Yabancı veya Halloween: Yabancı (Özgün adı: Halloween, Türkçe: Cadılar Bayramı), 1978 tarihli ABD yapımı bağımsız korku filmidir. John Carpenter'ın Debra Hill ile birlikte yazdıp tek başına yönettiği filmin başrollerinde Donald Pleasence ve Jamie Lee Curtis vardır. Film, kurgusal bir ortabatı kasabası olan Haddonfield, Illinois'de geçer. Bir cadılar bayramı gecesi altı yaşındaki Michael Myers ablasını öldürür. 15 yıl sonra kaldığı ruh ve sinir hastalıkları hastanesinden kaçar ve evine dönerek Laurie Strode adlı genç kızı gizlice takip eder. Michael'ın psikiyatristi Dr. Sam Loomis, Michael'ın niyetini anlayarak peşinden Haddonfield'a gider.
Halloween | |
Filmin orijinal sinema afişi | |
Yönetmen | John Carpenter |
---|---|
Yapımcı | Debra Hill John Carpenter Kool Lusby Irwin Yablans Mustafa Akkad |
Senarist | John Carpenter Debra Hill |
Oyuncular | Donald Pleasence Jamie Lee Curtis P. J. Soles Nancy Loomis |
Müzik | John Carpenter |
Görüntü yönetmeni | Dean Cundey |
Kurgu | Charles Bornstein Tommy Lee Wallace |
Stüdyo | Compass International Pictures |
Cinsi | Sinema filmi |
Türü | Gerilim |
Renk | Renkli |
Yapım yılı | 1978 |
Çıkış tarih(ler)i | 25 Ekim 1978 (ABD) |
Süre | 91 dakika |
Ülke | ABD |
Dil | İngilizce |
Bütçe | 325.000 dolar |
Hasılat | 60.000.000 dolar |
Devam filmi | Cadılar Bayramı II (1981) |
Yabancı 325.000 dolarlık bir bütçe ile çekilmiş ve ABD gişelerinde 47 milyon dolar, dünya çapında 60 milyon dolar, 2010 yılına kadar da 203 milyon dolar üstünde kazanç elde etmiştir. Böylece en kârlı bağımsız filmlerden biri olmuştur. Birçok eleştirmen filmi Alfred Hitchcock'un Sapık (1960) filminden esinlenen slasher filmleri dizisinin ilki olarak değerlendirir. Film, 1980'li ve 1990'lı yıllarda çekilen küçük bütçeli filmlerdeki klişelere kaynak olmuştur. Az miktarda grafik şiddet ve gore içermektedir. 2006'da film, ABD Kongre Kütüphanesi tarafından kültür, tarih ve estetik açısından önemli olduğu için Ulusal Film Arşivi'nde korumaya alınmıştır.
Bazı eleştirmenler, filmin katil ile seyirci arasında ilişki kurarak sadizm ve kadın düşmanlığını teşvik edebileceğine dikkat çekmiştir. Bazıları da filmin 1970'lerin Amerika'sındaki gençlerin ahlaksızlığının sosyal eleştirisi olduğunu söyler. Çünkü Myers'ın kurbanlarının çoğu madde bağımlısı ve rastgele cinsel ilişki yaşayan kimselerdir. Fakat filmin kahramanı masum biri olarak tanıtılmıştır (sadece bir sahnede esrar çekerken görülür). Carpenter ise bu tespitleri yalanlamıştır.Yabancı'nın teknik ve konu unsurları, slasher filmleri için standart olmuştur.
Özet
1963 yılı Cadılar Bayramı gecesi, altı yaşındaki Michael Myers (Will Sandin) Illinois'e bağlı Haddonfield'daki evlerinde on yedi yaşındaki ablası Judith ()'i büyük bir mutfak bıçağı ile öldürür. Bir müddet sonra ailesi eve gelir ve onu elinde kanlı bir bıçak tutarken kendinden geçmiş bir hâlde bulurlar. Akabinde Michael, Smith's Grove Warren County Sanitarium isimli hastaneye kaldırılır. Burada çocuk psikiyatristi Dr. Sam Loomis (Donald Pleasence)'in gözetimi altındadır. Tedavinin sekizinci yılında Loomis, Michael'ın içinde saf bir kötülüğün yattığını anlar ve yedi yıl daha onu kilit altında altında tutmak için uğraşır. 30 Ekim 1978 tarihinde Michael, mahkemede yetişkin olarak yargılanacaktır. Loomis ve yardımcısı Marion Chambers (), 21 yaşındaki Myers'ı duruşmaya götürmek için Smith's Grove'a gelirler. Michael ani bir saldırıyla arabayı ele geçirir ve kaçar. Loomis onun peşine düşer. Judith Myers'ın mezar taşının kayıp olduğunu öğrenince Michael'ın evine döndüğünü anlar.
Üzerine işçi tulumu giyen ve maske takan Michael (Tony Moran), gerçekten de Haddonfield'daki artık terk edilmiş durumda olan evine döner. Burada Laurie Strode (Jamie Lee Curtis) isimli bir genç kızı ve onun birkaç arkadaşını gizlice takip eder. Laurie, Michael'ı gün boyunca birkaç kez görür ve endişelenir. Akşamleyin Laurie, bakıcılığını üstlendiği Tommy Doyle (Brian Andrews)'un ailesine ait evin karşısında Lindsey Wallace () isimli küçük bir kız ile ilgilenen arkadaşı Annie Brackett (Nancy Kyes) ile buluşur.
Akşam boyunca Michael, Wallace'ların evinin penceresinden Annie'yi izler. Annie daha sonra erkek arkadaşıyla bir buluşma ayarlar, Lindsey de Laurie'nin yanında kalacaktır. Annie arabaya bindiğinde Michael arka koltuktan belirerek onun boğazını keser. Tommy, Michael'ı Annie'nin cesedini Wallace'ların evine taşırken görür ve onun öcü olduğunu düşünür. Laurie bunun doğru olmadığını söyler ve Lindsey ile onu yatağa yatırır. Laurie'nin diğer arkadaşı Lynda Van Der Klok (P. J. Soles), erkek arkadaşı Bob Simms ile Wallace ailesinin evine gelir. Annie'nin evde olmadığını anlarlar ve birlikte olurlar. Bir süre sonra Bob mutfağa gider. Burada Michael tarafından boğularak duvara çivilenir. Yatak odasında Michael, Laurie ile konuşmakta olan Lynda'yı telefon kordonuyla boğar.
Laurie telefondan gelen sesleri duyunca kaygılanır. Ne olup bittiğini anlamak için Wallace'ların evine gider. Orada üç ceset ve Judith Myers'ın kayıp mezar taşını bulur. Bu sırada Laurie, merdivenin sonunda dururken Michael'ın saldırısına uğrar ve basamaklara düşer, fakat diğer eve kaçmayı başarır. Myers bir şekilde eve girer. Laurie boynuna örgü şişi sapladıktan sonra çocukları kontrol etmek için hemen üst kata çıkar, bir taraftan da Michael onun arkasından gelir. Çocuklara kaçmalarını ve polis çağırmalarını söyler, dolaba saklanır. Michael dolabın kapağını kırar. Bu esnada Laurie elbise askısının telini onun gözüne batırarak bıçağını düşürmesine sebep olur. Ardından bıçağı onun göğsüne saplar ve Michael yere düşer. Laurie de dolaptan çıkar.
Öte yandan Loomis, çocukların panik içinde evden çıkıp koştuklarını fark eder. Michael ise yerinden kalkarak Laurie'ye arkadan saldırmıştır. Loomis evin içine girer ve ona altı el ateş eder. Michael balkondan aşağı düşer. Loomis, Laurie'yi teselli eder. Balkondan aşağı baktığında Michael'ın cesedinin orada olmadığını görür.
Oyuncu kadrosu ve karakterler
- Michael Myers (Nick Castle), (Tony Moran - maskesiz hali), (Will Sandin - 6 yaşında),
19 Ekim 1957 Haddonfield, Illinois'de doğan Michael, 6 yaşında bir cadılar bayramı gecesi ablasının kendi evlerinde bir erkekle sevişmesini görür. Hemen mutfağa gider ve bir mutfak bıçağını eline alıp yüzünü de palyaço maskesiyle kapatır. Daha sonra yukarı çıkar ablasının erkek arkadaşı orada yoktur, ablasını orada bıçaklar ve elindeki kanlı bıçakla dışarı çıkar. O sıra anne ve babası onu o halde görür ve Michael, hemen hastaneye yatırılır. Bu hastanede psikiyatrisliğini Dr. Sam Loomis yapmıştır. Fakat Michael 15 yıl boyunca tek bir kelime bile etmemiştir. 15 yılın sonunda bir Cadılar Bayramı gecesi hastaneden kaçar ve daha sonradan kardeşi olduğu ortaya çıkan Laurie Strode'nin peşine düşer.
- Dr. Sam Loomis (Donald Pleasence), Smith's Grove hastanesindeki bir çocuk psikiyatristidir. 1963 yılında bu hastaneye yatırılan 6 yaşındaki Michael'ın tedavisini üstlenir. 15 yıl sonra Michael'ın kaçması üzerine, onun arkasından Haddonfield'a gider ve şerifle birlikte onu aramaya başlar.
- Laurie Strode (Jamie Lee Curtis), Laurie Strode, Michael Myers'ın daha sonra ortaya çıkan diğer kız kardeşidir. Michael Myers, hastaneden kaçınca Laurie'nin peşine düşer.
Yapım
Carpenter'ın Assault on Precinct 13 (1976) adlı filminin Milan Film Festivali'nde gösterilmesini müteakiben bağımsız film yapımcısı Irwin Yablans ve sermayedar Mustafa Akkad, Carpenter'ı arayıp bularak ondan çocuk bakıcılarını takip eden psikotik bir katil hakkında film çekmesini istemişlerdir. Yablans, dergisine verdiği röportajda şöyle demiştir: "Korku türünde neyin anlamlı olacağını düşünüyordum, istediğim şey Şeytan (1973) ile aynı etkiye sahip bir film yapmaktı." Öte taraftan Carpenter ve o zamanlar kız arkadaşı olan Debra Hill, The Babysitter Murders yani Çocuk Bakıcısı Cinayetleri adını taşıyan bir senaryo taslağı hazırlamıştır. Carpenter'ın Entertainment Weekly'e anlattığına göre Yablans, filmin Cadılar Bayramı gecesinde geçmesini ve adının Halloween yani Cadılar Bayramı olmasını önermiştir.
Akkad filmin bütçesi için 320.000 dolar ayırmıştır. O dönemde bu paranın az olduğu düşünülmüştür. Bunun yanında Carpenter'ın önceki filmi Assault on Precinct 13'in bütçesi ise yalnızca 100.000 kadardır. Aynı zamanda Akkad, dört aylık sıkışık iş programı, düşük bütçe ve Carpenter'ın bir film yapımcısı olarak yeterli deneyiminin olmayışından ötürü endişelenmiştir. Fangoria ile yaptığı röportajda şu sözleri sarf etmiştir: "İki şey karar vermemi sağladı. İlki, Carpenter'ın bana hikâyeyi neredeyse karesi karesine, merak ve gerilim yaratarak sözlü bir şekilde anlatmasıydı. İkincisi, bana herhangi bir ücret istemediğini söylemesiydi. Bu onun bu projeye inandığını gösteriyordu." Carpenter; çekim, senaryo yazımı ve müzik için sadece 10.000 dolar almıştır. Ayrıyeten elde edilecek kazancın yüzde 10'unu alacaktı.
Bütçenin düşük olmasından dolayı gardrop ve aksesuar ihtiyacı, ucuza satılan veya eldeki mevcut eşyalardan karşılanmıştır. Oyuncuların çoğu kendi kıyafetlerini giymiş, 'den satın alınan Curtis'in gardrobunun fiyatı da yüz dolar kadar tutmuştur. Carpenter; yapım tasarımcısı, sanat yönetmeni, mekân araştırma görevlisi ve yardımcı editör olarak Tommy Lee Wallace'yi kiralamıştır. Wallace, 1,98 dolara satın alınan Kaptan Kirk maskesinden, Michael Myers'ın film boyunca yüzünde taşıdığı maskeyi tasarlamıştır. Carpenter'ın anımsadığına göre, Wallace maskeyi spreyle mavimsi beyaza boyamış ve göz deliklerini genişletmiştir. Ayrıca filmin senaryosunda Michael Myers'ın maskesinin solgun yüz hatlarına sahip olduğu yazıyordur ve maske hakikaten korkutucudur. Tommy işini bitirdikten sonra, maske William Shatner'a benzemekten çıkmıştır. Hill ise konuyla ilgili olarak şunları eklemiştir: "Fikir, onu neredeyse tamamen duygusuz ve suratsız (insana hem benzeyen hem benzemeyen solgun bir surat) yapma fikriydi."
Sınırlı bütçe, çekim yerleri ve iş programının süresinde zorlamaya neden olmuştur. Film, 1978 senesinin ilkbaharında Kaliforniya'ya bağlı South Pasadena ve Sierra Madre'deki mezarlıkta 21 günde çekilmiştir. Kiliseye ait terk edilmiş bir ev, Myers'ların evi olarak; Hollywood'daki Sunset Bulvarı yakınındaki Orange Grove Caddesi'nde bulunan iki ev, Laurie ve Annie'nin çocuk bakıcılığı yaptığı ev olarak kullanılmıştır. Mevsim bahar olduğundan ekip balkabağı bulmada sıkıntı yaşamıştır ve yapay dökülmüş yapraklar birden fazla sahnede kullanılmıştır. Çekim bölgesinde yaşayan aileler de şeker isteme sahneleri için çocuklarına cadılar bayramı kostümü giydirmişlerdir.
