Béla Viktor János Bartók (25 Mart 1881; Nagyszentmiklós, Avusturya-Macaristan - 26 Eylül 1945; New York, ABD) Macar besteci, piyanist ve Doğu Avrupa halk müziği derleyicisi.
Bela Bartok | |
---|---|
Béla Bartók (1927) | |
Doğum | 25 Mart 1881 Nagyszentmiklós, Avusturya-Macaristan |
Ölüm | 26 Eylül 1945 (64 yaşında) New York, ABD |
Meslek | Müzisyen, Besteci, Piyanist, Halk müziği derleyicisi, Etnomüzikolog |
Bartok etnomüzikolojinin kurucularından biri olarak bilinir.
Müzik Yaşamının İlk Yılları
Budapeşte Krallık Müzik Akademisi'nde 'dan piyano ve 'den kompozisyon dersleri aldı. Bu okulda tanıştığı Zoltán Kodály ile birlikte bölgenin halk müziklerini derledi. Bu, ilerideki müzik görüşünü derinden etkilemiştir. Daha önceleri Bartok'un Macar halk müziği anlayışı Franz Liszt'in yapıtlarındaki çingene ezgileriyle sınırlıydı. Bartok'un, 1848 Macar devriminin kahramanı Lajos Kossuth onuruna 1903'te bestelediği büyük orkestra çalışması Kossuth, benzeri Çingene ezgilerini kullanmıştır.
Bartok Müziğinin Biçimlenmesi ve Etkilenmeleri
Bartok, Liszt'in çingene müziği yerine gerçek Macar müziği olarak saydığı Macar köylü halk müziği ile tanışmasından sonra, halk müziği ezgilerini kendi yapıtlarında kullandığı gibi, benzer yepyeni ezgiler yaratmıştır.
Bartok müziği üzerindeki en büyük etki, 1902'de Budapeşte Also sprach Zarathustra"nın ilk dinletisinde tanıştığı Richard Strauss'un müziğidir. Bu yeni biçim (senfonik şiir) sonraki birkaç yılda ortaya çıkmıştır.
Bartok piyanist olarak kariyerini ilerletirken, 1907'de Krallık Akademisi'nde piyano profesörü olarak ders vermeye başladı. Bu onun Avrupa'da piyanist olarak dolaşmak yerine Macaristan'da kalmasını ve özellikle de Transilvanya bölgesinden daha çok halk şarkıları derlemesini sağlamıştır. Bu arada, bu etkinlikler ve Kodaly'nin Paris'ten getirdiği Claude Debussy müziği Bartok'un müziğini etkilemeye başlamıştır. Büyük orkestra çalışmaları daha Johannes Brahms ya da Richard Strauss biçemini korusalar da, halk müziğine artan ilgisini gösteren kısa piyano parçaları yazmıştır. Bu ilginin belki de en açık belirtilerini gösteren ilk parça, içinde halk müziği benzeri ezgiler barındıran, 1908'de yazdığı "1 Numaralı Yaylı Çalgılar Dörtlüsü"dür.
Olgunluk Dönemi
1911'de Bartok, 1909'da evlendiği karısı Márta Ziegler'e adadığı, tek operası olan Mavisakal'ın Kalesini yazdı. Bartok'un yarışmasına sunduğu bu opera, "oynanabilirliği olmadığı" gerekçesiyle geri çevrildi. Bartok, bakanlar kurulunca siyasal görüşleri yüzünden söz yazarı Béla Balázs'nın adının programdan çıkarılması yönündeki baskılara direnince, opera 1918'e dek oynanmadı.
Macar Güzel Sanatlar Kurulu Ödülü düş kırıklığından sonra, Bartok iki, üç yıl çok az beste yaptı ve daha çok Orta Avrupa, Balkanlar (bu arada Türk) halk müziğini derlemeye yoğunlaştı. Ancak I. Dünya Savaşının çıkmasıyla gezilerine ara vererek bestelemeye geri döndü ve 1914-1916 arasında Tahta Prens balesini, 1915-1917 arasında da İki Numaralı Yaylı Çalgılar Dörtlüsü"nü yazdı. Uluslararası ününü Tahta Prens ile kazanmıştır.
