Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Harpers Ferry olayı 16-18 Ekim 1859 tarihlerinde eylemci John Brown ve arkadaşları tarafından yapılan başarısız kölelik karşıtı ayaklanma girişimidir. Batı Virginia'daki Harpers Ferry cephaneliğini ele geçirerek köleci Güney Eyaletlerine karşı bir köle ayaklanması başlatma girişimi kanlı şekilde bastırılsa da Amerikan İç Savaşı'na giden süreçte belirleyici olmuştur.
Arka planı
Evanjelikal Protestan olan kölelik karşıtı John Brown Kanayan Kansas adı verilen dönemde kölelik karşıtı eylemlerde öne çıkmıştı. Köleliğin Amerikan toplumuna dayatılmasını reddeden Brown, köleliğin kaldırılması mücadelesini ilahi bir mücadele olarak tanımlamakta, bu eylemleriyle Hristiyanlığın gereğini yerine getirdiğini düşünüyordu. Bağımsızlık Bildirgesinde yer alan "her insan eşit olarak yaratılmıştır" ibaresini savunuyordu. Pasifist kölelik karşıtlığına karşı çıkarak eyleme geçilmesini salık veriyordu. Kölelik yanlıların saldırılarına yine silahla karşılık veriyor, bu dönemdeki çatışmalara katılıyordu.
Hazırlıklar
Brown ayaklanma için Harpers Ferry'nin yaklaşık 6 km kuzeyinde bir çiftlik evi kiralar. Burada Isaac Smith takma adıyla yaşamaya başlar. Çevresindeki az sayıdaki kişiye asgari silahlı eğitim vermeye çalışır. Kendisi hariç toplam 16 beyaz, 5 siyahiden oluşan 21 kişilik bir grup mevcuttur. Kuzeyli kölelik karşıtlarından destek gören Brown'a 198 adet kuyruktan dolmalı Sharps tüfeği iletilir. ayrıca silah kullanma eğitimi olmayan siyahilerin ayaklanma sırasında kullanması için 950 tane mızrak siparişi verir. Çevredeki komşuların şüphelenmemesi için madencilikle uğraştığına dair yalanlar söyler.
Saldırının hedefindeki Harpers Ferry aslında ABD Silahlı Kuvvetleri için tabanca ve tüfek üreten imalathanelerin bulunduğu bir yerleşkedir. Yerleşkenin içinde 100 bin tüfek bulunduğu düşünülen büyükçe bir silah deposu vardır. Brown'un amacı silah deposunu ele geçirmekten çok bölgede denetimi kurarak köle sahiplerini korkutmak, bölgedeki kölelerin kendilerine desteğe gelmesiyle beraber saldırının büyük bir ayaklanmaya dönüşmesi yönündeydi. Brown bölgede denetim kurduktan sonra silahlı milisleriyle güneye ilerleyecek Tennessee hatta Alabama'ya giderek Güney eyaletlerinin içine sokulacaktır.
Ayaklanma hazırlıkları sırasında siyahileri etkileyecek lider sıkıntısı çeken Brown, Frederick Douglass'a planlarını açmış ancak Douglass tarafından reddedilmiştir. Planı intihar girişimi olarak gören Douglass'a rağmen görüşmeye katılan ve "Bazen insanların canlı kalmaktansa ölü olarak yapabilecekleri daha çoktur" diyerek ayaklanmaya dahil olurlar. Harriet Tubman ise hasta olduğu için ayaklanmaya katılamaz.
