VII Kleopatra Filopator Mö 69 Mö 10 Ağustos 30 Mö 51ʼden 30ʼa kadar Mısır Ptolemaios Krallığıʼnın kraliçes

VII. Kleopatra Filopator (MÖ 69 – MÖ 10 Ağustos 30) MÖ 51ʼden 30ʼa kadar Mısır Ptolemaios Krallığıʼnın kraliçesi ve son etkin hükümdarıydı. Batlamyus hanedanının mensubu olan Kleopatra, Makedonyalı Yunan generali ve Büyük İskenderʼin refakatçisi olan Soterʼin soyundan gelmekteydi. Kleopatraʼnın ölümünden sonra Mısır, Roma İmparatorluğuʼnun eyaleti haline gelmiştir; bu da Akdenizʼdeki son Helenistik devlet ve İskenderʼin hükümdarlığından (MÖ 336-323) bu yana süren çağın sonuna işaret etmektedir. Yerli dili Yunanca olmasına rağmen, Mısır dilini öğrenen ve kullanan tek Batlamyus hükümdarıydı.

Kleopatra

Ptolemaios Kraliçesi

Hüküm süresi

MÖ 51–30 (21 yıl)

Önce gelen

Auletes

Sonra gelen

Caesarion

Doğum

MÖ 69ʼun başları
İskenderiye, Ptolemaios Krallığı

Ölüm

MÖ 10 Ağustos 30 (39 yaşında)
İskenderiye, Roma Mısırı

Defin

Muhtemelen Mısırʼda

Eş(ler)i

Mark Antony

Çocuk(lar)ı

Caesarion
Aleksandros Helios
II. Selene
Ptolemy Philadelphus

Tam adı
VII. Kleopatra Teya Filopator

Hanedan

Batlamyus

Babası

Auletes

Annesi

Tahminen Tryphaena

MÖ 58ʼde Kleopatra, kardeşi Epiphaneiaʼnın tahtı ele geçirmesiyle sonuçlanan isyanın ardından babası Auletesʼe Romaʼya sürgününde refakat etti. MÖ 55ʼte Auletes, Roma askeri desteğiyle Mısırʼa geri döndüğünde Epiphaneia öldürüldü. MÖ 51ʼde Auletes öldüğünde, Kleopatra ve kardeşi Theosʼun ortak hükümdarlığı başladı ancak aralarındaki açık anlaşmazlık, iç savaşa yol açtı. Romalı devlet adamı olan Pompey, MÖ 48ʼde Yunanistanʼdaki Pharsalus Muharebesiʼni rakibi Jül Sezarʼa karşı kaybettikten sonra Mısırʼa kaçtı. Pompey, Auletesʼin müttefiki olmasına rağmen Theos, harem ağalarının sevki üzerine Sezarʼın İskenderiyeʼye gelip işgal etmesinden önce Pompeyʼi pusuya düşürüp öldürdü. Daha sonra Sezar, kardeşleri uzlaştırmaya çalıştı ancak Theosʼun baş danışmanı Pothinus, Sezarʼın koşullarını Kleopatraʼnın lehine olduğu kanaatine vardı ve kuvvetleri, Kleopatra ve Sezarʼı sarayda kuşattı. Kuşatma, takviye kuvvetlerince kaldırıldıktan kısa bir süre sonra Theos, MÖ 47'de Nil Muharebesi'nde öldü ve Kleopatraʼnın üvey kardeşi IV. Arsinoe, kuşatmayı yürütmedeki görevi nedeniyle Efesʼe sürgün edildi. Sezar, Kleopatra ve kardeşini ortak hükümdar ilan etti ancak Kleopatraʼyla olan gizli ilişkisini sürdürdü. Kleopatra, MÖ 46 ve 44ʼte Romaʼya seyahat etti ve burada Sezarʼın villasında kaldı. MÖ 44ʼte Sezarʼın öldürülmesinden sonra Kleopatra, Caesarionʼu ortak hükümdar olarak atadı.

