Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Mayıs 2012) |
Yalan veya yalan söylemek, doğru olmayan söz, hakikat ve gerçeğin aksi, haksız söz ve bir kimseden söylemediği halde söz nakletmek manalarına gelmektedir. Yalanın aslı sözdedir; geçmişte olsun ve gelecekte, vaat olsun veya başka bir şey. Doğruluğun (sıdk) karşıtı, bir konuda kasıtlı veya kasıtsız olarak gerçeğe aykırı haber veya bilgi vermek anlamlarında da kullanılmıştır. Istılahta ise gerçeğin ve hakikatin aksini söylemeye yalan denmektedir. İnsanın en büyük ve en kötü sıfatlarından biri yalan söylemektir.
Yalan, herhangi bir kişi, topluluk veya kuruma, yanıltmak amacı güdülerek yapılan rol veya doğru olmayan herhangi bir ifadedir. Daha yalın bir anlamda, yalan yanlış olduğu (doğru olmadığı) bilinmesine rağmen, üçüncü partinin (kişi, topluluk veya kurumun) doğru olarak algılamasını amaçlayan bir hareket veya ifadedir. Yalanın toplumda her zaman yakalanmamasının nedeni karşılıklı güven olarak ifade edilebilir. Genelde çoğu ahlâk geleneğince, yalan kötü olarak kabul edilse de, yalan ahlâkının etik içerisinde çok farklı boyutları vardır ve farklı durumlar içerisinde tartışılır. Zaman zaman bu tartışmalar sonucu, yalan her daim, kötü olarak sınıflandırılmayabilir: örneğin, bir kişinin hayatını kurtarmak için yalan söylemek gibi. Bununla birlikte genel olarak yalan tarih boyunca büyük bir ahlâksızlık, kötü bir hareket olarak görülmüştür. Yasal olarak yalanın tarifi ve getirileri de etikteki gibi farklıdır ve durumlara, yasalara ve yasal sistemlere göre büyük farklılık gösterir. Dinler tarihinde de yalanın çok önemli bir yeri vardır. Birçok din yalanı yasaklar örneğin, İbrahimi dinlerde yalan günah sayılır. Adli makamlar ve güç sahipleri yalanı sistemli şekilde yakalamak üzere çeşitli mekanizmalar geliştirmiştir. Bunlara örnek olarak kayıt sistemleri ve yalan makineleri sayılabilir. Yine de her zaman yalanı yakalamada başarılı olunduğunu söylemek güçtür. Örneğin stres durumlar yalan makinesinde yalan söylemiş gibi kalp atış hızı değişikliklerine yol açabilir. Bazı kişiler karşısındakinin yalan söyleyip söylemediğini anladığına inanırlar. Ancak istatistiklere göre ortalama bir insanın karşısındakini %50 oranında yakalayabilmektedir. %90 doğruluğa yaklaşanlara ise ancak 1/10.000 oranlarında rastlanır. Yalan sadece insanlara özgü olmayıp, hayvanlar dünyasında da yaşamda kalmak için kendini olduğundan farklı göstermek, başka birine veya ortama benzeme örnekleri yaygındır. Yalan söyleyen yakalanmadığı sürece yalanı uzun süre sürdürebilir. Ancak bu kendisi için bir ekstra bir yük teşkil eder.
Yalan ve iftira arasındaki fark
Yalan; Doğru olmayan, gerçeğe uymayan, uydurma söz gibi anlamlara gelmektedir.
İftira; Kasıtlı ve asılsız olarak suç yükleme, kara çalma, bühtan gibi anlamlara gelmektedir.
Psikiyatride yalan söyleme hastalığı
Yalan söyleme hastalığı yani patolojik yalan, yalan söylemenin alışkanlık haline gelmesi durumudur. Psikiyatride mitomani olarak adlandırılır. Bu belirtiye sahip kişilere mitoman denir. (Bkz: Mitomani)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Bergozideyi Ferhenği Kur’an, s. 369.
- ^ Mustafevi, c. 10, s. 34.
- ^ Şi’rani, 231.
- ^ Ragıb İsfahani, s. 704.
- ^ İbn Manzur, s. 50; Ma’luf, s. 678.
- ^ Kayyumi, s. 67.
- ^ Muhammed Emin, s. 67.