Ayaklanma girişimi
16 Ekim Pazar
Brown ve beraberindekiler 16 Ekim 1859 Pazar günü geceyarısı harekete geçti. Silah stoklarının başına oğlu , ve 'ı bırakarak yola koyuldu. Shenandoah Nehri'ni geçerek kasabasına girdi. komutasındaki bir grubu bölgede köle emeğiyle tarımsal faaliyet yürütülen önemli çiftliklerden Albay 'un çiftliğine gönderdi. Çiftlik sahibi Amerikan Devrimi lideri George Washington'un soyundan gelmekteydi ve eline Brown tarafından önemli bir kutsaliyet atfedilen bir kılıç ve iki tabanca vardı. Cook liderliğindeki grup görevi başarıyla tamamlar, Washington ve beraberindekileri rehin alıp, çiftlikteki köleleri azat ederek ana gruba katılır. Dönüş yolunda Allstadt House adıyla bilinen malikaneye de uğranır. Burada Jacob Allstadt, oğlu John rehin alınır ve malikanedeki 7 köle serbest bırakılır. Ayaklanma haberi Washington'a bildirilmeden Brown'un adamlarının kasabadaki cephaneliği ele geçirip bölgeyi terk etmeleri gerekiyordu. Bu aşamaya kadar işler planlandığı gibi gitmekteydi. Kasabaya gelen ve giden telgraf telleri kesilmiş, Potomac ve Shenandoah Köprüleri tutulmuştu. Kasabadaki tek gece bekçisi de silahlı ayaklanmacılara direnemeden teslim olmuş, cephaneliğin anahtarını iletmişti. Brown ayaklanmanın duyulmasıyla beraber kölelerin yığınlar halinde ayaklanmaya katılacağını düşünüyordu.
17 Ekim Pazartesi
Geceyarısından sonra ilk saatlerde ayaklanmada ilk ölüm yaşanır. Tren istasyonunda görev yapan siyahi hamal , Brown'ın adamları tarafından derdest edilen gece bekçisini ararken ayaklanmacılarla karşılaşır ve dur ihtarına uymadığı için vurulur. Köleleri özgürleştirecek ayaklanmada ilk kurbanın siyahi olması, bölgedeki kölelik yanlıları tarafından kullanılmış, 1931 yılında Shepherd'ın heykeli dikilmiştir. Shepherd son nefesini verirken ayaklanmadan haberi olmadığını, oradakileri hırsız sandığını söylemiştir. Silah seslerini ve imdat çağrılarını duyan yakınlarda oturan doktor John Starry ölmekte olan Shepherd'ın yanına gitmiş ancak kurtulamayacağını görmüştür. Brown tarafından salıverilen doktor evine gitmek yerine kasabadaki kilisenin çanını çalarak alarm vermiş, yardım çağrısı yaptığı 'a yürüyerek gitmiş ve buradaki milislere durumu aktarmıştır.
Sabah 1:15 sularında doğu yönüne giden Wheeling'den kalkmış olan Baltimore & Ohio treni kasabadan geçmek üzeredir. Kendilerini derdest edenlerin elinden kurtulan gece bekçisi trene doğru koşarak kasabadaki durumu anlatarak makinisti uyarır. Tren geriye götürülür, bölgede keşif yapmak üzere trenden inen iki grevli açılan atış sonrası trenden inemez. Ulusal gazeteler sayesinde tanınan bir sima olan Brown yolcu trenine biner ve yolculara durumu anlatır. Yolculuklarına devam edebileceklerini bildirir. Ancak makinist ve kondüktörler rayların güvenliğinden emin olamaz ve güneş doğuncaya kadar beklemek yönünde karar verir. Bekleme sırasında kazanı söndürülen tren çok soğuk olur, yolcuların trenden inmesine ve otellere gitmelerine izin verilir. Yolcular dört-beş saat kasabada kalır. Brown daha sonra trenin hiç durmadan geçişine izin vermemelerini veya tren durduktan birkaç saat sonra gitmesine izin vermelerini önemli hatalar olarak sıralar.
Tren güneş doğunca yoluna devam eder ve sabah 07:00 sularında hat boyunca telgrafı çalışan ilk istasyona ulaşır ve durumu rapor eder. Tren hattının bağlı bulunduğu merkez ilk başta verilen ayaklanma haberlerini önemsemez ancak benzer haberler başka istasyonlardan da gelince durumun ciddiyeti anlaşılır. Sabah 10:30 itibarıyla bölgedeki en önemli askeri birlik olan Maryland Milis komutanı , Virginia valisi , ABD Savaş Bakanı ve ABD Başkanı James Buchanan'ın konudan haberi vardır.