MÖ 43–42 Kurtarıcıların iç savaşında Kleopatra, Roma İkinci Triumviriʼnin yanında yer aldı. MÖ 41ʼde Tarsusʼtaki görüşmelerinden sonra Kleopatra, Antonyʼle birliktelik yaşadı. Antony, Kleopatraʼnın isteği üzerine Arsinoeʼnin idamını yerine getirdi ve Part İmparatorluğu ve Ermenistan Krallığıʼnı işgalinde mali ve askeri yardım için Kleopatraʼya gitgide daha bağlı hale geldi. İskenderiye Hediyeleri, Kleopatra ve Antonyʼnin çocuklarını Antonyʼnin triumvirlik yetkisi altındaki muhtelif sabık toprakların hükümdarları ilan etti. Bu olay, Kleopatra ve Antonyʼnin evliliği ve Antonyʼnin Augustusʼun kardeşi Küçük Octaviaʼdan boşanması, Roma Cumhuriyetiʼnin son savaşına sebep oldu. MÖ 32ʼde Augustus, Antonyʼnin Roma Senatosundaki müttefiklerini Romaʼdan kaçmaya zorladı ve Kleopatraʼya savaş ilan etti. Augustusʼun birlikleri, MÖ 31 Aktium Muharebesiʼnde Antony ve Kleopatraʼnın donanmasını mağlup ettikten sonra, MÖ 30ʼda Mısırʼı işgal etti ve Antonyʼi bozguna uğratarak intiharına yol açtı. Kleopatra, Augustusʼun onu Roma zafer alayına getirmeyi planladığını öğrendiğinde zehirlenerek intihar etti.

Etimoloji

Latinceye Kleopatra, "babasının yüceliği" anlamına gelen Antik Yunan Kleopátra'sından (Grekçe: Κλεοπάτρα);Grekçe: κλέος (kléos, "zafer") ve Grekçe: πᾰτήρ (patḗr, "baba")'dan gelmektedir. Eril şekli ya Kleópatros (Grekçe: Κλεόπᾰτρος) ya da Pátroklos (Grekçe: Πᾰ́τροκλος) olarak yazılırdı. Kleopatra, Büyük İskender'in kız kardeşinin yanı sıra Yunan mitolojisinde Meleager'in karısı Kleopatra Alcyone'nin de adıdır.V. Ptolemy Epiphanes ve Kleopatra I Syra'nın (Selevkos prensesi) evliliği yoluyla, bu isim Ptolemaios hanedanlığına girdi. Kleopatra'nın kabul edilen adı Theā́ Philopátōra(Grekçe: Θεᾱ́ Φιλοπάτωρα) "babasını seven tanrıça" anlamına gelir.

Hayat

Kleopatra İskenderiye'de doğdu. Aslen Yunan olan Kleopatra, babası XII. Ptolemaios'un ölümünden sonra kardeşi XIII. Ptolemaios ile birlikte tahta çıktı. Babası öldüğünde 18 yaşında olan Kleopatra yönetimde kendinden 8 yaş küçük kardeşine kıyasla baskın figür haline geldi. O zamanlar Mısır'da egemen olan Yunanlar Mısır toplumuna karışmamak için kendi soylarından olan kişilerle evleniyorlardı, bu yüzden Kleopatra'nın kardeşi ile evlenmiş olabileceği düşünülmektedir, ancak bu konu hakkında bir delil yoktur. Halkın içine girebilmek ve halkın kendisini benimsemesi için kendini Antik Mısır dinine verdi. İlerleyen zamanlarda kardeşi tarafından iktidardan uzaklaştırılıp Suriye'de sürgüne yollandı. Burada bir ordu toplayarak kardeşi ile Mısır'ın doğu sınırında yer alan Pelusium şehrinde çatışmaya hazırlandı, ancak Roma diktatörü Sezar'ın gelmesi ile geçici bir barış ortaya çıktı.