Bartok daha sonra İgor Stravinski, Arnold Schönberg ve Richard Strauss'tan etkilendiği Olağanüstü Mandarin adlı balesi üzerinde çalıştı. Fahişelik, soygun, öldürme konularını işleyen Olağanüstü Mandarin içeriği yüzünden 1926'ya dek gösterime girmedi.
Olağanüstü Mandarin Balesi'ni, yapısal ve armoni olarak en karmaşık parçaları arasında olan iki keman sonatı izledi. 1927 ile 1928 arasında bütün zamanların en güzel yaylı çalgılar dörtlüleri arasında sayılan Üç Numaralı Yaylı Çalgılar Dörtlüsünü yazdıktan sonra armoni dili yalınlaşmaya başlamıştır.
1934'te yazdığı Beş Numaralı Yaylı Çalgılar Dörtlüsü bu yönden biraz geleneksel biçim izler. Bartok son ve altıncı yaylı çalgılar dörtlüsünü 1936'da yazmıştır.
Bartok 1923'te eşinden ayrılarak Ditta Pásztory adındaki piyano öğrencisi ile evlenmişti. Bu evlilikten doğan oğlu Peter'in müzik dersleri için bestelediği 6 ciltlik piyano parçaları derlemesi Mikrokosmos bugün piyano öğrencileri arasında yaygın olarak çalınır. Bu onun Avrupa'da yazdığı son yapıtıdır.
Türkiye gezisi
Bartok, 1936 yılındaki Türkiye gezisinde Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin ve Necil Kazım Akses ile birlikte Anadolu' yu dolaşmış ve özellikle Osmaniye yöresindeki türküleri birlikte notalamışlardır.Ankara Devlet Konservatuvarı' nda Türk Halk Müziği arşivi oluşturulması için çalışmalar yapan sanatçının Türkiye'deki araştırmaları, 1976 yılında Macar Bilimler Akademisi tarafından yayımlandı.
II. Dünya Savaşı ile sonraki yılları
II. Dünya Savaşı'nın çıkmasından sonra Bartok'un Avrupa'dan ayrılmak isteği giderek artmıştır.
Bartok kesinlikle Nazilere karşı birisi olarak, onların Almanya'da yönetimi ele geçirmelerinden sonra oradaki dinletilerden uzak durmuş ve Alman yayıncısından ayrılmıştır. Bu arada, Mavisakal'in Kalesi operasında ve Olağanüstü Mandarin balesinde gözlemlenen özgür düşünce yapısı, Macar sağcıları ile başının derde girmesine yol açmıştır.
Bartok, eşiyle ABD'ye göç ettikten sonra hiçbir zaman kendini orada rahat duyumsamamış ve yeni şeyler yazmakta zorlanmıştır. ABD'de tanınmıyor olması ve müziğine ilgi olmamasının da bunda etkisi olmuştur. Eşiyle dinletiler vermişler, bir ara Yugoslav halk şarkılarının derlenmesi üzerine burs almışlar ama, ekonomik durumları hiç iyileşmediği gibi Bartok'un sağlığı da bozulmaya başlamıştır.
Bela Bartok, New York'ta kemik kanserinden 1945'te ölmüştür. Ölümüyle yarım kalan viyola konçertosu daha sonra öğrencisi 'ce tamamlanmıştır.
Macaristan'da komünizmin sona ermesinden sonra naaşı New York'tan, Budapeşte'ye gönderilmiş ve devlet töreni ile Farkasreti Mezarlığı'na gömülmüştür.
Seçilmiş eserleri
Bela Bartok beste eserleri için en son, en kapsamlı ve en uygun kataloglama "Andras Szőllősy" (Sz+no.) yapılmıştır. Bartok 1920'den itibaren eserleri için "Opus" adını kullanmayı bırakmıştır.
Piyano
- Rondo Dans
- Dört Parça, (1903)
- 14 Bagatel, op.6 (1907)
- İki eleji, op.8b (1908-1909)
- Çocuklar İçin, (1908-1909, rev.1945)
- Yedi Eskiz, op.9b (1908-1910)
- Dort Agit, op.9a (1909-1910)
- Üç Burlesk (Három burleszk), op.8c (1908-1910-1911)
- İki Roman Dansı, op.8a (1910)
- Allegro barbaro (1911)
- Débutantlar için Piyano Müziği, 18 parça (1913)
- Oryental Dans (1913)
- Romen Halk Havaları Üzerine Sonatin (1915)
- Altı Roman Halk Dansı (1915)
- Romen Noel Şarkıları, Her bir 10 parçadan 2 seri (1915)
- Piyano için Suit op.14 (1916)
- Üç Macar Halk Şarkısı (1914-1917)
- 15 Macar Köylü Melodisi (1914-1918)
- Üç Skeç, op.18 (1918)
- Sekiz Macar Halk Şarkıları Üzerine Emprovizasyon, op.20 (1920)
- Piyano İçin Sonat (1926)
- Beş Parça : Açık Hava : Davul ve kavallar, Barkarol, Müzet, Gece Müziği, Kovalama (1926)
- Dokuz Küçük Parça (1926)
- Halk Melodileri Üzerine Üç Rondo (1916-1927-1927)
- Mikrokosmos, 6 kitap halinde hazırlanmış 153 parça(1926-39)
Oda müziği
- Piyano ve Yaylı Çalgılar İçin Kuintet (1904)
- İki Keman ve Piyano İçin Sonat (1921-22)
- İki Keman ve Piyano İçin Rapsodi (1928)
- 44 İki keman için İkili (1931)
- İki Piyano ve Vurmalı Çalgılar İçin Sonat (1937)
- Keman, klarinet ve Piayano İçin Kontrastlar(1938)
- Altı Yaylı Çalgılar İçin Kuartet.
- Solo Keman İçin Sonat (1944)
Orkestra müziği
- Kossuth (1903)
- İki Orkestra İçin Suit op.3 ve op.4 (1904,1907)
- İki Portre, op. 5
- İki Görüntü op. 10 (1910)
- Orketra İçin Dört Parça op. 12 (1912)
- Danslar Süiti (1923)
- Yaylı Çalgılar, Vurmalı Çalgılar ve Çelesta için Müzik (1936)
- Orkestra ve Yaylı Çalgılar İçin Divertimento (1939)
- Orkestra İçin Konçerto (1943)
- Romen Halk Dansları
Solo Çalgı ve Orkestra İçin Eserler
- Rhapsodie pour piano, op.1 (1904)
- Scherzo (ou Burlesque) pour piano, op.2 (1904)
- Quatre pour piano :
- (1926)
- (1930-1931)
- (1945)
- Concerto pour deux pianos et orchestre (adaptation de la sonate pour deux pianos et percussions, 1941)
- (1928-1929)
- (1928. Révisée en 1935)
- Deux pour violon :
- (1907-1908)
- (1937-1938)
- Concerto pour alto (1945) (esquissé; orchestré par T.Serly)
Sahne eserleri
- Mavi Sakali'in Satosu|, op.11 Opera (1911, 1918)
- Korunun Prensi, bale op.13 (1914-1916)
- Harika Mandarin, bale pantomim op.19 (1918-1919)
Koro eserleri
- Quatre Mélodies populaires hongroises anciennes, pour chœur d'hommes à 4 voix (1910-1912)
- Cinq Mélodies populaires slovaques, pour chœur d'hommes à 4 voix (1917)
- Quatre Mélodies populaires slovaques, pour chœur d'hommes à 4 voix et piano (1917)
- Scènes villageoises, 5 chants populaires slovaques pour voix de femme et piano (1924)
- Quatre Mélodies populaires hongroises, pour chœur mixte à 4 voix (1930)
- , pour double chœur mixte, ténor, baryton et orchestre (1930)
- Six chants sicules, pour chœur d'hommes à 6 voix (1932)
- Vingt-sept Chœurs à 2 et 3 voix égales, en 8 cahiers (les 21 premiers chœurs pour voix d'enfants, les autres pour voix de femmes, (1935)
- Des temps passés, 3 chœurs pour 3 voix d'hommes (1935)
Medya
Romen Halk Dansları Nos. 2, 5 ve 6 Çalan: Advent Oda Orkestrasi | |
Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? alın. |
Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? alın. |
Dipnotlar
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Béla Bartók ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- IMSLP websitesi "Bartók,_Béla" maddesi 16 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişme:2.11.2010)
- "Kunst der fuge" websitesi Bela Bartok biyografisi ve eserlerinin MIDI dosyalari 17 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişme:2.11.2010)
- "Musique Contemporaine" websitesi Bartok eserleri[](Fransızca) (Erişme:2.11.2010)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bela Viktor Janos Bartok 25 Mart 1881 Nagyszentmiklos Avusturya Macaristan 26 Eylul 1945 New York ABD Macar besteci piyanist ve Dogu Avrupa halk muzigi derleyicisi Bela BartokBela Bartok 1927 Dogum25 Mart 1881 1881 03 25 Nagyszentmiklos Avusturya MacaristanOlum26 Eylul 1945 64 yasinda New York ABDMeslekMuzisyen Besteci Piyanist Halk muzigi derleyicisi Etnomuzikolog Bartok etnomuzikolojinin kurucularindan biri olarak bilinir Muzik Yasaminin Ilk YillariBudapeste Krallik Muzik Akademisi nde dan piyano ve den kompozisyon dersleri aldi Bu okulda tanistigi Zoltan Kodaly ile birlikte bolgenin halk muziklerini derledi Bu ilerideki muzik gorusunu derinden etkilemistir Daha onceleri Bartok un Macar halk muzigi anlayisi Franz Liszt in yapitlarindaki cingene ezgileriyle sinirliydi Bartok un 1848 Macar devriminin kahramani Lajos Kossuth onuruna 1903 te besteledigi buyuk orkestra calismasi Kossuth benzeri Cingene ezgilerini kullanmistir Bartok Muziginin Bicimlenmesi ve EtkilenmeleriBartok Liszt in cingene muzigi yerine gercek Macar muzigi olarak saydigi Macar koylu halk muzigi ile tanismasindan sonra halk muzigi ezgilerini kendi yapitlarinda kullandigi gibi benzer yepyeni ezgiler yaratmistir Bartok muzigi uzerindeki en buyuk etki 1902 de Budapeste Also sprach Zarathustra nin ilk dinletisinde tanistigi Richard Strauss un muzigidir Bu yeni bicim senfonik siir sonraki birkac yilda ortaya cikmistir Bartok piyanist olarak kariyerini ilerletirken 1907 de Krallik Akademisi nde piyano profesoru olarak ders vermeye basladi Bu onun Avrupa da piyanist olarak dolasmak yerine Macaristan da kalmasini ve ozellikle de Transilvanya bolgesinden daha cok halk sarkilari derlemesini saglamistir Bu arada bu etkinlikler ve Kodaly nin Paris ten getirdigi Claude Debussy muzigi Bartok un muzigini etkilemeye baslamistir Buyuk orkestra calismalari daha Johannes Brahms ya da Richard Strauss bicemini korusalar da halk muzigine artan ilgisini gosteren kisa piyano parcalari yazmistir Bu ilginin belki de en acik belirtilerini gosteren ilk parca icinde halk muzigi benzeri ezgiler barindiran 1908 de yazdigi 1 Numarali Yayli Calgilar Dortlusu dur Olgunluk Donemi1911 de Bartok 1909 da evlendigi karisi Marta Ziegler e adadigi tek operasi olan Mavisakal in Kalesini yazdi Bartok un yarismasina sundugu bu opera oynanabilirligi olmadigi gerekcesiyle geri cevrildi Bartok bakanlar kurulunca siyasal gorusleri yuzunden soz yazari Bela Balazs nin adinin programdan cikarilmasi yonundeki baskilara direnince opera 1918 e dek oynanmadi Macar Guzel Sanatlar Kurulu Odulu dus kirikligindan sonra Bartok iki uc yil cok az beste yapti ve daha cok Orta Avrupa Balkanlar bu arada Turk halk muzigini derlemeye yogunlasti Ancak I Dunya Savasinin cikmasiyla gezilerine