Günün ışımasıyla beraber silah imalathanesinde çalışan işçiler işyerlerine gelmeye başlar ve derhal Brown'ın adamları tarafından rehin alınırlar. Brown rehine sayısının artmasıyla beraber üs olarak kullandığı binada rehineleri ayrıştırır ve en önemli 10 rehineyi yakınında tutar. Daha önemsiz olarak değerlendirilen yaklaşık 70 kişi yakınlardaki başka binaya götürülür.
Saat 11:00 sularında Charles Town'da oluşturulan silahlı milis birliği Yüzbaşı komutasında kasabaya girer. Asıl plana göre Harpers Ferry'de uzun süre kalmayarak yoluna devam etmeyi planlayan Brown, bölgede çok fazla kalarak vakit kaybetmiş, kölelerin kitlesel olarak kendisine katılmasını beklerken avantajını yitirmiştir. Ayrıca iki nehir tarafından çevrilen ve adeta ada şeklindeki Harpers Ferry'de mahsur kalmış, köprüler denetiminden çıkmıştır. Milislerin ablukası sonucunda kaçma şansı olmayan Brown ve adamları bugün John Brown's Fort olarak bilinen taş binaya çekilir ve mevzilerini tahkim ederek burada son dövüşe hazırlanırlar. Gün boyu yerel milisle ayaklanmacılar arasında çatışmalar sürer, her iki tarafta da kayıplar yaşanır. Yerel milislerin disiplinsizliği ve bir süre sonra körkütük derecede sarhoş olmaları ertesi gün bölgeye intikal eden düzenli birliklerin raporlarında yer alır. Aynı gün akşama doğru doğrudan Başkan Buchanan tarafından çağrılan Amerika Birleşik Devletleri Deniz Piyade Kolordusu birlikleri akşam 22:00 sularında trenle kasabaya varır.
18 Ekim Salı
Sabah 06:30 sularında düzenli ordu birlikleri Brown ile temasa geçip teslim olmaları durumunda Brown'un adamlarının hayatlarının bağışlanacağını bildirir. Ancak Brown reddeder ve kuşatılmış binaya saldırı başlar. Kapı kırılarak içeri girilir, ayaklanmacılardan ikisi öldürülür, Brown ağır yaralanır ve rehineler kurtarılır. Binanın ele geçirilmesi yaklaşık 3 dakika sürmüştür. Kasabadaki bazı sivillere zarar vermiş olan ayaklanmacıları linç edilmekten o zamana kadar tanınmayan bir albay olan Robert E. Lee'nin kararlı tutumu kurtarmıştır. Baskın sırasında yaşanan karşılıkta gibi kimi ayaklanmacılar kaçmayı başarmış ve Kuzeyli kölelik karşıtlarınca korunmuştur.
Sonrası
Ayaklanmacılar Charles Town hapishanesine götürülür. Bu aşamadan sonra pek çok devlet görevlisi yaralı durumdaki Brown ile görüşür. Valiler, savcılar, siyasetçiler ve diğer vekillerin ilgisi basının da konuya ilgisini artırır. O zamana kadar beraberindeki bir avuç kişiyle kasabaya saldıran bir dini fanatik olarak görülen Brown o döneme kadar görülen en önemli toplumsal değişime kalkışmış bir devrimci olarak anılmaya başlar. Ayaklanmanın ayrıntıları ortaya çıkınca Brown ve beraberindekilerin inançlı, cesur, sabırlı ve doğru bildiklerinden sapmayan milisler olduğu yönünde kamuoyunda hava eser.
Brown mahkemeye çıkarılır ve 2 Kasım 1859 günü Virginia eyalet yasalarına göre vatana ihanetten hüküm giyer. Yasal bekleme süresi olan 30 günün geçmesinin ardından 2 Aralık günü asılarak idam edilir. Ayaklanmaya katılan dört kişi 16 Aralık 1859 günü, iki kişi de 16 Mart 1860 günü idam edilir.
Etkileri
Güneyliler ayaklanmanın kısa sürede bastırılması ve yayılmamasını kölelerin bulundukları durumdan memnun olmalarına bağlar. Onlara göre her türlü ayaklanma fikri Kuzeyden gelmektedir. Resmî anlatım kölelerin ayaklanmaya katılmadığı yönünde olsa da serbest bırakılan kölelerin çok mutlu oldukları ve kavgaya katıldıklarını göstermektedir. Ayaklanmaya Kuzey bölgelerinde ise kimileri tarafından Brown bir aziz mertebesine çıkarılırken, diğerleri tarafından da doğru yönde olmasına rağmen öfkesine yenilen bir plansız olarak resmedilir.
Olay kendi başına ulusal önemde olmasa da basında türlü ayrıntılarıyla işlenmesi iç savaşın eşiğindeki ülkede ayrımların uçurum haline gelmesine etkisi olur. Kısa vadede 1860 yılındaki ABD Başkanlık Seçimlerinde Abraham Lincoln'un seçilmesine katkıda bulunan olay, her iki tarafından da siyasallaşmasını artırır. Kuzeyde Brown yandaşlarına yardım kampanyaları düzenlenirken, Güney eyaletlerinde ayrılıkçı eğilimleri güçlendirir.
Notlar
- ^ Mızraklar ayaklanma sırasında hiç kullanılmamış, sonrasında kölelik yanlıları tarafından propaganda için kullanılmış kamuya açık yerlerde sergilenmiş, hatıra olarak saklanmıştır.
- ^ Kılıç Washington'a II. Friedrich tarafından verilmiştir. Tabancalar da yine Washington'a Marki Lafayette tarafından verilmiştir.
- ^ Ayaklanmanın bastırılmasının ardından kölelerin ayaklanmaya katılmadığı, kölelerin konumlarından memnun oldukları kölelik yanlısı basın organlarında yazılmıştır. Ancak başta saldırıya katılan ve hayatta kalarak anılarını yazan tek kişi olan olmak üzere çeşitli yazarlar bu anlatımı yalalamıştır. Osborne köleleri bizzat azat etmek üzere gittikleri çiftliklerde kölelerin ağlayarak mutlulukla serbest kaldıklarını ve ayaklanmaya katıldıklarını belirtir.
- ^ Bölgeye gelen askeri birlikler arasında Amerikan İç Savaşı'nın önemli komutanlarından Robert E. Lee de vardır.
- ^ İdamına şahitlik edenler arasında sonradan ABD Başkanı Abraham Lincoln'u öldürecek olan aktör John Wilkes Booth da bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ 21 Ekim 1859 tarihli New York Daily Herald gazetesi (İngilizce) 21 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Harpers Ferry olayi 16 18 Ekim 1859 tarihlerinde eylemci John Brown ve arkadaslari tarafindan yapilan basarisiz kolelik karsiti ayaklanma girisimidir Bati Virginia daki Harpers Ferry cephaneligini ele gecirerek koleci Guney Eyaletlerine karsi bir kole ayaklanmasi baslatma girisimi kanli sekilde bastirilsa da Amerikan Ic Savasi na giden surecte belirleyici olmustur ABD askerleri John Brown un tahkim ettigi binaya saldirirken Harper s Weekly 29 Ekim 1859 John Brown 1847 Arka planiEvanjelikal Protestan olan kolelik karsiti John Brown Kanayan Kansas adi verilen donemde kolelik karsiti eylemlerde one cikmisti Koleligin Amerikan toplumuna dayatilmasini reddeden Brown koleligin kaldirilmasi mucadelesini ilahi bir mucadele olarak tanimlamakta bu eylemleriyle Hristiyanligin geregini yerine getirdigini dusunuyordu Bagimsizlik Bildirgesinde yer alan her insan esit olarak yaratilmistir ibaresini savunuyordu Pasifist kolelik karsitligina karsi cikarak eyleme gecilmesini salik veriyordu Kolelik yanlilarin saldirilarina yine silahla karsilik veriyor bu donemdeki catismalara katiliyordu HazirliklarJohn Brown ile Frederick Douglass in gorusmesinin temsili resmi Jacob Lawrence Brown ayaklanma icin Harpers Ferry nin yaklasik 6 km kuzeyinde bir ciftlik evi kiralar Burada Isaac Smithtakma adiyla yasamaya baslar Cevresindeki az sayidaki kisiye asgari silahli egitim vermeye calisir Kendisi haric toplam 16 beyaz 5 siyahiden olusan 21 kisilik bir grup mevcuttur Kuzeyli kolelik karsitlarindan destek goren Brown a 198 adet kuyruktan dolmali Sharps tufegi iletilir ayrica silah kullanma egitimi olmayan siyahilerin ayaklanma sirasinda kullanmasi icin 950 tane mizrak siparisi verir Cevredeki komsularin suphelenmemesi icin madencilikle ugrastigina dair yalanlar soyler Saldirinin hedefindeki Harpers Ferry aslinda ABD Silahli Kuvvetleri icin tabanca ve tufek ureten imalathanelerin bulundugu bir yerleskedir Yerleskenin icinde 100 bin tufek bulundugu dusunulen buyukce bir silah deposu vardir Brown un amaci silah deposunu ele gecirmekten cok bolgede denetimi kurarak kole sahiplerini korkutmak bolgedeki kolelerin kendilerine destege gelmesiyle beraber saldirinin buyuk bir ayaklanmaya donusmesi yonundeydi Brown bolgede denetim kurduktan sonra silahli milisleriyle guneye ilerleyecek Tennessee hatta Alabama ya giderek Guney eyaletlerinin icine sokulacaktir Ayaklanma hazirliklari sirasinda siyahileri etkileyecek lider sikintisi ceken Brown Frederick Douglass a planlarini acmis ancak Douglass tarafindan reddedilmistir Plani intihar girisimi olarak goren Douglass a ragmen gorusmeye katilan ve Bazen insanlarin canli kalmaktansa olu olarak yapabilecekleri daha coktur diyerek ayaklanmaya dahil olurlar Harriet Tubman ise hasta oldugu icin ayaklanmaya katilamaz Ayaklanma girisimi16 Ekim Pazar Brown ve beraberindekiler 16 Ekim 1859 Pazar gunu geceyarisi harekete gecti Silah stoklarinin basina oglu ve i birakarak yola koyuldu Shenandoah Nehri ni gecerek kasabasina girdi komutasindaki bir grubu bolgede kole emegiyle tarimsal faaliyet yurutulen onemli ciftliklerden Albay un ciftligine gonderdi Ciftlik sahibi Amerikan Devrimi lideri George Washington un soyundan gelmekteydi ve eline Brown tarafindan onemli bir kutsaliyet atfedilen bir kilic ve iki tabanca vardi Cook liderligindeki grup gorevi basariyla tamamlar Washington ve beraberindekileri rehin alip ciftlikteki koleleri azat ederek ana gruba katilir Donus yolunda Allstadt House adiyla bilinen malikaneye de ugranir Burada Jacob Allstadt oglu John rehin alinir ve malikanedeki 7 kole serbest birakilir Ayaklanma haberi Washington a bildirilmeden Brown un adamlarinin kasabadaki cephaneligi ele gecirip bolgeyi terk etmeleri gerekiyordu Bu asamaya kadar isler planlandigi gibi gitmekteydi Kasabaya gelen ve giden telgraf telleri kesilmis Potomac ve Shenandoah Kopruleri tutulmustu Kasabadaki tek gece bekcisi de silahli ayaklanmacilara direnemeden teslim olmus cephaneligin anahtarini iletmisti Brown ayaklanmanin duyulmasiyla beraber kolelerin yiginlar halinde ayaklanmaya katilacagini dusunuyordu 17 Ekim Pazartesi Geceyarisindan sonra ilk saatlerde ayaklanmada ilk olum yasanir Tren istasyonunda gorev yapan siyahi hamal Brown in adamlari tarafindan derdest edilen gece bekcisini ararken ayaklanmacilarla karsilasir ve dur ihtarina uymadigi icin vurulur Koleleri ozgurlestirecek ayaklanmada ilk kurbanin siyahi olmasi bolgedeki kolelik yanlilari tarafindan kullanilmis 1931 yilinda Shepherd in heykeli dikilmistir Shepherd son nefesini verirken ayaklanmadan haberi olmadigini oradakileri hirsiz sandigini soylemistir Silah seslerini ve imdat cagrilarini duyan yakinlarda oturan doktor John Starry olmekte olan Shepherd in yanina gitmis ancak kurtulamayacagini gormustur Brown tarafindan saliverilen doktor evine gitmek yerine kasabadaki kilisenin canini calarak alarm vermis yardim cagrisi yaptigi a yuruyerek gitmis ve buradaki milislere durumu aktarmistir Sabah 1 15 sularinda dogu yonune giden Wheeling den kalkmis olan Baltimore amp Ohio treni kasabadan gecmek uzeredir Kendilerini derdest edenlerin elinden kurtulan gece bekcisi trene dogru kosarak kasabadaki durumu anlatarak makinisti uyarir Tren geriye goturulur bolgede kesif yapmak uzere trenden inen iki grevli acilan atis sonrasi trenden inemez Ulusal gazeteler sayesinde taninan bir sima olan Brown yolcu trenine biner ve yolculara durumu anlatir Yolculuklarina devam edebileceklerini bildirir Ancak makinist ve konduktorler raylarin guvenliginden emin olamaz ve gunes doguncaya kadar beklemek yonunde karar verir Bekleme sirasinda kazani sondurulen tren cok soguk olur yolcularin trenden inmesine ve otellere gitmelerine izin verilir Yolcular dort bes saat kasabada kalir Brown daha sonra trenin hic durmadan gecisine izin vermemelerini veya tren durduktan birkac saat sonra gitmesine izin vermelerini onemli hatalar olarak siralar Tren gunes dogunca yoluna devam eder ve sabah 07 00 sularinda hat boyunca telgrafi calisan ilk istasyona ulasir ve durumu rapor eder Tren hattinin bagli bulundugu merkez ilk basta verilen ayaklanma haberlerini onemsemez ancak benzer haberler baska istasyonlardan da gelince durumun ciddiyeti anlasilir Sabah 10 30 itibariyla bolgedeki en onemli askeri birlik olan Maryland Milis komutani Virginia valisi ABD Savas Bakani ve ABD Baskani James Buchanan in konudan haberi vardir Gunun isimasiyla beraber silah imalathanesinde calisan isciler isyerlerine gelmeye baslar ve derhal Brown in adamlari tarafindan rehin alinirlar Brown rehine sayisinin artmasiyla beraber us olarak kullandigi binada rehineleri ayristirir ve en onemli 10 rehineyi yakininda tutar Daha onemsiz olarak degerlendirilen yaklasik 70 kisi yakinlardaki baska binaya goturulur John Brown ve ayaklanmacilar Charles Town dan gelen milislerle carpisiyor Saat 11 00 sularinda Charles Town da olusturulan silahli milis birligi Yuzbasi komutasinda kasabaya girer Asil plana gore Harpers Ferry de uzun sure kalmayarak yoluna devam etmeyi planlayan Brown bolgede cok fazla kalarak vakit kaybetmis kolelerin kitlesel olarak kendisine katilmasini beklerken avantajini yitirmistir Ayrica iki nehir tarafindan cevrilen ve adeta ada seklindeki Harpers Ferry de mahsur kalmis kopruler denetiminden cikmistir Milislerin ablukasi sonucunda kacma sansi olmayan Brown ve adamlari bugun John Brown s Fort olarak bilinen tas binaya cekilir ve mevzilerini tahkim ederek burada son dovuse hazirlanirlar Gun boyu yerel milisle ayaklanmacilar arasinda catismalar surer her iki tarafta da kayiplar yasanir Yerel milislerin disiplinsizligi ve bir sure sonra korkutuk derecede sarhos olmalari ertesi gun bolgeye intikal eden duzenli birliklerin raporlarinda yer alir Ayni gun aksama dogru dogrudan Baskan Buchanan tarafindan cagrilan Amerika Birlesik Devletleri Deniz Piyade Kolordusu birlikleri aksam 22 00 sularinda trenle kasabaya varir 18 Ekim Sali Sabah 06 30 sularinda duzenli ordu birlikleri Brown ile temasa gecip teslim olmalari durumunda Brown un adamlarinin hayatlarinin bagislanacagini bildirir Ancak Brown reddeder ve kusatilmis binaya saldiri baslar Kapi kirilarak iceri girilir ayaklanmacilardan ikisi oldurulur Brown agir yaralanir ve rehineler kurtarilir Binanin ele gecirilmesi yaklasik 3 dakika surmustur Kasabadaki bazi sivillere zarar vermis olan ayaklanmacilari linc edilmekten o zamana kadar taninmayan bir albay olan Robert E Lee nin kararli tutumu kurtarmistir Baskin sirasinda yasanan karsilikta gibi kimi ayaklanmacilar kacmayi basarmis ve Kuzeyli kolelik karsitlarinca korunmustur SonrasiYarali olan John Brown sorgulanirkenJohn Brown in idamindan once ABD askerleri Ayaklanmacilar Charles Town hapishanesine goturulur Bu asamadan sonra pek cok devlet gorevlisi yarali durumdaki Brown ile gorusur Valiler savcilar siyasetciler ve diger vekillerin ilgisi basinin da konuya ilgisini artirir O zamana kadar beraberindeki bir avuc kisiyle kasabaya saldiran bir dini fanatik olarak gorulen Brown o doneme kadar gorulen en onemli toplumsal degisime kalkismis bir devrimci olarak anilmaya baslar Ayaklanmanin ayrintilari ortaya cikinca Brown ve beraberindekilerin inancli cesur sabirli ve dogru bildiklerinden sapmayan milisler oldugu yonunde kamuoyunda hava eser Brown mahkemeye cikarilir ve 2 Kasim 1859 gunu Virginia eyalet yasalarina gore vatana ihanetten hukum giyer Yasal bekleme suresi olan 30 gunun gecmesinin ardindan 2 Aralik gunu asilarak idam edilir Ayaklanmaya katilan dort kisi 16 Aralik 1859 gunu iki kisi de 16 Mart 1860 gunu idam edilir EtkileriGuneyliler ayaklanmanin kisa surede bastirilmasi ve yayilmamasini kolelerin bulunduklari durumdan memnun olmalarina baglar Onlara gore her turlu ayaklanma fikri Kuzeyden gelmektedir Resmi anlatim kolelerin ayaklanmaya katilmadigi yonunde olsa da serbest birakilan kolelerin cok mutlu olduklari ve kavgaya katildiklarini gostermektedir Ayaklanmaya Kuzey bolgelerinde ise kimileri tarafindan Brown bir aziz mertebesine cikarilirken digerleri tarafindan da dogru yonde olmasina ragmen ofkesine yenilen bir plansiz olarak resmedilir Olay kendi basina ulusal onemde olmasa da basinda turlu ayrintilariyla islenmesi ic savasin esigindeki ulkede ayrimlarin ucurum haline gelmesine etkisi olur Kisa vadede 1860 yilindaki ABD Baskanlik Secimlerinde Abraham Lincoln un secilmesine katkida bulunan olay her iki tarafindan da siyasallasmasini artirir Kuzeyde Brown yandaslarina yardim kampanyalari duzenlenirken Guney eyaletlerinde ayrilikci egilimleri guclendirir Notlar Mizraklar ayaklanma sirasinda hic kullanilmamis sonrasinda kolelik yanlilari tarafindan propaganda icin kullanilmis kamuya acik yerlerde sergilenmis hatira olarak saklanmistir Kilic Washington a II Friedrich tarafindan verilmistir Tabancalar da yine Washington a Marki Lafayette tarafindan verilmistir Ayaklanmanin bastirilmasinin ardindan kolelerin ayaklanmaya katilmadigi kolelerin konumlarindan memnun olduklari kolelik yanlisi basin organlarinda yazilmistir Ancak basta saldiriya katilan ve hayatta kalarak anilarini yazan tek kisi olan olmak uzere cesitli yazarlar bu anlatimi yalalamistir Osborne koleleri bizzat azat etmek uzere gittikleri ciftliklerde kolelerin aglayarak mutlulukla serbest kaldiklarini ve ayaklanmaya katildiklarini belirtir Bolgeye gelen askeri birlikler arasinda Amerikan Ic Savasi nin onemli komutanlarindan Robert E Lee de vardir Idamina sahitlik edenler arasinda sonradan ABD Baskani Abraham Lincoln u oldurecek olan aktor John Wilkes Booth da bulunmaktadir Kaynakca 21 Ekim 1859 tarihli New York Daily Herald gazetesi Ingilizce 21 Aralik 2023 tarihinde erisilmistir