Kleopatra iktidarı yeniden ele geçirmek için Roma desteği gerektiğini düşünmekteydi. Roma'nın desteği ile Mısır'ın eskiden sahip olduğu Filistin ve Suriye'yi yeniden alabileceğine inanmaktaydı. Kısa süre sonra Roma diktatörü Sezar ile yakınlaştı. Kleopatra'nın bir halı içinde Sezar'ın sarayına girdiği ve bu büyük kralı kendine aşık ettiği rivayet edilir. İskenderiye'de kışı kardeşinin orduları tarafından Sezar'la birlikte kuşatma altında geçiren Kleopatra, Roma desteğinin baharda gelmesi ile Mısır'ın egemenliğini yeniden ele geçirdi. Bu olaydan sonra kardeşi ülkeden kaçtı ve Nil sularında boğuldu.

Kardeşinin aradan çekilmesi ile Kleopatra diğer kardeşi olan ile evlendi. O sırada Sezarion adı ile de bilinen bir çocuk doğurdu, ancak çocuğun babasının Sezar mı, Ptolemaios mu olduğu belli değildir. Çocuğu ve kardeşi/kocasıyla birlikte Roma'yı en az bir kez ziyaret edildiği kaydedilmiştir. MÖ 44 yılında ikinci kocası da ölen Kleopatra, Mısır'ı küçük oğlu ile beraber yönetmeye başladı.

Sezar ölünce Roma İmparatorluğu, tahta çıkan Octavian (Sezar'ın yeğeni ve resmi evlatlığı) ve Marcus Antonius arasında ikiye ayrıldı. Doğu, artık Marcus tarafından yönetilmekteydi ve ilk işi de Mısır'ı ziyaret oldu.^[]

Antonius, Kleopatra'ya delice âşık oldu. Kleopatra'nın Antonius'tan Alexander Helios ve Cleopatra Selene adlı ikizleri oldu. Bir süre Tarsus'ta yaşadılar ve bu yıllarda Octavius'a savaş açtılar. Aktium'da yapılan savaşta Kleopatra ve Marcus kaçmak zorunda kaldı. İskenderiye'deki sarayına dönen Kleopatra'nın kendisini bir kobraya sokturarak intihar ettiği rivayet edilir. Ama son zamanlarda zehir içerek öldüğü anlaşılmıştır. Kolay yapılan bu zehir, acı çektirmeden birkaç saat içinde öldürüyordu.^[] Öldüğünde 39 yaşındaydı.

Shakespeare, Antonius ve Kleopatra adlı eserinde Kleopatra'dan bahsetmiştir.

Galeri

Mısır tanrıcası olarak betimlenen Kleopatra'nın heykeli. Hermitage Müzesi, Sankt-Peterburg
Kleopatra VII ve oğlu Caesarion Dendera tapınağında
Antonius ve Kleopatra, ressam Lawrence Alma-Tadema'nın eseri

Notlar

^ Tyldesley (2017) Kleopatra VII Thea Philopator unvanının "Baba Seven Tanrıça Kleopatra" olarak alternatif bir çevirisini de önerir.

Kaynakça

^ Royster (2003), s. 48.
^ ^a ^b Muellner.
^ Roller (2010), ss. 15–16.
^ Roller (2010), ss. 15–16, 39.
^ Fletcher (2008), ss. 55–57.
^ Burstein (2004), s. 15.
^ Fletcher (2008), ss. 84, 215.
^ ^a ^b ^c ^d "Cleopatra | Biography & Facts". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 30 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2020.