- ^ http://tr.wikishia.net/view/Yalan 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ . www.konhaber.com. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023.
 | Etik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Psikoloji ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mayis 2012 Yalan veya yalan soylemek dogru olmayan soz hakikat ve gercegin aksi haksiz soz ve bir kimseden soylemedigi halde soz nakletmek manalarina gelmektedir Yalanin asli sozdedir gecmiste olsun ve gelecekte vaat olsun veya baska bir sey Dogrulugun sidk karsiti bir konuda kasitli veya kasitsiz olarak gercege aykiri haber veya bilgi vermek anlamlarinda da kullanilmistir Istilahta ise gercegin ve hakikatin aksini soylemeye yalan denmektedir Insanin en buyuk ve en kotu sifatlarindan biri yalan soylemektir Yalan herhangi bir kisi topluluk veya kuruma yaniltmak amaci gudulerek yapilan rol veya dogru olmayan herhangi bir ifadedir Daha yalin bir anlamda yalan yanlis oldugu dogru olmadigi bilinmesine ragmen ucuncu partinin kisi topluluk veya kurumun dogru olarak algilamasini amaclayan bir hareket veya ifadedir Yalanin toplumda her zaman yakalanmamasinin nedeni karsilikli guven olarak ifade edilebilir Genelde cogu ahlak gelenegince yalan kotu olarak kabul edilse de yalan ahlakinin etik icerisinde cok farkli boyutlari vardir ve farkli durumlar icerisinde tartisilir Zaman zaman bu tartismalar sonucu yalan her daim kotu olarak siniflandirilmayabilir ornegin bir kisinin hayatini kurtarmak icin yalan soylemek gibi Bununla birlikte genel olarak yalan tarih boyunca buyuk bir ahlaksizlik kotu bir hareket olarak gorulmustur Yasal olarak yalanin tarifi ve getirileri de etikteki gibi farklidir ve durumlara yasalara ve yasal sistemlere gore buyuk farklilik gosterir Dinler tarihinde de yalanin cok onemli bir yeri vardir Bircok din yalani yasaklar ornegin Ibrahimi dinlerde yalan gunah sayilir Adli makamlar ve guc sahipleri yalani sistemli sekilde yakalamak uzere cesitli mekanizmalar gelistirmistir Bunlara ornek olarak kayit sistemleri ve yalan makineleri sayilabilir Yine de her zaman yalani yakalamada basarili olundugunu soylemek guctur Ornegin stres durumlar yalan makinesinde yalan soylemis gibi kalp atis hizi degisikliklerine yol acabilir Bazi kisiler karsisindakinin yalan soyleyip soylemedigini anladigina inanirlar Ancak istatistiklere gore ortalama bir insanin karsisindakini 50 oraninda yakalayabilmektedir 90 dogruluga yaklasanlara ise ancak 1 10 000 oranlarinda rastlanir Yalan sadece insanlara ozgu olmayip hayvanlar dunyasinda da yasamda kalmak icin kendini oldugundan farkli gostermek baska birine veya ortama benzeme ornekleri yaygindir Yalan soyleyen yakalanmadigi surece yalani uzun sure surdurebilir Ancak bu kendisi icin bir ekstra bir yuk teskil eder Yalan ve iftira arasindaki farkYalan Dogru olmayan gercege uymayan uydurma soz gibi anlamlara gelmektedir Iftira Kasitli ve asilsiz olarak suc yukleme kara calma buhtan gibi anlamlara gelmektedir Psikiyatride yalan soyleme hastaligiYalan soyleme hastaligi yani patolojik yalan yalan soylemenin aliskanlik haline gelmesi durumudur Psikiyatride mitomani olarak adlandirilir Bu belirtiye sahip kisilere mitoman denir Bkz Mitomani Ayrica bakinizAbartma Buyuk Yalan teknigi Damnatio memoriae Dezenformasyon Dolandiricilik Durustluk Konfabulasyon Gercek Gunah Hakaret Hakikat sonrasi siyaset Mitomani No true Scotsman Propaganda Psikolojik manipulasyon Safsata Sofistler Tutsak ikilemi YanlislanabilirlikKaynakca Bergozideyi Ferhengi Kur an s 369 Mustafevi c 10 s 34 Si rani 231 Ragib Isfahani s 704 Ibn Manzur s 50 Ma luf s 678 Kayyumi s 67 Muhammed Emin s 67 http tr wikishia net view Yalan 22 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde www konhaber com 4 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2023 Etik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Psikoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz