Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Zooloji Dalları |
Zooloji ( zoh-OL-ə-jee)hayvanların bilimsel olarak incelenmesidir. Çalışmaları, hem yaşayan hem de soyu tükenmiş tüm hayvanların yapısını, embriyolojisini, sınıflandırmasını, alışkanlıklarını ve dağılımını ve ekosistemleriyle nasıl etkileşime girdiklerini içerir. Zooloji, biyolojinin ana dallarından biridir. Terim, Antik Yunanca ζῷον, zōion ('hayvan') ve λόγος, logos ('bilgi', 'çalışma') kelimelerinden türetilmiştir.
İnsanlar her zaman çevrelerinde gördükleri hayvanların doğal tarihiyle ilgilenmiş ve bu bilgiyi bazı türleri evcilleştirmek için kullanmış olsalar da resmi zooloji çalışmasının Aristoteles ile başladığı söylenebilir. Hayvanları canlı organizmalar olarak görmüş, yapılarını ve gelişimlerini incelemiş, çevrelerine uyumlarını ve parçalarının işlevlerini göz önünde bulundurmuştur. Modern zoolojinin kökenleri Rönesans ve erken modern dönemde Carl Linnaeus, Antonie van Leeuwenhoek, Robert Hooke, Charles Darwin, Gregor Mendel ve diğer birçok bilim insanına dayanmaktadır.
Hayvanların incelenmesi büyük ölçüde biçim ve işlev, adaptasyonlar, gruplar arasındaki ilişkiler, davranış ve ekoloji ile ilgilenmeye devam etmiştir. Zooloji giderek sınıflandırma, fizyoloji, biyokimya ve evrim gibi disiplinlere ayrılmıştır. DNA'nın yapısının 1953 yılında Francis Crick ve James Watson tarafından keşfedilmesiyle birlikte moleküler biyoloji alanı açılmış ve hücre biyolojisi, gelişim biyolojisi ve moleküler genetik alanlarında ilerlemeler kaydedilmiştir.
Tarihçe
Zooloji tarihi, antik çağlardan modern zamanlara kadar hayvanlar aleminin incelenmesinin izini sürer. Tarih öncesi insanların, çevrelerindeki hayvan ve bitkileri sömürmek ve hayatta kalmak için onları incelemeleri gerekiyordu. Fransa'da 15.000 yıl öncesine ait mağara resimleri, gravürler ve heykeller bizonları, atları ve geyikleri dikkatle işlenmiş ayrıntılarla göstermektedir. Dünyanın diğer bölgelerinde bulunan benzer resimlerde ise daha çok yemek için avlanan hayvanlar ve vahşi hayvanlar resmedilmiştir.
karakterize edilen Neolitik Devrim, Antik Çağ boyunca devam etmiştir. Yakın Doğu, Mezopotamya ve Mısır'daki yabani ve evcil hayvanların gerçekçi tasvirleri, hayvancılık uygulamaları ve teknikleri, avcılık ve balıkçılık da dahil olmak üzere yaban hayatına dair antik bilgi birikimini göstermektedir. Yazının icadı, Mısır hiyerogliflerinde hayvanların varlığıyla zoolojiye yansımıştır.
Tek bir tutarlı alan olarak zooloji kavramı çok daha sonra ortaya çıkmış olsa da zoolojik bilimler, antik Yunan-Roma dünyasında ve Galen'in biyolojik çalışmalarına kadar uzanan doğa tarihinden doğmuştur. MÖ dördüncü yüzyılda Aristoteles hayvanları canlı organizmalar olarak ele almış, yapılarını, gelişimlerini ve yaşamsal olgularını incelemiştir. Onları iki gruba ayırmıştır: omurgalılar kavramımıza eşdeğer olan kanlı hayvanlar ve kansız hayvanlar, omurgasızlar. Lesbos'ta iki yıl geçirerek hayvanları ve bitkileri gözlemledi ve tanımladı, farklı organizmaların adaptasyonlarını ve parçalarının işlevlerini göz önünde bulundurdu. Dört yüz yıl sonra Romalı doktor Galen, anatomilerini ve farklı parçaların işlevlerini incelemek için hayvanları parçalara ayırdı, çünkü o dönemde insan kadavralarının parçalara ayrılması yasaktı. Bu, bazı sonuçlarının yanlış olmasına neden oldu, ancak yüzyıllar boyunca görüşlerinden herhangi birine karşı çıkmak sapkınlık olarak kabul edildi, bu nedenle anatomi çalışmaları durgunlaştı.
Orta Doğu bilimi ve tıbbı, Antik Yunan, Roma, Mezopotamya ve İran'ın yanı sıra eski Hint geleneği olan Ayurveda'nın kavramlarını entegre ederek sayısız ilerleme ve yenilik gerçekleştiren dünyanın en gelişmiş tıbbıydı. 13. yüzyılda Albertus Magnus, Aristoteles'in tüm eserlerinin şerhlerini ve yorumlarını üretti; botanik, zooloji ve mineraller gibi konulardaki kitapları antik kaynaklardan gelen bilgilerin yanı sıra kendi araştırmalarının sonuçlarını da içeriyordu. Genel yaklaşımı şaşırtıcı derecede moderndi ve şöyle yazmıştı: "Doğa biliminin görevi bize söyleneni kabul etmek değil, doğal şeylerin nedenlerini araştırmaktır." İlk öncülerden biri de Conrad Gessner'di. 4500 sayfalık anıtsal hayvan ansiklopedisi Historia animalium 1551 ve 1558 yılları arasında dört cilt halinde yayımlandı.
Avrupa'da Galen'in anatomi üzerine çalışmaları 16. yüzyıla kadar büyük ölçüde eşsiz ve rakipsiz kalmıştır.Rönesans ve erken modern dönem boyunca, zoolojik düşünce Avrupa'da deneyciliğe olan ilginin artması ve birçok yeni organizmanın keşfedilmesiyle devrim yaratmıştır. Bu hareketin önde gelenleri fizyolojide deney ve dikkatli gözlemi kullanan Andreas Vesalius ve William Harvey ile Carl Linnaeus, Jean-Baptiste Lamarck ve Buffon gibi yaşam çeşitliliğini ve fosil kayıtlarını sınıflandırmaya ve organizmaların gelişimi ve davranışlarını incelemeye başlayan doğa bilimcilerdir. Antonie van Leeuwenhoek mikroskopi alanında öncü çalışmalar yaptı ve daha önce bilinmeyen mikroorganizmalar dünyasını ortaya çıkararak hücre teorisinin temelini attı. van Leeuwenhoek'un gözlemleri Robert Hooke tarafından da desteklendi; tüm canlı organizmalar bir veya daha fazla hücreden oluşuyordu ve kendiliğinden oluşamazlardı. Hücre teorisi yaşamın temeline ilişkin yeni bir bakış açısı sağladı.
Önceleri centilmen doğa bilimcilerin alanı olan zooloji, 18, 19 ve 20. yüzyıllar boyunca giderek daha profesyonel bir haline geldi. Alexander von Humboldt gibi kaşif-doğabilimciler organizmalar ve çevreleri arasındaki etkileşimi ve bu ilişkinin coğrafyaya nasıl bağlı olduğunu araştırarak biyocoğrafya, ekoloji ve etolojinin temellerini attılar. Doğa bilimciler özcülüğü reddetmeye ve yok oluşun önemini ve türlerin değişebilirliğini göz önünde bulundurmaya başladılar.
Bu gelişmelerin yanı sıra embriyoloji ve paleontolojiden elde edilen sonuçlar, Charles Darwin'in doğal seçilim yoluyla evrim teorisinin 1859'da yayınlanmasıyla sentezlendi; Darwin bu eserinde organik evrim teorisini, hangi süreçlerle gerçekleşebileceğini açıklayarak ve gerçekleştiğine dair gözlemsel kanıtlar sunarak yeni bir temele oturttu.Darwin'in teorisi bilim camiası tarafından hızla kabul gördü ve kısa sürede hızla gelişen biyoloji biliminin temel aksiyomu haline geldi. Modern genetiğin temeli, Gregor Mendel'in 1865 yılında bezelyeler üzerinde yaptığı çalışmalarla atılmış olsa da Mendel'in çalışmalarının önemi o zamanlar fark edilmemişti.