Bibliyografi

Online

"Apame I – Livius", www.livius.org, 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 25 Eylül 2020
Brown, Chip (July 2011), "The Search for Cleopatra", National Geographic, 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 27 Aralık 2018.
Grout, James (1 Nisan 2017a), "Basalt Statue of Cleopatra", Encyclopaedia Romana, University of Chicago, 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 7 Mart 2018.
Grout, James (1 Nisan 2017b), "Was Cleopatra Beautiful?", Encyclopaedia Romana, University of Chicago, 24 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 6 Mart 2018.
Muellner, Leonard, A Poetic Etymology of Pietas in the Aeneid, , Harvard University, 9 Nisan 2018 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 9 Nisan 2018.
Plutarch (1920), Plutarch's Lives, Bernadotte Perrin tarafından çevrildi, Cambridge, MA: Harvard University Press (, Tufts University), 7 Mart 2018 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 8 Mart 2018.
"PONTUS – Encyclopaedia Iranica", www.iranicaonline.org, 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 21 Ekim 2020
Portrait féminin (mère de Cléopâtre ?) (Fransızca), , 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 29 Temmuz 2021
Radio 4 Programmes – A History of the World in 100 Objects, Empire Builders (300 BC – 1 AD), Rosetta Stone, BBC, 23 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 7 Haziran 2010.
Raia, Ann R.; Sebesta, Judith Lynn (September 2017), , College of New Rochelle, 6 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 6 Mart 2018.
Reece, Steve (2017), "Cleopatra Couldn't Spell (And Neither Can We!)", Groton, Anne Harmar (Ed.), Ab Omni Parte Beatus: Classical Essays in Honor of James M. May, Mundelein, IL: Bolchazy-Carducci Publishers, ss. 201-220, ISBN , LCCN 2017002236, OCLC 969973660, erişim tarihi: 2 Eylül 2018.
Sabino, Rachel; Gross-Diaz, Theresa (2016), Cat. 22 Tetradrachm Portraying Queen Cleopatra VII, Art Institute of Chicago, doi:10.13140/RG.2.2.23475.22560, 6 Mart 2018 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 6 Mart 2018.
(6 Aralık 2017), "Cleopatra, Queen of Egypt", Encyclopædia Britannica, 30 Haziran 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 18 Mayıs 2018.
; Higgs, Peter (2017) [2001], Portrait Head, British Museum, 6 Mart 2018 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 6 Mart 2018.

Basılı

(2003), Tiepolo's Cleopatra, Melbourne: Macmillan, ISBN , 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 15 Kasım 2015.
Ashton, Sally-Ann (2001a), "194 Marble head of a Ptolemaic queen with vulture headdress", Walker, Susan; Higgs, Peter (Ed.), Cleopatra of Egypt: from History to Myth, Princeton, NJ: Princeton University Press (British Museum Press), s. 217, ISBN .
Ashton, Sally-Ann (2001b), "163 Limestone head of Cleopatra VII", Walker, Susan; Higgs, Peter (Ed.), Cleopatra of Egypt: from History to Myth, Princeton, NJ: Princeton University Press (British Museum Press), s. 164, ISBN .
Ashton, Sally-Ann (Bahar 2002), "Identifying the ROM's 'Cleopatra'", Rotunda, ss. 36-39, 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 27 Mart 2018.
Ashton, Sally-Ann (2008), Cleopatra and Egypt, Oxford: Blackwell, ISBN , 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 18 Haziran 2020.
(1983), "The Political History of Iran Under the Arsacids", Yarshater, Ehsan (Ed.), Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian, and Sasanian periods, Cambridge: Cambridge University Press, ss. 21-99, ISBN , 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 19 Nisan 2018.
(2000) [1971], Cleopatra, Penguin Group, ISBN .
Brambach, Joachim (1996) [1991], Kleopatra, Munich: Diederichs, ISBN .
(2007) [2002], A History of the Roman Republic (İngilizce), W. J. Smyth tarafından çevrildi, Cambridge: Polity Press, ISBN , 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 7 Haziran 2018.
Brosius, Maria (2006), The Persians: An Introduction, London & New York: Routledge, ISBN .
(2004), The Reign of Cleopatra, Westport, CT: Greenwood Press, ISBN .
Caygill, Marjorie (2009), Treasures of the British Museum, Londra: British Museum Press (Trustees of the British Museum), ISBN .
Chauveau, Michel (2000) [1997], Egypt in the Age of Cleopatra: History and Society Under the Ptolemies (İngilizce), David Lorton tarafından çevrildi, Ithaca, NY: Cornell University Press, ISBN , 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 12 Nisan 2018.
(1974), The Roman Republican Coinage, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN .
(1933), "Ikonographische Beitrage zum Portrar der romischen Republik und der Julisch-Claudischen Familie", RM (Almanca), cilt 48, ss. 182-243, OCLC 633408511.
DeMaria Smith, Margaret Mary (2011), "HRH Cleopatra: the Last of the Ptolemies and the Egyptian Paintings of Sir Lawrence Alma-Tadema", Miles, Margaret M. (Ed.), Cleopatra : a sphinx revisited, Berkeley: University of California Press, ss. 150-171, ISBN .
Dodson, Aidan; Hilton, Dyan (2004), The Complete Royal Families of Ancient Egypt, Londra: Thames & Hudson, ISBN .
Dudley, Donald (1960), The Civilization of Rome, New York: New American Library, ISBN .
Elia, Olga (1956) [1955], "La tradizione della morte di Cleopatra nella pittura pompeiana", Rendiconti dell'Accademia di Archeologia, Lettere e Belle Arti (İtalyanca), cilt 30, ss. 3-7, OCLC 848857115.
Ferroukhi, Mafoud (2001a), "197 Marble portrait, perhaps of Cleopatra VII's daughter, Cleopatra Selene, Queen of Mauretania", Walker, Susan; Higgs, Peter (Ed.), Cleopatra of Egypt: from History to Myth, Princeton, NJ: Princeton University Press (British Museum Press), s. [1], ISBN .
Ferroukhi, Mafoud (2001b), "262 Veiled head from a marble portrait statue", Walker, Susan; Higgs, Peter (Ed.), Cleopatra of Egypt: from History to Myth, Princeton, NJ: Princeton University Press (British Museum Press), s. 242, ISBN .
(2008), Cleopatra the Great: The Woman Behind the Legend, New York: Harper, ISBN .
(2010), Antony and Cleopatra, New Haven, CT: Yale University Press, ISBN .
(1972), Cleopatra, Londra: Weidenfeld and Nicolson; Richard Clay (the Chaucer Press), ISBN .
Gurval, Robert A. (2011), "Dying Like a Queen: the Story of Cleopatra and the Asp(s) in Antiquity", Miles, Margaret M. (Ed.), Cleopatra : a sphinx revisited, Berkeley: University of California Press, ss. 54-77, ISBN .
Higgs, Peter (2001), "Searching for Cleopatra's image: classical portraits in stone", Walker, Susan; Higgs, Peter (Ed.), Cleopatra of Egypt: from History to Myth, Princeton, NJ: Princeton University Press (British Museum Press), ss. 200-209, ISBN .
(1989), Alexander the Great and Bactria: the Formation of a Greek Frontier in Central Asia, Leiden: E.J. Brill, ISBN , 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 30 Mart 2018.
Hölbl, Günther (2001) [1994], A History of the Ptolemaic Empire, Tina Saavedra tarafından çevrildi, Londra: Routledge, ISBN .
(2004), C.T. Hsia on Chinese Literature, New York: Columbia University Press, ISBN , 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 29 Mart 2018.
Jeffreys, David (1999), "Memphis", Bard, Kathryn A. (Ed.), Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt, Londra: Routledge, ss. 488-490, ISBN , 1 Kasım 2017 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 2 Kasım 2018.
Johnson, Janet H. (1999), "Late and Ptolemaic periods, overview", Bard, Kathryn A. (Ed.), Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt, Londra: Routledge, ss. 66-72, ISBN , 1 Kasım 2017 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 2 Kasım 2018.
