Kolugolar ya da uçarmakiler (Dermoptera, Yunanca: dérma = deri, ptéryga = kanat; "deri kanatlılar"), ağaçlarda yaşayan ve havada süzülerek ağaçtan ağaca hareket eden, Güneydoğu Asya'da bulunan ve en yakın akrabası primatlar olan memeli.Soyu tükenmeden günümüze gelmiş ve yaşayan yalnızca iki türü bulunan Cynocephalidae (Uçarmakigiller) familyasını ve Dermoptera (Abalı memeliler) takımını oluşturur. Havada süzülerek hareket eden memeliler içinde en beceriklileridir ve yüksek bir noktadan alçak bir noktaya ayakları arasındaki fazladan deri perdelerini kullanıp havada süzülerek ulaşır. Aynı zamanda uçarmaki adı da verilmesine karşın gerçek maki değildir.
Kolugo | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Malaya kolugosu (Galeopterus variegatus) | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
Tip cins | |||||||||||||
Cynocephalus , 1768 | |||||||||||||
Cinsler | |||||||||||||
| |||||||||||||
Dağılımı |
Özellikleri
Kolugolar yaklaşık bir kedi büyüklüğündedir, ancak bir kediden daha hafiftir. Uzunlukları 56 – 69 cm ve ağırlıkları 1 - 1,75 kg arası değişir. Kanat açıklığı türden türe 70 – 120 cm varabilir. Renkleri gri ile kahverengi arası değişen bir zemin üzerine dağılı beyaz, kahverengi ve siyah lekelerden oluşur. Uzun ve ince olan ön ve arka bacakları neredeyse aynı uzunluktadır. Tırnakları uzun ve kalındır. Bilimcilerin verdiği Latince ad (Cynocephalus: Tr. Köpek başlı) kafalarının tazıya benzemesinden kaynaklanmıştır. Gözleri ve kulakları küçüktür.
Kolugoların en çok dikkat çeken özelliği olan uçma derisi (patagium) ağaçtan ağaca süzülmelerini olanaklı kılar. Uçar makilerde bu deri boyun ve ön ayaklar arasında, ön ayaklar ve arka ayaklar arasında ve arka ayaklar ile kuyruk arasında bulunur. Kuyruk ve ayaklar bütünüyle derinin içindedir, yalnızca parmakları ve tırnakları bu derinin dışında kalır. Uçma derisi diğer süzülebilen memelilerde (örn. uçar kuskuslar) olduğundan daha büyüktür.
Yayılım
Kolugolar Güneydoğu Asya'da yaşar. Malaya kolugosu (C. variegatus) Güney Hindiçin, Tayland, Malezya ve Batı Endonezya'dan Borneo ve Cava'ya kadar varan bir coğrafyaya yayılmışken, Filipin kolugosu (C. volans) yalnızca Filipin'de yaşar. Her iki türe de yayılım alanları içinde bulunan yağmur ormanlanlarında rastlanılır. Ayrıca Malaya kolugosuna özellikle ekili Hindistan cevizi ağaçlarında rastlanılır.
Yaşam biçimi
Kolugolar ağaçta yaşayıp seyrek yere inen, gece etkin olan (gececil) hayvanlardır. Gündüzleri ağaç kovuklarında ya da 25 - 50 metre yükseklikte dallara asılı biçimde geçirirler. Büyük bir uzaklığı süzülebilmeyi olanaklı kılan, oldukça yüksek ağaçları tercih ederler. Orman yangınlarında genelde ağacın üstünde kalıp yanarlar.
Pek becerikli tırmanıcı değillerdir; yavaş ve zor tırmanırlar. Ancak yassı duran dallarda kafa üstü sarkık biçimde uzun tırnakları ile tutunarak daha rahat ilerleyebilirler. Aslında yalnız yaşarlar, ancak beslenirken birkaç birey birden aynı ağaç üzerinde görülebilir.
Uçma yöntemi
Kolugolar bir ağaçtan diğerine geçmek isterse, uçma derisini gerip ağaçtan sıçrar. Stereoskopik görme yetenekleri ile konacakları noktayı çok iyi kestirebilirler. Olağanda süzülme uzaklıkları 50 - 70 metre arasıdır, ama 100 metre ve daha çoğu da görülmüştür. Belirlenen en uzun süzülme uzaklığı 136 metre olmuştur ve bu uçuşta sadece 12 metre alçalmıştır. Ancak bir kez süzülmeye başladıktan sonra yönünü pek denetleyemez. İstediği ağaca konar konmaz derhal kaybettiği yükseklik kadar tekrar yukarı tırmanır. Mümkün oldukça yere konmamaya çaba harcar.
Beslenme
Kolugular kesinlikle otoburdur; çiçek, yaprak ve tomurcuk ile beslenirler. Ara sıra yumuşak meyveler yer veya ağacın suyunu emebilir. Çoğu diğer ağaçta yaşayan hayvanlar gibi onlar da sıvı gereksinimini yedikleri bitkilerden giderir.
Düşmanları
Ağaçta tırmanırken ve süzülürken yavaş olmaları, onların yırtıcı kuşlar için kolay av olmalarını sağlar. Özellikle Filipin kartalının (Pithecophaga jefferyi) beslenmesi kestirimlere göre neredeyse %90 Filipin kolugosundan oluşur.
Üreme
Dış görünüşlerinden cinsiyetlerini belirlemek kolay değildir. Dişiler erkeklerden biraz daha gri ve çok az daha büyüktür.
Yaklaşık 60 gün süren bir gebelik sonrası 2 yavru doğar. Doğan yavrular neredeyse keselilerde olduğu kadar az gelişmiş bir durumda dünyaya gelir. Anne yavruyu emzirdiği sürece (6 ay) onu uçma derisi arasına sıkışık olarak taşır. Gözlemlenen en uzun yaş 17,5 yıldır ama çok daha yaşlı olabilecekleri varsayılır.
Sistematik
Evrim tarihi
Abalı memeliler takımının ilk fosil kalıntıları Paleosen ve Eosen devrelerinde bulunmuştur. Kuzey Amerika'da Paleosen devresinden kalmış Planetetherium mirable türü bulunmuştur. Tayland'da bulunan ve geç Eosen devresinden kalma olan Dermotherium cinsi, günümüzün türlerine benzemektedir.
Yaşayan uçarmakigiller familyasının dışında abalı memeliler takımının diğer familyaları , , ve 'dir.
Sınıflandırma
- Takım: Abalı memeliler (Dermoptera)
- Familya: Uçar makigiller (Cynocephalidae)
- Cynocephalus
- Filipin uçar makisi (Cynocephalus volans)
- Galeopterus
- Malezya uçar makisi (Cynocephalus variegatus veya Galeopterus variegatus)
- †Dermotherium
- Dermotherium major
- Dermotherium chimaera
- Cynocephalus
- Familya: Uçar makigiller (Cynocephalidae)
Sınıflandırılmaları uzun zaman tartışılmıştır. Uzun süre böcekçiller veya yarasalar ile akraba sanılmışlardır. Primatlar veya etçiller ile akraba oldukları da ileri sürülmüştür. Bu belirsizlik 1883 yılında yazılan kitabında şöyle dile getirilmiştir:
- Linné onları önmaymunlara, Cuvier yarasalara, Geoffroy etçillere, Oken keselilere ve sonunda Peters büyük bir olasılıkla haklı olarak böcekçillere atıyor. Bu karmaşıklıktan dolayı kanatlı maymun, çırpınan maki, uçan kedi, garip yarasa gibi birbirinden çok ayrı adlar verilmiştir.
Carl von Linné (Cynocephalus volans, 1758) ve (Cynocephalus variegatus, 1799) familyanın 2 türünü ilk kez tanımlamışlardır. Böylece iki türün aynı cinsin (Cynocephalus) üyesi olduğu kabul edilmiştir. Ama dişlerinde olan ayrımlardan dolayı iki ayrı cins tartışması günümüze kadar devam etmektedir. Bu tartışmaya göre Malaya kolugosunu Galeopterus adlı ayrı bir cinse ayırmak isteyen hayvanbilimciler vardır. Diğer hayvanbilimciler ise bu ufak ayrımların iki ayrı cinsi gerekli kılmadığını savunmaktalar.