ara vererek bestelemeye geri dondu ve 1914 1916 arasinda Tahta Prens balesini 1915 1917 arasinda da Iki Numarali Yayli Calgilar Dortlusu nu yazdi Uluslararasi ununu Tahta Prens ile kazanmistir Bartok daha sonra Igor Stravinski Arnold Schonberg ve Richard Strauss tan etkilendigi Olaganustu Mandarin adli balesi uzerinde calisti Fahiselik soygun oldurme konularini isleyen Olaganustu Mandarin icerigi yuzunden 1926 ya dek gosterime girmedi Olaganustu Mandarin Balesi ni yapisal ve armoni olarak en karmasik parcalari arasinda olan iki keman sonati izledi 1927 ile 1928 arasinda butun zamanlarin en guzel yayli calgilar dortluleri arasinda sayilan Uc Numarali Yayli Calgilar Dortlusunu yazdiktan sonra armoni dili yalinlasmaya baslamistir 1934 te yazdigi Bes Numarali Yayli Calgilar Dortlusu bu yonden biraz geleneksel bicim izler Bartok son ve altinci yayli calgilar dortlusunu 1936 da yazmistir Bartok 1923 te esinden ayrilarak Ditta Pasztory adindaki piyano ogrencisi ile evlenmisti Bu evlilikten dogan oglu Peter in muzik dersleri icin besteledigi 6 ciltlik piyano parcalari derlemesi Mikrokosmos bugun piyano ogrencileri arasinda yaygin olarak calinir Bu onun Avrupa da yazdigi son yapitidir Turkiye gezisiBartok 1936 yilindaki Turkiye gezisinde Adnan Saygun Ulvi Cemal Erkin ve Necil Kazim Akses ile birlikte Anadolu yu dolasmis ve ozellikle Osmaniye yoresindeki turkuleri birlikte notalamislardir Ankara Devlet Konservatuvari nda Turk Halk Muzigi arsivi olusturulmasi icin calismalar yapan sanatcinin Turkiye deki arastirmalari 1976 yilinda Macar Bilimler Akademisi tarafindan yayimlandi II Dunya Savasi ile sonraki yillariII Dunya Savasi nin cikmasindan sonra Bartok un Avrupa dan ayrilmak istegi giderek artmistir Bartok kesinlikle Nazilere karsi birisi olarak onlarin Almanya da yonetimi ele gecirmelerinden sonra oradaki dinletilerden uzak durmus ve Alman yayincisindan ayrilmistir Bu arada Mavisakal in Kalesi operasinda ve Olaganustu Mandarin balesinde gozlemlenen ozgur dusunce yapisi Macar sagcilari ile basinin derde girmesine yol acmistir Bartok esiyle ABD ye goc ettikten sonra hicbir zaman kendini orada rahat duyumsamamis ve yeni seyler yazmakta zorlanmistir ABD de taninmiyor olmasi ve muzigine ilgi olmamasinin da bunda etkisi olmustur Esiyle dinletiler vermisler bir ara Yugoslav halk sarkilarinin derlenmesi uzerine burs almislar ama ekonomik durumlari hic iyilesmedigi gibi Bartok un sagligi da bozulmaya baslamistir Bela Bartok New York ta kemik kanserinden 1945 te olmustur Olumuyle yarim kalan viyola koncertosu daha sonra ogrencisi ce tamamlanmistir Macaristan da komunizmin sona ermesinden sonra naasi New York tan Budapeste ye gonderilmis ve devlet toreni ile Farkasreti Mezarligi na gomulmustur Secilmis eserleriBela Bartok beste eserleri icin en son en kapsamli ve en uygun kataloglama Andras Szollosy Sz no yapilmistir Bartok 1920 den itibaren eserleri icin Opus adini kullanmayi birakmistir Piyano Rondo Dans Dort Parca 1903 14 Bagatel op 6 1907 Iki eleji op 8b 1908 1909 Cocuklar Icin 1908 1909 rev 1945 Yedi Eskiz op 9b 1908 1910 Dort Agit op 9a 1909 1910 Uc Burlesk Harom burleszk op 8c 1908 1910 1911 Iki Roman Dansi op 8a 1910 Allegro barbaro 1911 Debutantlar icin Piyano Muzigi 18 parca 1913 Oryental Dans 1913 Romen Halk Havalari Uzerine Sonatin 1915 Alti Roman Halk Dansi 1915 Romen Noel Sarkilari Her bir 10 parcadan 2 seri 1915 Piyano icin Suit op 14 1916 Uc Macar Halk Sarkisi 1914 1917 15 Macar Koylu Melodisi 1914 1918 Uc Skec op 18 1918 Sekiz Macar Halk Sarkilari Uzerine Emprovizasyon op 20 1920 Piyano Icin Sonat 1926 Bes Parca Acik Hava Davul ve kavallar Barkarol Muzet Gece Muzigi Kovalama 1926 Dokuz Kucuk Parca 1926 Halk Melodileri Uzerine Uc Rondo 1916 1927 1927 Mikrokosmos 6 kitap halinde hazirlanmis 153 parca 1926 39 Oda muzigi Piyano ve Yayli Calgilar Icin Kuintet 1904 Iki Keman ve Piyano Icin Sonat 1921 22 Iki Keman ve Piyano Icin Rapsodi 1928 44 Iki keman icin Ikili 1931 Iki Piyano ve Vurmali Calgilar Icin Sonat 1937 Keman klarinet ve Piayano Icin Kontrastlar 1938 Alti Yayli Calgilar Icin Kuartet Solo Keman Icin Sonat 1944 Orkestra muzigi Kossuth 1903 Iki Orkestra Icin Suit op 3 ve op 4 1904 1907 Iki Portre op 5 Iki Goruntu op 10 1910 Orketra Icin Dort Parca op 12 1912 Danslar Suiti 1923 Yayli Calgilar Vurmali Calgilar ve Celesta icin Muzik 1936 Orkestra ve Yayli Calgilar Icin Divertimento 1939 Orkestra Icin Koncerto 1943 Romen Halk DanslariSolo Calgi ve Orkestra Icin Eserler Rhapsodie pour piano op 1 1904 Scherzo ou Burlesque pour piano op 2 1904 Quatre pour piano 1926 1930 1931 1945 Concerto pour deux pianos et orchestre adaptation de la sonate pour deux pianos et percussions 1941 1928 1929 1928 Revisee en 1935 Deux pour violon 1907 1908 1937 1938 Concerto pour alto 1945 esquisse orchestre par T Serly Sahne eserleri Mavi Sakali in Satosu op 11 Opera 1911 1918 Korunun Prensi bale op 13 1914 1916 Harika Mandarin bale pantomim op 19 1918 1919 Koro eserleri Quatre Melodies populaires hongroises anciennes pour chœur d hommes a 4 voix 1910 1912 Cinq Melodies populaires slovaques pour chœur d hommes a 4 voix 1917 Quatre Melodies populaires slovaques pour chœur d hommes a 4 voix et piano 1917 Scenes villageoises 5 chants populaires slovaques pour voix de femme et piano 1924 Quatre Melodies populaires hongroises pour chœur mixte a 4 voix 1930 pour double chœur mixte tenor baryton et orchestre 1930 Six chants sicules pour chœur d hommes a 6 voix 1932 Vingt sept Chœurs a 2 et 3 voix egales en 8 cahiers les 21 premiers chœurs pour voix d enfants les autres pour voix de femmes 1935 Des temps passes 3 chœurs pour 3 voix d hommes 1935 MedyaRomen Halk Danslari Nos 2 5 ve 6 source source Calan Advent Oda OrkestrasiDinlerken sorun mu yasiyorsunuz Medya yardimi alin Yayli sazlar kuartet no 2 Ikinci bolum source source Calan Carmel Dortlusu 1 Dinlerken sorun mu yasiyorsunuz Medya yardimi alin Dipnotlar a b Gunumuzde Sannicolau Mare Romanya Yonetmen Sezgin Turk un 1999 tarihli Bela Bartok belgeseli sanatcinin Turkiye gezisine odaklanan bir yapimdirDis baglantilarWikimedia Commons ta Bela Bartok ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir IMSLP websitesi Bartok Bela maddesi 16 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisme 2 11 2010 Kunst der fuge websitesi Bela Bartok biyografisi ve eserlerinin MIDI dosyalari 17 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisme 2 11 2010 Musique Contemporaine websitesi Bartok eserleri olu kirik baglanti Fransizca Erisme 2 11 2010