Jones, Prudence J. (2006), Cleopatra: a sourcebook, Norman, OK: University of Oklahoma Press, ISBN , 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 27 Mart 2018.
(1996), "Parthia and Rome: eastern perspectives", Kennedy, David L.; Braund, David (Ed.), The Roman Army in the East, Ann Arbor: Cushing Malloy Inc., Journal of Roman Archaeology: Supplementary Series Number Eighteen, ss. 67-90, ISBN
(2005), Cleopatra and Rome, Cambridge, MA: Belknap Press of Harvard University Press, ISBN , 11 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 6 Mart 2018.
(1936), Die Skulpturen des Vaticanischen Museums (Almanca), 3, Berlin: Walter de Gruyter & Co., OCLC 803204281, 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 16 Ocak 2022.
Meadows, Andrew; Ashton, Sally-Ann (2001), "186 Bronze coin of Cleopatra VII", Walker, Susan; Higgs, Peter (Ed.), Cleopatra of Egypt: from History to Myth, Princeton, NJ: Princeton University Press (British Museum Press), s. 178, ISBN .
Newman, Robert (1990), "A Dialogue of Power in the Coinage of Antony and Octavian (44–30 B.C.)", American Journal of Numismatics, cilt 2, ss. 37-63, JSTOR 43580166.
Pfrommer, Michael; Towne-Markus, Elana (2001), Greek Gold from Hellenistic Egypt, Getty Museum Studies on Art, Los Angeles: Getty Publications (J. Paul Getty Trust), ISBN , 22 Haziran 2018 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 22 Haziran 2018.
Pina Polo, Francisco (2013), "The Great Seducer: Cleopatra, Queen and Sex Symbol", Knippschild, Silke; García Morcillo, Marta (Ed.), Seduction and Power: Antiquity in the Visual and Performing Arts, Londra: Bloomsbury Academic, ss. 183-197, ISBN , 23 Haziran 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 9 Mart 2018.
Pratt, Frances; Fizel, Becca (1949), Encaustic Materials and Methods, New York: Lear Publishers, OCLC 560769, 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 7 Mart 2018.
Preston, Diana (2009), Cleopatra and Antony: Power, Love, and Politics in the Ancient World, New York: Walker and Company, ISBN , 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 18 Haziran 2018.
Pucci, Giuseppe (2011), "Every Man's Cleopatra", Miles, Margaret M. (Ed.), Cleopatra : a sphinx revisited, Berkeley: University of California Press, ss. 195-207, ISBN .
(2003), The World of Juba II and Kleopatra Selene: Royal Scholarship on Rome's African Frontier, New York: Routledge, ISBN .
(2010), Cleopatra: a biography, Oxford: Oxford University Press, ISBN .
(2011), "The Amazing Afterlife of Cleopatra's Love Potions", Miles, Margaret M. (Ed.), Cleopatra : a sphinx revisited, Berkeley: University of California Press, ss. 132-149, ISBN .
Royster, Francesca T. (2003), Becoming Cleopatra: The Shifting Image of an Icon, New York: Palgrave MacMillan, ISBN
(1885), On the Antique Painting in Encaustic of Cleopatra: Discovered in 1818, Philadelphia: George Gebbie & Co., OCLC 3806143.
(2011), Cleopatra: A Life, Birleşik Krallık: Random House, ISBN .
(1953), "The Last Days of Cleopatra: A Chronological Problem", The Journal of Roman Studies, 43 (1–2), ss. 98-100, doi:10.2307/297786, JSTOR 297786.
(2014) [1998], Augustus, 2nd, Londra: Routledge, ISBN , 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 19 Nisan 2018.
(2009) [2007], Antony and Cleopatra: The Doomed Love Affair That United Ancient Rome and Egypt, Stroud, Gloucestershire: Amberley Publishing, ISBN , 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 22 Nisan 2018.
Varner, Eric R. (2004), Mutilation and Transformation: Damnatio Memoriae and Roman Imperial Portraiture, Leiden: Brill, ISBN , 26 Nisan 2017 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 6 Mart 2018.
Walker, Susan (2004), The Portland Vase, British Museum Objects in Focus, British Museum Press, ISBN , 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 27 Mart 2018.
Walker, Susan (2008), "Cleopatra in Pompeii?", Papers of the British School at Rome, cilt 76, ss. 35-46, 345-348, doi:10.1017/S0068246200000404, JSTOR 40311128.
Walker, Susan (2001), "324 Gilded silver dish, decorated with a bust perhaps representing Cleopatra Selene", Walker, Susan; Higgs, Peter (Ed.), Cleopatra of Egypt: from History to Myth, Princeton, NJ: Princeton University Press (British Museum Press), ss. 312-313, ISBN .
Walker, Susan; Higgs, Peter (2001), "325 Painting with a portrait of a woman in profile", Walker, Susan; Higgs, Peter (Ed.), Cleopatra of Egypt: from History to Myth, Princeton, NJ: Princeton University Press (British Museum Press), ss. [2], ISBN .
Whitehorne, John (1994), Cleopatras, Londra: Routledge, ISBN
Woodstra, Chris; Brennan, Gerald; Schrott, Allen (2005), All Music Guide to Classical Music: The Definitive Guide to Classical Music, Ann Arbor, MI: All Media Guide (Backbeat Books), ISBN , 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 27 Mart 2018.
; (2011), "Glamour Girls: Cleomania in Mass Culture", Miles, Margaret M. (Ed.), Cleopatra : a sphinx revisited, Berkeley: University of California Press, ss. 172-194, ISBN .