Kitaplar
- T. S. Kemp: The Origin & Evolution of Mammals. Oxford University Press, Oxford 2005, .
- Erwin Kulzer: Dermoptera. Riesengleiter, Flattermakis, Colugos. In: W. Westheide und R. Rieger: Spezielle Zoologie. Teil 2: Wirbel- oder Schädeltiere. Spektrum Akademischer Verlag, München 2004, S. 574–575, .
- Kathy MacKinnon: Riesengleiter. In: David W. Macdonald (Hrsg.): Die große Enzyklopädie der Säugetiere. Könemann Verlag, Königswinter 2004, S. 432–433, (deutsche Übersetzung der Originalausgabe von 2001).
- Ronald M. Nowak: Walker’s Mammals of the World. 2. Auflage. The Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999, S. 250–252, .
- Thomas Schultze-Westrum: Die Riesengleiter. In: Bernhard Grzimek et al. (Hrsg.): . Bd. 11. Säugetiere 2. Kindler Verlag, Zürih 1969, S. 80–82.
- Don E. Wilson, DeeAnn M. Reeder (Hrsg.): Mammal Species of the World. 3. Auflage. The Johns Hopkins University Press, Baltimore 2005, .
- Erich Thenius und Richard Kraft: Riesengleiter in: Bernhard Grzimek (Hrsg.): Grzimeks Enzyklopädie, Band 1: Säugetiere, S.634-639, Kindler 1988,
- Boonsong Lekagul & Jeffrey A. McNeely: Mammals of Thailand, S.39,
Dış bağlantılar
- Animal Diversity Web'de uçar makigiller (engl.) 4 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Colugos.com (engl.) 10 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- answers.com'da abalı memeliler portresi (engl.)[]
- Resimler 7 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Vidyo: Borneo'da uçar makilerin çiftleşmesi 28 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ . fossilworks.org. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "PBDB". paleobiodb.org. 27 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Dermoptera". Fossilworks.org.
- ^ "kolugo". AnaBritannica. 13. Ana Yayıncılık. 1989. ss. 454-455.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;:0
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Stafford, B.J. (2005). "Order Dermoptera". Wilson, D.E.; Reeder, D.M (Ed.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3. bas.). Johns Hopkins University Press. s. 110. ISBN . OCLC 62265494.
- ^ Charles H. Wharton: Notes on the Life History of the Flying Lemur. Journal of Mammalogy, Vol. 31 (3) 1950); Seiten 269–273
- ^ James Ferguson-Lees und David A. Christie: Raptors of the World Helm, London 2001; Seiten 721–722.
- ^ Aus: Kathy MacKinnon: Riesengleiter. In: David W. Macdonald (Hrsg.): Die große Enzyklopädie der Säugetiere. Könemann Verlag, Königswinter 2004, S. 432, (deutsche Übersetzung der Originalausgabe von 2001)
- ^ Aus: Bernhard Grzimek (Hrsg.): Grzimeks Enzyklopädie, Band 1: Säugetiere, S.635, Kindler 1988,
- ^ Nach J.D. Pettigrew, B.G.M. Jamieson, S.K. Robson, L.S. Hall, K.I. McAnally, H.M. Cooper: Phylogenetic relations between microbats, megabats and primates (Mammalia: Chiroptera and Primates (Primatomorpha)). in Philosophical Transactions of the Royal Society of London: Biological series, Vol. 325, 1989; Seiten 489–559 und M.C. McKenna, S.K. Bell (Hrsg): Classification of mammals; above the species level. Columbia University Press, New York, 1997.
- ^ Säugethiere: Zweite Reihe: Krallenthiere. In: Brehms Tierleben. Kolorierte Originalausgabe, Bd. 2 1883; S. 220. Zitiert aus Band 76 der Digitalen Bibliothek, 2004; .