Fangoria'nın Ağustos 2006'da bildirdiğine göre filmin kesilmiş sahnelerinin negatiflerinin bulunduğu kutuları elde etmiştir. 1981 olarak numaralandırılan kutulardan birinde filmin televizyon versiyonu için gerekli sahneler vardır. Synapse şirketinin sahibi Don May konuyla ilgili şöyle bir açıklama yapmıştır: "Elimizde Carpenter'ın Halloween filmine ait kullanılmamış orijinal kamera negatifleri var. Çok şükür ki Billy (Kirkus), bunları zarar görmeden önce bulabildi. Elimizdeki negatiflerde bulunan hikâye uzun olanı. Onu herhangi bir şekilde yayınlamak için saklayacağız. Kirkus'un korku filmlerin kutsal kasesini kurtardığı için tebrik edilmesi lâzım." Daha sonra Sean Clark filmin son hâlinde yer almadığı için bu sahnelerin sessiz olduğunu beyan etmiştir.
Senaryo
Yablans ve Akkad, filmin tasarımı konusunda bütün kontrolü Carpenter ve Carpenter'ın yapımcı olmasını istediği Hill'e bırakmıştır. Yablans yine de filmle ilgili çeşitli önerilerde bulunmuştur. Bununla ilgili olarak Hill, Fangoria'da şöyle demiştir: "Yablans radyo şovunu andıran bir senaryo istiyordu." Hill senaryonun üç haftada tamamlandığını ve Samhain Festivali gibi Kelt geleneklerinden esinlenilerek yazıldığını açıklamıştır. Velakin filmde Samhain'den bahsedilmemiştir. Hill konuyla ilgili şunlara değinmiştir:
“ | ...Fikir, şeytanın öldürülemeyeceği hakkındaydı... Cadılar Bayramı bütün ruhların serbest kalarak yaşayanlara zarar verdikleri gecedir, biz de eski Samhain fikrine geri dönmüştük ve ardından gelmiş geçmiş en kötü çocuğu konu olacak bir hikâye düşündük. John, daha önce orada yaşamış biri hakkında karanlık bir sırrı olan bir kasabanın hikâyesini düşünmüştü ve böylece şeytan geri döndü. İşte bu Halloween'i meydana getirdi. | „ |
Hill kadın karakterlerin diyaloglarını yazarken, Carpenter Loomis'in Michael Myers'ın kötülüğü hakkındaki konuşmalarını kaleme almıştır. Senaryodaki detayların çoğu Carpenter ve Hill'in gençlik dönemi ve kariyerinin ilk yıllarından alınmıştır. Kurgusal Haddonfield kasabasının adı, Hill'in büyüdüğü New Jersey'e bağlı aynı isimli kasabadan ve filmdeki sokak isimlerinin çoğu Carpenter'ın bir dönem yaşadığı Kentucky'nin Bowling Green şehrinden alınmıştır. Laurie Strode Carpenter'ın eski kız arkadaşının adı, Michael Myers ise Yablans ile birlikte Assault on Precinct 13 filminin Avrupa'daki çeşitli film festivallerinde yayınlanmasında emeği geçen bir İngiliz yapımcısının adıdır. Carpenter, Tommy Doyle karakterini Arka Pencere (1954) filmindeki Dedektif Teğmen Thomas J. Doyle (Wendell Corey) karakterinin adıyla tesmiye etmiştir. Dr. Loomis'e Sapık filmindeki Marion Crane (Janet Leigh)'in erkek arkadaşı Sam Loomis (John Gavin)'in adını koyarak Alfred Hitchcock'u yâd etmiştir. Şerif Leigh Brackett ise bir senaryo yazarının adını taşımaktadır.
Oyuncu seçimi
Filmin oyuncu kadrosunda deneyimli aktör Donald Pleasence ile o vakitler henüz tanınmayan Jamie Lee Curtis gibi isimler vardır. Bütçe yüzünden filmde fazla ünlü oyuncuya yer verilmemiştir. Oyuncuların çoğu rolleri için az bir ücret almıştır. Ücreti en fazla olan Pleasence'a 20.000 dolar, Curtis'e 8.000 dolar ve Nick Castle'a günlük 25 dolar ödenmiştir. Dr. Sam Loomis rolü için önce Peter Cushing ve Christopher Lee'ye teklif gitmiş; ne var ki ikisi de ödenecek paranın az oluşundan dolayı teklifi geri çevirmiştir (Lee daha sonra Carpenter'a kariyerindeki en büyük hatanın bu teklifi kabul etmemek olduğunu söyleyecektir). Carpenter'ın üçüncü tercihi olan İngiliz aktör Pleasence, başrolde oynamayı kabul etmiş ve filmdeki rolünden dolayı bazı kesimlerce "John Carpenter'ın büyük seçimi" diye anılmaya başlamıştır. Ayrıca Amerikalılar, Pleasence'a bir James Bond filmi olan İnsan İki Kere Yaşar (1967)'daki Ernst Stavro Blofeld isimli kötü karakterden aşinadır.
Carpenter yaptığı bir söyleşide şunları söylemiştir: "Jamie Lee, Laurie için ilk tercih değildi. Kim olduğu hakkında da bir fikrim yoktu. 19 yaşındaydı ve bir televizyon şovunda yer alıyordu. Fakat ben televizyon izlemezdim." Carpenter önceleri Laurie Strode rolü için Lassie'de oynayan June Lockhart'ın kızı Anne Lockhart'ı düşünmüştür. Fakat Lockhart'ın yer alacağı başka film ve televizyon projeleri vardır. Hill, Curtis'in Janet Leigh'in kızı olduğunu öğrenince şöyle demiştir: "Jamie Lee'nin kadroda yer alması film için iyi bir tanıtım niteliğinde olacaktı. Çünkü annesi Sapık filminde yer aldı."Yabancı, Curtis'in oynadığı ilk uzun metrajlı filmdir ve olmasını sağlamıştır. Bir diğer tanınmayan aktris Nancy Kyes, Laurie'nin arkadaşı ve Haddonfield Şerifi Leigh Brackett'ın (Charles Cyphers) kızı Annie Brackett rolündedir. Kyes daha önce Assault on Precinct 13 filminin başrollerinde yer almıştır. Film çekilirken sanat yönetmeni Tommy Lee Wallace ile bir dönem ilişki yaşamıştır. Carpenter, Laurie'nin diğer arkadaşı olan ve "tamamen" sözcüğünü sık kullanmasıyla tanınan Lynda rolü için P. J. Soles'u seçmiştir. Soles, özellikle Günah Tohumu (1976)'ndaki yardımcı rolü ve Plastik Tüpteki Çocuk (1976)'taki küçük rolüyle tanınmaktadır. Bir kaynağa göre Carpenter, onun 70'lerdeki umursamaz genç kız havasını taşıdığını fark etmiştir.
Michael Myers'ı canlandıran Nick Castle, Carpenter'ın Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden arkadaşıdır. Yabancı'dan sonra (1984), (1986), Afacan Dennis (1993) ve (1995) gibi filmlerin yönetmenliğini üstlenmiştir.
Çekimler
Tarihçi Nicholas Rogers'a göre film eleştirmenleri Carpenter'ın çekimi ve kamera çalışmasının filme büyük başarı kazandırdığını iddia etmektedir.Roger Ebert şöyle demiştir: "Şiddeti ekrana getirmek kolaydır. Zor olan bunu iyi yapabilmektir. Carpenter tuhaf bir şekilde becerikli. Mesela kompozisyonun ön planının kullanımı hakkında. Gerilim sevenler bilir, ön plan çok önemlidir..."
Siyah bir zemin üzerinde kabaktan yapılmış bir fenerin bulunduğu açılış jeneriği, kurduğu atmosferi filmin tamamına yaymıştır. Bir yandan ana jenerik müziği çalarken, kamera yavaşça fenerin sol gözüne yaklaşmaktadır. Kamera tamamen yaklaştıktan sonra fenerin ışığı söner. Film tarihçisi J. P. Telotte'ye göre açılış sahnesi filmin, kişilerin kendilerini, başkalarını nasıl gördüklerine ve algılama biçimlerine yönelik olacağını göstermektedir. Konu tasarımı yapılırken Yablans şu gibi öneriler getirmiştir: "İzleyiciler hiçbir şey görmemeli. Neyin onları korkuttuğunu düşünüyorlarsa o olmalı." Carpenter Yablans'ın önerisine tam anlamıyla uymuştur. Sahnelerin çoğunu Michael Myers'ın görüş noktasından çekmiş ve seyirciyi filme ortak etmiştir. Bununla birlikte Carpenter bu yönteme veya steadicam kullanımına yer veren ilk yönetmen değildir. Örneğin Sapık'ın ilk sahnesinde de röntgenleme olayı vardır. Telotte ana karakterin gözünden yapılan bakış açışı yüzünden seyircilerin, kendilerini birbirini izleyen olayların içinde gibi hissettiklerini belirtmiştir.Black Christmas (1974) ile birlikte Yabancı da olayları izleyiciye katilin gözünden sunmuştur.
Michael'ın röntgencilik yaptığı ilk sahne, Michael'ın palyaço maskesinin göz deliklerinden görülen Judith Myers cinayetidir. Bir eleştirmene göre katilin bakış açısını göstermek için kullanılan birinci şahıs kamerası, filmin başarısında önemli rol oynamıştır. Ayrıca film izleyicileri failin saldırgan bakışını benimseye ve derin soluk seslerini ile ayak seslerini duymaya davet etmiştir. Carpenter'ın, Alfred Hitchcock'un Sapık (1960) filminden aldığı diğer bir teknik gore ve kan kullanımına kısıtlama yapılmasıdır. Hill filmin kanlı olmasını istemediklerini bizzat dile getirmiştir. Film analizcilerinin "false startle" diye tabir ettikleri bir teknik filmde kullanılmıştır. Bu tekniğe göre katiller, takipçiler veya canavarlar aniden seyircinin görüş alanına girer ya da karakterlerden birine yavaşça yaklaşır. Carpenter, korkunun doğuracağı etkiyi yaratmak için film ekibiyle birlikte çalışmıştır. Curtis, sahnelerin sırasına göre çekilmeyişi ve kendisinin hangi sahnede ne seviyede korkması gerektiğini bilmeyişi yüzünden Carpenter'ın bir "korku metre" yaptığını aktarmıştır. Bu sayacın gösterdiği değere göre Curtis, yüz ifadesini ve çığlığının tonunu değiştirmiştir.
Filmin 22. yıldönümü için hazırlanan DVD'deki Halloween Un-masked adlı belgeselde John Carpenter, Nick Castle'a cesedi izliyormuş havası vermesi için başını birkaç kez yana eğmesini söylediğini ifade etmiştir. Ayrıca ev içinde çekilen bu sahnedenin aydınlatması yapılırken Çin Mahallesi (1974) filmindeki aydınlatmadan esinlenildiği söylenmektedir.
Müzik
Yabancı'nın başarısının ardında yatan nedenlerden bir diğeri de filmin orijinal müzikleri, özellikle de ana tema müziğidir. Senfonik eserlere yer verilmezken filmin müziklerinin tamamı, yönetmen John Carpenter'ın kullanarak bestelediği piyano melodilerinden müteşekkildir. Eleştirmen James Berardinelli, filmin müziklerini oldukça kolay ve sade olarak nitelendirse de filmin artıları arasında değerlendirmiştir. Carpenter bir röportajda şöyle demiştir: "Bütün klavyeli çalgıları çalabilirim, fakat bir notayı ne okuyabilir ne de yazabilirim." Carpenter, müzikleri bestelediği için kapanış jeneriğinde kendisi için "Bowling Green Filarmoni Orkestrası" adını kullanmıştır. Halbuki San Jose Eyalet Üniversitesi'nden müzik profesörü Dan Wyman, müzik konusunda Carpenter'a yardımda bulunmuştur.
Laurie, Tommy Doyle'un yanına gitmek için Annie'nin arabasına bindiğinde Carpenter ve The Coupe DeVilles isimli bir grup kuran arkadaşları tarafından bestelenen isimsiz bir şarkı çalmaktadır. Klasik rock grubu Blue Öyster Cult'ın "" isimli parçası da filmde kullanılmıştır. Filmin müzik albümü, ilk kez Ekim 1983'te ABD'de Varèse Sarabande tarafından yayınlanmıştır. CD olarak 1985'te, ardından 1990 ve 2000'de tekrar yayınlanmıştır.
Yayım
Gösterim
Film ilk kez 25 Ekim 1978 tarihinde Kansas City'de -Missouri'ye mi yoksa Kansas'a mı bağlı olan bilinmiyor- vizyona girmiştir. Kısa bir müddet sonra da Chicago ve New York'taki sinema salonlarında oynamıştır.Pittsburgh'da 22 Kasım 1978'de gösterime sunulmuştur.
Film ABD'de 47 milyon dolar ve dünya çapında 8 milyon dolar kazanarak toplamda 55 milyon dolar, bugüne kadar da 176 milyon dolar kâr elde etmiştir. ABD'deki sinema takipçileri sayesinde büyük bir başarı kazanan Yabancı, 1979'dan sonra uluslararası çevrelerde ilk kez gösterilmiştir. Fransa, Birleşik Krallık, Batı Almanya, İtalya, İsveç, İrlanda, Hollanda, Norveç, Portekiz, Yugoslavya ve İzlanda gibi Avrupa ülkelerinde gösterime sunulmuştur. Filmin giriş izni için Batı Almanya'ya 750.000, İsveç'e 118.606 ödenmiş ve İsveç'ten 2.298.579 kron gelir sağlamıştır. Ayrıca Kanada, Avustralya, Japonya, Meksika, Singapur, Peru, Filipinler, Arjantin ve Şili'de de sinemalarda gösterilmiştir. Yabancı, Avustralya'da 900.000 dolarlık bir kazanç getirmiştir. Bu para Avustralya'da bir filmin sağlayabileceği gişe hasılatının oldukça üzerindedir. Hong Kong'da ise 450.139 dolar kâr etmiştir.
Film Türkiye'deki sinemalarda Ocak 1982'de özgün adının Türkçe karşılığıyla değil de Yabancı adıyla gösterilmiştir. Film Pop Filmcilik filmin sinemalara dağıtımını gerçekleştirmiştir. Bir de Türkiye'deki yayını için hazırlanan sinema afişine "danıştay kararıyla" ibaresi eklenmiştir. Türkiye'deki savcılıklar 1970'lerden itibaren ilgili hükümlere dayanarak uygun bulmadıkları filmlerin yayınlanmasını yasaklamışlardır. O dönemlerde idare mahkemeleri henüz kurulmadığı için sinemacılar direkt olarak TC Danıştay Başkanlığı'na başvurmuşlar, filmler de Danıştay'ın kontrolünden geçtikten sonra bu ibareyle yayınlanmıştır.
Televizyon
1980 yılında NBC, Yabancı'nın yayın haklarını 4 milyon dolara satın almıştır. Sansür hakkında yapılan Carpenter, Hill ve NBC'nin Standartlar ve Uygulamalar departmanı arasındaki görüşmeden sonra film ilk kez televizyonda yayınlanmıştır. Film Türkiye'de de sinemalardan sonra televizyon ekranlarına gelmiştir. Özellikle 1990'lı yılların ortalarında sıkça yayınlanmış, bu durum hakkında eleştirmen Sina Koloğlu Milliyet gazetesindeki Rating Canavarı adlı köşesinde 26 Ekim 1996'da kaleme aldığı "Bu şiddet karşılıklı" başlıklı yazısında şöyle bir yorumda bulunmuştur: "Sabah uyanır uyanmaz çizgi film izleme umudu ile düğmeye basan küçükler, karşılarında geceyarısı yayınlanacak Halloween'in (etkileyici bir korku filmi) en sapkın sahnelerini gördüklerinde şiddeti, sabah kahvaltısı niyetine yapmıyorlar mı?"
Filmin televizyon versiyonu mevcuttur. İki saatlik zaman dilimini kapsaması için Halloween II yapım aşamasındayken Carpenter tarafından çekilen yeni sahneler 12 dakikadan ibarettir. Bunlardan birinde Dr. Loomis hastane heyetiyle görüşür ve Smith's Grove'da 6 yaşındaki Michael ile konuşur, ona "Onları kandırdın, değil mi Michael? Ama beni değil." der. Ayrıca Dr. Loomis, Michael kaçtıktan sonra Smith's Grove'daki hücresini inceler ve kapıya kazınarak "kız kardeş" yazıldığını görür. Bir diğer sahnede Lynda, Laurie evden ayrılmadan önce Laurie'nin evine onun ipek bluzunu ödünç almak için gelir. Tam bu sırada da Annie, aynı bluzu ödünç almak için telefon açar. Laurie'nin saçları havluyla sarılmıştır. Bunun nedeni ise saçlarının 1978'deki hâlinden daha kısa olmasıdır.
Ev sineması
Yabancı sinemadan sonra VHS, lazer disk, DVD, UMD ve Blu-Ray HD formatlarında yayınlanmıştır. VHS kasedinin çıktığı ilk sene, ABD'de kasetlerin kiralanmasından 18.500.000 dolar kazanılmıştır. VHS versiyonunu piyasaya çıkaran ilk şirket 'tır. Blockbuster Video, 1995'te filmin anısına bir başka sürümü piyasaya sürmüştür. Anchor Bay Entertainment filmin versiyonunu VHS ve DVD olarak yayınlamıştır. 2007 yılında yayınladığı tek disklik baskının görüntü ve ses kalitesi yükseltilmiştir.
2007 yılında film, ilk kez Blu-ray olarak satışa sunulmuştur. Filmin bu sürümü de restore edilmiş durumdadır. Daha önce üretilen DVD versiyonunun geliştirilmiş hâli olmasına karşın Divimax'in 25. yıl dönümü için hazırladığı çift disklik DVD'si daha çok rağbet görmüştür. Bunun başlıca sebeplerinden biri Divimax'ın ürününün daha fazla bonus özelliklere sahip olmasıdır. Çift disklik sürümde Halloween: A Cut Above the Rest adlı belgesel ile Carpenter, Hill ve Curtis'in konuşmaları yer almaktadır.
Türkiye'de filmin video kasedi merkezi İstanbul'un Maslak ve Gayrettepe semtlerinde bulunan Video Market şirketi tarafından Korku Gecesi adıyla piyasaya sürülmüştür. Filmin 2001 yılında Palermo ve Pinema şirketlerince Cadılar Bayramı adıyla VCD'si çıkarılmıştır. VCD kabının üzerinde film için hazırlanan tanıtım afişleri yerine serinin 1996 tarihli altıncı filmi Ölüm Çığlığı'nın posteri vardır.
Karşılama
Eleştiriler
Yabancı için yapılan tanıtım faaliyetleri düşük düzeydedir ve genel olarak ağızdan ağza yapılan reklamlara dayanmaktadır. Bu duruma rağmen film başarılı olmuştur. Yine de eleştirmenlerin birçoğu filme karşı ilgisiz kalmış veyahut filmi hafife almıştır. , The New Yorker'daki sert bir dille yazdığı yazısında düşüncelerini şöyle açıklamıştır: "Carpenter'ın sinema dışında bir hayatı yok gibi gözüküyor. Görülebileceği gibi filmde kullanılan fikirler kaynağını Hitchcock, Brian De Palma gibi yönetmenlerden ve yapımlarından almaktadır... Bir korku filmi dilsiz kalarak korkutucu olmak dışında her şeyi es geçiyor ve korku türünün eski bir örneğini (bir tımarhane kaçkınını) diriltmekte sakınca görmüyorsa, ancak izleyicinin bir kısmını sofistike korku filmlerinin yaptığından daha basit ve çocuksu bir şekilde memnun edebilir." Film birçok kez Sapık ile kıyaslanmıştır; ancak TV Guide, bu karşılaştırmaları saçma ve asılsız olarak nitelendirmiştir. İlk olumlu eleştiri Kasım 1978'de The Village Voice gazetesinde çalışan ünlü eleştirmen Tom Allen'dan gelmiştir. Allen filmin sosyoloji yönünden alakasız olduğunu, fakat Carpenter'ın kamera çalışmasının aldatıcı ve düşük bütçeli bir film yapmak için iyi bir yol olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca filmin Sapık ve George A. Romero'nun yönettiği Yaşayan Ölülerin Gecesi (1968) ile üslup benzerliği gösterdiğine dikkat çekmiştir. Ertesi ay yine aynı gazeteden Andrew Sarris, kült filmler üzerine kaleme aldığı inceleme yazısında Allen'ın Yabancı hakkındaki düşüncelerinden bahsetmiştir. Buna ilaveten filmin 1978 yılının kült filmi olabileceğini ve filmin doruk noktası bölümünde seyircilerin çığlıklarının duyulduğunu belirtmiştir. Amerikalı eleştiri yazarı Roger Ebert, Chicago Sun-Times'taki 1979 tarihli yazısında film için benzer sözler kullanmış, filmi 1978 yılının en iyi on filminden biri olarak değerlendirmiştir. Olumsuz yorumlarda bulunan eleştirmenler, Carpenter'ın kullandığı kamera açısı ve müzik yüzünden bu yargıya varmışlardır. Kan, gore ve grafik şiddet kullanımındaki kısıtlama şaşkınlık yaratmıştır.
Filmin prömiyerinden neredeyse on yıl sonra Mick Martin ve Marsha Porter, önceleri övgü alan ve sonraları Friday the 13th (1980) filminde olduğu gibi slasher filmi yönetmenlerince bolca kullanılan birinci şahıs kamerası ile yapılan çekimleri eleştirmiştir. Katil ile seyirciyi özdeştirdiğini belirten Martin ve Porter, şunları eklemiştir: "Kamera çığlıklar koparan kurbana saldırmak için yaklaşıyor, bıçağına bakıyor ve onu kurbanın göğsüne, kulağına veya gözüne saplıyor. İşte bu çok kötü."
Gösteriminden 30 yıl sonra Yabancı, klasik bir film olarak ün yapmıştır. Bununla beraber birçok kesim filmi 1978 yılının en iyi filmlerinden biri olarak göstermektedir.
Tema ve analizler
1980'lerin sonu ile 1990'ların başında bazı eleştirmenler, zamanla sadizm ve kadın düşmanlığına dönüştüğünü düşündükleri slasher alt türünün ortaya çıkmasında rolü büyük olduğu için filmi suçlamışlardır.
Yabancı ve diğer slasher filmlerine yönelik eleştirilerin çoğu postmodern akademik kesimden gelmiştir. Tarihçi Nicholas Rogers'a göre bazı feminist eleştirmenler, Yabancı'da hardcore pornografide olduğu gibi kadınlar kesin bir şekilde aşağılandığı için bu filmden itibaren slasher filmlerini takip etmeye başlamışlardır. John Kenneth Muir ve bazı eleştiri yazarları, Laurie Strode gibi kadın karakterlerin iyi bir plan kurduklarından veya becerikli olduklarından değil de şanslı olduklarından ötürü kurtulduklarına dikkat çekmiştir. Strode katil ile çoğu kez mücadelede bulunmasına karşın devam bölümünde de olduğu gibi filmin sonunda Dr. Loomis tarafından kurtarılmıştır. Öbür yandan, Carol J. Clover gibi bazı feminist bilim insanları, kadına yönelik şiddeti ekrana getirmesinin yanında slasher filmlerinin kadın kahramanlara yer verdiğini belirtmiştir. Yabancı öncesi korku filmlerinde kadınlar yardıma muhtaç durumda olup erkeksi bir kahraman tarafından kurtarılana kadar tehlike altındadır. Clover, Loomis Strode'u kurtarsa da filmde "" diye tabir edilen ve filmin sonunda katilden kurtulan bir çeşit esas kıza yer verildiğini vurgulamıştır. Strode Myers ile savaşarak onu yaralamıştır, hatta saldırıları Myers'ı normal bir insanmışcasına öldürecektir. Ne var ki hikâyenin erkek karakteri Loomis, tabancasıyla kısa bir mesafeden ateş etmesine rağmen Michael'ı öldürememiştir.
Diğer eleştirmenler, Yabancı ve devamındaki slasher filmlerinde daha derin bir sosyal eleştirinin olduğunu düşünmektedir. Vera Dika'ya göre 1980'lerin filmleri Reagan Amerikası'nda yaşayan aile değerleri savunucularına hitap etmektedir. Tony Williams, Myers ve diğer slasher katillerinin 1960 kuşağının çocuklarını özellikle cinsel ilişki ve içki gibi suç teşkil edecek davranışlarda bulundukları vakitler öldüren ataerkil değerlerle sahip "intikamcı" kimseler olduğunu söylemiştir. Eleştirmenler Myers'ın şeytani ve insanüstü bir canavar olarak tanıtılmasının muhafazakârlar arasındaki etkisini sınırladığını düşünmüşler, dolayısıyla da bu yorumun üzerinde fazla durmamışlardır.
Carpenter, Yabancı'nın bir olduğu yönündeki fikirleri onaylamamış ve yalnızca bir korku filmi olduğunu savunmuştur. Carpenter eleştirmenlerin durumu kavrayamadığının altını çizdikten sonra sözlerine şöyle devam etmiştir: "Cinsel açıdan en büyük sıkıntıyı yaşayan bu kız katili uzun bir bıçak ile bıçaklıyor. Cinsel açıdan en sinirli olan o. Bakire olduğundan değil, bastırdığı cinsel enerji yüzünden. Bütün fallik sembolleri katil üzerinde kullanıyor."