Darwin, morfoloji ve fizyolojiyi ortak bir biyolojik teoride birleştirerek onlara yeni bir yön verdi: organik evrim teorisi. Sonuç, hayvanların sınıflandırılmasının soybilimsel bir temelde yeniden yapılandırılması, hayvanların gelişiminin yeni bir şekilde araştırılması ve genetik ilişkilerinin belirlenmesine yönelik ilk girişimler oldu. 19. yüzyılın sonu, kalıtım mekanizması gizemini korusa da kendiliğinden oluşumun çöküşüne ve mikrop teorisinin yükselişine tanık oldu. 20. yüzyılın başlarında Mendel'in çalışmalarının yeniden keşfedilmesi genetiğin hızla gelişmesine yol açtı ve 1930'larda modern sentezde popülasyon genetiği ve doğal seçilimin birleşimi evrimsel biyolojiyi yarattı.
Hücre biyolojisi alanındaki araştırmalar genetik, biyokimya, tıbbi mikrobiyoloji, immünoloji ve gibi diğer alanlarla bağlantılıdır. DNA molekülünün 1953 yılında Francis Crick ve James Watson tarafından dizilenmesiyle birlikte moleküler biyoloji alanı açılmış ve hücre biyolojisi, gelişim biyolojisi ve moleküler genetik alanlarında ilerlemeler kaydedilmiştir. DNA dizileme, farklı organizmalar arasındaki yakınlık derecelerini aydınlattığı için sistematik çalışması dönüşüme uğramıştır.
Kapsam
Zooloji, hayvanlarla ilgilenen bilim dalıdır. Bir tür, uygun cinsiyetteki herhangi iki bireyin verimli yavrular üretebildiği en büyük organizma grubu olarak tanımlanabilir; yaklaşık 1,5 milyon hayvan türü tanımlanmıştır ve pokemane gibi 8 milyon kadar hayvan türünün var olabileceği tahmin edilmektedir. Organizmaları tanımlamak ve onları özelliklerine, farklılıklarına ve ilişkilerine göre gruplandırmak erken bir gereklilikti ve bu taksonomistin alanıdır. Başlangıçta türlerin değişmez olduğu düşünülüyordu, ancak Darwin'in evrim teorisinin ortaya çıkmasıyla, farklı gruplar veya kladlar arasındaki ilişkileri inceleyen kladistik alanı ortaya çıktı. Sistematik, canlı formların çeşitlenmesinin incelenmesidir, bir grubun evrimsel geçmişi onun filogenisi olarak bilinir ve kladlar arasındaki ilişki bir kladogramda şematik olarak gösterilebilir.
Her ne kadar hayvanlarla ilgili bilimsel bir çalışma yapan biri tarihsel olarak kendini zoolog olarak tanımlasa da bu terim tek tek hayvanlarla ilgilenenleri de ifade eder hale gelmiştir; diğerleri kendilerini daha spesifik olarak fizyolog, etolog, evrimsel biyolog, ekolog, farmakolog, endokrinolog veya parazitolog olarak tanımlamaktadır.
Zoolojinin dalları
Hayvan yaşamının incelenmesi çok eski olsa da bilimsel olarak vücut bulması nispeten moderndir. Bu durum, 19. yüzyılın başında doğa tarihinden biyolojiye geçişi yansıtmaktadır. ve Cuvier'den bu yana, karşılaştırmalı anatomik çalışma ile ilişkilendirilmiş ve modern zoolojik araştırma alanlarını şekillendirmiştir: anatomi, fizyoloji, histoloji, embriyoloji, teratoloji ve etoloji. Modern zooloji ilk olarak Alman ve İngiliz üniversitelerinde ortaya çıkmıştır. İngiltere'de Thomas Henry Huxley önde gelen bir figürdü. Fikirlerinin merkezinde hayvanların morfolojisi vardı. Birçok kişi onu 19. yüzyılın ikinci yarısının en büyük karşılaştırmalı anatomisti olarak görmektedir. Hunter'a benzer şekilde, onun dersleri de önceki sadece ders formatının aksine dersler ve laboratuvar uygulamalı derslerden oluşuyordu.
Sınıflandırma
Zoolojide bilimsel sınıflandırma, zoologların organizmaları cins veya tür gibi biyolojik göre gruplandırdığı ve kategorize ettiği bir yöntemdir. Biyolojik sınıflandırma, bilimsel taksonominin bir şeklidir. Modern biyolojik sınıflandırmanın kökeni, türleri ortak fiziksel özelliklere göre gruplandıran Carl Linnaeus'un çalışmalarına dayanmaktadır. Bu gruplandırmalar o zamandan beri Darwinci ortak soy ilkesiyle tutarlılığı artırmak için revize edilmiştir. Nükleik asit dizilimini veri olarak kullanan moleküler filogenetik, son zamanlarda yapılan birçok revizyonu yönlendirmiştir ve muhtemelen bunu yapmaya devam edecektir. Biyolojik sınıflandırma zoolojik sistematik bilimine aittir.
Birçok bilim insanı artık beş alem sisteminin modasının geçtiğini düşünmektedir. Modern alternatif sınıflandırma sistemleri genellikle üç üst alemli sistemle başlamaktadır: Arkea (orijinal olarak Archaebacteria); Bacteria (orijinal olarak Eubacteria); Eukaryota (protistler, mantarlar, bitkiler ve hayvanlar dahil) Bu üst alemler, hücrelerin çekirdeklerinin olup olmadığını ve hücre dışlarının kimyasal bileşimindeki farklılıkları yansıtır.
Ayrıca, her bir alem, her bir tür ayrı ayrı sınıflandırılana kadar özyinelemeli olarak parçalanır. Sıralama şöyledir: üst âlem; âlem; şube; sınıf; takım; aile; cins; tür. Bir organizmanın bilimsel adı, cinsinden ve türünden oluşturulur. Örneğin, insanlar Homo sapiens olarak listelenir. Homo cins, sapiens ise spesifik epitettir ve ikisi birlikte tür adını oluşturur. Bir organizmanın bilimsel adını yazarken, cinsin ilk harfini büyük yazmak ve özel epitetin tamamını küçük harfle yazmak uygundur. Ayrıca, terimin tamamı italik veya altı çizili olabilir.
Baskın sınıflandırma sistemi Linnaean taksonomi olarak adlandırılır. Sıralamaları ve binomiyal isimlendirmeyi içerir. Zoolojik organizmaların sınıflandırılması, taksonomisi ve isimlendirilmesi Uluslararası Zoolojik Adlandırma Kodu tarafından yönetilmektedir. Birleştirme taslağı olan BioCode, isimlendirmeyi standartlaştırmak amacıyla 1997 yılında yayımlanmıştır, ancak henüz resmi olarak kabul edilmemiştir.
Omurgalı ve omurgasız zoolojisi
, omurgalı hayvanların, yani balıklar, amfibiler, sürüngenler, kuşlar ve memeliler gibi omurgalı hayvanların incelenmesinden oluşan biyolojik disiplindir. Mammaloji, biyolojik antropoloji, herpetoloji, ornitoloji ve ihtiyoloji gibi çeşitli taksonomik odaklı disiplinler, türleri tanımlamaya ve sınıflandırmaya ve bu gruplara özgü yapı ve mekanizmaları incelemeye çalışır. Hayvanlar aleminin geri kalanı, süngerler, ekinodermler, tunikatlar, solucanlar, yumuşakçalar, eklem bacaklılar ve diğer birçok filumu içeren geniş ve çok çeşitli bir hayvan grubu olan omurgasız zoolojisi tarafından ele alınır, ancak tek hücreli organizmalar veya protistler genellikle dahil edilmez.
Yapısal zooloji
Hücre biyolojisi, davranışları, etkileşimleri ve çevreleri de dahil olmak üzere hücrelerin yapısal ve fizyolojik özelliklerini inceler. Bu, bakteriler gibi tek hücreli organizmaların yanı sıra insanlar gibi çok hücreli organizmalarda bulunan özelleşmiş hücreler için hem mikroskobik hem de moleküler düzeyde yapılır. Hücrelerin yapısını ve işlevini anlamak tüm biyolojik bilimler için temeldir. Hücre tipleri arasındaki benzerlikler ve farklılıklar özellikle moleküler biyoloji ile ilgilidir.
Anatomi, organlar ve organ sistemleri gibi makroskopik yapıların biçimlerini ele alır. Organların ve organ sistemlerinin bağımsız olarak nasıl çalıştıklarının yanı sıra insan ve diğer hayvanların vücutlarında nasıl birlikte çalıştıklarına odaklanır. Anatomi ve hücre biyolojisi birbiriyle yakından ilişkili iki çalışmadır ve "yapısal" çalışmalar altında kategorize edilebilir. Karşılaştırmalı anatomi, farklı grupların anatomilerindeki benzerlik ve farklılıkların incelenmesidir. Evrimsel biyoloji ve filogeni (türlerin evrimi) ile yakından ilişkilidir.
Fizyoloji
Fizyoloji, tüm yapıların bir bütün olarak nasıl işlediğini anlamaya çalışarak canlı organizmaların mekanik, fiziksel ve biyokimyasal süreçlerini inceler. "Yapıdan işleve" teması biyolojinin merkezinde yer alır. Fizyolojik çalışmalar geleneksel olarak bitki fizyolojisi ve hayvan fizyolojisi olarak ikiye ayrılmıştır, ancak hangi organizma üzerinde çalışılırsa çalışılsın fizyolojinin bazı ilkeleri evrenseldir. Örneğin, maya hücrelerinin fizyolojisi hakkında öğrenilenler insan hücreleri için de geçerli olabilir. Hayvan fizyolojisi alanı, (insan fizyolojisinin) araç ve yöntemlerini insan olmayan türlere genişletir. Fizyoloji, örneğin sinir, bağışıklık, endokrin, solunum ve dolaşım sistemlerinin nasıl işlediğini ve etkileşimde bulunduğunu inceler.
Gelişim biyolojisi
Gelişim biyolojisi, hayvanların ve bitkilerin üreme ve büyüme süreçlerinin incelenmesidir. Bu disiplin embriyonik gelişim, , rejenerasyon, eşeysiz ve eşeyli üreme, metamorfoz ve yetişkin organizmada kök hücrelerin büyümesi ve farklılaşması çalışmalarını içerir. Hem hayvanların hem de bitkilerin gelişimi, evrim, popülasyon genetiği, kalıtım, , Mendel genetiği ve üreme ile ilgili makalelerde daha ayrıntılı olarak ele alınmaktadır.
Evrimsel biyoloji
Evrimsel biyoloji, Dünya'daki yaşam çeşitliliğini ortaya çıkaran evrimsel süreçleri (doğal seçilim, ortak soy, türleşme) inceleyen biyolojinin alt alanıdır. Evrimsel araştırma, türlerin kökeni ve soyu ile zaman içindeki değişimleriyle ilgilenir ve taksonomik olarak yönlendirilmiş birçok disiplinden bilim insanlarını içerir. Örneğin, genellikle mammaloji, ornitoloji, herpetoloji veya entomoloji gibi belirli organizmalar konusunda özel eğitim almış, ancak bu organizmaları evrimle ilgili genel soruları yanıtlamak için sistem olarak kullanan bilim insanlarını içerir.
Evrimsel biyoloji kısmen evrimin şekli ve temposu hakkındaki soruları yanıtlamak için fosil kayıtlarını kullanan paleontolojiye, kısmen de popülasyon genetiği ve evrim teorisi gibi alanlardaki gelişmelere dayanmaktadır. DNA parmak izi tekniklerinin 20. yüzyılın sonlarında geliştirilmesinin ardından, bu tekniklerin zoolojide uygulanması hayvan popülasyonlarının anlaşılmasını artırmıştır. 1980'lerde gelişimsel biyoloji, evrimsel gelişimsel biyoloji çalışmasıyla modern sentezden dışlanmış olan evrimsel biyolojiye yeniden girmiştir. Genellikle evrimsel biyolojinin bir parçası olarak kabul edilen ilgili alanlar filogenetik, sistematik ve taksonomidir.
Etoloji
Etoloji, laboratuvar ortamında davranışsal tepki çalışmalarına odaklanan davranışçılığın aksine, doğal koşullar altında hayvan davranışlarının bilimsel ve nesnel olarak incelenmesidir. Etologlar özellikle davranışın evrimi ve doğal seçilim teorisi açısından davranışın anlaşılması ile ilgilenmişlerdir. Bir anlamda ilk modern etolog, İnsan ve Hayvanlarda Duyguların İfadesi adlı kitabıyla gelecekteki birçok etoloğu etkileyen Charles Darwin'dir.
Etolojinin bir alt alanı, Nikolaas Tinbergen'in hayvan davranışlarıyla ilgili cevap vermeye çalışan davranışsal ekolojidir: davranışın , organizmanın gelişimsel geçmişi, davranışın hayatta kalma değeri ve filogenisi nedir? Bir başka çalışma alanı da bir hayvanın zekasını ve öğrenmesini araştırmak için laboratuvar deneylerini ve dikkatle kontrol edilen saha çalışmalarını kullanan hayvan bilişidir.
Biyocoğrafya
Biyocoğrafya, ve , levha tektoniği, iklim değişikliği ve kladistik gibi konulara odaklanarak organizmaların Dünya üzerindeki mekansal dağılımını inceler.Evrimsel biyoloji, taksonomi, ekoloji, fiziki coğrafya, jeoloji, paleontoloji ve klimatolojiden gelen kavram ve bilgileri birleştiren bütünleştirici bir çalışma alanıdır. Bu çalışma alanının kökeni, çalışmalarının bir kısmını Charles Darwin ile birlikte yayınlamış olan İngiliz biyolog Alfred Russel Wallace'a dayandırılmaktadır.
Moleküler biyoloji
Moleküler biyoloji, genetik kalıtım mekanizmaları ve genin yapısına ilişkin soruları yanıtlamaya çalışarak hayvanların ve bitkilerin ortak genetik ve gelişimsel mekanizmalarını inceler. 1953'te James Watson ve Francis Crick DNA'nın yapısını ve molekül içindeki etkileşimleri tanımladılar ve bu yayın moleküler biyoloji araştırmalarını hızlandırdı ve konuya olan ilgiyi artırdı. Araştırmacılar moleküler biyolojiye özgü teknikleri uygularken, bunları genetik ve biyokimya yöntemleriyle birleştirmek yaygındır. Moleküler biyolojinin çoğu nicelikseldir ve son zamanlarda biyoenformatik ve hesaplamalı biyoloji gibi bilgisayar bilimi teknikleri kullanılarak önemli miktarda çalışma yapılmıştır.
Gen yapısı ve işlevinin incelenmesi olan moleküler genetik, 2000'li yılların başından bu yana moleküler biyolojinin en önde gelen alt alanları arasında yer almaktadır. Biyolojinin diğer dalları, hücre biyolojisi ve gelişim biyolojisinde olduğu gibi doğrudan moleküllerin etkileşimlerini inceleyerek ya da popülasyon genetiği ve filogenetik gibi evrimsel biyoloji alanlarında olduğu gibi popülasyonların veya türlerin tarihsel özelliklerini çıkarmak için moleküler tekniklerin kullanıldığı dolaylı olarak moleküler biyoloji tarafından bilgilendirilir. Ayrıca biyofizikte biyomolekülleri "temelden" veya moleküler olarak inceleyen uzun bir gelenek vardır.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Zooloji kelimesinin zoo-OL-ə-jee şeklinde telaffuz edilmesi nadir olmasa da genellikle standart dışı olarak kabul edilir.
Kaynakça
- ^ . Online Etymology Dictionary. 2013-03-08 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2013-05-24.
- ^ Mark Fellowes (2020). 30-Second Zoology: The 50 most fundamental categories and concepts from the study of animal life. Ivy Press. ISBN . 12 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2021.
- ^ (1920). "Egyptian Hieroglyphic Dictionary: Introduction" (PDF). John Murray. 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ (2015). The Lagoon: How Aristotle Invented Science. Bloomsbury. ss. 135-136. ISBN .
- ^ Claudii Galeni Pergameni (1992). Odysseas Hatzopoulos (Ed.). "That the best physician is also a philosopher" with a Modern Greek Translation. Athens, Greece: Odysseas Hatzopoulos & Company: Kaktos Editions.
- ^ Friedman, Meyer; Friedland, Gerald W. (1998). Medecine's 10 Greatest Discoveries. Yale University Press. s. 2. ISBN .
- ^ Bayrakdar, Mehmet (1986). "Al-Jahiz and the rise of biological evolution". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Ankara University. 27 (1): 307-315. doi:10.1501/Ilhfak_0000000674.
- ^ Wyckoff, Dorothy (1967). Book of Minerals. Oxford: Clarendon Press. ss. Preface.
- ^ Scott, Michon (26 Mart 2017). "Conrad Gesner". Strange Science: The rocky road to modern paleontology and biology. 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Eylül 2017.
- ^ Agutter, Paul S.; Wheatley, Denys N. (2008). Thinking about Life: The History and Philosophy of Biology and Other Sciences. Springer. s. 43. ISBN .
- ^ Saint Albertus Magnus (1999). On Animals: A Medieval Summa Zoologica. Johns Hopkins University Press. ISBN .
- ^ Magner, Lois N. (2002). A History of the Life Sciences, Revised and Expanded. CRC Press. ss. 133-144. ISBN .
- ^ Jan Sapp (2003). "Chapter 7". Genesis: The Evolution of Biology. Oxford University Press. ISBN .
- ^ William Coleman (1978). "Chapter 2". Biology in the Nineteenth Century. Cambridge University Press. ISBN .
- ^ Coyne, Jerry A. (2009). Why Evolution is True. Oxford: Oxford University Press. s. 17. ISBN .
- ^ Henig, Robin Marantz (2009). The Monk in the Garden : The Lost and Found Genius of Gregor Mendel, the Father of Modern Genetics. Houghton Mifflin. ISBN .
- ^ "Appendix: Frequently Asked Questions". Science and Creationism: a view from the National Academy of Sciences (php) (Second bas.). Washington, DC: The National Academy of Sciences. 1999. s. 28. ISBN . Erişim tarihi: 24 Eylül 2009.
- ^ "Systematics: Meaning, Branches and Its Application". Biology Discussion. 27 Mayıs 2016. 13 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ Mora, Camilo; Tittensor, Derek P.; Adl, Sina; Simpson, Alastair G. B.; Worm, Boris (23 Ağustos 2011). "How Many Species Are There on Earth and in the Ocean?". PLOS Biology. 9 (8): e1001127. doi:10.1371/journal.pbio.1001127. ISSN 1545-7885. (PMC) 3160336 $2. (PMID) 21886479.
- ^ a b Ruppert, Edward E.; Fox, Richard S.; Barnes, Robert D. (2004). Invertebrate Zoology, 7th edition. Cengage Learning. s. 2. ISBN .
- ^ Campbell, P.N. (2013). Biology in Profile: A Guide to the Many Branches of Biology. Elsevier. ss. 3-5. ISBN . 12 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.
- ^ "zoology". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 13 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Eylül 2017.
- ^ "Systematics: Meaning, Branches and Its Application". Biology Discussion (İngilizce). 27 Mayıs 2016. 13 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
- ^ Woese C, Kandler O, Wheelis M (1990). "Towards a natural system of organisms: proposal for the domains Archaea, Bacteria, and Eucarya". Proc Natl Acad Sci USA. 87 (12): 4576-4579. Bibcode:1990PNAS...87.4576W. doi:10.1073/pnas.87.12.4576. (PMC) 54159 $2. (PMID) 2112744.
- ^ Heather Silyn-Roberts (2000). Writing for Science and Engineering: Papers, Presentation. Oxford: Butterworth-Heinemann. s. 198. ISBN . 12 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2020.
- ^ John McNeill (4 Kasım 1996). "The BioCode: Integrated biological nomenclature for the 21st century?". Proceedings of a Mini-Symposium on Biological Nomenclature in the 21st Century.
- ^ Henry Gray (1918). Anatomy of the Human Body. Lea & Febiger. 16 Mart 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2011.
- ^ Gaucher, E.A.; Kratzer, J.T.; Randall, R.N. (January 2010). "Deep phylogeny--how a tree can help characterize early life on Earth". Cold Spring Harbor Perspectives in Biology. 2 (1): a002238. doi:10.1101/cshperspect.a002238. (PMC) 2827910 $2. (PMID) 20182607.
- ^ "What is physiology? — Faculty of Biology". biology.cam.ac.uk (İngilizce). 16 Şubat 2016. 7 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
- ^ "Developmental biology". Stanford Encyclopedia of Philosophy. 14 Şubat 2020. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.
- ^ Gilbert, Scott F.; Barresi, Michael J.F. (2016) "Developmental Biology" Sinauer Associates, inc.(11th ed.) pp. 785-810.
- ^ Jablonski D (1999). "The future of the fossil record". Science. 284 (5423): 2114-2116. doi:10.1126/science.284.5423.2114. (PMID) 10381868.
- ^ John H. Gillespie (1998). Population Genetics: A Concise Guide. Johns Hopkins Press. ISBN .
- ^ Chambers, Geoffrey K.; Curtis, Caitlin; Millar, Craig D.; Huynen, Leon; Lambert, David M. (3 Şubat 2014). "DNA fingerprinting in zoology: past, present, future". Investigative Genetics. 3. 5 (1). doi:10.1186/2041-2223-5-3. ISSN 2041-2223. (PMC) 3909909 $2. (PMID) 24490906.
- ^ Vassiliki Betty Smocovitis (1996). Unifying Biology: The Evolutionary Synthesis and Evolutionary Biology. Princeton University Press. ISBN .
- ^ . Merriam-Webster. 2009-04-25 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 October 2012.
2 : the scientific and objective study of animal behaviour especially under natural conditions
- ^ Black, J. (Jun 2002). "Darwin in the world of emotions" (Free full text). Journal of the Royal Society of Medicine. 95 (6): 311-313. doi:10.1177/014107680209500617. ISSN 0141-0768. (PMC) 1279921 $2. (PMID) 12042386. 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2011.
- ^ MacDougall-Shackleton, Scott A. (27 Temmuz 2011). "The levels of analysis revisited". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 366 (1574): 2076-2085. doi:10.1098/rstb.2010.0363. (PMC) 3130367 $2. (PMID) 21690126.
- ^ Shettleworth, S.J. (2010). Cognition, Evolution and Behavior (2nd bas.). New York: Oxford Press. CiteSeerX 10.1.1.843.596 $2.
- ^ Wiley, R. Haven (1981). (PDF). P.P.G. Bateson; Peter H. Klopfer (Ed.). Perspectives in Ethology. 4. Plenum. ss. 105-133. doi:10.1007/978-1-4615-7575-7_5. ISBN . 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2012. Geçersiz
|ölü-url=deviated() - ^ Cox, C. Barry; Moore, Peter D.; Ladle, Richard J. (2016). Biogeography:An Ecological and Evolutionary Approach. Chichester, UK: Wiley. s. xi. ISBN . 12 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020.
- ^ Browne, Janet (1983). The secular ark: studies in the history of biogeography. New Haven: Yale University Press. ISBN .
- ^ Tabery, James; Piotrowska, Monika; Darden, Lindley (19 Şubat 2005). "Molecular Biology (Fall 2019 Edition)". Zalta, Edward N. (Ed.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University. 12 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ Tian, J., (Ed.) (2013). Molecular Imaging: Fundamentals and Applications. Springer-Verlag Berlin & Heidelberg GmbH & Co. s. 542. ISBN . 12 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019.
Dış bağlantılar
Zooloji hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikisözlük'te tanımlar |
 | Commons'ta dosyalar |
- Gutenberg Projesi'nde zooloji üzerine kitaplar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
ZoolojiZooloji DallariAkaroloji Araknoloji Entomoloji Etoloji Herpetoloji Ihtiyoloji Mammaloji Mirmekoloji Noroetoloji Kus bilimi Paleozooloji Paleontoloji Protozooloji Setoloji Zooloji z oʊ ˈ ɒ l e dʒ i zoh OL e jee hayvanlarin bilimsel olarak incelenmesidir Calismalari hem yasayan hem de soyu tukenmis tum hayvanlarin yapisini embriyolojisini siniflandirmasini aliskanliklarini ve dagilimini ve ekosistemleriyle nasil etkilesime girdiklerini icerir Zooloji biyolojinin ana dallarindan biridir Terim Antik Yunanca zῷon zōion hayvan ve logos logos bilgi calisma kelimelerinden turetilmistir Insanlar her zaman cevrelerinde gordukleri hayvanlarin dogal tarihiyle ilgilenmis ve bu bilgiyi bazi turleri evcillestirmek icin kullanmis olsalar da resmi zooloji calismasinin Aristoteles ile basladigi soylenebilir Hayvanlari canli organizmalar olarak gormus yapilarini ve gelisimlerini incelemis cevrelerine uyumlarini ve parcalarinin islevlerini goz onunde bulundurmustur Modern zoolojinin kokenleri Ronesans ve erken modern donemde Carl Linnaeus Antonie van Leeuwenhoek Robert Hooke Charles Darwin Gregor Mendel ve diger bircok bilim insanina dayanmaktadir Hayvanlarin incelenmesi buyuk olcude bicim ve islev adaptasyonlar gruplar arasindaki iliskiler davranis ve ekoloji ile ilgilenmeye devam etmistir Zooloji giderek siniflandirma fizyoloji biyokimya ve evrim gibi disiplinlere ayrilmistir DNA nin yapisinin 1953 yilinda Francis Crick ve James Watson tarafindan kesfedilmesiyle birlikte molekuler biyoloji alani acilmis ve hucre biyolojisi gelisim biyolojisi ve molekuler genetik alanlarinda ilerlemeler kaydedilmistir TarihceConrad Gessner 1516 1565 Historiae animalium adli eseri modern zoolojinin baslangici olarak kabul edilir Zooloji tarihi antik caglardan modern zamanlara kadar hayvanlar aleminin incelenmesinin izini surer Tarih oncesi insanlarin cevrelerindeki hayvan ve bitkileri somurmek ve hayatta kalmak icin onlari incelemeleri gerekiyordu Fransa da 15 000 yil oncesine ait magara resimleri gravurler ve heykeller bizonlari atlari ve geyikleri dikkatle islenmis ayrintilarla gostermektedir Dunyanin diger bolgelerinde bulunan benzer resimlerde ise daha cok yemek icin avlanan hayvanlar ve vahsi hayvanlar resmedilmistir karakterize edilen Neolitik Devrim Antik Cag boyunca devam etmistir Yakin Dogu Mezopotamya ve Misir daki yabani ve evcil hayvanlarin gercekci tasvirleri hayvancilik uygulamalari ve teknikleri avcilik ve balikcilik da dahil olmak uzere yaban hayatina dair antik bilgi birikimini gostermektedir Yazinin icadi Misir hiyerogliflerinde hayvanlarin varligiyla zoolojiye yansimistir Tek bir tutarli alan olarak zooloji kavrami cok daha sonra ortaya cikmis olsa da zoolojik bilimler antik Yunan Roma dunyasinda ve Galen in biyolojik calismalarina kadar uzanan doga tarihinden dogmustur MO dorduncu yuzyilda Aristoteles hayvanlari canli organizmalar olarak ele almis yapilarini gelisimlerini ve yasamsal olgularini incelemistir Onlari iki gruba ayirmistir omurgalilar kavramimiza esdeger olan kanli hayvanlar ve kansiz hayvanlar omurgasizlar Lesbos ta iki yil gecirerek hayvanlari ve bitkileri gozlemledi ve tanimladi farkli organizmalarin adaptasyonlarini ve parcalarinin islevlerini goz onunde bulundurdu Dort yuz yil sonra Romali doktor Galen anatomilerini ve farkli parcalarin islevlerini incelemek icin hayvanlari parcalara ayirdi cunku o donemde insan kadavralarinin parcalara ayrilmasi yasakti Bu bazi sonuclarinin yanlis olmasina neden oldu ancak yuzyillar boyunca goruslerinden herhangi birine karsi cikmak sapkinlik olarak kabul edildi bu nedenle anatomi calismalari durgunlasti Orta Dogu bilimi ve tibbi Antik Yunan Roma Mezopotamya ve Iran in yani sira eski Hint gelenegi olan Ayurveda nin kavramlarini entegre ederek sayisiz ilerleme ve yenilik gerceklestiren dunyanin en gelismis tibbiydi 13 yuzyilda Albertus Magnus Aristoteles in tum eserlerinin serhlerini ve yorumlarini uretti botanik zooloji ve mineraller gibi konulardaki kitaplari antik kaynaklardan gelen bilgilerin yani sira kendi arastirmalarinin sonuclarini da iceriyordu Genel yaklasimi sasirtici derecede moderndi ve soyle yazmisti Doga biliminin gorevi bize soyleneni kabul etmek degil dogal seylerin nedenlerini arastirmaktir Ilk onculerden biri de Conrad Gessner di 4500 sayfalik anitsal hayvan ansiklopedisi Historia animalium 1551 ve 1558 yillari arasinda dort cilt halinde yayimlandi Avrupa da Galen in anatomi uzerine calismalari 16 yuzyila kadar buyuk olcude essiz ve rakipsiz kalmistir Ronesans ve erken modern donem boyunca zoolojik dusunce Avrupa da deneycilige olan ilginin artmasi ve bircok yeni organizmanin kesfedilmesiyle devrim yaratmistir Bu hareketin onde gelenleri fizyolojide deney ve dikkatli gozlemi kullanan Andreas Vesalius ve William Harvey ile Carl Linnaeus Jean Baptiste Lamarck ve Buffon gibi yasam cesitliligini ve fosil kayitlarini siniflandirmaya ve organizmalarin gelisimi ve davranislarini incelemeye baslayan doga bilimcilerdir Antonie van Leeuwenhoek mikroskopi alaninda oncu calismalar yapti ve daha once bilinmeyen mikroorganizmalar dunyasini ortaya cikararak hucre teorisinin temelini atti van Leeuwenhoek un gozlemleri Robert Hooke tarafindan da desteklendi tum canli organizmalar bir veya daha fazla hucreden olusuyordu ve kendiliginden olusamazlardi Hucre teorisi yasamin temeline iliskin yeni bir bakis acisi sagladi Onceleri centilmen doga bilimcilerin alani olan zooloji 18 19 ve 20 yuzyillar boyunca giderek daha profesyonel bir haline geldi Alexander von Humboldt gibi kasif dogabilimciler organizmalar ve cevreleri arasindaki etkilesimi ve bu iliskinin cografyaya nasil bagli oldugunu arastirarak biyocografya ekoloji ve etolojinin temellerini attilar Doga bilimciler ozculugu reddetmeye ve yok olusun onemini ve turlerin degisebilirligini goz onunde bulundurmaya basladilar Bu gelismelerin yani sira embriyoloji ve paleontolojiden elde edilen sonuclar Charles Darwin in dogal secilim yoluyla evrim teorisinin 1859 da yayinlanmasiyla sentezlendi Darwin bu eserinde organik evrim teorisini hangi sureclerle gerceklesebilecegini aciklayarak ve gerceklestigine dair gozlemsel kanitlar sunarak yeni bir temele oturttu Darwin in teorisi bilim camiasi tarafindan hizla kabul gordu ve kisa surede hizla gelisen biyoloji biliminin temel aksiyomu haline geldi Modern genetigin temeli Gregor Mendel in 1865 yilinda bezelyeler uzerinde yaptigi calismalarla atilmis olsa da Mendel in calismalarinin onemi o zamanlar fark edilmemisti Darwin morfoloji ve fizyolojiyi ortak bir biyolojik teoride birlestirerek onlara yeni bir yon verdi organik evrim teorisi Sonuc hayvanlarin siniflandirilmasinin soybilimsel bir temelde yeniden yapilandirilmasi hayvanlarin gelisiminin yeni bir sekilde arastirilmasi ve genetik iliskilerinin belirlenmesine yonelik ilk girisimler oldu 19 yuzyilin sonu kalitim mekanizmasi gizemini korusa da kendiliginden olusumun cokusune ve mikrop teorisinin yukselisine tanik oldu 20 yuzyilin baslarinda Mendel in calismalarinin yeniden kesfedilmesi genetigin hizla gelismesine yol acti ve 1930 larda modern sentezde populasyon genetigi ve dogal secilimin birlesimi evrimsel biyolojiyi yaratti Hucre biyolojisi alanindaki arastirmalar genetik biyokimya tibbi mikrobiyoloji immunoloji ve gibi diger alanlarla baglantilidir DNA molekulunun 1953 yilinda Francis Crick ve James Watson tarafindan dizilenmesiyle birlikte molekuler biyoloji alani acilmis ve hucre biyolojisi gelisim biyolojisi ve molekuler genetik alanlarinda ilerlemeler kaydedilmistir DNA dizileme farkli organizmalar arasindaki yakinlik derecelerini aydinlattigi icin sistematik calismasi donusume ugramistir KapsamZooloji hayvanlarla ilgilenen bilim dalidir Bir tur uygun cinsiyetteki herhangi iki bireyin verimli yavrular uretebildigi en buyuk organizma grubu olarak tanimlanabilir yaklasik 1 5 milyon hayvan turu tanimlanmistir ve pokemane gibi 8 milyon kadar hayvan turunun var olabilecegi tahmin edilmektedir Organizmalari tanimlamak ve onlari ozelliklerine farkliliklarina ve iliskilerine gore gruplandirmak erken bir gereklilikti ve bu taksonomistin alanidir Baslangicta turlerin degismez oldugu dusunuluyordu ancak Darwin in evrim teorisinin ortaya cikmasiyla farkli gruplar veya kladlar arasindaki iliskileri inceleyen kladistik alani ortaya cikti Sistematik canli formlarin cesitlenmesinin incelenmesidir bir grubun evrimsel gecmisi onun filogenisi olarak bilinir ve kladlar arasindaki iliski bir kladogramda sematik olarak gosterilebilir Her ne kadar hayvanlarla ilgili bilimsel bir calisma yapan biri tarihsel olarak kendini zoolog olarak tanimlasa da bu terim tek tek hayvanlarla ilgilenenleri de ifade eder hale gelmistir digerleri kendilerini daha spesifik olarak fizyolog etolog evrimsel biyolog ekolog farmakolog endokrinolog veya parazitolog olarak tanimlamaktadir Zoolojinin dallariHayvan yasaminin incelenmesi cok eski olsa da bilimsel olarak vucut bulmasi nispeten moderndir Bu durum 19 yuzyilin basinda doga tarihinden biyolojiye gecisi yansitmaktadir ve Cuvier den bu yana karsilastirmali anatomik calisma ile iliskilendirilmis ve modern zoolojik arastirma alanlarini sekillendirmistir anatomi fizyoloji histoloji embriyoloji teratoloji ve etoloji Modern zooloji ilk olarak Alman ve Ingiliz universitelerinde ortaya cikmistir Ingiltere de Thomas Henry Huxley onde gelen bir figurdu Fikirlerinin merkezinde hayvanlarin morfolojisi vardi Bircok kisi onu 19 yuzyilin ikinci yarisinin en buyuk karsilastirmali anatomisti olarak gormektedir Hunter a benzer sekilde onun dersleri de onceki sadece ders formatinin aksine dersler ve laboratuvar uygulamali derslerden olusuyordu Siniflandirma Zoolojide bilimsel siniflandirma zoologlarin organizmalari cins veya tur gibi biyolojik gore gruplandirdigi ve kategorize ettigi bir yontemdir Biyolojik siniflandirma bilimsel taksonominin bir seklidir Modern biyolojik siniflandirmanin kokeni turleri ortak fiziksel ozelliklere gore gruplandiran Carl Linnaeus un calismalarina dayanmaktadir Bu gruplandirmalar o zamandan beri Darwinci ortak soy ilkesiyle tutarliligi artirmak icin revize edilmistir Nukleik asit dizilimini veri olarak kullanan molekuler filogenetik son zamanlarda yapilan bircok revizyonu yonlendirmistir ve muhtemelen bunu yapmaya devam edecektir Biyolojik siniflandirma zoolojik sistematik bilimine aittir Linnaeus un Systema Naturae 1735 kitabinin ilk baskisindan hayvanlar alemi tablosu Bircok bilim insani artik bes alem sisteminin modasinin gectigini dusunmektedir Modern alternatif siniflandirma sistemleri genellikle uc ust alemli sistemle baslamaktadir Arkea orijinal olarak Archaebacteria Bacteria orijinal olarak Eubacteria Eukaryota protistler mantarlar bitkiler ve hayvanlar dahil Bu ust alemler hucrelerin cekirdeklerinin olup olmadigini ve hucre dislarinin kimyasal bilesimindeki farkliliklari yansitir Ayrica her bir alem her bir tur ayri ayri siniflandirilana kadar ozyinelemeli olarak parcalanir Siralama soyledir ust alem alem sube sinif takim aile cins tur Bir organizmanin bilimsel adi cinsinden ve turunden olusturulur Ornegin insanlar Homo sapiens olarak listelenir Homo cins sapiens ise spesifik epitettir ve ikisi birlikte tur adini olusturur Bir organizmanin bilimsel adini yazarken cinsin ilk harfini buyuk yazmak ve ozel epitetin tamamini kucuk harfle yazmak uygundur Ayrica terimin tamami italik veya alti cizili olabilir Baskin siniflandirma sistemi Linnaean taksonomi olarak adlandirilir Siralamalari ve binomiyal isimlendirmeyi icerir Zoolojik organizmalarin siniflandirilmasi taksonomisi ve isimlendirilmesi Uluslararasi Zoolojik Adlandirma Kodu tarafindan yonetilmektedir Birlestirme taslagi olan BioCode isimlendirmeyi standartlastirmak amaciyla 1997 yilinda yayimlanmistir ancak henuz resmi olarak kabul edilmemistir Omurgali ve omurgasiz zoolojisi omurgali hayvanlarin yani baliklar amfibiler surungenler kuslar ve memeliler gibi omurgali hayvanlarin incelenmesinden olusan biyolojik disiplindir Mammaloji biyolojik antropoloji herpetoloji ornitoloji ve ihtiyoloji gibi cesitli taksonomik odakli disiplinler turleri tanimlamaya ve siniflandirmaya ve bu gruplara ozgu yapi ve mekanizmalari incelemeye calisir Hayvanlar aleminin geri kalani sungerler ekinodermler tunikatlar solucanlar yumusakcalar eklem bacaklilar ve diger bircok filumu iceren genis ve cok cesitli bir hayvan grubu olan omurgasiz zoolojisi tarafindan ele alinir ancak tek hucreli organizmalar veya protistler genellikle dahil edilmez Yapisal zooloji Hucre biyolojisi davranislari etkilesimleri ve cevreleri de dahil olmak uzere hucrelerin yapisal ve fizyolojik ozelliklerini inceler Bu bakteriler gibi tek hucreli organizmalarin yani sira insanlar gibi cok hucreli organizmalarda bulunan ozellesmis hucreler icin hem mikroskobik hem de molekuler duzeyde yapilir Hucrelerin yapisini ve islevini anlamak tum biyolojik bilimler icin temeldir Hucre tipleri arasindaki benzerlikler ve farkliliklar ozellikle molekuler biyoloji ile ilgilidir Anatomi organlar ve organ sistemleri gibi makroskopik yapilarin bicimlerini ele alir Organlarin ve organ sistemlerinin bagimsiz olarak nasil calistiklarinin yani sira insan ve diger hayvanlarin vucutlarinda nasil birlikte calistiklarina odaklanir Anatomi ve hucre biyolojisi birbiriyle yakindan iliskili iki calismadir ve yapisal calismalar altinda kategorize edilebilir Karsilastirmali anatomi farkli gruplarin anatomilerindeki benzerlik ve farkliliklarin incelenmesidir Evrimsel biyoloji ve filogeni turlerin evrimi ile yakindan iliskilidir Fizyoloji Handbuch der Anatomie der Tiere fur Kunstler den hayvan anatomisi gravuru Fizyoloji tum yapilarin bir butun olarak nasil isledigini anlamaya calisarak canli organizmalarin mekanik fiziksel ve biyokimyasal sureclerini inceler Yapidan isleve temasi biyolojinin merkezinde yer alir Fizyolojik calismalar geleneksel olarak bitki fizyolojisi ve hayvan fizyolojisi olarak ikiye ayrilmistir ancak hangi organizma uzerinde calisilirsa calisilsin fizyolojinin bazi ilkeleri evrenseldir Ornegin maya hucrelerinin fizyolojisi hakkinda ogrenilenler insan hucreleri icin de gecerli olabilir Hayvan fizyolojisi alani insan fizyolojisinin arac ve yontemlerini insan olmayan turlere genisletir Fizyoloji ornegin sinir bagisiklik endokrin solunum ve dolasim sistemlerinin nasil isledigini ve etkilesimde bulundugunu inceler Gelisim biyolojisi Gelisim biyolojisi hayvanlarin ve bitkilerin ureme ve buyume sureclerinin incelenmesidir Bu disiplin embriyonik gelisim rejenerasyon eseysiz ve eseyli ureme metamorfoz ve yetiskin organizmada kok hucrelerin buyumesi ve farklilasmasi calismalarini icerir Hem hayvanlarin hem de bitkilerin gelisimi evrim populasyon genetigi kalitim Mendel genetigi ve ureme ile ilgili makalelerde daha ayrintili olarak ele alinmaktadir Evrimsel biyoloji Evrimsel biyoloji Dunya daki yasam cesitliligini ortaya cikaran evrimsel surecleri dogal secilim ortak soy turlesme inceleyen biyolojinin alt alanidir Evrimsel arastirma turlerin kokeni ve soyu ile zaman icindeki degisimleriyle ilgilenir ve taksonomik olarak yonlendirilmis bircok disiplinden bilim insanlarini icerir Ornegin genellikle mammaloji ornitoloji herpetoloji veya entomoloji gibi belirli organizmalar konusunda ozel egitim almis ancak bu organizmalari evrimle ilgili genel sorulari yanitlamak icin sistem olarak kullanan bilim insanlarini icerir Evrimsel biyoloji kismen evrimin sekli ve temposu hakkindaki sorulari yanitlamak icin fosil kayitlarini kullanan paleontolojiye kismen de populasyon genetigi ve evrim teorisi gibi alanlardaki gelismelere dayanmaktadir DNA parmak izi tekniklerinin 20 yuzyilin sonlarinda gelistirilmesinin ardindan bu tekniklerin zoolojide uygulanmasi hayvan populasyonlarinin anlasilmasini artirmistir 1980 lerde gelisimsel biyoloji evrimsel gelisimsel biyoloji calismasiyla modern sentezden dislanmis olan evrimsel biyolojiye yeniden girmistir Genellikle evrimsel biyolojinin bir parcasi olarak kabul edilen ilgili alanlar filogenetik sistematik ve taksonomidir Etoloji Kelp martisi yavrulari kusma refleksini uyarmak icin annenin gagasindaki kirmizi noktayi gagalar Etoloji laboratuvar ortaminda davranissal tepki calismalarina odaklanan davranisciligin aksine dogal kosullar altinda hayvan davranislarinin bilimsel ve nesnel olarak incelenmesidir Etologlar ozellikle davranisin evrimi ve dogal secilim teorisi acisindan davranisin anlasilmasi ile ilgilenmislerdir Bir anlamda ilk modern etolog Insan ve Hayvanlarda Duygularin Ifadesi adli kitabiyla gelecekteki bircok etologu etkileyen Charles Darwin dir Etolojinin bir alt alani Nikolaas Tinbergen in hayvan davranislariyla ilgili cevap vermeye calisan davranissal ekolojidir davranisin organizmanin gelisimsel gecmisi davranisin hayatta kalma degeri ve filogenisi nedir Bir baska calisma alani da bir hayvanin zekasini ve ogrenmesini arastirmak icin laboratuvar deneylerini ve dikkatle kontrol edilen saha calismalarini kullanan hayvan bilisidir Biyocografya Biyocografya ve levha tektonigi iklim degisikligi ve kladistik gibi konulara odaklanarak organizmalarin Dunya uzerindeki mekansal dagilimini inceler Evrimsel biyoloji taksonomi ekoloji fiziki cografya jeoloji paleontoloji ve klimatolojiden gelen kavram ve bilgileri birlestiren butunlestirici bir calisma alanidir Bu calisma alaninin kokeni calismalarinin bir kismini Charles Darwin ile birlikte yayinlamis olan Ingiliz biyolog Alfred Russel Wallace a dayandirilmaktadir Molekuler biyoloji Kurtlarla iliskili yedi kopek irkinin klad gosterimi Molekuler biyoloji genetik kalitim mekanizmalari ve genin yapisina iliskin sorulari yanitlamaya calisarak hayvanlarin ve bitkilerin ortak genetik ve gelisimsel mekanizmalarini inceler 1953 te James Watson ve Francis Crick DNA nin yapisini ve molekul icindeki etkilesimleri tanimladilar ve bu yayin molekuler biyoloji arastirmalarini hizlandirdi ve konuya olan ilgiyi artirdi Arastirmacilar molekuler biyolojiye ozgu teknikleri uygularken bunlari genetik ve biyokimya yontemleriyle birlestirmek yaygindir Molekuler biyolojinin cogu nicelikseldir ve son zamanlarda biyoenformatik ve hesaplamali biyoloji gibi bilgisayar bilimi teknikleri kullanilarak onemli miktarda calisma yapilmistir Gen yapisi ve islevinin incelenmesi olan molekuler genetik 2000 li yillarin basindan bu yana molekuler biyolojinin en onde gelen alt alanlari arasinda yer almaktadir Biyolojinin diger dallari hucre biyolojisi ve gelisim biyolojisinde oldugu gibi dogrudan molekullerin etkilesimlerini inceleyerek ya da populasyon genetigi ve filogenetik gibi evrimsel biyoloji alanlarinda oldugu gibi populasyonlarin veya turlerin tarihsel ozelliklerini cikarmak icin molekuler tekniklerin kullanildigi dolayli olarak molekuler biyoloji tarafindan bilgilendirilir Ayrica biyofizikte biyomolekulleri temelden veya molekuler olarak inceleyen uzun bir gelenek vardir Ayrica bakinizAstrobiyoloji Hayvan bilisi Evrimsel biyoloji Takson yazari zoologlar listesi Paleontoloji Hayvan cografyasiNotlar Zooloji kelimesinin z u ˈ ɒ l e dʒ i zoo OL e jee seklinde telaffuz edilmesi nadir olmasa da genellikle standart disi olarak kabul edilir Kaynakca Online Etymology Dictionary 2013 03 08 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2013 05 24 Mark Fellowes 2020 30 Second Zoology The 50 most fundamental categories and concepts from the study of animal life Ivy Press ISBN 978 0 7112 5465 7 12 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2021 1920 Egyptian Hieroglyphic Dictionary Introduction PDF John Murray 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Haziran 2021 2015 The Lagoon How Aristotle Invented Science Bloomsbury ss 135 136 ISBN 978 1 4088 3622 4 Claudii Galeni Pergameni 1992 Odysseas Hatzopoulos Ed That the best physician is also a philosopher with a Modern Greek Translation Athens Greece Odysseas Hatzopoulos amp Company Kaktos Editions Friedman Meyer Friedland Gerald W 1998 Medecine s 10 Greatest Discoveries Yale University Press s 2 ISBN 0 300 07598 7 Bayrakdar Mehmet 1986 Al Jahiz and the rise of biological evolution Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi Ankara University 27 1 307 315 doi 10 1501 Ilhfak 0000000674 Wyckoff Dorothy 1967 Book of Minerals Oxford Clarendon Press ss Preface Scott Michon 26 Mart 2017 Conrad Gesner Strange Science The rocky road to modern paleontology and biology 16 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Eylul 2017 Agutter Paul S Wheatley Denys N 2008 Thinking about Life The History and Philosophy of Biology and Other Sciences Springer s 43 ISBN 978 1 4020 8865 0 Saint Albertus Magnus 1999 On Animals A Medieval Summa Zoologica Johns Hopkins University Press ISBN 0 8018 4823 7 Magner Lois N 2002 A History of the Life Sciences Revised and Expanded CRC Press ss 133 144 ISBN 0 8247 0824 5 Jan Sapp 2003 Chapter 7 Genesis The Evolution of Biology Oxford University Press ISBN 0 19 515619 6 William Coleman 1978 Chapter 2 Biology in the Nineteenth Century Cambridge University Press ISBN 0 521 29293 X Coyne Jerry A 2009 Why Evolution is True Oxford Oxford University Press s 17 ISBN 978 0 19 923084 6 Henig Robin Marantz 2009 The Monk in the Garden The Lost and Found Genius of Gregor Mendel the Father of Modern Genetics Houghton Mifflin ISBN 978 0 395 97765 1 Appendix Frequently Asked Questions Science and Creationism a view from the National Academy of Sciences php Second bas Washington DC The National Academy of Sciences 1999 s 28 ISBN 0 309 06406 6 Erisim tarihi 24 Eylul 2009 Systematics Meaning Branches and Its Application Biology Discussion 27 Mayis 2016 13 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2021 Mora Camilo Tittensor Derek P Adl Sina Simpson Alastair G B Worm Boris 23 Agustos 2011 How Many Species Are There on Earth and in the Ocean PLOS Biology 9 8 e1001127 doi 10 1371 journal pbio 1001127 ISSN 1545 7885 PMC 3160336 2 PMID 21886479 a b Ruppert Edward E Fox Richard S Barnes Robert D 2004 Invertebrate Zoology 7th edition Cengage Learning s 2 ISBN 978 81 315 0104 7 Campbell P N 2013 Biology in Profile A Guide to the Many Branches of Biology Elsevier ss 3 5 ISBN 978 1 4831 3797 1 12 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2021 zoology Encyclopedia Britannica Ingilizce 13 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Eylul 2017 Systematics Meaning Branches and Its Application Biology Discussion Ingilizce 27 Mayis 2016 13 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2017 Woese C Kandler O Wheelis M 1990 Towards a natural system of organisms proposal for the domains Archaea Bacteria and Eucarya Proc Natl Acad Sci USA 87 12 4576 4579 Bibcode 1990PNAS 87 4576W doi 10 1073 pnas 87 12 4576 PMC 54159 2 PMID 2112744 Heather Silyn Roberts 2000 Writing for Science and Engineering Papers Presentation Oxford Butterworth Heinemann s 198 ISBN 0 7506 4636 5 12 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2020 John McNeill 4 Kasim 1996 The BioCode Integrated biological nomenclature for the 21st century Proceedings of a Mini Symposium on Biological Nomenclature in the 21st Century Henry Gray 1918 Anatomy of the Human Body Lea amp Febiger 16 Mart 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2011 Gaucher E A Kratzer J T Randall R N January 2010 Deep phylogeny how a tree can help characterize early life on Earth Cold Spring Harbor Perspectives in Biology 2 1 a002238 doi 10 1101 cshperspect a002238 PMC 2827910 2 PMID 20182607 What is physiology Faculty of Biology biology cam ac uk Ingilizce 16 Subat 2016 7 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Haziran 2021 Developmental biology Stanford Encyclopedia of Philosophy 14 Subat 2020 30 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2021 Gilbert Scott F Barresi Michael J F 2016 Developmental Biology Sinauer Associates inc 11th ed pp 785 810 9781605354705 Jablonski D 1999 The future of the fossil record Science 284 5423 2114 2116 doi 10 1126 science 284 5423 2114 PMID 10381868 John H Gillespie 1998 Population Genetics A Concise Guide Johns Hopkins Press ISBN 978 0 8018 8008 7 Chambers Geoffrey K Curtis Caitlin Millar Craig D Huynen Leon Lambert David M 3 Subat 2014 DNA fingerprinting in zoology past present future Investigative Genetics 3 5 1 doi 10 1186 2041 2223 5 3 ISSN 2041 2223 PMC 3909909 2 PMID 24490906 Vassiliki Betty Smocovitis 1996 Unifying Biology The Evolutionary Synthesis and Evolutionary Biology Princeton University Press ISBN 978 0 691 03343 3 Merriam Webster 2009 04 25 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 October 2012 2 the scientific and objective study of animal behaviour especially under natural conditions Black J Jun 2002 Darwin in the world of emotions Free full text Journal of the Royal Society of Medicine 95 6 311 313 doi 10 1177 014107680209500617 ISSN 0141 0768 PMC 1279921 2 PMID 12042386 10 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2011 MacDougall Shackleton Scott A 27 Temmuz 2011 The levels of analysis revisited Philosophical Transactions of the Royal Society B Biological Sciences 366 1574 2076 2085 doi 10 1098 rstb 2010 0363 PMC 3130367 2 PMID 21690126 Shettleworth S J 2010 Cognition Evolution and Behavior 2nd bas New York Oxford Press CiteSeerX 10 1 1 843 596 2 Wiley R Haven 1981 PDF P P G Bateson Peter H Klopfer Ed Perspectives in Ethology 4 Plenum ss 105 133 doi 10 1007 978 1 4615 7575 7 5 ISBN 978 1 4615 7577 1 8 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Aralik 2012 Gecersiz olu url deviated yardim Cox C Barry Moore Peter D Ladle Richard J 2016 Biogeography An Ecological and Evolutionary Approach Chichester UK Wiley s xi ISBN 9781118968581 12 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2020 Browne Janet 1983 The secular ark studies in the history of biogeography New Haven Yale University Press ISBN 978 0 300 02460 9 Tabery James Piotrowska Monika Darden Lindley 19 Subat 2005 Molecular Biology Fall 2019 Edition Zalta Edward N Ed The Stanford Encyclopedia of Philosophy Metaphysics Research Lab Stanford University 12 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2020 Tian J Ed 2013 Molecular Imaging Fundamentals and Applications Springer Verlag Berlin amp Heidelberg GmbH amp Co s 542 ISBN 9783642343032 12 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2019 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Zooloji hakkinda daha fazla bilgi edininVikisozluk te tanimlarCommons ta dosyalarGutenberg Projesi nde zooloji uzerine kitaplar