Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı veya Molotov - Ribbentrop Paktı, Nazi Almanyası ile Sovyetler Birliği arasında Doğu Avrupa'yı aralarında paylaşan bir saldırmazlık paktıydı. Pakt 23 Ağustos 1939'da Moskova'da Almanya Dışişleri Bakanı Joachim von Ribbentrop ve Sovyet Dışişleri Bakanı Vyaçeslav Molotov tarafından imzalandı ve resmi olarak Almanya ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Arasında Saldırmazlık Antlaşması olarak biliniyordu. Gayri resmi olarak; Hitler-Stalin Paktı, Nazi-Sovyet Paktı veya Nazi-Sovyet İttifakı olarak da anıldı.
Tür | Saldırmazlık paktı |
---|---|
İmzalanma | 23 Ağustos 1939 |
Yer | Moskova, Sovyetler Birliği |
Bitiş | 23 Ağustos 1949 (planlanan) 22 Haziran 1941 (fiili sonlanma) |
İmzacılar | Sovyetler Birliği Nazi Almanyası |
Adolf Hitler iktidarı ele geçirdikten sonra ülkesini Milletler Cemiyeti'nden çıkardı. Versay Antlaşması'nın birçok yükümlülüğünü ihlal etmeye başladı. Bunlardan en dikkat çekici olanları Alman ordusunun büyütülmesi ve hava gücü elde etmesiydi. Hitler daha sonra Avusturya'yı ilhak etti, bu hamlesinin akabinde Versay Antlaşması ile kurulmuş Çekoslavakya'nın Südetler bölgesi üstünde hak iddia etmeye başladı. Hitler'in Versay Antlaşması'nın yükümlülüklerini uygulamaması, Avusturya'yı ilhak etmesi gibi konularda İngiltere'den veyahut Fransa'dan caydırıcı bir tepki gelmemişti. Hitler'in Çekoslovakya ile yaşadığı krizde durum farklı seyretti. İngiltere Başbakanı Neville Chamberlain arabulucu olmak istedi. Chamberlain'e göre Hitler'i yatıştırmak gerekiyordu, bunun için Südetler bölgesi Hitler'e verilebilirdi fakat Hitler de ilhakın Südetler ile sınırlı kalacağı konusunda güvence vermeliydi. Taraflar uzlaştı. Hitler ilhakın Südetler ile sınırlı kalacağına dair söz verdi ve Münih Antlaşması yapıldı. Chamberlain barışı sağladığı hususunda çok emindi, Chamberlain'e göre Berlin'de yapılan antlaşma barış için çok önemliydi fakat Hitler böyle düşünmüyordu. Südetler ile başlayan ilhakı Çekoslavakya'nın bütününün işgali takip etti. Hitler verdiği sözü tutmamış, Chamberlain'i küçük düşürmüş ve Polonya ile sınırlarını birçok yerde kesiştirmişti. Chamberlain bu aşağılama sonrası Hitler'in Polonya'ya karşı bir adım atması durumunda İngiltere'nin Polonya'nın bağımsızlığını koruyacağını söyledi. Hitler bu durumu yatıştırma politikasının bittiğine yoruyordu, her ne kadar İngiltere ile savaş istemese bile Polonya'nın işgali sonrası savaş çıkması durumunda doğu kanadının güvende olmasını istiyordu. Bu yüzden Stalin ile anlaşma zemini bulmak için Joachim von Ribbentrop'u görevlendirdi. Ribbentrop Berlin'de bulunan Rus diplomatlar ile bir dizi görüşme gerçekleştirdi, yapılacak görüşmenin altyapısını oluşturdu, bu görüşmelerde ilk kez Polonya'nın bölünmesi gündeme geldi ve nihayetinde Moskova'da bir görüşme yapılması planlandı.