Ödüller
Yabancı 1979'da Bilimkurgu, Fantezi & Korku Filmleri Akademisi tarafından En İyi Korku Filmi Saturn Ödülü'ne aday gösterilmiş, fakat ödülü Gizemli Ada (1973)'ya kaptırmıştır. 2001'de Amerikan Film Enstitüsü'nün düzenlediği nin 68. sırasında ve 'nun 14. sırasında yer almıştır.Chicago Film Eleştirmenleri Birliği tarafından tüm zamanların en korkunç 3. filmi seçilmiştir. 2006'da film, ABD Kongre Kütüphanesi tarafından kültür, tarih ve estetik açısından önemli olduğu için Ulusal Film Arşivi'nde korumaya alınmıştır. 2007'de AOL tarafından en iyi korku filmi ve 2008'de Empire dergisi tarafından tüm zamanların en iyi 500 filminden biri olarak gösterilmiştir.Total Film 2010'da filmi tüm zamanların en iyi 100 filminden biri olarak değerlendirmiştir.
Etki
Yabancı'nın 1980'lerin başından ortasına kadarkiler başta olmak üzere sayısız korku filmi üzerinde etkisi olmuştur. Yabancı sayesinde Bob Clark tarafından yönetilen (1974) adlı yapımı korku filminde kullanılan teknikler ve konu unsurları ün kazanmış ve 1980'lerdeki slasher filmi çılgınlığı start almıştır. Filmde belirgin olarak kullanılan birinci şahıs kamerası perspektifleri, sıradan dekorlar ve kadın kahramanlar slasher türünün vazgeçilmezi haline gelmiştir. Kadın kahramanların neredeyse tümü masum ve bakire olarak tanıtılırken diğerleri madde bağımlısı ve kimselerdir.
Slasher çılgınlığının bir diğer kaynağı olan Tobe Hooper'ın yönettiği İnsan Eti (1974) filmde kullanılan teknikleri daha önceden kullandığı düşünülmektedir. Zira The Texas Chain Saw Massacre kendisinden beş sene sonra yayınlanan Yabancı ile ortak yanlar taşımaktadır. Örneğin bu filmde bir grup genç eli silahlı maskeli sadist bir katilin (Deri Surat) eline düşer, bunların yanında bir kadın kahraman vardır. Ayrıca film Yabancı gibi birçok korku filmini etkilemiştir.
13. Cuma ve Elm Sokağında Kâbus gibi film serileri benzer temaları işleyerek popülerlik kazanmıştır. Filmden esinlenen sayısız slasher filmi de başarısını Yabancı'ya borçuludur. Hayatta kalan karakterin iffetli ve olması slasher filmleri için genel bir kural olagelmiştir. 1981 tarihli komedi filmi bu durumu tiye almıştır, örneğin karakterler cinsel ilişkide bulunacakları sırada öldürülürler. Wes Craven'nın yönetmenliğini üstlendiği Çığlık (1996) filminde sağ kalmak için gereken kurallardan bahsedilmektedir. Yabancı'nın temel örnek olarak alındığı filmde kurallar şöyle sıralanmıştır: Seks yok, alkol yok, uyuşturucu yok ve asla "Hemen döneceğim" deme.
Uyarlama
Filmin Curtis Richards tarafından roman hâline getirilmiş 1979 yılında Bantam Books tarafından adıyla yayımlanmıştır. Kitap ikinci baskısını 1982'de gerçekleştirmiştir ve bu baskısı da tükenmiştir. Romanda Samhain lanetinin kökenleri ve Michael Myers'ın Smith's Grove Sanitarium'daki hayatı gibi filmde yer verilmeyen olaylara değinilmiştir. Mesela kitabın başlangıcı şöyledir:
Dehşet, Kelt ırkının doğuşu sırasında Kuzey İrlanda'daki sisli bir vadide Samhain gecesinde başladı. Bir kere başladı mı büyük bir şiddetle aniden ve çabucak vahşet yaratarak dünyayı sonsuza dek kontrolü altına aldı.
1983'te Yabancı tarafından Atari 2600 için video oyununa uyarlanmıştır. Oyundaki karakterlerin tamamı isimsizdir. Amaç genç bir çocuk bakıcısını yöneterek isimsiz eli bıçaklı bir katilden mümkün olduğu kadar çocuk kurtarmaktır. Oyun yeterli rağbeti görmemiştir. Çoğu Atari 2600 oyununda olduğu gibi bu oyunun grafikleri oldukça basittir. Bunun yanında paradan tasarruf etmek için kasetlerin üzerine tanıtım etiketi konulmamış, sadece "Halloween" yazılı bir şerit eklenmiştir. Ayrıca oyun filmden daha fazla gore içermektedir. Örnek olarak bebek bakıcısı öldürüldüğünde kafası kaybolur ve boynundan kan fışkırır. Oyunun filme olan benzerliklerinden biri ise oyunda katil belirdiği anda filmin ana tema müziğinin çalmasıdır.
Devam bölümleri
Yabancı'ya yedi tane devam filmi çekilmiştir. (2007) isimli yeniden çevrimi ile onun devam bölümü olan HII: Katliam (2009) mevcuttur. Bu filmlerden senaryosunu Carpenter ve Hill'in kaleme aldığı tek film olan Halloween II (1981) tam olarak Yabancı'nın sona erdiği yerden başlamakta olup Michael Myers ve Laurie Strode'un hikâyesine bir nokta koyacaktır. Film çekildiği yıl olan 1981'in en kârlı korku filmi olmuştur. Serinin diğer filmlerinin yönetmen koltuğunda oturmayan Carpenter, serinin konusu ile alakasız olan Halloween III: Season of the Witch (1982)'in yapımcılığını üstlenmiştir. Ayrıca Alan Howarth ile birlikte ikinci ve üçüncü filmin müziklerini bestelemiştir.
Filmin devam bölümleri daha çok şiddet ve gore içermektedir. Bu da eleştirmenlerin olumsuz tutumuna neden olmuştur. Devam bölümlerinin bütçesi de fazladır. Örneğin Yabancı'nın 320.000 dolarlık mütevazı bir bütçesine karşılık Halloween II'nin bütçesi 2,5 million dolar ve (2002)'nin bütçesi 15 milyon dolardır. Sermayedar Mustafa Akkad seri ile yakından ilgilenmiş, ölene kadar serinin bütün filmlerinin idari yapımcılığını üstlenmiştir.
Halloween III dışındaki tüm devam filmleri Michael Myers karakteri ve Samhain teması üzerine yoğunlaşmıştır. Üçüncü film hesaba katılmadığında serinin filmleri konu bazında devamlılık arz etmektedir. Bazı kaynaklar bunu her filmde değişen senarist ve yönetmenlere bağlamaktadır. 10 filmlik Cadılar Bayramı serisinde toplam sekiz yönetmen görev almıştır. Bunlardan sadece Halloween II ve 'yi yöneten ile ve HII: Katliam'ı yöneten Rob Zombie iki kez yönetmen koltuğuna oturmuştur.
Kaynakça
- Badley, Linda (1995). Film, Horror, and the Body Fantastic. Greenwood Press. .
- Baird, Robert (İlkbahar 2000). "The Startle Effect: Implications for Spectator Cognition and Media Theory". Film Quarterly. ss. S. 53, s. 12-24.
- Carroll, Noël (Sonbahar 1987). "The Nature of Horror". Journal of Aesthetics and Art Criticism. ss. S. 46, s. 51-59.
- Cumbow, Robert C (2000). Order in the Universe: The Films of John Carpenter. Scarcrow Press. .
- Johnson, Kenneth (Kış 1993). "The Point of View of the Wandering Camera". Cinema Journal. ss. S. 32, s. 49-56.
- King, Stephen (1981). Danse Macabre. Berkley Books. .
- Prince, Stephen (2004). The Horror Film. Rutgers University Press. .
- Schneider, Steven Jay (2004). Horror Film and Psychoanalysis. Cambridge University Press. .
- Williams, Tony (1996). Hearths of Darkness. Fairleigh Dickinson University Press. .
Dipnotlar
- ^ a b Rekin Teksoy (2005). Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi. Oğlak Yayıncılık ve Reklamcılık Ltd. Şti. ss. s. 824. .
- ^ a b c "Halloween (1978)" (İngilizce). BoxOfficeMojo.com. 4 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2010.
- ^ "Box office and business for Halloween (1978)" (İngilizce). IMDB. 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2010.
- ^ a b c (İngilizce). ReelViews.com. 20 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2006.
- ^ Adam Rockoff (2002). Going to Pieces: The Rise and Fall of the Slasher Film, 1978–1986. McFarland & Co Inc. ss. böl. 3. .
- ^ "Awards for Halloween (1978)" (İngilizce). IMDB. 11 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2010.
- ^ a b Mick Martin, Marsha Porter (1986). Video Movie Guide 1987. Ballantine Books. ss. s. 60. .
- ^ a b Tony Williams (1996). "Trying to Survive on the Darker Side: 1980s Family Horror". The Dread of Difference: Gender and the Horror Film. University of Texas Press. ss. s. 164-165. .
- ^ a b c d Filmin 25. yıl dönümü için Divimax'in hazırladığı Halloween: A Cut Above the Rest isimli belgesel (1978; Troy, Mich.: Anchor Bay, 2003)
- ^ a b Alan Jones (2005). The Rough Guide to Horror Movies. Rough Guides. ss. s. 102. .
- ^ a b c d e f g h i "Behind the Scenes" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2010.
- ^ "Irwin Yablans'ın Fangoria'ya verdiği röportaj" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2010.
- ^ a b c d "Carpenter'ın EW'ya verdiği röportaj" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2010.
- ^ a b c "Box office and business for Assault on Precinct 13 (1976)" (İngilizce). IMDB. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ "Mustafa Akkad'ın Fangoria'ya verdiği röportaj" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ a b c d e f g "Hill'in Fangoria'ya verdiği röportaj" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ "Halloween Filming Locations" (İngilizce). Seeing Stars. 13 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ (İngilizce). Fangoria. 28 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ "Holy Grail of Halloween Footage Found" (İngilizce). Dread Central. 3 Ekim 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ "Donald Pleasence" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ "Nancy Loomis" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ "P. J. Soles" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ "Nick Castle" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ Nicholas Rogers (2002). Halloween: From Pagan Ritual to Party Night. Oxford University Press. ss. s. 111. .
- ^ Roger Ebert (31 Ekim 1979). "Halloween". Chicago Sun-Times. 8 Nisan 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ J.P. Telotte (1992). "Through a Pumpkin's Eye: The Reflexive Nature of Horror". American Horrors: Essays on the Modern American Horror Film. University of Illinois Press. ss. s. 116. .
- ^ J.P. Telotte. a.g.e. ss. s. 116-117.
- ^ Nicholas Rogers. a.g.e. ss. s. 111.
- ^ David Scott Diffrient (2004). "A Film is Being Beaten: Notes on the Shock Cut and the Material Violence of Horror". Horror Film: Creating and Marketing Fear. University Press of Mississippi. ss. s. 61. .
- ^ "Curtis'in verdiği röportaj" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ (İngilizce). San Jose State University. 5 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ (İngilizce). HalloweenMovies.com. 28 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
- ^ a b Tom Allen (6 Kasım 1978). "The Sleeper That's Here to Stay". The Village Voice. ss. 67, 70.
- ^ a b "Distribution" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ Geroge Anderson (23 Kasım 1978). "Low-Budget 'Halloween' on Thanksgiving: More in the Way of a Trick Than a Treat". Pittsburgh Post-Gazette. s. 27.
Opening yesterday at the Gateway, Downtown, the Cinemette East in Monroeville and the Showcase West in Robinson Township....
- ^ "İstanbul Sinemalarından Seçmeler". Milliyet gazetesi. 15 Ocak 1992. s. 8.
- ^ Giovanni Scognamillo (2006). Canavarlar Yaratıklar Manyaklar. PMP Basım Yayın Matbaacılık San. Tic. A.Ş. ss. s. 43. .
- ^ Ahmet Turan Alkan (13 Şubat 2006). "Emanuelle Tarkan'a karşı: "Danıştay kararıyla"". Zaman gazetesi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2009.[]
- ^ "Rating Canavarı". Milliyet gazetesi. 26 Ekim 1996. s. 26.
- ^ "Halloween (VCD)" (İngilizce). Hepsiburada.com. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2010.[]
- ^ Pauline Kael (1978). . The New Yorker. 15 Ocak 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2010.
- ^ "Halloween (review)" (İngilizce). TVGuide.com Movie Database. 14 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ Tom Allen. "Halloween" (İngilizce). Criterion.com. 31 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ Andrew Sarris (18 Kasım 1978). "Those Wild and Crazy Cult Movies". The Village Voice. s. 60.
- ^ a b "Roger Ebert's 10 Best Lists: 1967-present" (İngilizce). RogerEbert.com. 13 Kasım 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "Halloween" (İngilizce). Rotten Tomatoes. 21 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ (İngilizce). CalTech.edu. 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "The Greatest Films of 1978" (İngilizce). AMC Filmsite.org. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "The 10 Best Movies of 1978" (İngilizce). Film.com. 1 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ (İngilizce). Films101.com. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "Most Popular Feature Films Released in 1978" (İngilizce). IMDB. 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ a b Nicholas Rogers. a.g.e. ss. s. 117-118.
- ^ John Kenneth Muir (1998). Wes Craven: The Art of Horror. McFarland. ss. s. 104. .
- ^ Carol J. Clover (1992). Men, Women, and Chain Saws: Gender in the Modern Horror Film. Princeton University Press. ss. s. 189. .
- ^ Vera Dika (1990). Games of Terror: Halloween, Friday the 13th, and the Films of the Stalker Cycle. Fairleigh Dickinson University Press. ss. s. 138. .
- ^ "Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films, USA (1978)" (İngilizce). IMDB. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "AFI's 100 Years... 100 Thrills" (PDF) (İngilizce). afi.com. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ (İngilizce). Bravotv.com. 30 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ (İngilizce). AltFilmGuide.com. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ (İngilizce). Horror Movies, CA. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ (İngilizce). Moviefone.com. 18 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "The 500 Greatest Movies of All Time" (İngilizce). Empire dergisi. 4 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ (İngilizce). TotalFilm.com. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ a b Adam Rockoff. a.g.e. ss. s. 42.
- ^ Owen Gleiberman. "Texas Chainsaw Massacre: The template for modern horror" (İngilizce). Entertainment Weekly. 24 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ Jim Harper (2004). Legacy of Blood: A Comprehensive Guide to Slasher Movies. Headpress. ss. s. 126. .
- ^ Rick Worland (2007). The Horror Film: A Brief Introduction. Blackwell Publishing. ss. s. 106. .
- ^ Curtis Richards (1979). Halloween. Bantam Books. (1982 yılı baskısı ).
- ^ (İngilizce). X-Entertainment.com. 13 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ Gregory D. George. "History of Horror" (İngilizce). The Atari Times. 22 Nisan 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "Halloween Films" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "Behind the Scenes" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 6 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "Box office and business for Halloween II (1981)" (İngilizce). IMDB. 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "Box office and business for Halloween: Resurrection (2002)" (İngilizce). IMDB. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "Moustapha Akkad" (İngilizce). The Daily Telegraph. 12 Kasım 2005. 6 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
- ^ "Interview with Rob" (İngilizce). HalloweenMovies.com. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
Dış bağlantılar
- Cadılar Bayramı serisinin resmî sitesi21 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- John Carpenter'ın resmî sitesi11 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- IMDb'de Yabancı
- 'te Yabancı 1 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- AllMovie'de Yabancı
- Rotten Tomatoes'ta Yabancı
- Box Office Mojo'da Yabancı
- Filmin çekim yerleri 15 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yabanci veya Halloween Yabanci Ozgun adi Halloween Turkce Cadilar Bayrami 1978 tarihli ABD yapimi bagimsiz korku filmidir John Carpenter in Debra Hill ile birlikte yazdip tek basina yonettigi filmin basrollerinde Donald Pleasence ve Jamie Lee Curtis vardir Film kurgusal bir ortabati kasabasi olan Haddonfield Illinois de gecer Bir cadilar bayrami gecesi alti yasindaki Michael Myers ablasini oldurur 15 yil sonra kaldigi ruh ve sinir hastaliklari hastanesinden kacar ve evine donerek Laurie Strode adli genc kizi gizlice takip eder Michael in psikiyatristi Dr Sam Loomis Michael in niyetini anlayarak pesinden Haddonfield a gider YabanciHalloweenFilmin orijinal sinema afisiYonetmenJohn CarpenterYapimciDebra Hill John Carpenter Kool Lusby Irwin Yablans Mustafa AkkadSenaristJohn Carpenter Debra HillOyuncularDonald Pleasence Jamie Lee Curtis P J Soles Nancy LoomisMuzikJohn CarpenterGoruntu yonetmeniDean CundeyKurguCharles Bornstein Tommy Lee WallaceStudyoCompass International PicturesCinsiSinema filmiTuruGerilimRenkRenkliYapim yili1978Cikis tarih ler i25 Ekim 1978 1978 10 25 ABD Sure91 dakikaUlke ABDDilIngilizceButce325 000 dolarHasilat60 000 000 dolarDevam filmiCadilar Bayrami II 1981 Yabanci 325 000 dolarlik bir butce ile cekilmis ve ABD giselerinde 47 milyon dolar dunya capinda 60 milyon dolar 2010 yilina kadar da 203 milyon dolar ustunde kazanc elde etmistir Boylece en karli bagimsiz filmlerden biri olmustur Bircok elestirmen filmi Alfred Hitchcock un Sapik 1960 filminden esinlenen slasher filmleri dizisinin ilki olarak degerlendirir Film 1980 li ve 1990 li yillarda cekilen kucuk butceli filmlerdeki kliselere kaynak olmustur Az miktarda grafik siddet ve gore icermektedir 2006 da film ABD Kongre Kutuphanesi tarafindan kultur tarih ve estetik acisindan onemli oldugu icin Ulusal Film Arsivi nde korumaya alinmistir Bazi elestirmenler filmin katil ile seyirci arasinda iliski kurarak sadizm ve kadin dusmanligini tesvik edebilecegine dikkat cekmistir Bazilari da filmin 1970 lerin Amerika sindaki genclerin ahlaksizliginin sosyal elestirisi oldugunu soyler Cunku Myers in kurbanlarinin cogu madde bagimlisi ve rastgele cinsel iliski yasayan kimselerdir Fakat filmin kahramani masum biri olarak tanitilmistir sadece bir sahnede esrar cekerken gorulur Carpenter ise bu tespitleri yalanlamistir Yabanci nin teknik ve konu unsurlari slasher filmleri icin standart olmustur Ozet1963 yili Cadilar Bayrami gecesi alti yasindaki Michael Myers Will Sandin Illinois e bagli Haddonfield daki evlerinde on yedi yasindaki ablasi Judith i buyuk bir mutfak bicagi ile oldurur Bir muddet sonra ailesi eve gelir ve onu elinde kanli bir bicak tutarken kendinden gecmis bir halde bulurlar Akabinde Michael Smith s Grove Warren County Sanitarium isimli hastaneye kaldirilir Burada cocuk psikiyatristi Dr Sam Loomis Donald Pleasence in gozetimi altindadir Tedavinin sekizinci yilinda Loomis Michael in icinde saf bir kotulugun yattigini anlar ve yedi yil daha onu kilit altinda altinda tutmak icin ugrasir 30 Ekim 1978 tarihinde Michael mahkemede yetiskin olarak yargilanacaktir Loomis ve yardimcisi Marion Chambers 21 yasindaki Myers i durusmaya goturmek icin Smith s Grove a gelirler Michael ani bir saldiriyla arabayi ele gecirir ve kacar Loomis onun pesine duser Judith Myers in mezar tasinin kayip oldugunu ogrenince Michael in evine dondugunu anlar Uzerine isci tulumu giyen ve maske takan Michael Tony Moran gercekten de Haddonfield daki artik terk edilmis durumda olan evine doner Burada Laurie Strode Jamie Lee Curtis isimli bir genc kizi ve onun birkac arkadasini gizlice takip eder Laurie Michael i gun boyunca birkac kez gorur ve endiselenir Aksamleyin Laurie bakiciligini ustlendigi Tommy Doyle Brian Andrews un ailesine ait evin karsisinda Lindsey Wallace isimli kucuk bir kiz ile ilgilenen arkadasi Annie Brackett Nancy Kyes ile bulusur Aksam boyunca Michael Wallace larin evinin penceresinden Annie yi izler Annie daha sonra erkek arkadasiyla bir bulusma ayarlar Lindsey de Laurie nin yaninda kalacaktir Annie arabaya bindiginde Michael arka koltuktan belirerek onun bogazini keser Tommy Michael i Annie nin cesedini Wallace larin evine tasirken gorur ve onun ocu oldugunu dusunur Laurie bunun dogru olmadigini soyler ve Lindsey ile onu yataga yatirir Laurie nin diger arkadasi Lynda Van Der Klok P J Soles erkek arkadasi Bob Simms ile Wallace ailesinin evine gelir Annie nin evde olmadigini anlarlar ve birlikte olurlar Bir sure sonra Bob mutfaga gider Burada Michael tarafindan bogularak duvara civilenir Yatak odasinda Michael Laurie ile konusmakta olan Lynda yi telefon kordonuyla bogar Laurie telefondan gelen sesleri duyunca kaygilanir Ne olup bittigini anlamak icin Wallace larin evine gider Orada uc ceset ve Judith Myers in kayip mezar tasini bulur Bu sirada Laurie merdivenin sonunda dururken Michael in saldirisina ugrar ve basamaklara duser fakat diger eve kacmayi basarir Myers bir sekilde eve girer Laurie boynuna orgu sisi sapladiktan sonra cocuklari kontrol etmek icin hemen ust kata cikar bir taraftan da Michael onun arkasindan gelir Cocuklara kacmalarini ve polis cagirmalarini soyler dolaba saklanir Michael dolabin kapagini kirar Bu esnada Laurie elbise askisinin telini onun gozune batirarak bicagini dusurmesine sebep olur Ardindan bicagi onun gogsune saplar ve Michael yere duser Laurie de dolaptan cikar Ote yandan Loomis cocuklarin panik icinde evden cikip kostuklarini fark eder Michael ise yerinden kalkarak Laurie ye arkadan saldirmistir Loomis evin icine girer ve ona alti el ates eder Michael balkondan asagi duser Loomis Laurie yi teselli eder Balkondan asagi baktiginda Michael in cesedinin orada olmadigini gorur Oyuncu kadrosu ve karakterlerMichael Myers Nick Castle Tony Moran maskesiz hali Will Sandin 6 yasinda 19 Ekim 1957 Haddonfield Illinois de dogan Michael 6 yasinda bir cadilar bayrami gecesi ablasinin kendi evlerinde bir erkekle sevismesini gorur Hemen mutfaga gider ve bir mutfak bicagini eline alip yuzunu de palyaco maskesiyle kapatir Daha sonra yukari cikar ablasinin erkek arkadasi orada yoktur ablasini orada bicaklar ve elindeki kanli bicakla disari cikar O sira anne ve babasi onu o halde gorur ve Michael hemen hastaneye yatirilir Bu hastanede psikiyatrisligini Dr Sam Loomis yapmistir Fakat Michael 15 yil boyunca tek bir kelime bile etmemistir 15 yilin sonunda bir Cadilar Bayrami gecesi hastaneden kacar ve daha sonradan kardesi oldugu ortaya cikan Laurie Strode nin pesine duser Dr Sam Loomis Donald Pleasence Smith s Grove hastanesindeki bir cocuk psikiyatristidir 1963 yilinda bu hastaneye yatirilan 6 yasindaki Michael in tedavisini ustlenir 15 yil sonra Michael in kacmasi uzerine onun arkasindan Haddonfield a gider ve serifle birlikte onu aramaya baslar Laurie Strode Jamie Lee Curtis Laurie Strode Michael Myers in daha sonra ortaya cikan diger kiz kardesidir Michael Myers hastaneden kacinca Laurie nin pesine duser YapimCarpenter in Assault on Precinct 13 1976 adli filminin Milan Film Festivali nde gosterilmesini muteakiben bagimsiz film yapimcisi Irwin Yablans ve sermayedar Mustafa Akkad Carpenter i arayip bularak ondan cocuk bakicilarini takip eden psikotik bir katil hakkinda film cekmesini istemislerdir Yablans dergisine verdigi roportajda soyle demistir Korku turunde neyin anlamli olacagini dusunuyordum istedigim sey Seytan 1973 ile ayni etkiye sahip bir film yapmakti Ote taraftan Carpenter ve o zamanlar kiz arkadasi olan Debra Hill The Babysitter Murders yani Cocuk Bakicisi Cinayetleri adini tasiyan bir senaryo taslagi hazirlamistir Carpenter in Entertainment Weekly e anlattigina gore Yablans filmin Cadilar Bayrami gecesinde gecmesini ve adinin Halloween yani Cadilar Bayrami olmasini onermistir Akkad filmin butcesi icin 320 000 dolar ayirmistir O donemde bu paranin az oldugu dusunulmustur Bunun yaninda Carpenter in onceki filmi Assault on Precinct 13 in butcesi ise yalnizca 100 000 kadardir Ayni zamanda Akkad dort aylik sikisik is programi dusuk butce ve Carpenter in bir film yapimcisi olarak yeterli deneyiminin olmayisindan oturu endiselenmistir Fangoria ile yaptigi roportajda su sozleri sarf etmistir Iki sey karar vermemi sagladi Ilki Carpenter in bana hikayeyi neredeyse karesi karesine merak ve gerilim yaratarak sozlu bir sekilde anlatmasiydi Ikincisi bana herhangi bir ucret istemedigini soylemesiydi Bu onun bu projeye inandigini gosteriyordu Carpenter cekim senaryo yazimi ve muzik icin sadece 10 000 dolar almistir Ayriyeten elde edilecek kazancin yuzde 10 unu alacakti Butcenin dusuk olmasindan dolayi gardrop ve aksesuar ihtiyaci ucuza satilan veya eldeki mevcut esyalardan karsilanmistir Oyuncularin cogu kendi kiyafetlerini giymis den satin alinan Curtis in gardrobunun fiyati da yuz dolar kadar tutmustur Carpenter yapim tasarimcisi sanat yonetmeni mekan arastirma gorevlisi ve yardimci editor olarak Tommy Lee Wallace yi kiralamistir Wallace 1 98 dolara satin alinan Kaptan Kirk maskesinden Michael Myers in film boyunca yuzunde tasidigi maskeyi tasarlamistir Carpenter in animsadigina gore Wallace maskeyi spreyle mavimsi beyaza boyamis ve goz deliklerini genisletmistir Ayrica filmin senaryosunda Michael Myers in maskesinin solgun yuz hatlarina sahip oldugu yaziyordur ve maske hakikaten korkutucudur Tommy isini bitirdikten sonra maske William Shatner a benzemekten cikmistir Hill ise konuyla ilgili olarak sunlari eklemistir Fikir onu neredeyse tamamen duygusuz ve suratsiz insana hem benzeyen hem benzemeyen solgun bir surat yapma fikriydi Sinirli butce cekim yerleri ve is programinin suresinde zorlamaya neden olmustur Film 1978 senesinin ilkbaharinda Kaliforniya ya bagli South Pasadena ve Sierra Madre deki mezarlikta 21 gunde cekilmistir Kiliseye ait terk edilmis bir ev Myers larin evi olarak Hollywood daki Sunset Bulvari yakinindaki Orange Grove Caddesi nde bulunan iki ev Laurie ve Annie nin cocuk bakiciligi yaptigi ev olarak kullanilmistir Mevsim bahar oldugundan ekip balkabagi bulmada sikinti yasamistir ve yapay dokulmus yapraklar birden fazla sahnede kullanilmistir Cekim bolgesinde yasayan aileler de seker isteme sahneleri icin cocuklarina cadilar bayrami kostumu giydirmislerdir Fangoria nin Agustos 2006 da bildirdigine gore filmin kesilmis sahnelerinin negatiflerinin bulundugu kutulari elde etmistir 1981 olarak numaralandirilan kutulardan birinde filmin televizyon versiyonu icin gerekli sahneler vardir Synapse sirketinin sahibi Don May konuyla ilgili soyle bir aciklama yapmistir Elimizde Carpenter in Halloween filmine ait kullanilmamis orijinal kamera negatifleri var Cok sukur ki Billy Kirkus bunlari zarar gormeden once bulabildi Elimizdeki negatiflerde bulunan hikaye uzun olani Onu herhangi bir sekilde yayinlamak icin saklayacagiz Kirkus un korku filmlerin kutsal kasesini kurtardigi icin tebrik edilmesi lazim Daha sonra Sean Clark filmin son halinde yer almadigi icin bu sahnelerin sessiz oldugunu beyan etmistir Senaryo Yablans ve Akkad filmin tasarimi konusunda butun kontrolu Carpenter ve Carpenter in yapimci olmasini istedigi Hill e birakmistir Yablans yine de filmle ilgili cesitli onerilerde bulunmustur Bununla ilgili olarak Hill Fangoria da soyle demistir Yablans radyo sovunu andiran bir senaryo istiyordu Hill senaryonun uc haftada tamamlandigini ve Samhain Festivali gibi Kelt geleneklerinden esinlenilerek yazildigini aciklamistir Velakin filmde Samhain den bahsedilmemistir Hill konuyla ilgili sunlara deginmistir Fikir seytanin oldurulemeyecegi hakkindaydi Cadilar Bayrami butun ruhlarin serbest kalarak yasayanlara zarar verdikleri gecedir biz de eski Samhain fikrine geri donmustuk ve ardindan gelmis gecmis en kotu cocugu konu olacak bir hikaye dusunduk John daha once orada yasamis biri hakkinda karanlik bir sirri olan bir kasabanin hikayesini dusunmustu ve boylece seytan geri dondu Iste bu Halloween i meydana getirdi Hill kadin karakterlerin diyaloglarini yazarken Carpenter Loomis in Michael Myers in kotulugu hakkindaki konusmalarini kaleme almistir Senaryodaki detaylarin cogu Carpenter ve Hill in genclik donemi ve kariyerinin ilk yillarindan alinmistir Kurgusal Haddonfield kasabasinin adi Hill in buyudugu New Jersey e bagli ayni isimli kasabadan ve filmdeki sokak isimlerinin cogu Carpenter in bir donem yasadigi Kentucky nin Bowling Green sehrinden alinmistir Laurie Strode Carpenter in eski kiz arkadasinin adi Michael Myers ise Yablans ile birlikte Assault on Precinct 13 filminin Avrupa daki cesitli film festivallerinde yayinlanmasinda emegi gecen bir Ingiliz yapimcisinin adidir Carpenter Tommy Doyle karakterini Arka Pencere 1954 filmindeki Dedektif Tegmen Thomas J Doyle Wendell Corey karakterinin adiyla tesmiye etmistir Dr Loomis e Sapik filmindeki Marion Crane Janet Leigh in erkek arkadasi Sam Loomis John Gavin in adini koyarak Alfred Hitchcock u yad etmistir Serif Leigh Brackett ise bir senaryo yazarinin adini tasimaktadir Oyuncu secimi Jamie Lee Curtis filmin kadin kahramani Laurie Strode rolundedir Filmin oyuncu kadrosunda deneyimli aktor Donald Pleasence ile o vakitler henuz taninmayan Jamie Lee Curtis gibi isimler vardir Butce yuzunden filmde fazla unlu oyuncuya yer verilmemistir Oyuncularin cogu rolleri icin az bir ucret almistir Ucreti en fazla olan Pleasence a 20 000 dolar Curtis e 8 000 dolar ve Nick Castle a gunluk 25 dolar odenmistir Dr Sam Loomis rolu icin once Peter Cushing ve Christopher Lee ye teklif gitmis ne var ki ikisi de odenecek paranin az olusundan dolayi teklifi geri cevirmistir Lee daha sonra Carpenter a kariyerindeki en buyuk hatanin bu teklifi kabul etmemek oldugunu soyleyecektir Carpenter in ucuncu tercihi olan Ingiliz aktor Pleasence basrolde oynamayi kabul etmis ve filmdeki rolunden dolayi bazi kesimlerce John Carpenter in buyuk secimi diye anilmaya baslamistir Ayrica Amerikalilar Pleasence a bir James Bond filmi olan Insan Iki Kere Yasar 1967 daki Ernst Stavro Blofeld isimli kotu karakterden asinadir Carpenter yaptigi bir soyleside sunlari soylemistir Jamie Lee Laurie icin ilk tercih degildi Kim oldugu hakkinda da bir fikrim yoktu 19 yasindaydi ve bir televizyon sovunda yer aliyordu Fakat ben televizyon izlemezdim Carpenter onceleri Laurie Strode rolu icin Lassie de oynayan June Lockhart in kizi Anne Lockhart i dusunmustur Fakat Lockhart in yer alacagi baska film ve televizyon projeleri vardir Hill Curtis in Janet Leigh in kizi oldugunu ogrenince soyle demistir Jamie Lee nin kadroda yer almasi film icin iyi bir tanitim niteliginde olacakti Cunku annesi Sapik filminde yer aldi Yabanci Curtis in oynadigi ilk uzun metrajli filmdir ve olmasini saglamistir Bir diger taninmayan aktris Nancy Kyes Laurie nin arkadasi ve Haddonfield Serifi Leigh Brackett in Charles Cyphers kizi Annie Brackett rolundedir Kyes daha once Assault on Precinct 13 filminin basrollerinde yer almistir Film cekilirken sanat yonetmeni Tommy Lee Wallace ile bir donem iliski yasamistir Carpenter Laurie nin diger arkadasi olan ve tamamen sozcugunu sik kullanmasiyla taninan Lynda rolu icin P J Soles u secmistir Soles ozellikle Gunah Tohumu 1976 ndaki yardimci rolu ve Plastik Tupteki Cocuk 1976 taki kucuk roluyle taninmaktadir Bir kaynaga gore Carpenter onun 70 lerdeki umursamaz genc kiz havasini tasidigini fark etmistir Michael Myers i canlandiran Nick Castle Carpenter in Guney Kaliforniya Universitesi nden arkadasidir Yabanci dan sonra 1984 1986 Afacan Dennis 1993 ve 1995 gibi filmlerin yonetmenligini ustlenmistir Cekimler Tarihci Nicholas Rogers a gore film elestirmenleri Carpenter in cekimi ve kamera calismasinin filme buyuk basari kazandirdigini iddia etmektedir Roger Ebert soyle demistir Siddeti ekrana getirmek kolaydir Zor olan bunu iyi yapabilmektir Carpenter tuhaf bir sekilde becerikli Mesela kompozisyonun on planinin kullanimi hakkinda Gerilim sevenler bilir on plan cok onemlidir Siyah bir zemin uzerinde kabaktan yapilmis bir fenerin bulundugu acilis jenerigi kurdugu atmosferi filmin tamamina yaymistir Bir yandan ana jenerik muzigi calarken kamera yavasca fenerin sol gozune yaklasmaktadir Kamera tamamen yaklastiktan sonra fenerin isigi soner Film tarihcisi J P Telotte ye gore acilis sahnesi filmin kisilerin kendilerini baskalarini nasil gorduklerine ve algilama bicimlerine yonelik olacagini gostermektedir Konu tasarimi yapilirken Yablans su gibi oneriler getirmistir Izleyiciler hicbir sey gormemeli Neyin onlari korkuttugunu dusunuyorlarsa o olmali Carpenter Yablans in onerisine tam anlamiyla uymustur Sahnelerin cogunu Michael Myers in gorus noktasindan cekmis ve seyirciyi filme ortak etmistir Bununla birlikte Carpenter bu yonteme veya steadicam kullanimina yer veren ilk yonetmen degildir Ornegin Sapik in ilk sahnesinde de rontgenleme olayi vardir Telotte ana karakterin gozunden yapilan bakis acisi yuzunden seyircilerin kendilerini birbirini izleyen olaylarin icinde gibi hissettiklerini belirtmistir Black Christmas 1974 ile birlikte Yabanci da olaylari izleyiciye katilin gozunden sunmustur Michael in rontgencilik yaptigi ilk sahne Michael in palyaco maskesinin goz deliklerinden gorulen Judith Myers cinayetidir Bir elestirmene gore katilin bakis acisini gostermek icin kullanilan birinci sahis kamerasi filmin basarisinda onemli rol oynamistir Ayrica film izleyicileri failin saldirgan bakisini benimseye ve derin soluk seslerini ile ayak seslerini duymaya davet etmistir Carpenter in Alfred Hitchcock un Sapik 1960 filminden aldigi diger bir teknik gore ve kan kullanimina kisitlama yapilmasidir Hill filmin kanli olmasini istemediklerini bizzat dile getirmistir Film analizcilerinin false startle diye tabir ettikleri bir teknik filmde kullanilmistir Bu teknige gore katiller takipciler veya canavarlar aniden seyircinin gorus alanina girer ya da karakterlerden birine yavasca yaklasir Carpenter korkunun doguracagi etkiyi yaratmak icin film ekibiyle birlikte calismistir Curtis sahnelerin sirasina gore cekilmeyisi ve kendisinin hangi sahnede ne seviyede korkmasi gerektigini bilmeyisi yuzunden Carpenter in bir korku metre yaptigini aktarmistir Bu sayacin gosterdigi degere gore Curtis yuz ifadesini ve cigliginin tonunu degistirmistir Filmin 22 yildonumu icin hazirlanan DVD deki Halloween Un masked adli belgeselde John Carpenter Nick Castle a cesedi izliyormus havasi vermesi icin basini birkac kez yana egmesini soyledigini ifade etmistir Ayrica ev icinde cekilen bu sahnedenin aydinlatmasi yapilirken Cin Mahallesi 1974 filmindeki aydinlatmadan esinlenildigi soylenmektedir Muzik Yabanci nin basarisinin ardinda yatan nedenlerden bir digeri de filmin orijinal muzikleri ozellikle de ana tema muzigidir Senfonik eserlere yer verilmezken filmin muziklerinin tamami yonetmen John Carpenter in kullanarak besteledigi piyano melodilerinden mutesekkildir Elestirmen James Berardinelli filmin muziklerini oldukca kolay ve sade olarak nitelendirse de filmin artilari arasinda degerlendirmistir Carpenter bir roportajda soyle demistir Butun klavyeli calgilari calabilirim fakat bir notayi ne okuyabilir ne de yazabilirim Carpenter muzikleri besteledigi icin kapanis jeneriginde kendisi icin Bowling Green Filarmoni Orkestrasi adini kullanmistir Halbuki San Jose Eyalet Universitesi nden muzik profesoru Dan Wyman muzik konusunda Carpenter a yardimda bulunmustur Laurie Tommy Doyle un yanina gitmek icin Annie nin arabasina bindiginde Carpenter ve The Coupe DeVilles isimli bir grup kuran arkadaslari tarafindan bestelenen isimsiz bir sarki calmaktadir Klasik rock grubu Blue Oyster Cult in isimli parcasi da filmde kullanilmistir Filmin muzik albumu ilk kez Ekim 1983 te ABD de Varese Sarabande tarafindan yayinlanmistir CD olarak 1985 te ardindan 1990 ve 2000 de tekrar yayinlanmistir YayimGosterim Turkiye deki sinema afisi ust ve Milliyet gazetesinin yayinladigi reklam alt Film ilk kez 25 Ekim 1978 tarihinde Kansas City de Missouri ye mi yoksa Kansas a mi bagli olan bilinmiyor vizyona girmistir Kisa bir muddet sonra da Chicago ve New York taki sinema salonlarinda oynamistir Pittsburgh da 22 Kasim 1978 de gosterime sunulmustur Film ABD de 47 milyon dolar ve dunya capinda 8 milyon dolar kazanarak toplamda 55 milyon dolar bugune kadar da 176 milyon dolar kar elde etmistir ABD deki sinema takipcileri sayesinde buyuk bir basari kazanan Yabanci 1979 dan sonra uluslararasi cevrelerde ilk kez gosterilmistir Fransa Birlesik Krallik Bati Almanya Italya Isvec Irlanda Hollanda Norvec Portekiz Yugoslavya ve Izlanda gibi Avrupa ulkelerinde gosterime sunulmustur Filmin giris izni icin Bati Almanya ya 750 000 Isvec e 118 606 odenmis ve Isvec ten 2 298 579 kron gelir saglamistir Ayrica Kanada Avustralya Japonya Meksika Singapur Peru Filipinler Arjantin ve Sili de de sinemalarda gosterilmistir Yabanci Avustralya da 900 000 dolarlik bir kazanc getirmistir Bu para Avustralya da bir filmin saglayabilecegi gise hasilatinin oldukca uzerindedir Hong Kong da ise 450 139 dolar kar etmistir Film Turkiye deki sinemalarda Ocak 1982 de ozgun adinin Turkce karsiligiyla degil de Yabanci adiyla gosterilmistir Film Pop Filmcilik filmin sinemalara dagitimini gerceklestirmistir Bir de Turkiye deki yayini icin hazirlanan sinema afisine danistay karariyla ibaresi eklenmistir Turkiye deki savciliklar 1970 lerden itibaren ilgili hukumlere dayanarak uygun bulmadiklari filmlerin yayinlanmasini yasaklamislardir O donemlerde idare mahkemeleri henuz kurulmadigi icin sinemacilar direkt olarak TC Danistay Baskanligi na basvurmuslar filmler de Danistay in kontrolunden gectikten sonra bu ibareyle yayinlanmistir Televizyon 1980 yilinda NBC Yabanci nin yayin haklarini 4 milyon dolara satin almistir Sansur hakkinda yapilan Carpenter Hill ve NBC nin Standartlar ve Uygulamalar departmani arasindaki gorusmeden sonra film ilk kez televizyonda yayinlanmistir Film Turkiye de de sinemalardan sonra televizyon ekranlarina gelmistir Ozellikle 1990 li yillarin ortalarinda sikca yayinlanmis bu durum hakkinda elestirmen Sina Kologlu Milliyet gazetesindeki Rating Canavari adli kosesinde 26 Ekim 1996 da kaleme aldigi Bu siddet karsilikli baslikli yazisinda soyle bir yorumda bulunmustur Sabah uyanir uyanmaz cizgi film izleme umudu ile dugmeye basan kucukler karsilarinda geceyarisi yayinlanacak Halloween in etkileyici bir korku filmi en sapkin sahnelerini gorduklerinde siddeti sabah kahvaltisi niyetine yapmiyorlar mi Filmin televizyon versiyonu mevcuttur Iki saatlik zaman dilimini kapsamasi icin Halloween II yapim asamasindayken Carpenter tarafindan cekilen yeni sahneler 12 dakikadan ibarettir Bunlardan birinde Dr Loomis hastane heyetiyle gorusur ve Smith s Grove da 6 yasindaki Michael ile konusur ona Onlari kandirdin degil mi Michael Ama beni degil der Ayrica Dr Loomis Michael kactiktan sonra Smith s Grove daki hucresini inceler ve kapiya kazinarak kiz kardes yazildigini gorur Bir diger sahnede Lynda Laurie evden ayrilmadan once Laurie nin evine onun ipek bluzunu odunc almak icin gelir Tam bu sirada da Annie ayni bluzu odunc almak icin telefon acar Laurie nin saclari havluyla sarilmistir Bunun nedeni ise saclarinin 1978 deki halinden daha kisa olmasidir Ev sinemasi Yabanci sinemadan sonra VHS lazer disk DVD UMD ve Blu Ray HD formatlarinda yayinlanmistir VHS kasedinin ciktigi ilk sene ABD de kasetlerin kiralanmasindan 18 500 000 dolar kazanilmistir VHS versiyonunu piyasaya cikaran ilk sirket tir Blockbuster Video 1995 te filmin anisina bir baska surumu piyasaya surmustur Anchor Bay Entertainment filmin versiyonunu VHS ve DVD olarak yayinlamistir 2007 yilinda yayinladigi tek disklik baskinin goruntu ve ses kalitesi yukseltilmistir 2007 yilinda film ilk kez Blu ray olarak satisa sunulmustur Filmin bu surumu de restore edilmis durumdadir Daha once uretilen DVD versiyonunun gelistirilmis hali olmasina karsin Divimax in 25 yil donumu icin hazirladigi cift disklik DVD si daha cok ragbet gormustur Bunun baslica sebeplerinden biri Divimax in urununun daha fazla bonus ozelliklere sahip olmasidir Cift disklik surumde Halloween A Cut Above the Rest adli belgesel ile Carpenter Hill ve Curtis in konusmalari yer almaktadir Turkiye de filmin video kasedi merkezi Istanbul un Maslak ve Gayrettepe semtlerinde bulunan Video Market sirketi tarafindan Korku Gecesi adiyla piyasaya surulmustur Filmin 2001 yilinda Palermo ve Pinema sirketlerince Cadilar Bayrami adiyla VCD si cikarilmistir VCD kabinin uzerinde film icin hazirlanan tanitim afisleri yerine serinin 1996 tarihli altinci filmi Olum Cigligi nin posteri vardir KarsilamaElestiriler Yabanci icin yapilan tanitim faaliyetleri dusuk duzeydedir ve genel olarak agizdan agza yapilan reklamlara dayanmaktadir Bu duruma ragmen film basarili olmustur Yine de elestirmenlerin bircogu filme karsi ilgisiz kalmis veyahut filmi hafife almistir The New Yorker daki sert bir dille yazdigi yazisinda dusuncelerini soyle aciklamistir Carpenter in sinema disinda bir hayati yok gibi gozukuyor Gorulebilecegi gibi filmde kullanilan fikirler kaynagini Hitchcock Brian De Palma gibi yonetmenlerden ve yapimlarindan almaktadir Bir korku filmi dilsiz kalarak korkutucu olmak disinda her seyi es geciyor ve korku turunun eski bir ornegini bir timarhane kackinini diriltmekte sakinca gormuyorsa ancak izleyicinin bir kismini sofistike korku filmlerinin yaptigindan daha basit ve cocuksu bir sekilde memnun edebilir Film bircok kez Sapik ile kiyaslanmistir ancak TV Guide bu karsilastirmalari sacma ve asilsiz olarak nitelendirmistir Ilk olumlu elestiri Kasim 1978 de The Village Voice gazetesinde calisan unlu elestirmen Tom Allen dan gelmistir Allen filmin sosyoloji yonunden alakasiz oldugunu fakat Carpenter in kamera calismasinin aldatici ve dusuk butceli bir film yapmak icin iyi bir yol oldugunu ifade etmistir Ayrica filmin Sapik ve George A Romero nun yonettigi Yasayan Olulerin Gecesi 1968 ile uslup benzerligi gosterdigine dikkat cekmistir Ertesi ay yine ayni gazeteden Andrew Sarris kult filmler uzerine kaleme aldigi inceleme yazisinda Allen in Yabanci hakkindaki dusuncelerinden bahsetmistir Buna ilaveten filmin 1978 yilinin kult filmi olabilecegini ve filmin doruk noktasi bolumunde seyircilerin cigliklarinin duyuldugunu belirtmistir Amerikali elestiri yazari Roger Ebert Chicago Sun Times taki 1979 tarihli yazisinda film icin benzer sozler kullanmis filmi 1978 yilinin en iyi on filminden biri olarak degerlendirmistir Olumsuz yorumlarda bulunan elestirmenler Carpenter in kullandigi kamera acisi ve muzik yuzunden bu yargiya varmislardir Kan gore ve grafik siddet kullanimindaki kisitlama saskinlik yaratmistir Filmin promiyerinden neredeyse on yil sonra Mick Martin ve Marsha Porter onceleri ovgu alan ve sonralari Friday the 13th 1980 filminde oldugu gibi slasher filmi yonetmenlerince bolca kullanilan birinci sahis kamerasi ile yapilan cekimleri elestirmistir Katil ile seyirciyi ozdestirdigini belirten Martin ve Porter sunlari eklemistir Kamera cigliklar koparan kurbana saldirmak icin yaklasiyor bicagina bakiyor ve onu kurbanin gogsune kulagina veya gozune sapliyor Iste bu cok kotu Gosteriminden 30 yil sonra Yabanci klasik bir film olarak un yapmistir Bununla beraber bircok kesim filmi 1978 yilinin en iyi filmlerinden biri olarak gostermektedir Tema ve analizler 1980 lerin sonu ile 1990 larin basinda bazi elestirmenler zamanla sadizm ve kadin dusmanligina donustugunu dusundukleri slasher alt turunun ortaya cikmasinda rolu buyuk oldugu icin filmi suclamislardir Yabanci ve diger slasher filmlerine yonelik elestirilerin cogu postmodern akademik kesimden gelmistir Tarihci Nicholas Rogers a gore bazi feminist elestirmenler Yabanci da hardcore pornografide oldugu gibi kadinlar kesin bir sekilde asagilandigi icin bu filmden itibaren slasher filmlerini takip etmeye baslamislardir John Kenneth Muir ve bazi elestiri yazarlari Laurie Strode gibi kadin karakterlerin iyi bir plan kurduklarindan veya becerikli olduklarindan degil de sansli olduklarindan oturu kurtulduklarina dikkat cekmistir Strode katil ile cogu kez mucadelede bulunmasina karsin devam bolumunde de oldugu gibi filmin sonunda Dr Loomis tarafindan kurtarilmistir Obur yandan Carol J Clover gibi bazi feminist bilim insanlari kadina yonelik siddeti ekrana getirmesinin yaninda slasher filmlerinin kadin kahramanlara yer verdigini belirtmistir Yabanci oncesi korku filmlerinde kadinlar yardima muhtac durumda olup erkeksi bir kahraman tarafindan kurtarilana kadar tehlike altindadir Clover Loomis Strode u kurtarsa da filmde diye tabir edilen ve filmin sonunda katilden kurtulan bir cesit esas kiza yer verildigini vurgulamistir Strode Myers ile savasarak onu yaralamistir hatta saldirilari Myers i normal bir insanmiscasina oldurecektir Ne var ki hikayenin erkek karakteri Loomis tabancasiyla kisa bir mesafeden ates etmesine ragmen Michael i oldurememistir Diger elestirmenler Yabanci ve devamindaki slasher filmlerinde daha derin bir sosyal elestirinin oldugunu dusunmektedir Vera Dika ya gore 1980 lerin filmleri Reagan Amerikasi nda yasayan aile degerleri savunucularina hitap etmektedir Tony Williams Myers ve diger slasher katillerinin 1960 kusaginin cocuklarini ozellikle cinsel iliski ve icki gibi suc teskil edecek davranislarda bulunduklari vakitler olduren ataerkil degerlerle sahip intikamci kimseler oldugunu soylemistir Elestirmenler Myers in seytani ve insanustu bir canavar olarak tanitilmasinin muhafazakarlar arasindaki etkisini sinirladigini dusunmusler dolayisiyla da bu yorumun uzerinde fazla durmamislardir Carpenter Yabanci nin bir oldugu yonundeki fikirleri onaylamamis ve yalnizca bir korku filmi oldugunu savunmustur Carpenter elestirmenlerin durumu kavrayamadiginin altini cizdikten sonra sozlerine soyle devam etmistir Cinsel acidan en buyuk sikintiyi yasayan bu kiz katili uzun bir bicak ile bicakliyor Cinsel acidan en sinirli olan o Bakire oldugundan degil bastirdigi cinsel enerji yuzunden Butun fallik sembolleri katil uzerinde kullaniyor Oduller Yabanci 1979 da Bilimkurgu Fantezi amp Korku Filmleri Akademisi tarafindan En Iyi Korku Filmi Saturn Odulu ne aday gosterilmis fakat odulu Gizemli Ada 1973 ya kaptirmistir 2001 de Amerikan Film Enstitusu nun duzenledigi nin 68 sirasinda ve nun 14 sirasinda yer almistir Chicago Film Elestirmenleri Birligi tarafindan tum zamanlarin en korkunc 3 filmi secilmistir 2006 da film ABD Kongre Kutuphanesi tarafindan kultur tarih ve estetik acisindan onemli oldugu icin Ulusal Film Arsivi nde korumaya alinmistir 2007 de AOL tarafindan en iyi korku filmi ve 2008 de Empire dergisi tarafindan tum zamanlarin en iyi 500 filminden biri olarak gosterilmistir Total Film 2010 da filmi tum zamanlarin en iyi 100 filminden biri olarak degerlendirmistir EtkiYabanci nin 1980 lerin basindan ortasina kadarkiler basta olmak uzere sayisiz korku filmi uzerinde etkisi olmustur Yabanci sayesinde Bob Clark tarafindan yonetilen 1974 adli yapimi korku filminde kullanilan teknikler ve konu unsurlari un kazanmis ve 1980 lerdeki slasher filmi cilginligi start almistir Filmde belirgin olarak kullanilan birinci sahis kamerasi perspektifleri siradan dekorlar ve kadin kahramanlar slasher turunun vazgecilmezi haline gelmistir Kadin kahramanlarin neredeyse tumu masum ve bakire olarak tanitilirken digerleri madde bagimlisi ve kimselerdir Slasher cilginliginin bir diger kaynagi olan Tobe Hooper in yonettigi Insan Eti 1974 filmde kullanilan teknikleri daha onceden kullandigi dusunulmektedir Zira The Texas Chain Saw Massacre kendisinden bes sene sonra yayinlanan Yabanci ile ortak yanlar tasimaktadir Ornegin bu filmde bir grup genc eli silahli maskeli sadist bir katilin Deri Surat eline duser bunlarin yaninda bir kadin kahraman vardir Ayrica film Yabanci gibi bircok korku filmini etkilemistir 13 Cuma ve Elm Sokaginda Kabus gibi film serileri benzer temalari isleyerek populerlik kazanmistir Filmden esinlenen sayisiz slasher filmi de basarisini Yabanci ya borculudur Hayatta kalan karakterin iffetli ve olmasi slasher filmleri icin genel bir kural olagelmistir 1981 tarihli komedi filmi bu durumu tiye almistir ornegin karakterler cinsel iliskide bulunacaklari sirada oldurulurler Wes Craven nin yonetmenligini ustlendigi Ciglik 1996 filminde sag kalmak icin gereken kurallardan bahsedilmektedir Yabanci nin temel ornek olarak alindigi filmde kurallar soyle siralanmistir Seks yok alkol yok uyusturucu yok ve asla Hemen donecegim deme UyarlamaFilmin Curtis Richards tarafindan roman haline getirilmis 1979 yilinda Bantam Books tarafindan adiyla yayimlanmistir Kitap ikinci baskisini 1982 de gerceklestirmistir ve bu baskisi da tukenmistir Romanda Samhain lanetinin kokenleri ve Michael Myers in Smith s Grove Sanitarium daki hayati gibi filmde yer verilmeyen olaylara deginilmistir Mesela kitabin baslangici soyledir Dehset Kelt irkinin dogusu sirasinda Kuzey Irlanda daki sisli bir vadide Samhain gecesinde basladi Bir kere basladi mi buyuk bir siddetle aniden ve cabucak vahset yaratarak dunyayi sonsuza dek kontrolu altina aldi 1983 te Yabanci tarafindan Atari 2600 icin video oyununa uyarlanmistir Oyundaki karakterlerin tamami isimsizdir Amac genc bir cocuk bakicisini yoneterek isimsiz eli bicakli bir katilden mumkun oldugu kadar cocuk kurtarmaktir Oyun yeterli ragbeti gormemistir Cogu Atari 2600 oyununda oldugu gibi bu oyunun grafikleri oldukca basittir Bunun yaninda paradan tasarruf etmek icin kasetlerin uzerine tanitim etiketi konulmamis sadece Halloween yazili bir serit eklenmistir Ayrica oyun filmden daha fazla gore icermektedir Ornek olarak bebek bakicisi olduruldugunde kafasi kaybolur ve boynundan kan fiskirir Oyunun filme olan benzerliklerinden biri ise oyunda katil belirdigi anda filmin ana tema muziginin calmasidir Devam bolumleriYabanci ya yedi tane devam filmi cekilmistir 2007 isimli yeniden cevrimi ile onun devam bolumu olan HII Katliam 2009 mevcuttur Bu filmlerden senaryosunu Carpenter ve Hill in kaleme aldigi tek film olan Halloween II 1981 tam olarak Yabanci nin sona erdigi yerden baslamakta olup Michael Myers ve Laurie Strode un hikayesine bir nokta koyacaktir Film cekildigi yil olan 1981 in en karli korku filmi olmustur Serinin diger filmlerinin yonetmen koltugunda oturmayan Carpenter serinin konusu ile alakasiz olan Halloween III Season of the Witch 1982 in yapimciligini ustlenmistir Ayrica Alan Howarth ile birlikte ikinci ve ucuncu filmin muziklerini bestelemistir Filmin devam bolumleri daha cok siddet ve gore icermektedir Bu da elestirmenlerin olumsuz tutumuna neden olmustur Devam bolumlerinin butcesi de fazladir Ornegin Yabanci nin 320 000 dolarlik mutevazi bir butcesine karsilik Halloween II nin butcesi 2 5 million dolar ve 2002 nin butcesi 15 milyon dolardir Sermayedar Mustafa Akkad seri ile yakindan ilgilenmis olene kadar serinin butun filmlerinin idari yapimciligini ustlenmistir Halloween III disindaki tum devam filmleri Michael Myers karakteri ve Samhain temasi uzerine yogunlasmistir Ucuncu film hesaba katilmadiginda serinin filmleri konu bazinda devamlilik arz etmektedir Bazi kaynaklar bunu her filmde degisen senarist ve yonetmenlere baglamaktadir 10 filmlik Cadilar Bayrami serisinde toplam sekiz yonetmen gorev almistir Bunlardan sadece Halloween II ve yi yoneten ile ve HII Katliam i yoneten Rob Zombie iki kez yonetmen koltuguna oturmustur KaynakcaBadley Linda 1995 Film Horror and the Body Fantastic Greenwood Press ISBN 0 313 27523 8 Baird Robert Ilkbahar 2000 The Startle Effect Implications for Spectator Cognition and Media Theory Film Quarterly ss S 53 s 12 24 Carroll Noel Sonbahar 1987 The Nature of Horror Journal of Aesthetics and Art Criticism ss S 46 s 51 59 Cumbow Robert C 2000 Order in the Universe The Films of John Carpenter Scarcrow Press ISBN 0 8108 3719 6 Johnson Kenneth Kis 1993 The Point of View of the Wandering Camera Cinema Journal ss S 32 s 49 56 King Stephen 1981 Danse Macabre Berkley Books ISBN 0 425 10433 8 Prince Stephen 2004 The Horror Film Rutgers University Press ISBN 0 8135 3363 5 Schneider Steven Jay 2004 Horror Film and Psychoanalysis Cambridge University Press ISBN 0 521 82521 0 Williams Tony 1996 Hearths of Darkness Fairleigh Dickinson University Press ISBN 0 8386 3564 4 Dipnotlar a b Rekin Teksoy 2005 Rekin Teksoy un Sinema Tarihi Oglak Yayincilik ve Reklamcilik Ltd Sti ss s 824 ISBN 975 329 499 9 a b c Halloween 1978 Ingilizce BoxOfficeMojo com 4 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Temmuz 2010 Box office and business for Halloween 1978 Ingilizce IMDB 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2010 a b c Ingilizce ReelViews com 20 Agustos 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Nisan 2006 Adam Rockoff 2002 Going to Pieces The Rise and Fall of the Slasher Film 1978 1986 McFarland amp Co Inc ss bol 3 ISBN 0 7864 1227 5 Awards for Halloween 1978 Ingilizce IMDB 11 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2010 a b Mick Martin Marsha Porter 1986 Video Movie Guide 1987 Ballantine Books ss s 60 ISBN 0 345 33872 3 a b Tony Williams 1996 Trying to Survive on the Darker Side 1980s Family Horror The Dread of Difference Gender and the Horror Film University of Texas Press ss s 164 165 ISBN 0 292 72794 1 a b c d Filmin 25 yil donumu icin Divimax in hazirladigi Halloween A Cut Above the Rest isimli belgesel 1978 Troy Mich Anchor Bay 2003 a b Alan Jones 2005 The Rough Guide to Horror Movies Rough Guides ss s 102 ISBN 1 84353 521 1 a b c d e f g h i Behind the Scenes Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Agustos 2010 Irwin Yablans in Fangoria ya verdigi roportaj Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Agustos 2010 a b c d Carpenter in EW ya verdigi roportaj Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Agustos 2010 a b c Box office and business for Assault on Precinct 13 1976 Ingilizce IMDB 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2010 Mustafa Akkad in Fangoria ya verdigi roportaj Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2010 a b c d e f g Hill in Fangoria ya verdigi roportaj Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2010 Halloween Filming Locations Ingilizce Seeing Stars 13 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2010 Ingilizce Fangoria 28 Subat 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2010 Holy Grail of Halloween Footage Found Ingilizce Dread Central 3 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2010 Donald Pleasence Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2010 Nancy Loomis Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2010 P J Soles Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2010 Nick Castle Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2010 Nicholas Rogers 2002 Halloween From Pagan Ritual to Party Night Oxford University Press ss s 111 ISBN 0 19 516896 8 Roger Ebert 31 Ekim 1979 Halloween Chicago Sun Times 8 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2022 J P Telotte 1992 Through a Pumpkin s Eye The Reflexive Nature of Horror American Horrors Essays on the Modern American Horror Film University of Illinois Press ss s 116 ISBN 0 252 01448 0 J P Telotte a g e ss s 116 117 Nicholas Rogers a g e ss s 111 David Scott Diffrient 2004 A Film is Being Beaten Notes on the Shock Cut and the Material Violence of Horror Horror Film Creating and Marketing Fear University Press of Mississippi ss s 61 ISBN 1 57806 692 1 Curtis in verdigi roportaj Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2010 Ingilizce San Jose State University 5 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2010 Ingilizce HalloweenMovies com 28 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2010 a b Tom Allen 6 Kasim 1978 The Sleeper That s Here to Stay The Village Voice ss 67 70 a b Distribution Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Geroge Anderson 23 Kasim 1978 Low Budget Halloween on Thanksgiving More in the Way of a Trick Than a Treat Pittsburgh Post Gazette s 27 Opening yesterday at the Gateway Downtown the Cinemette East in Monroeville and the Showcase West in Robinson Township Istanbul Sinemalarindan Secmeler Milliyet gazetesi 15 Ocak 1992 s 8 Giovanni Scognamillo 2006 Canavarlar Yaratiklar Manyaklar PMP Basim Yayin Matbaacilik San Tic A S ss s 43 ISBN 975 6063 17 3 Ahmet Turan Alkan 13 Subat 2006 Emanuelle Tarkan a karsi Danistay karariyla Zaman gazetesi Erisim tarihi 17 Agustos 2009 olu kirik baglanti Rating Canavari Milliyet gazetesi 26 Ekim 1996 s 26 Halloween VCD Ingilizce Hepsiburada com Erisim tarihi 18 Agustos 2010 olu kirik baglanti Pauline Kael 1978 The New Yorker 15 Ocak 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Temmuz 2010 Halloween review Ingilizce TVGuide com Movie Database 14 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Tom Allen Halloween Ingilizce Criterion com 31 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Andrew Sarris 18 Kasim 1978 Those Wild and Crazy Cult Movies The Village Voice s 60 a b Roger Ebert s 10 Best Lists 1967 present Ingilizce RogerEbert com 13 Kasim 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Halloween Ingilizce Rotten Tomatoes 21 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Ingilizce CalTech edu 27 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 The Greatest Films of 1978 Ingilizce AMC Filmsite org 14 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 The 10 Best Movies of 1978 Ingilizce Film com 1 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Ingilizce Films101 com 22 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Most Popular Feature Films Released in 1978 Ingilizce IMDB 18 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 a b Nicholas Rogers a g e ss s 117 118 John Kenneth Muir 1998 Wes Craven The Art of Horror McFarland ss s 104 ISBN 0 7864 1923 7 Carol J Clover 1992 Men Women and Chain Saws Gender in the Modern Horror Film Princeton University Press ss s 189 ISBN 0 691 00620 2 Vera Dika 1990 Games of Terror Halloween Friday the 13th and the Films of the Stalker Cycle Fairleigh Dickinson University Press ss s 138 ISBN 0 8386 3364 1 Academy of Science Fiction Fantasy amp Horror Films USA 1978 Ingilizce IMDB 22 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 AFI s 100 Years 100 Thrills PDF Ingilizce afi com 29 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Ingilizce Bravotv com 30 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Ingilizce AltFilmGuide com 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Ingilizce Horror Movies CA 26 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Ingilizce Moviefone com 18 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 The 500 Greatest Movies of All Time Ingilizce Empire dergisi 4 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Ingilizce TotalFilm com 7 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 a b Adam Rockoff a g e ss s 42 Owen Gleiberman Texas Chainsaw Massacre The template for modern horror Ingilizce Entertainment Weekly 24 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Jim Harper 2004 Legacy of Blood A Comprehensive Guide to Slasher Movies Headpress ss s 126 ISBN 1 900486 39 3 Rick Worland 2007 The Horror Film A Brief Introduction Blackwell Publishing ss s 106 ISBN 1 4051 3902 1 Curtis Richards 1979 Halloween Bantam Books ISBN 0 553 13226 1 1982 yili baskisi ISBN 0 553 26296 3 Ingilizce X Entertainment com 13 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Gregory D George History of Horror Ingilizce The Atari Times 22 Nisan 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Halloween Films Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Behind the Scenes Ingilizce HalloweenMovies com 6 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Box office and business for Halloween II 1981 Ingilizce IMDB 13 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Box office and business for Halloween Resurrection 2002 Ingilizce IMDB 22 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Moustapha Akkad Ingilizce The Daily Telegraph 12 Kasim 2005 6 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Interview with Rob Ingilizce HalloweenMovies com 26 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2010 Dis baglantilarCadilar Bayrami serisinin resmi sitesi21 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde John Carpenter in resmi sitesi11 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde IMDb de Yabanci te Yabanci 1 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde AllMovie de Yabanci Rotten Tomatoes ta Yabanci Box Office Mojo da Yabanci Filmin cekim yerleri 15 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde