aspendos u gezmektedir Antik tiyatro ayrica konserler etkinlikler icin kullanilmaktadir Bir de Aspendos Antik Tiyatrosu nun kucuk bir oykusu var Aspendos kralinin bir zamanlar herkesin evlenmek istedigi cok guzel bir kizi vardir Kral kizini kime verecegini bilemedigi icin halka Kim halkimiz kentimiz icin en yararli seyi yaparsa kizimi ona verecegim diye duyurur Bunun uzerine iki ikiz kardes iki buyuk yapi yaparlar Biri kente cok uzaklardan karmasik yollari bircok zorlugu gecerek su getiren su kemerleri oteki ortasinda yere metal para atildiginda ust siralardan bile sesinin duyuldugu dunyanin akustik olarak en iyi tiyatrosudur Kral su kemerlerini gordukten sonra kizini su kemerlerini yapana vermek ister Bunun uzerine tiyatronun mimari Zenon krala bir oyun oynar Kral tiyatronun ust siralarinda gezerken bir fisilti duyar Kral kizini bana vermeli Akustige hayran kalan kral kizini buyuk bir kilicla ikiye ayirir ve kardeslere verir Kentteki diger yapilar Stadion Agora Bazilika Hamam Su kemeri Nympheum anitsal cesme AkropolSu kemeri Antik yerlesimde kentin su ihtiyacini karsilayan Aspendos su kemeri hala yapildigi tarihten gunumuze kadar ayakta kalmis eserler arasinda gorulmekte Su kemeri kalintilarini inceleyen arkeologlarin yapmis oldugu bilimsel arastirma ve degerlendirme sonucu elde edilen verilerin M S 2 yuzyil icerisinde yapildigi sanilmaktadir Yapilis tarz ve mimarisinde donemin tekniklerini tasiyan su kemeri kaynagindan 15 metre yukseklikte oyulmus tas bloklar kanali ile antik yerlesime 30 metre yukseklikteki kulelerde biriktirilip antik yerlesime dagitildigi gozukmektedir Ayrica su kemeri hakkindaki en net bilginin oren yerinde bulunan bir yazitta adi gecen Tiberius Claudius Italicus tarafindan yaptirildigi ve sehrin hizmetine sunuldugu yazmaktadir Antik sikkeleriAspendos antik kenti sikkeleri Pers doneminde MO 5 yy ortalarinda baslamistir En iyi bilinen antik sikkeleri MO 420 300 250 dolaylarinda darb edilmis olan gumus stater serisidir Bu stater kategorisinde olan antik sikkeler on yuzde bogusan ciplak iki guresci tasvirine sahiptir Genellikle aralarinda harfler veya semboller bulunurken sikke arka yuzlerde belirgin bir sekilde bir sapanci firlatma durusunda genellikle bir Triskeles Aspendos un sikkelerinde uzun bir sivil amblem sehrin etnik kokenini gosterir Antik sikkeler uzerindeki guresci tipinin secimi belirsizdir Gures eski zamanlarda populer bir spordur ve olimpiyatlardaki etkinliklerden birisidir Belki Aspendos antik kenti o zamanlar gurescileriyle unluydu veya 5 yuzyilin ortalarindaki Olimpiyat etkinliginde galip gelmistir ancak bir yuzyildan fazla sikkelerinde varligini surduren bu tip antik sikkelerin one cikmasi onemli oldugunu gostermektedir Aspendos antik kentinin gumus sikkelerinin bollugu ayni zamanda sehrin ticari oneminin de bir kanitidir Bir cift guresciyi tasvir eden Aspendos sikkeleri ilk olarak MO 400 lu yillardan itibaren Aspendos tarafindan darb edilmis ve 320 li yillarda Buyuk Iskender in evrensel para birimi ile degistirilene kadar darb edilmeye devam edilmistir Bu guresci sikkeleri genellikle bir hoplit savascisini veya suvarisini tasvir eden militarist bir on yuze sahip olan arka yuzunde ise bir triskeles veya domuz bulunan daha oncekiantik sikkelerin yerini almistir Pisidya daki antik Selge sehri 4 yuzyilda Aspendos un antik sikkelerini acikca taklit eden bir dizi stater kategorisinde olan kendi antik sikkelerini darb etmistir Aspendos un antik dunyadaki genis sikke yelpazesi MO 5 yuzyilda Aspendos un Pamphylia daki en onemli sehir haline geldigini gostermektedir O zamanlar Eurymedon Koprucay Nehri Aspendos a kadar ulasima elverisliydi ve sehir tuz yag ve yun ticaretinden buyuk bir zenginlik elde etmistir Antik kentte darb edilmis olan sikkelerin arka yuzlerinde antik kentin Anadolu adi olan orijinal ismi ESTFEDIIYS ESTFEDIIYS lejantlari gorulmektedir Diger tip Stater sikkelerinde on yuzde migferli saga ilerleyen ciplak Hoplit sag elinde mizrak ve sol elinde yuvarlak kalkan arka tip Triskeles ve antik kentin Anadolu adi olan orijinal ismi ESTFEDIIYS ESTFEDIIYS lejantlari ESTFDII ve E S T F olarak gorulmektedir Drahmi kategorisinde olan antik sikkelerde on yuzde at uzerinde mizrak firlatan suvari tasviri arka tip yaban domuzu uzerinde bir mizrak ile birlikte ESTFEDIIYS ve EST lejantlari gorulmektedir Aspendos antik kentinde darb edilmis Stater kategorisinde olan antik sikke On yuzde birbirleriyle bogusmaya baslayan ciplak iki guresci arka tip sapanci atis pozisyonunda sagda triskele arkasinda antik kentin Anadolu adi olan orijinal ismi ESTFEDIIYS ESTFEDIIYS lejanti Triskele Uclu Sarmal ya da Triskele Avrupa nin batisindan Orta Asya daki bazi Turki milletlere kadar bircok yerde kullanilan ilk ornekleri MO 3000 li yillara dayanan semboldur Merkezden yayilan sarmal sekilde devam eden uc kol seklindeki sembolun yunanca adinin kokeni uc bacakli demektir Aspendos antik kentinde darb edilmis Stater kategorisinde olan antik sikke On yuzde ciplak Hoplit sag elinde mizrak ve sol elinde yuvarlak kalkan arka tip Triskeles ve ustte antik kentin ismi ESTF ESTF lejanti Aspendos antik kentinde darb edilmis Stater kategorisinde olan antik sikke On yuzde birbirleriyle bogusmaya baslayan ciplak iki guresci arka tip sapanci atis pozisyonunda sagda triskele altta saga dogru kosan kurt solda antik kentin Anadolu adi olan orijinal ismi ESTFEDIIYS ESTFEDIIYS lejanti Aspendos antik kentinde darb edilmis Drahmi kategorisinde olan antik sikke On yuzde at uzerinde suvari mizrak firlatiyor arka tip yaban domuzu altta antik kent ismi kisaltma olarak EST Aspendos antik kentinde darb edilmis Stater kategorisinde olan antik sikke On yuzde birbirleriyle bogusmaya baslayan ciplak iki guresci ortalarinda PO PO lejanti arka tip sapanci atis pozisyonunda sagda atin on kismi altta mizrak solda antik kentin Anadolu adi olan orijinal ismi ESTFEDIIY S ESTFEDIIY S lejanti ResimlerKaynakca 14 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Mootol Kultur Sanat Arastirma yazi Tekin Gun 25 Subat 2003 Antalya Serik 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilarWikimedia Commons ta Aspendos ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Aspendos antik tiyatrosu nun uydudan gorunusu 25 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Google Maps