Ribbentrop 22 Ağustos'ta, Sovyetlerin daha önce İngiltere ve Fransa'yla yapmaya çalıştığı anlaşmayı sonuçlandırmak üzere Moskova'ya uçtu. Bizzat Stalin tarafından görkemli bir törenle karşılandı. Ertesi gün imzalanan Molotov-Ribbentrop Paktı taraflar arasında barışı garanti altına alıyor ve hiçbir hükûmetin diğerinin düşmanına yardım etmeyeceğini ya da onunla ittifak kurmayacağını taahhüt ediyordu. Kamuoyuna açıklanan saldırmazlık hükümlerine ek olarak, antlaşma Polonya, Litvanya, Letonya, Estonya ve Finlandiya'daki Sovyet ve Alman nüfuz alanlarının sınırlarını belirleyen Gizli Protokolü de içeriyordu. Bu gizli protokole göre Almanya ve Sovyetler Birliği Polonya'yı ortadan kaldıracak, Baltık ülkeleri ve Finlandiya'ysa Sovyetler Birliği'ne bırakılacak, Sovyetler Birliği'nin bu bölgelerde uygulayacağı politikalara Almanya'dan bir karşıtlık gelmeyecekti. Gizli Protokolün varlığına dair söylentiler ancak Nürnberg duruşmaları sırasında kanıtlanmıştır.
Anlaşmadan kısa bir süre sonra Almanya 1 Eylül 1939'da Polonya'yı işgal etti. Sovyet lideri Josef Stalin, Halhin Gol Muharebesi sonrasında Sovyet-Japon ateşkesinin yürürlüğe girmesinden ve Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti'nin Molotov-Ribbentrop Paktı'nı onaylamasından bir gün sonra, 17 Eylül'de Polonya'nın Sovyetler tarafından işgal edilmesi emrini verdi. İşgallerin ardından iki ülke arasındaki yeni sınır, Alman-Sovyet Sınır Antlaşması'nın ek protokolüyle teyit edildi. Mart 1940'ta Finlandiya'daki Karelia ve Salla bölgelerinin bir kısmı Kış Savaşı'nın ardından Sovyetler Birliği tarafından ilhak edildi. Bunu Estonya, Letonya, Litvanya ve Romanya'nın bazı bölgelerinin (Besarabya, Kuzey Bukovina ve Hertsa bölgesi) Sovyetler tarafından ilhakı izledi. Sovyetler, Polonya sınırı içinde bulunan etnik Ukraynalılar ve Belaruslular konusundaki endişelerini Polonya'yı işgal etmek için bahane olarak kullandı.
Polonya'nın 1939 Sovyet işgalinin ardından Sovyetler Birliği tarafından ilhak edilen Curzon Hattı'nın doğusundaki toprakları savaştan sonra Sovyetler Birliği'nde kaldı ve şu anda Ukrayna ve Belarus sınırları içinde bulunmaktadır. Vilnius Litvanya'ya verildi. Sadece Podlaskie ve Galiçya'nın San Nehri'nin doğusunda, Przemyśl civarındaki küçük bir kısmı Polonya'ya iade edildi. 1939-1940 yıllarında Sovyetler Birliği tarafından ilhak edilen diğer tüm topraklardan Finlandiya (Batı Karelya, Petsamo), Estonya (Estonya Ingria ve Petseri İlçesi) ve Letonya'dan (Abrene) koparılanlar, 1991 yılında SSCB'nin dağılmasından sonra Rusya SFSC ve Sovyetler Birliği'nin halef devleti olan Rusya'nın bir parçası olarak kaldı. Romanya'dan ilhak edilen bölgeler de Sovyetler Birliği'ne entegre edilmiştir (Moldova SSC veya Ukrayna SSC oblastları gibi). Besarabya'nın bir kısmı şimdi Moldova'yı oluşturmaktadır. Kuzey Besarabya, Kuzey Bukovina ve Hertsa bölgesi günümüzde Ukrayna'nın Çernivtsi Oblastı'nı oluşturmaktadır. Güney Besarabya ise şu anda Ukrayna'da bulunan Odessa Oblastı'nın bir parçasıdır.
Anlaşma 22 Haziran 1941'de Almanya'nın Lebensraum ideolojik hedefi doğrultusunda Barbarossa Harekâtı'nı başlatıp Sovyetler Birliği'ni işgal etmesiyle sona ermiş, ve Sovyetler hemen ardından yeni bir ittifak amacıyla 12 Temmuz 1941 yılında İngiliz-Sovyet Anlaşması yapmıştır. Savaştan sonra Ribbentrop Nürnberg mahkemelerinde savaş suçlarından hüküm giydi ve idam edildi. Molotov ise 1986 yılında Moskova'da öldü.
Paktın içeriği
Antlaşmanın odak noktasını Doğu Avrupa'nın paylaşımına dair gizli protokol oluşturuyordu. (Antlaşmanın "gizli maddeleri" olduğu iddiası antlaşmanın imzacısı Sovyet Dışişleri Bakanı Molotov tarafından yalanlanmıştır) Ribbentrop Polonya'nın 1914 sınırları doğrultusunda etki alanlarına bölünmesini önerdi. Tek fark Varşova'nın Almanya'ya bırakılan batı bölümünde yer alması olacaktı. Bu etki alanlarında ayrı bir Polonya devletinin varlığının sürdürülüp sürdürülmeyeceği veya bu alanların Almanlar veya Sovyetlerce işgal edilip edilmeyeceği konusu protokole dahil edilmedi. Baltık devletleri konusunda Ribbentrop'un önerisi Finlandiya ve Estonya'nın Sovyet etki alanı, Litvanya'nın Alman etki alanına dahil edilmesi; Letonya'nın ise bölüşülmesi idi.
Paktın sonu
Almanya 22 Haziran 1941'de Sovyetler Birliği'ne saldırarak bu paktı çiğnemiştir. Alman yanlısı kaynaklara göre saldırının nedeninin Sovyetler Birliği'nin Almanya sınırına çok fazla asker koyduğu iddia edilir. Ancak Sovyetler Birliğinin saldırının daha ilk altı ayında 4 milyon askerini kaybetmesi ve Sovyet rejiminin Almanya'nın saldıracağına yönelik gelen istihbaratı karşı-istihbarat faaliyeti olarak görmesi Stalin ile Sovyet rejiminin Almanya'nın saldırısını beklemediğini, bunu gerektirecek hareketlerden kaçındığının göstergesi olarak değerlendirilmektedir.
Paktın etkileri
Komintern üzerinden Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ne bağlı olan kardeş komünist partilerde bu antlaşma ölümcül sarsıntılara yol açacaktır. Örneğin işgal altındaki Yunanistan'da faaliyet gösteren Yunanistan Komünist Partisi dağılmanın eşiğine gelecektir. 1941 yılında Almanya'nın Sovyetler Birliği'ne saldırmasıyla komünist partiler Avrupa çapında işgale karşı direniş mücadelesine önderlik edeceklerdir.
Kaynakça
- ^ Zabecki, David (2014). Germany at war : 400 years of military history. Santa Barbara, California: ABC-CLIO, LLC. s. 536. ISBN .
- ^ "Faksimile Nichtangriffsvertrag zwischen Deutschland und der Union der Sozialistischen Sowjetrepubliken, 23. August 1939 / Bayerische Staatsbibliothek (BSB, München)". www.1000dokumente.de. 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023.
- ^ "SEES SECRET IN ACCORD; Dr. Harper Says Stalin-Hitler Pact May Prove an Alliance (Published 1939)" (İngilizce). 29 Ağustos 1939. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023.
- ^ Doerr, Paul W. (Temmuz 2001). "'Frigid but Unprovocative': British Policy towards the USSR from the Nazi-Soviet Pact to the Winter War, 1939". Journal of Contemporary History (İngilizce). 36 (3): 423-439. doi:10.1177/002200940103600302. ISSN 0022-0094. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023.
- ^ Di Nolfo, Ennio (1992). "Italy and the nazi-soviet alliance of August 23, 1939". Sección cronológica = Section chronologique = Chronological Section, Vol. 1, 1992 (Sección cronológica), , págs. 413-419: 413-419. ISBN . 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023.
- ^ Messenger, Charles (2004). The Second World War in Europe. ISBN . Erişim tarihi: 18 Ocak 2024.
- ^ McMeekin, Sean (2021). Stalin's war. UK USA Canada Ireland Australia India New Zealand South Africa: Allen Lane. s. 84. ISBN .
- ^ McMeekin, Sean (2021). Stalin's war. UK USA Canada Ireland Australia India New Zealand South Africa: Allen Lane. s. 87. ISBN .
- ^ McMeekin, Sean (2021). Stalin's war. UK USA Canada Ireland Australia India New Zealand South Africa: Allen Lane. s. 90. ISBN .
- ^ Senn, Alfred (January 1990). "Perestroika in Lithuanian Historiography: The Molotov-Ribbentrop Pact". The Russian Review. 49 (1): 44-53. doi:10.2307/130082. JSTOR 130082.
- ^ Goldman 2012, ss. 163–64.
- ^ Collier, Martin, and Pedley, Philip Germany 1919–45 (2000) p. 146
- ^ "German-Soviet Pact". . . 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2019.
- ^ Dilimize 2008 yılında çevrilen anılarında Molotov, antlaşmanın gizli maddeleri olmadığını ve Polonya'nın işgalinin Almanya'nın yayılmasını engellemek amacıyla olduğunu belirtmektedir. Feliks Çuyev, Molotov Anlatıyor / Stalin'in Sağkoluyla Yapılan 140 Görüşme, Yordam Kitap 2008,
- ^ Hitler Sovyetlere Neden Saldırdığını Anlatıyor (İngilizce), erişim tarihi: 18 Kasım 2020
- ^ Geoffrey Roberts, Stalin's Wars: From World War to Cold War, 1939-1953, Yale University Press s.66-67
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alman Sovyet Saldirmazlik Pakti veya Molotov Ribbentrop Pakti Nazi Almanyasi ile Sovyetler Birligi arasinda Dogu Avrupa yi aralarinda paylasan bir saldirmazlik paktiydi Pakt 23 Agustos 1939 da Moskova da Almanya Disisleri Bakani Joachim von Ribbentrop ve Sovyet Disisleri Bakani Vyaceslav Molotov tarafindan imzalandi ve resmi olarak Almanya ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi Arasinda Saldirmazlik Antlasmasi olarak biliniyordu Gayri resmi olarak Hitler Stalin Pakti Nazi Sovyet Pakti veya Nazi Sovyet Ittifaki olarak da anildi Alman Sovyet Saldirmazlik PaktiStalin ve Ribbentrop Moskova da paktin imzalanmasinin ardindan el sikisirkenTurSaldirmazlik paktiImzalanma23 Agustos 1939YerMoskova Sovyetler BirligiBitis23 Agustos 1949 planlanan 22 Haziran 1941 fiili sonlanma ImzacilarSovyetler Birligi Nazi Almanyasi Adolf Hitler iktidari ele gecirdikten sonra ulkesini Milletler Cemiyeti nden cikardi Versay Antlasmasi nin bircok yukumlulugunu ihlal etmeye basladi Bunlardan en dikkat cekici olanlari Alman ordusunun buyutulmesi ve hava gucu elde etmesiydi Hitler daha sonra Avusturya yi ilhak etti bu hamlesinin akabinde Versay Antlasmasi ile kurulmus Cekoslavakya nin Sudetler bolgesi ustunde hak iddia etmeye basladi Hitler in Versay Antlasmasi nin yukumluluklerini uygulamamasi Avusturya yi ilhak etmesi gibi konularda Ingiltere den veyahut Fransa dan caydirici bir tepki gelmemisti Hitler in Cekoslovakya ile yasadigi krizde durum farkli seyretti Ingiltere Basbakani Neville Chamberlain arabulucu olmak istedi Chamberlain e gore Hitler i yatistirmak gerekiyordu bunun icin Sudetler bolgesi Hitler e verilebilirdi fakat Hitler de ilhakin Sudetler ile sinirli kalacagi konusunda guvence vermeliydi Taraflar uzlasti Hitler ilhakin Sudetler ile sinirli kalacagina dair soz verdi ve Munih Antlasmasi yapildi Chamberlain barisi sagladigi hususunda cok emindi Chamberlain e gore Berlin de yapilan antlasma baris icin cok onemliydi fakat Hitler boyle dusunmuyordu Sudetler ile baslayan ilhaki Cekoslavakya nin butununun isgali takip etti Hitler verdigi sozu tutmamis Chamberlain i kucuk dusurmus ve Polonya ile sinirlarini bircok yerde kesistirmisti Chamberlain bu asagilama sonrasi Hitler in Polonya ya karsi bir adim atmasi durumunda Ingiltere nin Polonya nin bagimsizligini koruyacagini soyledi Hitler bu durumu yatistirma politikasinin bittigine yoruyordu her ne kadar Ingiltere ile savas istemese bile Polonya nin isgali sonrasi savas cikmasi durumunda dogu kanadinin guvende olmasini istiyordu Bu yuzden Stalin ile anlasma zemini bulmak icin Joachim von Ribbentrop u gorevlendirdi Ribbentrop Berlin de bulunan Rus diplomatlar ile bir dizi gorusme gerceklestirdi yapilacak gorusmenin altyapisini olusturdu bu gorusmelerde ilk kez Polonya nin bolunmesi gundeme geldi ve nihayetinde Moskova da bir gorusme yapilmasi planlandi Ribbentrop 22 Agustos ta Sovyetlerin daha once Ingiltere ve Fransa yla yapmaya calistigi anlasmayi sonuclandirmak uzere Moskova ya uctu Bizzat Stalin tarafindan gorkemli bir torenle karsilandi Ertesi gun imzalanan Molotov Ribbentrop Pakti taraflar arasinda barisi garanti altina aliyor ve hicbir hukumetin digerinin dusmanina yardim etmeyecegini ya da onunla ittifak kurmayacagini taahhut ediyordu Kamuoyuna aciklanan saldirmazlik hukumlerine ek olarak antlasma Polonya Litvanya Letonya Estonya ve Finlandiya daki Sovyet ve Alman nufuz alanlarinin sinirlarini belirleyen Gizli Protokolu de iceriyordu Bu gizli protokole gore Almanya ve Sovyetler Birligi Polonya yi ortadan kaldiracak Baltik ulkeleri ve Finlandiya ysa Sovyetler Birligi ne birakilacak Sovyetler Birligi nin bu bolgelerde uygulayacagi politikalara Almanya dan bir karsitlik gelmeyecekti Gizli Protokolun varligina dair soylentiler ancak Nurnberg durusmalari sirasinda kanitlanmistir Anlasmadan kisa bir sure sonra Almanya 1 Eylul 1939 da Polonya yi isgal etti Sovyet lideri Josef Stalin Halhin Gol Muharebesi sonrasinda Sovyet Japon ateskesinin yururluge girmesinden ve Sovyetler Birligi Yuksek Sovyeti nin Molotov Ribbentrop Pakti ni onaylamasindan bir gun sonra 17 Eylul de Polonya nin Sovyetler tarafindan isgal edilmesi emrini verdi Isgallerin ardindan iki ulke arasindaki yeni sinir Alman Sovyet Sinir Antlasmasi nin ek protokoluyle teyit edildi Mart 1940 ta Finlandiya daki Karelia ve Salla bolgelerinin bir kismi Kis Savasi nin ardindan Sovyetler Birligi tarafindan ilhak edildi Bunu Estonya Letonya Litvanya ve Romanya nin bazi bolgelerinin Besarabya Kuzey Bukovina ve Hertsa bolgesi Sovyetler tarafindan ilhaki izledi Sovyetler Polonya siniri icinde bulunan etnik Ukraynalilar ve Belaruslular konusundaki endiselerini Polonya yi isgal etmek icin bahane olarak kullandi Molotov Ribbentrop Pakti Polonya nin 1939 Sovyet isgalinin ardindan Sovyetler Birligi tarafindan ilhak edilen Curzon Hatti nin dogusundaki topraklari savastan sonra Sovyetler Birligi nde kaldi ve su anda Ukrayna ve Belarus sinirlari icinde bulunmaktadir Vilnius Litvanya ya verildi Sadece Podlaskie ve Galicya nin San Nehri nin dogusunda Przemysl civarindaki kucuk bir kismi Polonya ya iade edildi 1939 1940 yillarinda Sovyetler Birligi tarafindan ilhak edilen diger tum topraklardan Finlandiya Bati Karelya Petsamo Estonya Estonya Ingria ve Petseri Ilcesi ve Letonya dan Abrene koparilanlar 1991 yilinda SSCB nin dagilmasindan sonra Rusya SFSC ve Sovyetler Birligi nin halef devleti olan Rusya nin bir parcasi olarak kaldi Romanya dan ilhak edilen bolgeler de Sovyetler Birligi ne entegre edilmistir Moldova SSC veya Ukrayna SSC oblastlari gibi Besarabya nin bir kismi simdi Moldova yi olusturmaktadir Kuzey Besarabya Kuzey Bukovina ve Hertsa bolgesi gunumuzde Ukrayna nin Cernivtsi Oblasti ni olusturmaktadir Guney Besarabya ise su anda Ukrayna da bulunan Odessa Oblasti nin bir parcasidir Anlasma 22 Haziran 1941 de Almanya nin Lebensraum ideolojik hedefi dogrultusunda Barbarossa Harekati ni baslatip Sovyetler Birligi ni isgal etmesiyle sona ermis ve Sovyetler hemen ardindan yeni bir ittifak amaciyla 12 Temmuz 1941 yilinda Ingiliz Sovyet Anlasmasi yapmistir Savastan sonra Ribbentrop Nurnberg mahkemelerinde savas suclarindan hukum giydi ve idam edildi Molotov ise 1986 yilinda Moskova da oldu Paktin icerigiImzalayan Molotov saginda arka sirada Saposnikov Ribbentrop Stalin 23 Agustos 1939 Moskova Antlasmanin odak noktasini Dogu Avrupa nin paylasimina dair gizli protokol olusturuyordu Antlasmanin gizli maddeleri oldugu iddiasi antlasmanin imzacisi Sovyet Disisleri Bakani Molotov tarafindan yalanlanmistir Ribbentrop Polonya nin 1914 sinirlari dogrultusunda etki alanlarina bolunmesini onerdi Tek fark Varsova nin Almanya ya birakilan bati bolumunde yer almasi olacakti Bu etki alanlarinda ayri bir Polonya devletinin varliginin surdurulup surdurulmeyecegi veya bu alanlarin Almanlar veya Sovyetlerce isgal edilip edilmeyecegi konusu protokole dahil edilmedi Baltik devletleri konusunda Ribbentrop un onerisi Finlandiya ve Estonya nin Sovyet etki alani Litvanya nin Alman etki alanina dahil edilmesi Letonya nin ise bolusulmesi idi Paktin sonuAlmanya 22 Haziran 1941 de Sovyetler Birligi ne saldirarak bu pakti cignemistir Alman yanlisi kaynaklara gore saldirinin nedeninin Sovyetler Birligi nin Almanya sinirina cok fazla asker koydugu iddia edilir Ancak Sovyetler Birliginin saldirinin daha ilk alti ayinda 4 milyon askerini kaybetmesi ve Sovyet rejiminin Almanya nin saldiracagina yonelik gelen istihbarati karsi istihbarat faaliyeti olarak gormesi Stalin ile Sovyet rejiminin Almanya nin saldirisini beklemedigini bunu gerektirecek hareketlerden kacindiginin gostergesi olarak degerlendirilmektedir Paktin etkileriKomintern uzerinden Sovyetler Birligi Komunist Partisi ne bagli olan kardes komunist partilerde bu antlasma olumcul sarsintilara yol acacaktir Ornegin isgal altindaki Yunanistan da faaliyet gosteren Yunanistan Komunist Partisi dagilmanin esigine gelecektir 1941 yilinda Almanya nin Sovyetler Birligi ne saldirmasiyla komunist partiler Avrupa capinda isgale karsi direnis mucadelesine onderlik edeceklerdir Kaynakca Zabecki David 2014 Germany at war 400 years of military history Santa Barbara California ABC CLIO LLC s 536 ISBN 978 1 59884 981 3 Faksimile Nichtangriffsvertrag zwischen Deutschland und der Union der Sozialistischen Sowjetrepubliken 23 August 1939 Bayerische Staatsbibliothek BSB Munchen www 1000dokumente de 2 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Agustos 2023 SEES SECRET IN ACCORD Dr Harper Says Stalin Hitler Pact May Prove an Alliance Published 1939 Ingilizce 29 Agustos 1939 22 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Agustos 2023 Doerr Paul W Temmuz 2001 Frigid but Unprovocative British Policy towards the USSR from the Nazi Soviet Pact to the Winter War 1939 Journal of Contemporary History Ingilizce 36 3 423 439 doi 10 1177 002200940103600302 ISSN 0022 0094 22 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Agustos 2023 Di Nolfo Ennio 1992 Italy and the nazi soviet alliance of August 23 1939 Seccion cronologica Section chronologique Chronological Section Vol 1 1992 Seccion cronologica ISBN 84 600 8154 0 pags 413 419 413 419 ISBN 978 84 600 8153 1 22 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Agustos 2023 Messenger Charles 2004 The Second World War in Europe ISBN 1588341933 Erisim tarihi 18 Ocak 2024 McMeekin Sean 2021 Stalin s war UK USA Canada Ireland Australia India New Zealand South Africa Allen Lane s 84 ISBN 9780241366431 McMeekin Sean 2021 Stalin s war UK USA Canada Ireland Australia India New Zealand South Africa Allen Lane s 87 ISBN 9780241366431 McMeekin Sean 2021 Stalin s war UK USA Canada Ireland Australia India New Zealand South Africa Allen Lane s 90 ISBN 9780241366431 Senn Alfred January 1990 Perestroika in Lithuanian Historiography The Molotov Ribbentrop Pact The Russian Review 49 1 44 53 doi 10 2307 130082 JSTOR 130082 Goldman 2012 ss 163 64 Collier Martin and Pedley Philip Germany 1919 45 2000 p 146 German Soviet Pact 11 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2019 Dilimize 2008 yilinda cevrilen anilarinda Molotov antlasmanin gizli maddeleri olmadigini ve Polonya nin isgalinin Almanya nin yayilmasini engellemek amaciyla oldugunu belirtmektedir Feliks Cuyev Molotov Anlatiyor Stalin in Sagkoluyla Yapilan 140 Gorusme Yordam Kitap 2008 ISBN 9944 1 2217 3 Hitler Sovyetlere Neden Saldirdigini Anlatiyor Ingilizce erisim tarihi 18 Kasim 2020 Geoffrey Roberts Stalin s Wars From World War to Cold War 1939 1953 Yale University Press ISBN 9780300136227 s 66 67