Konuyla ilgili yayınlar

Chauveau, Michel (2004). Cleopatra: Beyond the Myth. Cornell University Press. ISBN .
Flamarion, Edith (1997). Cleopatra: The Life and Death of a Pharaoh. "Abrams Discoveries" series. Bonfante-Warren, Alexandra tarafından çevrildi. New York: Harry N. Abrams. ISBN .
Foss, Michael (1999). The Search for Cleopatra. Arcade Publishing. ISBN .
Fraser, P.M. (1985). Ptolemaic Alexandria. 1–3 (reprint bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN .
(1972). Cleopatra. New York: Coward-McCann. OCLC 671705946.
Nardo, Don (1994). Cleopatra. Lucent Books. ISBN .
Pomeroy, Sarah B. (1984). Women in Hellenistic Egypt: from Alexander to Cleopatra. New York: Schocken Books. ISBN .
Samson, Julia (1990). Nefertiti & Cleopatra. Stacey International. ISBN .
Southern, Pat (2000). Cleopatra. Tempus. ISBN .
(1962) [1939]. The Roman Revolution. Oxford University Press. OCLC 404094.
Tyldesley, Joyce (2008). Cleopatra: Last Queen of Egypt. Basic Books. ISBN .
Volkmann, Hans (1958). Cleopatra: a Study in Politics and Propaganda. T.J. Cadoux, trans. New York: Sagamore Press. OCLC 899077769.
Weigall, Arthur E. P. Brome (1914). The Life and Times of Cleopatra, Queen of Egypt. Edinburgh: Blackwood. OCLC 316294139.

Dış bağlantılar

, BBC History8 Şubat 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'de
Cleopatra VII 24 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ancient History Encyclopedia'da

Resmî unvanlar
Önce gelen: XII. Ptolemaios	Ptolemaioslar Mısır kraliçesi MÖ 51 – MÖ 12 Ağustos 30	Sonra gelen: Roma Eyaleti

[8] Tyldesley (2017) Kleopatra VII Thea Philopator unvanının "Baba Seven Tanrıça Kleopatra" olarak alternatif bir çevirisini de önerir.

[FOOTNOTERoyster200348-1] Royster (2003), s. 48.

[FOOTNOTEMuellner-2] Muellner.

[FOOTNOTERoller201015–16-3] Roller (2010), ss. 15–16.

[FOOTNOTERoller201015–16,_39-4] Roller (2010), ss. 15–16, 39.

[FOOTNOTEFletcher200855–57-5] Fletcher (2008), ss. 55–57.

[FOOTNOTEBurstein200415-6] Burstein (2004), s. 15.

[FOOTNOTEFletcher200884,_215-7] Fletcher (2008), ss. 84, 215.

[:0-9] "Cleopatra | Biography & Facts". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 30 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2020.