- ^ etwa B.J. Stafford, F.S. Szalay: Craniodental functional morphology and taxonomy of dermopterans. in Journal of mammalogy 81, 2000; Seiten 360–385 Abstract 24 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kolugolar ya da ucarmakiler Dermoptera Yunanca derma deri pteryga kanat deri kanatlilar agaclarda yasayan ve havada suzulerek agactan agaca hareket eden Guneydogu Asya da bulunan ve en yakin akrabasi primatlar olan memeli Soyu tukenmeden gunumuze gelmis ve yasayan yalnizca iki turu bulunan Cynocephalidae Ucarmakigiller familyasini ve Dermoptera Abali memeliler takimini olusturur Havada suzulerek hareket eden memeliler icinde en beceriklileridir ve yuksek bir noktadan alcak bir noktaya ayaklari arasindaki fazladan deri perdelerini kullanip havada suzulerek ulasir Ayni zamanda ucarmaki adi da verilmesine karsin gercek maki degildir Kolugo Yasadigi donem araligi 56 8 0 myo Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNMalaya kolugosu Galeopterus variegatus Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaBuyuk takim EuarchontaMir takim PrimatomorphaTakim Dermoptera Illiger 1811Tip cinsCynocephalus 1768Cinsler Worlandia Plagiomene Planetetherium Elpidophorus Cynocephalidae Simpson 1945 Cynocephalus Galeopterus DermotheriumDagilimiOzellikleriHorniman Muzesi nin doga tarihi koleksiyonunda sergilenen doldurulmus bir kolugo Kolugolar yaklasik bir kedi buyuklugundedir ancak bir kediden daha hafiftir Uzunluklari 56 69 cm ve agirliklari 1 1 75 kg arasi degisir Kanat acikligi turden ture 70 120 cm varabilir Renkleri gri ile kahverengi arasi degisen bir zemin uzerine dagili beyaz kahverengi ve siyah lekelerden olusur Uzun ve ince olan on ve arka bacaklari neredeyse ayni uzunluktadir Tirnaklari uzun ve kalindir Bilimcilerin verdigi Latince ad Cynocephalus Tr Kopek basli kafalarinin taziya benzemesinden kaynaklanmistir Gozleri ve kulaklari kucuktur Kolugolarin en cok dikkat ceken ozelligi olan ucma derisi patagium agactan agaca suzulmelerini olanakli kilar Ucar makilerde bu deri boyun ve on ayaklar arasinda on ayaklar ve arka ayaklar arasinda ve arka ayaklar ile kuyruk arasinda bulunur Kuyruk ve ayaklar butunuyle derinin icindedir yalnizca parmaklari ve tirnaklari bu derinin disinda kalir Ucma derisi diger suzulebilen memelilerde orn ucar kuskuslar oldugundan daha buyuktur YayilimKolugolar Guneydogu Asya da yasar Malaya kolugosu C variegatus Guney Hindicin Tayland Malezya ve Bati Endonezya dan Borneo ve Cava ya kadar varan bir cografyaya yayilmisken Filipin kolugosu C volans yalnizca Filipin de yasar Her iki ture de yayilim alanlari icinde bulunan yagmur ormanlanlarinda rastlanilir Ayrica Malaya kolugosuna ozellikle ekili Hindistan cevizi agaclarinda rastlanilir Yasam bicimi 1883 kitabindan bir cizim Kolugolar agacta yasayip seyrek yere inen gece etkin olan gececil hayvanlardir Gunduzleri agac kovuklarinda ya da 25 50 metre yukseklikte dallara asili bicimde gecirirler Buyuk bir uzakligi suzulebilmeyi olanakli kilan oldukca yuksek agaclari tercih ederler Orman yanginlarinda genelde agacin ustunde kalip yanarlar Pek becerikli tirmanici degillerdir yavas ve zor tirmanirlar Ancak yassi duran dallarda kafa ustu sarkik bicimde uzun tirnaklari ile tutunarak daha rahat ilerleyebilirler Aslinda yalniz yasarlar ancak beslenirken birkac birey birden ayni agac uzerinde gorulebilir Ucma yontemi Kolugolar bir agactan digerine gecmek isterse ucma derisini gerip agactan sicrar Stereoskopik gorme yetenekleri ile konacaklari noktayi cok iyi kestirebilirler Olaganda suzulme uzakliklari 50 70 metre arasidir ama 100 metre ve daha cogu da gorulmustur Belirlenen en uzun suzulme uzakligi 136 metre olmustur ve bu ucusta sadece 12 metre alcalmistir Ancak bir kez suzulmeye basladiktan sonra yonunu pek denetleyemez Istedigi agaca konar konmaz derhal kaybettigi yukseklik kadar tekrar yukari tirmanir Mumkun oldukca yere konmamaya caba harcar Beslenme Kolugular kesinlikle otoburdur cicek yaprak ve tomurcuk ile beslenirler Ara sira yumusak meyveler yer veya agacin suyunu emebilir Cogu diger agacta yasayan hayvanlar gibi onlar da sivi gereksinimini yedikleri bitkilerden giderir Dusmanlari Agacta tirmanirken ve suzulurken yavas olmalari onlarin yirtici kuslar icin kolay av olmalarini saglar Ozellikle Filipin kartalinin Pithecophaga jefferyi beslenmesi kestirimlere gore neredeyse 90 Filipin kolugosundan olusur UremeDis gorunuslerinden cinsiyetlerini belirlemek kolay degildir Disiler erkeklerden biraz daha gri ve cok az daha buyuktur Yaklasik 60 gun suren bir gebelik sonrasi 2 yavru dogar Dogan yavrular neredeyse keselilerde oldugu kadar az gelismis bir durumda dunyaya gelir Anne yavruyu emzirdigi surece 6 ay onu ucma derisi arasina sikisik olarak tasir Gozlemlenen en uzun yas 17 5 yildir ama cok daha yasli olabilecekleri varsayilir SistematikEvrim tarihi Abali memeliler takiminin ilk fosil kalintilari Paleosen ve Eosen devrelerinde bulunmustur Kuzey Amerika da Paleosen devresinden kalmis Planetetherium mirable turu bulunmustur Tayland da bulunan ve gec Eosen devresinden kalma olan Dermotherium cinsi gunumuzun turlerine benzemektedir Yasayan ucarmakigiller familyasinin disinda abali memeliler takiminin diger familyalari ve dir Siniflandirma Takim Abali memeliler Dermoptera Familya Ucar makigiller Cynocephalidae Cynocephalus Filipin ucar makisi Cynocephalus volans Galeopterus Malezya ucar makisi Cynocephalus variegatus veya Galeopterus variegatus Dermotherium Dermotherium major Dermotherium chimaera Siniflandirilmalari uzun zaman tartisilmistir Uzun sure bocekciller veya yarasalar ile akraba sanilmislardir Primatlar veya etciller ile akraba olduklari da ileri surulmustur Bu belirsizlik 1883 yilinda yazilan kitabinda soyle dile getirilmistir Linne onlari onmaymunlara Cuvier yarasalara Geoffroy etcillere Oken keselilere ve sonunda Peters buyuk bir olasilikla hakli olarak bocekcillere atiyor Bu karmasikliktan dolayi kanatli maymun cirpinan maki ucan kedi garip yarasa gibi birbirinden cok ayri adlar verilmistir Filipin kolugosu Cynocephalus volans Carl von Linne Cynocephalus volans 1758 ve Cynocephalus variegatus 1799 familyanin 2 turunu ilk kez tanimlamislardir Boylece iki turun ayni cinsin Cynocephalus uyesi oldugu kabul edilmistir Ama dislerinde olan ayrimlardan dolayi iki ayri cins tartismasi gunumuze kadar devam etmektedir Bu tartismaya gore Malaya kolugosunu Galeopterus adli ayri bir cinse ayirmak isteyen hayvanbilimciler vardir Diger hayvanbilimciler ise bu ufak ayrimlarin iki ayri cinsi gerekli kilmadigini savunmaktalar KitaplarT S Kemp The Origin amp Evolution of Mammals Oxford University Press Oxford 2005 ISBN 0 19 850761 5 Erwin Kulzer Dermoptera Riesengleiter Flattermakis Colugos In W Westheide und R Rieger Spezielle Zoologie Teil 2 Wirbel oder Schadeltiere Spektrum Akademischer Verlag Munchen 2004 S 574 575 ISBN 3 8274 0307 3 Kathy MacKinnon Riesengleiter In David W Macdonald Hrsg Die grosse Enzyklopadie der Saugetiere Konemann Verlag Konigswinter 2004 S 432 433 ISBN 3 8331 1006 6 deutsche Ubersetzung der Originalausgabe von 2001 Ronald M Nowak Walker s Mammals of the World 2 Auflage The Johns Hopkins University Press Baltimore 1999 S 250 252 ISBN 0 8018 5789 9 Thomas Schultze Westrum Die Riesengleiter In Bernhard Grzimek et al Hrsg Bd 11 Saugetiere 2 Kindler Verlag Zurih 1969 S 80 82 Don E Wilson DeeAnn M Reeder Hrsg Mammal Species of the World 3 Auflage The Johns Hopkins University Press Baltimore 2005 ISBN 0 8018 8221 4 Erich Thenius und Richard Kraft Riesengleiter in Bernhard Grzimek Hrsg Grzimeks Enzyklopadie Band 1 Saugetiere S 634 639 Kindler 1988 ISBN 3 463 42101 1 Boonsong Lekagul amp Jeffrey A McNeely Mammals of Thailand S 39 ISBN 974 86806 1 4Dis baglantilarAnimal Diversity Web de ucar makigiller engl 4 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Colugos com engl 10 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde answers com da abali memeliler portresi engl olu kirik baglanti Resimler 7 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vidyo Borneo da ucar makilerin ciftlesmesi 28 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca fossilworks org 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 PBDB paleobiodb org 27 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Dermoptera Fossilworks org Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link kolugo AnaBritannica 13 Ana Yayincilik 1989 ss 454 455 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 0 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Stafford B J 2005 Order Dermoptera Wilson D E Reeder D M Ed Mammal Species of the World A Taxonomic and Geographic Reference 3 bas Johns Hopkins University Press s 110 ISBN 978 0 8018 8221 0 OCLC 62265494 Charles H Wharton Notes on the Life History of the Flying Lemur Journal of Mammalogy Vol 31 3 1950 Seiten 269 273 James Ferguson Lees und David A Christie Raptors of the World Helm London 2001 Seiten 721 722 ISBN 0 7136 8026 1 Aus Kathy MacKinnon Riesengleiter In David W Macdonald Hrsg Die grosse Enzyklopadie der Saugetiere Konemann Verlag Konigswinter 2004 S 432 ISBN 3 8331 1006 6 deutsche Ubersetzung der Originalausgabe von 2001 Aus Bernhard Grzimek Hrsg Grzimeks Enzyklopadie Band 1 Saugetiere S 635 Kindler 1988 ISBN 3 463 42101 1 Nach J D Pettigrew B G M Jamieson S K Robson L S Hall K I McAnally H M Cooper Phylogenetic relations between microbats megabats and primates Mammalia Chiroptera and Primates Primatomorpha in Philosophical Transactions of the Royal Society of London Biological series Vol 325 1989 Seiten 489 559 und M C McKenna S K Bell Hrsg Classification of mammals above the species level Columbia University Press New York 1997 Saugethiere Zweite Reihe Krallenthiere In Brehms Tierleben Kolorierte Originalausgabe Bd 2 1883 S 220 Zitiert aus Band 76 der Digitalen Bibliothek 2004 ISBN 3 89853 476 6 etwa B J Stafford F S Szalay Craniodental functional morphology and taxonomy of dermopterans in Journal of mammalogy 81 2000 Seiten 360 385 Abstract 24 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde